कर्णाली प्रदेशमा २९ प्रतिशत जमिनमा मात्रै सिँचाइ सुविधा
कर्णाली प्रदेशको खेतीयोग्य जमिनमध्ये २९ प्रतिशत जमिनमा मात्रै सिँचाइ सुविधा पुगेको छ । अझै ७१ प्रतिशत क्षेत्रफलमा सिँचाइ सुविधा नपुगेको पाइएको छ ।
किसानका लागि दुध उत्पादन मापदण्ड
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले पशुपालन ‘असल अभ्यास’ अन्तर्गत स्वच्छ दुध उत्पादनका लागि मापदण्ड तयार गरेको छ । पशुपालन ‘असल अभ्यास’ कार्यान्वयनका लागि तयार पारेको निर्देशिकामा सो मापदण्डको व्यवस्था गरेको कृषि मन्त्रालयले जनाएको छ । मापदण्ड अनुसार दुध दुहुने व्यक्तिको कम्तीमा वर्षमा एक पटक स्वास्थ्य परीक्षण गरी क्षयरोगलगायतका कुनै पनि सरुवा रोगबाट ग्रसित नभएको र स्वास्थ्य जाँचको कागजात फार्ममा राखेको हुनुपर्ने छ । दुध दुहुने स्थान वा सो क्षेत्र वरपर र दुहुने बेला धूमपान गर्न, सुर्ती, खैनी, गुट्खा आदि सेवन गर्न नहुने मापदण्डमा उल्लेख गरिएको छ ।
दुध उत्पादक किसान भुक्तानी माग्दै आन्दोलित
६ महिना यता दुध भुक्तानी नपाएपछि कृषकले आन्दोलन सुरु गरेका छन् । भुक्तानीको माग गर्दै दुध उत्पादक किसानले सोमबार जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा दुई घण्टा धर्ना दिएका छन् ।
डोटीमा विस्तार हुँदै चैते धानखेती
डोटीको शिखर नगरपालिका-३ का किसान बम कार्कीले चैते धानखेती गर्न थालेको २० वर्ष भयो । उहाँ चैते धानमात्रै वर्षमा १० देखि १५ क्विन्टल फलाउनुहुन्छ । वर्षमा दुई बाली धान भित्र्याउँदा दोब्बर फाइदा हुने कार्की बताउनुहुन्छ ।
वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएर माछापालन, मासिक डेढ लाख आम्दानी
अवसरको खोजी गर्दै विदेशी भूमिमा पाइला टेक्नेहरुको सङ्ख्या दिनानुदिन बढ्दो छ । हरेक दिन एक हजार पाँच सयभन्दा बढी युवाजनशक्ति हातमा पासपोर्ट बोकेर विदेशी मुलुकमा पाइला टेक्छन् ।
प्रविधिको प्रयोगसँगै चैते धान खेतीमा आकर्षण
आधुनिक प्रविधिको प्रयोग, माटो सुधार र स्थानीय सरकारले बीउ बिजन तथा मल खादमा समेत सहयोग गर्न थालेपछि झापामा चैते धानको खेती विस्तार हुँदै गएको छ । किसानहरूले कम लागतमा खेती गर्ने उपायको खोजी गर्न थालेका छन् ।
अर्गानिक कृषि उत्पादनमा जुट्दै भोजपुरका किसान
भोजपुरका किसान अर्गानिक कृषि उत्पादनमा जुटेका छन् । यहाँ नेपाल जलवायु नमूना कार्यक्रमअन्तर्गत आवश्यक ज्ञान पाएसँगै किसान अर्गानिक कृषि उत्पादनमा जुटेका हुन् ।
दुध तथा दुग्धजन्य पदार्थ आयातमा रोक
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले दुध तथा दुग्ध पदार्थ आयातमा पूर्ण बन्देज लगाएको छ । दुध तथा दुग्धजन्य पदार्थको उत्पादनमा वृद्धि भएपछि सो अनुसार आन्तरिक खपत नभएको तथा बाहिर मुलुकमा पनि निर्यात हुन नसकेका कारण अत्यधिक मौज्दात हुन गएको कृषि मन्त्रालयले जनाएको छ ।
राजा च्याउ
संसारमा सयौँ थरीका च्याउ पाइन्छन् र च्याउ धेरै मानिसको प्रिय खाद्यवस्तु पनि हो । घरमा मात्र होइन होटल रेस्टुरेन्टमा पनि च्याउको थरीथरीका परिकार पाक्ने गर्छ । शाकाहारीका लागि च्याउ पोषण प्राप्तिको एक उत्तम विकल्प हुन्छ । मासुको भन्दा धेरै परिकार बनाउन मिल्ने च्याउको राजा मानिने ‘किङ ओएस्टर’ च्याउ नेपालमा हाल चर्चामा छ ।
मूल्य अनुसार दुधको गुणस्तर नभएको गुनासो
मूल्य अनुसार दुधको गुणस्तर नभएको भन्दै सरोकारवालाले गुनासो गरेका छन् । वर्तमान अवस्थामा दुग्ध क्षेत्रमा देखिएका समस्या र समाधानसम्बन्धी सरोकारवालाबिच नेपाल डेरी एसोसिएसनले आयोजना गरेको कार्यव्रmममा सो गुनासो गरेका हुन् । दुधको मूल्य उच्च छ, त्यस अनुसार गुणस्तर नरहेको गुनासो सरोकारवालाको रहेको छ । राष्ट्रिय दुग्ध विकास बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा. राजेन्द्र यादवले दुधको गुणस्तर निकै कमजोर रहेको र त्यसमा ध्यान दिन डेरी उद्योगीलाई आग्रह गर्नुभयो । उहाँले मूल्य मात्र निर्धारण गरेर हुँदैन, गुणस्तरीय दुध पनि उपभोक्तालाई दिनुपर्ने बताउनुभयो ।
दुग्ध पदार्थ नबिकेपछि कृषक चिन्तित
दुग्ध पदार्थ नविकेपछि कपिलवस्तुका कृषक चिन्तित बनेका छन्। व्यावसायीक रुपमा पशुपालन गर्दै आइरहेका कपिलवस्तुका किसानको विगत ६ महिनादेखि दुग्ध नविकेपछि चिन्तित बनेका हुन्।
दिगो खाद्य सुरक्षा र उत्पादनलाई बढावा दिन कृषिमन्त्रीको जोड
संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय खाद्य तथा कृषि संगठनको श्रीलङ्कामा भएको ३७ औँ एसिया प्रशान्त क्षेत्रीय सम्मेलनले दिगो खाद्य सुरक्षा तथा कृषि उत्पादनलाई बढावा दिन जोड दिएको छ ।
कृषकलाई गुणस्तरीय बिरुवा उत्पादनसम्बन्धी तालिम
गुल्मीमा नर्सरी उत्पादन कृषकहरुलाई गुणस्तर बिरुवा उत्पादनसम्बन्धी तालिम प्रदान गरिएको छ ।
शीतभण्डार निर्माण हुन थालेपछि किसान उत्साहित
राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाअन्तर्गत रानीजमरा कुलरिया सिँचाइ आयोजनाको कृषि कार्यक्रम कार्यान्वयन एकाइले टीकापुरमा शीत भण्डार निर्माण गर्न थालेको छ ।
बेसार प्रवर्द्धनमा जुट्यो इलामको रोङ गाउँपालिका
गुन्द्रुक, र सिस्नोको ‘ब्रान्डिङ’ र बजारीकरणमा सफलता मिलेपछि इलामको रोङ गाउँपालिकाले बेसार प्रवर्द्धधन सुरु गरेको छ । बाँदरलगायत जङ्गली जनावरबाट अन्नबाली जोगाउन समस्या भएपछि गाउँपालिका बेसार उत्पादन र प्रवद्र्धनमा लागेको हो ।
इलामको रोङमा बेसार खेती प्रवर्द्धन गरिँदै
इलामको रोङ गाउँपालिकाले बेसार खेती प्रवर्द्धन कार्यक्रम सुरु गरेको छ । किसानलाई बाँदर लगायतका जङ्गली जनावरले हैरान बनाएपछि वैकल्पिक खेतीका रूपमा गाउँपालिकाले बेसार खेती प्रवर्द्धन कार्यक्रम सुरु गरेको हो ।
माङसेवुङमा एकैपटक चारवटा सिँचाइ आयोजना थालिए
इलामको माङसेबुङ गाउँपालिकामा रु दुई करोड ३३ लाख ६७ हजारको लागतमा चारवटा सिँचाइ आयोजना सुरु भएको छ । माङसेबुङ गाउँपालिका–१ का चार टोलमा सुरु भएको सिँचाइ आयोजनाको शिलान्यास भएको छ ।
मूल्यको ‘ग्राफ’ उकालो लाग्न थालेपछि उखु खेतीतिर किसान आकर्षित
समयमै भुक्तानी पाउने र मूल्यको ‘ग्राफ’ उकालो लाग्न थालेपछि उखु खेतीतिर किसान आकर्षित बन्न थालेका छन् ।
कृषक पाठशाला प्रभावकारी बन्दै
किसानकै खेतबारीमा गएर बाली उत्पादन अवधिभर सामूहिक रुपमा किसानहरुलाई सिकाइने कृषक पाठशाला किसानमाझ प्रभावकारी बन्दै गएको छ ।
पर्वतको आलुले बजार नपाउँदा किसान मर्कामा
व्यावसायिक बन्ने लक्ष्य सहित कृषि ज्ञान केन्द्रले आयोजनामा गरेको खायन आलु उत्पादन प्रवर्द्धनमा लागेका पर्वतका कृषकहरू उचित बजार मूल्य नपाउँदा यतिखेर मर्कामा छन् । आलु उत्पादन गत वर्ष भन्दा यो वर्ष धेरै राम्रो भए पनि उचित मूल्य नपाएपछि कृषकको मर्कामा परेको गुनासो आएको हो ।
-original-thumb.jpg)
एग्रो रिसोर्ट आन्तरिक पर्यटकको रोजाइमा
स्थानीय खानाका परिकारसँगै प्रकृतिसँग रमाउँदै साहसिक पर्यटक बटुल्ने लक्ष्यसहित खोलिएको ‘दरमखोला रेम्बो ट्राउट तथा एग्रो रिसोर्ट’ ले पूर्णता नपाउँदै धेरैको रोजाइमा पर्न थालेको छ ।
ड्रागन खेतीतर्फ कृषकको बढ्दो आकर्षण
पछिल्लो समय बाजुराका अधिकांश कृषकको ड्रागन खेतीमा आकर्षण बढ्दैगएको छ । पहिला स्याउ सुन्तला अमिलो कागती ओखरलगायतका फलफुल उत्पादन गर्दैआएका यहाँका किसानलाई ढुवानीमा बाटोको समस्या भएको थियो ।
देउता रिसाउने कुप्रथाले कृषकलाई दुध बेच्न गाह्रो
दुध बेचेमा देउता रिसाउने कुप्रथाको डरले बैतडीका ग्रामीण क्षेत्रका अधिकांश किसान दुध बेच्दैनन् । पशु पालेर गाउँमा दुध बेच्नुभन्दा भारतमा ज्याला मजदुरी गर्न सजिलो मानेर काममा जान्छन् ।
सुन्तला बेचेर कमलले कमाउनुभयो ४० लाख
तनहुँको शुक्लागण्डकी नगरपालिका-११ नाम्सीकोटका कमल महतले यस वर्ष सुन्तला बेचेर ४० लाख आम्दानी गर्नुभएको छ । वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएर सुन्तलाखेतीमा आबद्ध महतले सुन्तलाबाट मनग्य आम्दानी गरिरहनुभएको छ ।
सोलुका किसान भन्छन् ‘आलुखेतीभन्दा स्याउबाट धेरै आम्दानी’
हिमाली जिल्ला सोलुखुम्बुमा स्याउ उत्पादन क्रमिक रुपले वृद्धि हुँदै गएको छ । पछिल्लो तीन आर्थिक वर्षको तथ्याङ्कलाई विश्लेषण गर्दा जिल्लामा स्याउ उत्पादन क्रमिक रुपले वृद्धि भएको पाइएको छ ।
