सुकृत नेपाल
नृत्यको चक्करमा कथा ओझेलमा
पछिल्लो केही समययता नेपाली चलचित्रको स्तरोन्नति भएको प्रतिक्रिया प्राप्त भइरहेका छन् । नेपाली दर्शकमा परेको यस्तो सकारात्मक छापलाई जोगाइ हरेक दृष्टिकोणबाट थप परिस्कृत बनाउँदै जानु चलचित्र निर्माताहरूलाई ठूलौ चुनौती पनि थपिन्छ । दुई चारवटा राम्रा चलचित्रले चर्चा पाइसकेपछि त्यसपछि बन्ने चलचित्र हरेक दृष्टिले थप स्तरीय हुनसक्दा मात्र प्रतिस्पर्धी बजारमा त्यसले आफ्नोलाई स्थापित गर्न सक्छन् ।
लोककथामा आधारित ‘द सङ्गस अफ स्कर्पियन्स’
भनिन्छ, अभिनय कहिल्यै मर्दैन । आफ्नो कलाको माध्यमबाट एउटा कलाकार दर्शकको मनमा सदैव बाँचिरहेको हुन्छ । तीन वर्षअघि निधन भएका भारतीय चलचित्रका अब्बल अभिनेता इरफान खान दर्शकमाझ नभए पनि उहाँ अभिनित चलचित्रहरू यतिबेला भारतीय चलचित्र भवनहरूमा प्रदर्शन भइरहेका छन् । विविध कारणले समयमा प्रदर्शन हुन नसकेको उहाँ अभिनित चलचित्र ‘द सङ्गस अफ स्कर्पियन्स’ उहाँको तेस्रो पुण्यतिथिको अवसरमा आएको छ ।
चलचित्रमा आइटम गीत
पछिल्लो दशक नेपाली चलचित्रहरूमा आइटम गीतलाई विशेष महत्व दिने गरिएको छ । आइटम गीतले बजार तताउने भएपछि गीत लेखन, सङ्गीत संयोजनदेखि छायाङ्कनका लागि चलचित्र निर्माण टोलीको ठूलै मेहनत पर्न थालेको छ । साथै त्यसका लागि ठूलै धनराशि खर्च गर्न निमार्ताहरू तयार हुने गरेका छन् ।
नृत्यमा आकर्षण
बिहेको मौसम सुरु हुनै लाग्दा धेरैलाई नृत्यप्रति आकर्षण बढेको छ । त्यसो त सामान्य कम्मर मर्काएर नाच्नेको जमात सानो छैन । बालबालिकादेखि वृद्धवृद्धासम्मले कम्मर मर्काई मर्काई नाचेको हामीले देखेका छौँ । अहिले सामाजिक सञ्चालको बढ्दो प्रभावसँगै मानिसमा प्रशिक्षण लिएरै नृत्य गर्नुपर्छ भन्ने सोचसमेत बढ्दै गएको देख्न पाइन्छ । त्यसैले होला, यति बेला मानिसहरू नृत्यका लागि प्रशिक्षण केन्द्र धाउन थालेका छन् ।
औसत कथा ‘नाइ नभन्नु ल ६’
एमेनेसिया (भुल्ने रोग) एउटा यस्तो रोग हो, जुन रोग लागेपछि मानिस आफ्नो वर्तमान भुल्दै विगतमा फर्कन्छ । चलचित्र ‘नाइ नभन्नु ल ६’ ले पनि यही रोगलाई आधार बनाएर चलचित्रको कथालाई उल्ट्याएको छ । बालमनोविज्ञानमा शृङ्खलाबद्ध चलचित्र बनाउन खप्पिस निर्देशक विकासराज आचार्यले छैटौँ शृङ्खलामा आइपुग्दा साधारण कथालाई उल्ट्याइ पल्ट्याइ गरी दर्शकलाई भ्रमित पारेर साढे दुई घण्टाभन्दा बढी रोकिने बनाउनुभएको छ । चलचित्रले दर्शकलाई यति लामो विगततिर लैजान्छ कि चलचित्रको कथा कता मोडिएको हो त्यो दर्शकलाई नै थाहा हुँदैन ।
लोकप्रियतासँगै ‘ब्रान्ड एम्बेसडर’
आफ्नो उत्पादनको प्रवद्र्धनका लागि व्यावसायिक कम्पनीले ख्यातिप्राप्त कलाकारलाई सद्भाव दूत राख्नु अहिले सामान्य बनेको छ । दर्शकमाझ चर्चित अनुहारलाई अनुबन्ध गरेर कम्पनीले आफ्नो उत्पादनको बिक्री वितरण बढाउँछन् नै कलाकारले पनि आर्थिक रूपमा सबल हुने अवसर पाउँछन् । भारतीय चलचित्र उद्योगमा नाम चलेका कलाकार विभिन्न ब्रान्डका ‘एम्बेसडर बनेका हामीले देख्दै आएका छौँ । अमिताभ बच्चन, शाहरुख खान, अक्षय कुमार मात्र होइन कैट्रिना कैफ र कृति सेननजस्ता कलाकार अभिनयसँगै ब्रान्ड एम्बेसडरका रूपमा पनि देखा पर्नुभएको छ ।
प्रदर्शनी धेरै, बिक्री कम
केही वर्षअघिसम्म मात्र पनि कलाकारलाई आफूले सिर्जना गरेको चित्रबाट जीवन निर्वाह गर्न गाह्रो थियो । प्रचारप्रसारका लागि उपयुक्त माध्यमको अभाव, कलाचेतनाको कमी र कला प्रवद्र्धनका लागि सङ्गठित निकायको अभावले कलाकार आफ्नो सिर्जना थन्क्याउन बाध्य थिए । अहिले समय बदलिएको छ । चित्रकला हजारौँ, लाखौँ रुपियाँमा बिक्री हुन थालेका छन् । ग्यालरीमा झुन्ड्याइएका चित्रका मूल्य हेर्दा दुई हजारदेखि दस लाख रुपियाँसम्मका देखिन्छन् । चित्रकला प्रदर्शनीमा पुग्दा प्रायः चित्र बिक्री भइसकेको बताइन्छ तर पनि कलाकारले आफ्ना समस्या भने दर्शाउन छोडेका छैनन्, कलाकारले कलाले बजार नपाएको गुनासो मात्र गरेका छैनन् कलाको पर्याप्त प्रवद्र्धन नभएको र सरोकारवाला निकायले ध्यान नदिएकोमा उनीहरू दुःखी छन् ।
कमजोर कथा, फिक्का प्रस्तुति
बलिउडमा साउथ चलचित्रको रिमेक बनाउने चलन कुनै नौलो होइन । अहिले बलिउडका प्रायः चलचित्रहरू पनि रिमेक बनिरहेका छन् । एउटा समय यस्तो पनि थियो निकै कम दर्शकलाई मात्र थाहा हुन्थ्यो कि बलिउड चलचित्र साउथको रिमेक हो । त्यति बेला साउथ चलचित्रको हिन्दी संस्करण पनि खासै उपलब्ध हुँदैनथ्यो तर कोभिड–१९ को समयमा जब दर्शकले ओटीटी र युट्युबमा साउथ चलचित्रको हिन्दी रिमेकलाई मन पराएर हेर्न थाले त्यसपछि बलिउडमा साउथ चलचित्रको रिमेक बनाउनेहरूको लाइन लाग्न थाल्यो । त्यसैले पनि अहिले दर्शकलाई साउथ चलचित्रको हिन्दी रिमेक प्रदर्शन हुनुअघि नै त्यो कुन साउथ चलचित्रको रिमेक हो भन्ने थाहा भइहाल्छ ।
दर्शकको रोजाइमा मौलिक चलचित्र
केही समयअघिसम्म नेपाली चलचित्र भनेपछि दर्शक नाक खुम्च्याउँथे तर आज त्यो अवस्थामा निकै सुधार भएको छ । पछिल्लो समय नेपाली चलचित्रहरूले आफ्नै कथावस्तु पस्कन थालेपछि चलचित्र हलहरूमा दर्शकको उपस्थितिमा निकै बढ्न थालेको देखिन्छ । मौलिक नेपाली कथावस्तुको गहिराइमा कलाकारहरूको उत्कृष्ट अभिनय हुन थालेपछि नेपाली दर्शकको रोजाइ पनि हिन्दी चलचित्रबाट नेपालीतर्फ बढ्न थालेको हो ।
पालम नाचेपछि...!
नेपाली समाजमा ‘जार’ शब्दले आफ्नी श्रीमती भगाउने व्यक्तिलाई बुझाउँछ । अर्काकी श्रीमती भगाउनेले जसको श्रीमती भगाएको हो, उसलाई तिर्नुपर्ने रकमलाई जारी भनिन्छ । यही विषयवस्तुमा आधारित भएर चलचित्र ‘जारी’ बनेको छ । यस चलचित्रको मुख्य पात्रहरू नामसाङ (दयाहाङ राई), हाङमा (मिरुना मगर) विवाहित जोडी हुन् । दुवै लिम्बू समुदायका हुन् । नामसाङ सधैँ श्रीमतीसँग झगडा मात्र गरिरहन्छन् । त्यसमाथि बिहे गरेको पाँच वर्षसम्म सन्तान नभएकोमा उनी श्रीमतीसँग रुष्ट पनि छन् । यही निहुँमा बारम्बार उनीहरूबीच झगडा भइरहन्छ । एक दिन श्रीमान्को झगडालु व्यवहार सहन नसकेर हङमा घर छोडेर माइत जान्छिन् । यता नामसाङ पनि उनलाई लिन जाँदैनन् ।
कलाकारका सङ्कल्प: नयाँ ठाउँ घुम्नेदेखि समयमा खानेसम्म
भित्तामा फेरिने क्यालेन्डरसँगै धेरैले नयाँ सपना बुन्न थाल्छन्। विगतका दुःख र कष्ट, पीडा असफलता दोहोरिएर नआओस् भन्ने कामना गर्दै आगामी दिनको सुन्दर कल्पनासहित नयाँ योजना पनि तय गर्ने गर्छन्। यही मेसोमा नेपाली सिनेजगत्का विभिन्न व्यक्तिहरूले नयाँ वर्षमा के–कस्तो काम गर्ने योजना बनाएका छन् भनी गोरखापत्रले बुझ्ने प्रयास गरेको छ।
स्टारडम नचलेको वर्ष
नेपाली ‘फ्लेबर’ मन पराउने चलचित्र पारखीका लागि विक्रम संवत् २०७९ निराशाजनक रहेन। उत्साहप्रद नै रह्यो। महापुरुष र झिँगेदाउ’ मात्र होइन छक्कापञ्जा–४, कबड्डी–४, प्रेमगीत–३ र फूलबारी दर्शकको मनमा मात्र बस्न सफल भएनन्, कमाइका दृष्टिले पनि अब्बल साबित भए। यी छ चलचित्रले मात्र ६० करोड रुपियाँभन्दा बढी व्यापार गरे भने केहीले औसत व्यापार गरे।
रङ्गमञ्चको आशालाग्दो वर्ष
रङ्गमञ्च क्षेत्रका लागि २०७९ साल फलदायी रह्यो। २०७८ सालजस्तो यो वर्ष रङ्गमञ्च सुस्ताएर बस्नुपरेन । वरिष्ठ रङ्गकर्मी सुनील पोखरेलदेखि अनुप बराल, निशा शर्मा, घिमिरे युवराज, अशान्त शर्मा, सुलक्षण भारती, आकाङ्क्षा कार्की, राजन खतिवडा, दयाहाङ राई, विजय बराललगायत कलाकारहरूले कोभिड–१९ बाट थलिएको रङ्गमञ्चलाई उठाउने प्रयास गर्नुभयो। २०७९ सालको अन्त्यसम्म आउँदा पनि आरोहण गुरुकुलमा ‘माक्र्स फर्किए’, मण्डलामा ‘एउटा सपनाको अवसान’ मञ्चन भइरहेका छन्।
एउटी नारीको विद्रोहको कथा ‘बहाव’
‘चुप होइन यो समय भनेको चुम्बनको हो’ चलचित्र ‘बहाव’को प्रदर्शनअघि यो संवाद दर्शकबीच धेरै नै चर्चामा रह्यो । अझ टिकटकमा त यो संवाद भाइरल नै बनेको थियो । चलचित्र प्रदर्शनअघि नायिका सुरक्षा पन्तको १८ सेकेन्डको लामो चुम्बनको दृश्यले पनि राम्रै चर्चा बटुल्न सफल भयो ।
पत्रकारिताले जुराएको पेसा
नेपालमा पछिल्लो समय सञ्चारकर्मबाट चलचित्र लेखन, निर्माण र निर्देशनमा आउने सञ्चारकर्मीको सूची लामै बन्दै गएको छ। पत्रकारिता गर्दागर्दै चलचित्र निर्देशनमा आउने चलन खासै नयाँ भने होइन। जानेर होस् या रहरले, सबैलाई यो पेसाले उत्साहित बनाएको छ। दिनेश डीसी, यज्ञश, सुचित्रा श्रेष्ठ, फूलमान बल, दीपेन्द्र लामा, लक्ष्मण सुवेदी, सुव्रत आचार्य, डब्बु क्षेत्री, श्रीधर पौडेललगायतका चलचित्र पत्रकारले पत्रकारिता हुँदै चलचित्र क्षेत्रमा पनि हात हाल्नुभएको छ।
