१. सबैभन्दा धेरै पटक सगरमाथा आरोहण गरी विश्व कीर्तिमान कायम गर्ने पर्वतारोही को हुन् ?
कामिरिता शेर्पा
– विसं २०८१ वैशाख ३० मा उनले २९ औँ पटक सफल आरोहण गरेका हुन् ।
– व्यक्तिगत रूपमा सबैभन्दा धेरै पटक सगरमाथाको सफल आरोहण गर्ने आफ्नै कीर्तिमान तोडेर शेर्पाले २९ औँ पटक सफल आरोहण गर्ने नयाँ कीर्तिमान बनाएका हुन् ।
– उनले सन् १९९४ मे १३ मा पहिलो पटक सगरमाथाको आरोहण गरेका थिए ।
२. नेपाल राष्ट्र बैङ्कद्वारा २०८१ वैशाख ३० मा सार्वजनिक आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को प्रथम नौ महिनाको आर्थिक तथा वित्तीय स्थिति प्रतिवेदन अनुसार यो अवधिसम्ममा विप्रेषण आप्रवाह कति प्रतिशत वृद्धि भएको छ ?
१९.८ प्रतिशत
– विप्रेषण आप्रवाह १९.८ प्रतिशतले बढेर १० खर्ब ८२ अर्ब ६२ करोड पुगेको छ ।
– चैत्र मसान्तसम्ममा शोधनान्तर स्थिति तीन खर्ब ६५ अर्ब १६ करोडले र चालु खाता एक खर्ब ७९ अर्ब ४८ करोडले बचतमा रहेको ।
– विसं २०८० असार मसान्तमा १५ खर्ब ३९ अर्ब ३६ करोड बराबर रहेको विदेशी विनिमय सञ्चिति २४.२ प्रतिशतले वृद्धि भई चैत मसान्तसम्ममा १९ खर्ब ११ अर्ब ८६ करोड पुगेको ।
– बैङ्किङ क्षेत्रसँग रहेको विदेशी विनिमय सञ्चितिले १५ महिनाको वस्तु आयात र १२.५ महिनाको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न सक्ने देखिएको छ ।
– यस अवधिमा वैदेशिक रोजगारीका लागि अन्तिम श्रम स्वीकृति (संस्थागत तथा व्यक्तिगत– नयाँ) लिने नेपालीको सङ्ख्या तीन लाख २९ हजार ४ सय २२ र पुनः श्रम स्वीकृति लिनेको सङ्ख्या दुई लाख १२ हजार ७२१ रहेको छ ।
– राष्ट्र बैङ्कका अनुसार वार्षिक बिन्दुगत आधारमा उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्कमा आधारित मुद्रस्फीति ४.६१ प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो वर्षको चैत्र महिनामा यस्तो मुद्रास्फीति ७.७६ प्रतिशत रहेको थियो ।
– २०८० चैत्र महिनामा काठमाडौँ उपत्यकाको वार्षिक बिन्दुगत उपभोक्ता मुद्रास्फीति ४.०६, तराईको ४.५८, पहाडको ५.३३ प्रतिशत र हिमालको ४.३२ प्रतिशत रहेको छ ।
– चालु आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिले मुद्रास्फीति ६.५ प्रतिशतमा सीमित राख्ने लक्ष्य राखेको छ ।
– चालु खाता एक खर्ब ७९ अर्ब ४८ करोडले बचतमा पुगेको छ । गत वर्ष यही अवधिमा चालु खाता ६० अर्ब ४३ करोडले घाटामा थियो ।
– देशमा भित्रिने प्रत्यक्ष विदेशी लगानी र देशबाट बाहिरिने लाभांशको समष्टिको सूचक प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी यस अवधिमा छ अर्ब ४८ करोडले धनात्मक छ । अघिल्लो वर्ष यही अवधिमा यो सूचक दुई अर्ब ६२ करोडले धनात्मक थियो ।
३. बागमती प्रदेशको दोस्रो युवा सम्मेलन कहिले सम्पन्न भएको हो ?
विसं २०८१ वैशाख २८–३०, हेटौँडा
– सम्मेलनले १३ बुँदे घोषणापत्र जारी गरेको छ ।
– प्रदेशको सामाजिक विकास मन्त्रालय अन्तर्गत रहेको प्रदेश युवा परिषद्को आयोजनामा सम्मेलन भएको हो ।
– बागमती प्रदेशका युवालाई सशक्तीकरण गर्दै सिर्जनशील र उद्यमशील बनाउने लक्ष्यसहित युवा सम्मेलन आयोजना गरिएको हो ।
– सम्मेलनमा बागमती प्रदेशका १३ वटै जिल्लाका युवाको सहभागिता रहेको थियो ।
४. नेपालगन्ज नाकास्थित एकीकृत भन्सार जाँच चौकी (आइसिपी) कहिलेदेखि सञ्चालनमा आएको हो ?
विसं २०८१ वैशाख २४
– सञ्चालनमा आएसँगै नेपाल–भारतबिचको व्यापारमा सहजीकरण हुने विश्वास लिइएको छ ।
– गैरकानुनी रूपमा हुने चोरीपैठारी नियन्त्रण र आन्तरिक राजस्व वृद्धिमा सहयोग पुग्ने छ ।
– उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्री दामोदर भण्डारीद्वारा जाँच चौकीको शुभारम्भ गरिएको छ ।
– करिब दुई अर्ब ७५ करोड लागतमा एकीकृत जाँच चौकी निर्माण भएको छ ।
५. काठमाडौँ महानगरपालिकाद्वारा काठमाडौँको टुँडिखेलमा सिप मेलाको सुरुवात कहिले गरियो ?
विसं २०८१ वैशाख २१ (जेठ १९ सम्म सञ्चालन हुने)
– १० विधा र ३० पेसाका लागि सञ्चालित प्रशिक्षणको अवधि सात दिन, १५ दिन र ३० दिनको रहेको छ ।
– चालु आव मा १५ हजारलाई सिपमूलक तालिम दिने र पाँच हजारलाई रोजगारी दिने महानगरपालिकाको गौरवको ‘रोजगारी र आय वृद्धि, काठमाडौँ महानगरको समृद्धि’ कार्यव्रmम अन्तर्गत सिप मेला आयोजना गरिएको हो ।
६. राष्ट्रिय गौरवको सुनकोशी–मरिण डाइभर्सन बहुउद्देश्यीय आयोजना अन्तर्गतको सिँचाइ सुरुङ कहिले छिचोलियो (ब्रेक थ्रु) ?
विसं २०८१ वैशाख २६
– प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ द्वारा सुरुङ खन्ने टनेल बोरिङ मेसिन (टिबिएम) को स्वीच थिचेपश्चात् सुरुङ छेडिएको हो ।
– सिन्धुलीको कमलामाई नगरपालिका–२, कुसुमटारबाट सुरु भएको सुरुङ सुनकोशी गाउँपालिका–७, कानढुङ्ग्रीस्थित नदी किनारमा निकालिएको हो ।
– सोही ठाउँबाट सुनकोशीको पानी सुरुङमार्फत लगेर मध्यतराईका पाँच जिल्लामा सिँचाइ सुविधा पु¥याउने सरकारी योजना छ ।
– सिँचाइका लागि नेपालले निर्माण गरेको यो दोस्रो आधुनिक सुरुङ हो । यसअघि १२.२१ किलोमिटर लामो भेरी–बबई सिँचाइ आयोजनामा सुरुङ बनाइएको छ ।
– सिन्धुली र रामेछापको सिमाना भएर बग्ने सुनकोशीको पानीलाई सुरुङमार्फत मरिण नदीमा खसालिने छ । त्यसलाई हालको बागमती सिँचाइ आयोजनाका संरचनामार्फत मध्य तराईका धनुषा, महोत्तरी, सर्लाही, रौतहट र बाराको एक लाख २२ हजार हेक्टर जमिनमा वर्षैभरि सिँचाइ सुविधा पु¥याउने आयोजनाको लक्ष्य छ ।
– परियोजनाबाट सिँचाइसँगै ३१.०७ मेगावाट विद्युत् उत्पादन गर्ने लक्ष्य पनि रहेको छ ।
७. मेक इन नेपाल : स्वदेशी सम्मेलन २०२४ कहिले सम्पन्न भएको हो ?
विसं २०८१ वैशाख २५
नेपाली वस्तुको उत्पादन, खपत तथा निर्यात वृद्धिका लागि ३५ बुँदे घोषणापत्र जारी गरिएको छ ।
– नेपाल उद्योग परिसङ्घ (सीएनआई) ले उद्योग मन्त्रालयसँगको सहकार्यमा गर्दै आएको सो सम्मेलनले नेपाली वस्तु उत्पादन र खपत प्रवर्धन एवं निर्यातका लागि प्रतिस्पर्धात्मक क्षमता विस्तारलाई मुख्य जोड दिएको छ ।
– वार्षिक एक हजार नयाँ उद्योग दर्ता, दिगो विकासको लक्ष्य अनुसार कुल गार्हस्थ उत्पादनमा उत्पादनमूलक क्षेत्रको हिस्सा सन् २०३० सम्ममा २५ प्रतिशत पु¥याउने, औद्योगिक क्षेत्रबाट वार्षिक डेढ लाख रोजगारी सिर्जना गर्ने र पाँच वर्षभित्र वार्षिक निर्यात ४.६ अर्ब अमेरिकी डलर पु¥याउने लक्ष्यसहित मेक इन नेपाल अभियान सञ्चालनमा ल्याइएको हो ।
८. नेपाल ग्लोबल ग्रिन ग्रोथ इन्स्टिच्युट (जिजिजिआई) को कतिऔँ सदस्य राष्ट्र बनेको हो ?
४४ औँ
– (विसं २०७९ साउन ४ मा सङ्घीय संसद्बाट ग्लोबल ग्रिन ग्रोथ इन्स्टिच्युटको सदस्य बन्नेसम्बन्धी प्रस्ताव बहुमतका साथ अनुमोदन भएसँगै नेपाल यस संस्थाको सहभागितामूलक सदस्य बनेको हो ।)
९. गोल्डम्यान पुरस्कार र अब्राहम पुरस्कार कुन क्षेत्रसँग सम्बन्धित छन् ?
वातावरण
– गोल्डम्यान पुरस्कार वातावरण क्षेत्रको नोबल पुरस्कार मानिन्छ ।
– वातावरण क्षेत्रको सर्वाधिक धन राशिको पुरस्कार ब्लु प्लानेट पुरस्कार हो ।
– गालान्टे कन्जर्भेसन अवार्डबाट सम्मानित हुने नेपाली डा. मुकेशकुमार चालिसे हुन् ।
– युएनइपीद्वारा प्रदान गरिने ग्लोबल–५०० पुरस्कारबाट सम्मानित नेपाली कृष्णकुमार पाण्डे (१९८७) हुन् ।
१०. मधुपर्क सम्मान–२०८१ बाट सम्मानित स्रष्टा को हुनुहुन्छ ?
प्रा. कृष्ण गौतम, कवि मञ्चु काँचुली र कथाकार किशोर पहाडी
– गोरखापत्र राष्ट्रिय दैनिकको सहप्रकाशन मधुपर्कले २०५९ सालदेखि यो सम्मान प्रदान गर्दै आएको छ ।
– सो सम्मानको राशि जनही ५० हजार रुपियाँ रहेको छ ।
११. नेपाल चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्स सङ्घद्वारा प्रदान गरिएको कर्पोरेट एक्सिलेन्सी अवार्डबाट सम्मानित व्यक्तित्व को हुनुहुन्छ ?
चन्द्रप्रसाद ढकाल
१२. पहिचान पुरस्कार–२०८१ कसलाई प्रदान गरियो ?
लेखक प्रगति राई र पत्रकार प्रकाश गुरागाईं
– पहिचान पुरस्कार कोषले राई र गुरागाईंलाई नगद चार लाख रुपियाँसहित २०८१ वैशाख २२ मा सम्मान
गरेको हो ।
– महिलाको वंश अधिकारमाथि लेखिएको राईको नयाँ उपन्यास याङ्ग्रा र गुरागाईंको कृति जङ्क्सन पिपलबोटलाई कोषले संयुक्त रूपमा सम्मान गरेको हो ।
१३. अमेरिकास्थित मासाचुसेट्स राज्यको एसियन अमेरिकन तथा प्यासिफिक आइस्ल्यान्डर कमिसन (एएपिआई) ले लाइफ टाइम अचिभमेन्ट अवार्डबाट कसलाई सम्मानित ग¥यो ?
प्रह्लाद केसी (सन् २०२४ मे)
– (सन् १९७० को दशकमा पढ्नका लागि अमेरिका गएका केसीले मानव अधिकारको क्षेत्रमा परामर्शदाताका रूपमा काम गरेका छन् ।)
१४. गण्डकी प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले गण्डकी प्रज्ञा साहित्य सम्मानबाट कसलाई सम्मानित ग¥यो ?
भूपिन व्याकुल
प्रतिष्ठानले सात सर्जकलाई सम्मानित गरेको छ :
गण्डकी प्रज्ञा साहित्य सम्मान : भूपिन व्याकुल (बागलुङ)
गण्डकी प्रज्ञा संस्कृति सम्मान : खगराज शर्मा (कास्की)
गण्डकी प्रज्ञा सङ्गीत सम्मान : पुरुषोत्तम न्यौपाने (स्याङ्जा)
गण्डकी प्रज्ञा कला सम्मान : गोपाल श्रेष्ठ (कास्की)
गण्डकी प्रज्ञा प्रतिष्ठान नारी सम्मान : सरस्वती प्रतीक्षा (तनहुँ)
गण्डकी प्रज्ञा युवा सम्मान : रविन गुरुङ (स्याङ्जा र छिरिङ फोन्जो (मुस्ताङ)
– सुरुका चार सम्मानको राशि जनही एक लाख, नारी सम्मानको राशि ५० हजार र प्रज्ञा युवा सम्मानको राशि जनही २५ हजार रुपियाँ रहेको छ ।
– गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री खगराज अधिकारी, साहित्यकार सरुभक्त, कलाकार दुर्गा बराल वात्स्यायन लगायतद्वारा सर्जकलाई सम्मान प्रदान गरियो ।
१५. नेपाल सरकारले एक सय रुपियाँको नोटमा चुच्चे नक्सा समावेश गरी जारी गर्ने निर्णय कहिले गरेको हो ?
विसं २०८१ वैशाख २०
– हाल चलनचल्तीमा रहेको रुपियाँ एक सय दरको बैङ्क नोटको अग्रभागको पृष्ठभूमिमा रहेको नक्साको सट्टा नेपालको नयाँ नक्सा राखी डिजाइन परिमार्जन गर्न स्वीकृति प्रदान गर्ने निर्णय मन्त्रीपरिषद्ले गरेको छ ।
– नेपालले २०७७ जेठ ७ गते नयाँ चुच्चे नक्सा सार्वजनिक गरेको थियो ।
– नेपालले सुगौली सन्धि अनुसार काली नदीपूर्वका लिम्पियाधुरा, कालापानी र लिपुलेक क्षेत्र समेटेर नेपालको नयाँ राजनीतिक र प्रशासनिक नक्सा लागु गरेको हो । ती भूभाग यसअघि प्रचलनमा रहेको नेपालको नक्सामा थिएनन् ।
– नेपालको नयाँ नक्सामा लिम्पियाधुरा माथिबाट बग्ने काली नदीपूर्वको गुन्जी, नाभी, कुटीलगायतका भूभाग समेटिएको छ ।
१६. २०८१ सालमा प्रदान गरिएको उत्तम शान्ति पुरस्कारबाट सम्मानित स्रष्टा को हुन् ?
रोशन शेरचन
– उत्तम शान्ति पुरस्कार गुठीले रोशन शेरचनको निबन्ध सङ्ग्रह ‘गल्ली संसार’ लाई सो पुरस्कार प्रदान गर्ने निर्णय (२०८१ वैशाख ३०) गरेको छ ।
– पुरस्कारको राशि एक लाख रुपियाँ तथा ताम्रपत्र रहेको छ ।
१७. ग्लोबल फाइनान्स म्यागेजिनको बेस्ट बैङ्क अवार्ड–२०२४ बाट सम्मानित नेपाली बैङ्क कुन हो ?
ग्लोबल आइएमई बैङ्क
– ग्लोबल आइएमई ग्लोबल फाइनान्सको यो अवार्डबाट सम्मानित हुने पहिलो नेपाली बैङ्क हो ।
– म्यागेजिनले अफ्रिका, एसिया प्यासिफिक, क्यारेबियन, मध्य अमेरिका, ल्याटिन अमेरिका, मध्य र पूर्वी युरोप, मध्यपूर्व, उत्तर अमेरिका र पश्चिम युरोप क्षेत्रका उत्कृष्ट बैङ्कहरूलाई सम्मान गरेको हो ।
प्रस्तुतकर्ता : टङ्क केसी
