संविधानबाट प्राप्त अधिकार संरक्षणमा लाग्न उपप्रधानमन्त्री सिंहको आग्रह
उपप्रधान एवम् सहरी विकासमन्त्री तथा नेपाली कांग्रेसका नेता प्रकाशमान सिंहले संविधानबाट प्राप्त अधिकारको संरक्षणमा लाग्न आग्रह गर्नुभएको छ ।
-original-thumb.jpg)
खेलाडी र पदाधिकारीको सम्मानमा स्वागत समारोह
यही साउन ११ गते शुक्रबारदेखि पेरिसमा हुने ‘पेरिस ओलम्पिक’ प्रतियोगितामा भाग लिने नेपाली खेलाडी तथा खेल पदाधिकारीको सम्मानमा स्वागत समारोह आयोजना गरिएको छ ।
अण्डा उत्पादक ७५ प्रतिशत किसान विस्थापित
अण्डा उत्पादन गर्ने ७५ प्रतिशत किसान विस्थापित भएका छन् । पाँच वर्षभन्दा बढी समयसम्म लागत मूल्यभन्दा निकै कममा अण्डा बिक्री गर्नु परेपछि किसान विस्थापित भएका हुन् ।
न्यूरोडमा फुटपाथ विस्तारको काम बुधबारदेखि पुनः सुरु
काठमाडौँ महानगरपालिकाले न्यूरोड क्षेत्रको फुटपाथ विस्तारको काम पुनः सुरु गरेको छ । उच्च अदालत पाटनले न्यूरोडमा फुटपाथ विस्तारको काम नरोक्न अन्तरिम आदेश दिएपछि महनगरले बुधबार बिहानदेखि पुनः काम सुरु गरेको हो ।
एमाले वरिष्ठ उपाध्यक्ष पोखरेल कतार प्रस्थान
प्रवासी नेपाली मञ्च कतारको सातौँ राष्ट्रिय अधिवेशनलाई सम्बोधन गर्न नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एमाले)का वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेल कतार प्रस्थान गर्नुभएको छ ।
‘सडक आश्रित मानवमुक्त राष्ट्र निर्माणमा सरकार प्रतिबद्ध’
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले २०८२ सालसम्ममा नेपाललाई सडक मानवमुक्त बनाउने अभियानलाई सफल गराउन सरकार प्रतिबद्ध रहेको बताउनुभएको छ ।
गैंडाको आक्रमणबाट एक जना घाइते
गैंडाको आक्रमणबाट एक जना घाइते भएका छन् । चितवन माडी नगरपालिका वडा नम्बर ८ शिवद्वारस्थित मगर होम स्टेमा काम गर्ने क्रममा साईला भन्ने ४० वर्षीय मिलन लामालाई गैंडाले आक्रमण गरेको हो ।
सिमलतालमा अध्ययन टोलीको स्थलगत निरीक्षण
सिमलताल दुर्घटनाको अध्ययन गर्न बनेको कार्यदलका सदस्यहरुले स्थलगत निरीक्षण गर्नुभएको छ । आज बिहान चितवन आएको टोली बिहान घटनास्थल पुगेर अध्ययन गरेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी इन्द्रदेव यादवले जानकारी दिनुभयो । घटनास्थलको स्थलगत निरीक्षण गरेपश्चात सरोकारवालासँग अन्तरक्रिया गर्ने कार्यक्रम छ ।
‘प्रवासीको देश हुन्न’ माथि अन्तर्क्रिया
प्रवासमा बसेर साहित्यमा कलम चलाइ रहेका आख्यानकार पञ्चम अधिकारीको नवीनतम कथासङ्ग्रह ‘प्रवासीको देश हुन्न’ हालै बजारमा आएको कृति हो । सम्पूर्ण किताब नारायणगढले चितवनका पाठकहरू माझ ‘प्रवासीको देश हुन्न’माथि अन्तरक्रिया गराएको छ ।
समाधानमुखी पत्रकारिताको खाँचो छ : अध्यक्ष बस्नेत
प्रेस काउन्सिल नेपालका अध्यक्ष बालकृष्ण बस्नेतले सामाजिक सञ्जालको अत्यधिक दुरुपयोग भएकाले रचनात्मक र समाधानमुखी पत्रकारिताको आवश्यकता रहेको बताउनुभएको छ ।
डिजिटल माध्यमबाट शुभकामना दिन प्रधानमन्त्रीको आग्रह
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आफूलाई बधाई तथा शुभकामना दिन चाहनेलाई डिजिटल माध्यमबाट दिन अनुरोध गर्नुभएको छ । उहाँले आज सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमार्फत समयको बचतका लागि त्यसो गर्न अनुरोध गर्नुभएको हो ।
एक वर्षमा सवारी दुर्घटनामा ११५ जनाको मृत्यु
चितवनमा एक वर्षको अवधिमा सवारी दुर्घटनामा परी एक सय १५ जनाको मृत्यु भएको छ । विसं २०८० साउनदेखि २०८१ असारसम्म उक्त मानवीय क्षति भएको हो । जिल्लाका भित्री सडकमा भन्दा राजमार्गमा भएका दुर्घटनामा परी बढी मानवीय क्षति भएको हो ।
मुख्यमन्त्री जम्कट्टेलले साउन ६ गते विश्वासको मत लिने
बागमती प्रदेशका मुख्यमन्त्री शालिकराम जम्कट्टेलले यही साउन ६ गते प्रदेशसभामा विश्वासको मत लिने तयारी गर्नुभएको छ । विश्वासको मत लिन प्रदेशसभा सचिवालयमा मुख्यमन्त्री जम्कट्टेलले पत्राचार गर्नुभएको छ ।
लोक सेवा विशेष वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. नेकपा एमालेका अध्यक्ष एवं प्रतिनिधि सभा सदस्य केपी शर्मा ओली चौँथो पटक प्रधानमन्त्री पदमा कहिले नियुक्त हुनुभएको हो ? विसं २०८१ असार ३०– राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलद्वारा नेपालको संविधानको धारा ७६ को उपधारा २ बमोजिम अध्यक्ष ओलीलाई प्रधानमन्त्री पदमा नियुक्त गरिएको हो । – राष्ट्रपति पौडेलले सङ्घीय संसद्बाट विश्वासको मत नपाएपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड पदमुक्त हुनुभएको पत्र असार २८ मा राष्ट्रपति कार्यालयमा प्राप्त भएपश्चात् उहाँले संविधानको धारा ७६ को उपधारा (२) बमोजिम दुई वा दुईभन्दा बढी दलको समर्थनमा प्रधानमन्त्री पदमा नियुक्तिका लागि दाबी पेस गर्न आह्वान गर्नुभएको थियो । – प्रतिनिधि सभाको पहिलो दल नेपाली कांग्रेसको समर्थनमा सरकारको नेतृत्व गर्ने अवसर प्राप्त गर्नुभएका एमाले अध्यक्ष ओली कांग्रेस र एमालेबिच असार १७ गते भएको सहमति अनुसार चौँथो कार्यकालका लागि प्रधानमन्त्री पदमा नियुक्त हुनुभएको हो । – उहाँले २०८१ असार ३१ मा प्रधानमन्त्री पदको पद तथा गोपनीयताको शपथ लिनुभएको हो ।२. धनकुटा र ओखलढुङ्गा जिल्ला पूर्ण खोप सुनिश्चितता तथा दिगोपना जिल्ला घोषित कहिले भएका हुन् ? विसं २०८१ असार २५३. द मिसेस नेसनल २०२४ को उपाधि कसले जितिन् ? सुजाता सुब्बा (इलाम)– उनले प्रतियोगितामा वेस्ट फिगरको उपाधि पनि चुमेकी छन् । – प्रतियोगितामा मञ्जु आचार्य मस्ट इनरजेटिकसहित फस्ट रनर्सअप तथा मञ्जिल रञ्जितकार मस्ट पपुलर र मस्ट इन्टेलिजेन्ट उपाधिसहित सेकेन्ड रनर्सअप घोषित भएका छन् । ४. नेपालमा कृषि तथा पशु बिमाको सुरुवात कहिलेदेखि भएको हो ? विसं २०६९ माघ५. सम्राट अशोकले निर्माण गरेको लुम्बिनीको अशोक स्तम्भ कसले पत्ता लगाएका हुन् ? डा. फुहरर ६. लामिन यमाल (स्पेन) कुन खेलसँग सम्बन्धित छन् ? फुटबल७. भ्रष्टाचार निवारणका सम्बन्धमा प्रधानमन्त्री जङ्गबहादुर राणाको पालामा स्थापित अड्डाको नाम के हो ? धर्म कचहरी ८. नेपालमा धामी झाव्रmीले गजाले हिर्काएर बजाउने बाजालाई के भनिन्छ ? ढ्याङ्ग्रो ९. संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले महाकवि देवकोटा पुरस्कार–२०८० कसलाई प्रदान ग¥यो ? श्रीहरि फुयाँल (कविता), रोशन थापा ‘नीरव’ (निबन्ध), अविनाश श्रेष्ठ (गद्याख्यान÷नाटक), प्रमोद प्रधान (बालसाहित्य÷लोकसाहित्य) र गोविन्दराज विनोदी (भाषा साहित्य)– गोपालप्रसाद रिमाल राष्ट्रिय पुरस्कार ः स्वप्निल स्मृति र सुनील पोखरेल– बिपी पुरस्कार ः किशोरकुमार अधिकारी (राजनीति), होमनाथ दाहाल, प्राडा हरिप्रसाद पराजुली र प्राडा योगेन्द्रप्रसाद यादव– इतिहास शिरोमणि बाबुराम आचार्य पुरस्कार ः इतिहासकार प्राडा जगदीशचन्द्र रेग्मी– योगमाया पुरस्कार ः प्राडा गोविन्दमान सिंह कार्की– आदिकवि भानुभक्त राष्ट्रिय पुरस्कार ः नारायण शर्मा– युगकवि सिद्धिचरण श्रेष्ठ राष्ट्रिय पुरस्कार ः डा. फडिन्द्रराज निरौला– सत्यमोहन जोशी राष्ट्रिय पुरस्कार ः छत्रबहादुर कायस्थ– पुष्पलाल राष्ट्रिय पुरस्कार ः सिद्धिलाल सिंह (राजनीति), चतुर्भुज आत्रेय (साहित्य, संस्कृति र विज्ञान) र डा. विश्वनाथ सिंह (इतिहास)– भगत सर्वजित मानव मर्यादा राष्ट्रिय पुरस्कार ः राजु परियार (सिप, कला, साहित्य र संस्कृति), आनन्दस्वरूप बर्मा (मानव अधिकार) र मञ्जुल (मेघराज नेपाल) र झविन्द्रबहादुर जिसी (समाजसुधार, संयुक्त रूपमा)– मन्त्रालयले भाषा एवं साहित्यतर्फको राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कार गण्डकीका वसन्तबहादुर बराकोटीलाई प्रदान ग¥यो । संस्कृतितर्फ केदारप्रसाद पाठक (नुवाकोट), ललितकलामा सन्तकुमार शाक्य (ललितपुर) र सङ्गीत तथा नाट्य विधाको राष्ट्रिय पुरस्कार माइला लामा (काठमाडौँ) लाई प्रदान गरियो । – प्रादेशिक प्रतिभा पुरस्कारतर्फ चार विधामा २८ जनालाई पुरस्कार प्रदान गरियो । १०. लेप्चा भाषाको लिपिलाई रोङ भनिन्छ भने तामाङ भाषाको लिपिलाई के भनिन्छ ? तमहिग११. भलिबलको आविष्कार गर्ने व्यक्ति को हुन् ? विलियम जर्ज मोर्गन (सन् १८९५)– (अमेरिकाको म्यासाच्युसेट्सका मोर्गनले सन् १८९५ अप्रिल १८ मा भलिबल आविष्कार गरेका हुन् ।)१२. प्राथमिक रङ्ग भन्नाले कुन कुन रङलाई बुझिन्छ ? रातो, निलो र हरियो १३. कुन हिमाललाई अफ्रिकाको छानो भनेर पनि सम्बोधन गरिन्छ ? किलिमञ्जरो– अफ्रिकी महादेशको तान्जानियामा अवस्थित यो हिमाल त्यहाँको आकर्षक पर्यटकीय गन्तव्य पनि हो ।– यो अफ्रिकाको सबैभन्दा अग्लो हिमालका रूपमा रहेको छ ।– यो हिमाल आरोहण गर्दा विशेष तयारी र हिमाल चढ्दा चाहिने विशेष उपकरणहरू आवश्यक नपर्ने तर उचाइका कारण हुने ‘अल्टिच्युड सिकनेस’ भने लाग्न सक्ने हुन्छ ।१४. निपा भाइरस पहिलो पटक कहिले र कहाँ फेला परेको हो ? सन् १९९९, मलेसिया– निपा भाइरस पहिलो पटक सन् १९९९ मा मलेसियामा फेला परेको । सन् २००१ देखि भारत र बङ्गलादेशका विभिन्न ठाउँमा यो सङ्व्रmमण बेला बेला देखिँदै आएको । सन् २०१८ अप्रिल÷मे मा भारतको केरलामा फैलिएको सङ्व्रmमणमा एक नर्ससहित १४ जनाको ज्यान गएको ।– यो भाइरसको सङ्व्रmमण भएको ५–१० दिनमा मानिसमा ज्वरो आउने, रिँगटा लाग्ने, बान्ता हुने, घाँटी दुख्ने हुन्छ, र सोपश्चात् रिँगटा लाग्ने, स्मरण शक्ति हराउने, श्वासप्रश्वासमा समस्या एवं मस्तिष्क सुनिने जस्ता समस्या देखा पर्छन् ।– निपा भाइरस फैलाउने जातको चमेरा नेपालमा पनि पाइने साथै भारतबाट सुँगुरहरू आयात हुने हुँदा नेपालमा पनि यस रोगको सङ्व्रmमणको जोखिम उच्च रहेको ।१५. अस्वीकार्य व्यक्ति भन्नाले के बुझिन्छ ? कूटनीतिक शिष्टाचार अन्तर्गत विशेष सुविधा प्रदान गरिएकोमा त्यस्तो सुविधाको दुरुपयोग गर्ने एवं कूटनीतिक मर्यादाको उल्लङ्घन गर्ने व्यक्तिलाई होस्ट कन्ट्रीद्वारा अस्वीकार भनी घोषणा गरिएको व्यक्ति– अस्वीकार भएको व्यक्तिले निर्धारित समयमा त्यस्तो मुलुक छोड्नु पर्छ ।१६. ‘ए हाउस फर मिस्टर विश्वास’ र ‘इन अ फ्री स्टेट’ नामक कृतिका सर्जक को हुन् ? भिएस नायपाल– उत्तर औपनिवेशकालीन परिवर्तनका पीडाका बारेमा प्रखर वक्ताका रूपमा परिचित नायपाल (सर विद्याधर सुरजप्रसाद नायपाल) ले सन् २००१ मा साहित्यतर्फको नोबेल पुरस्कार प्राप्त गरेका हुन् ।– सन् १९३२ मा ट्रिनिडाडमा जन्मेका नायपालले नोबेल पुरस्कार ग्रहणका व्रmममा दिएको मन्तव्यमा आफ्ना पुर्खा नेपालबाट आएको हुन सक्ने वताएका छन् । १७. नेपालका चार धाम भन्नाले कुन कुन धार्मिक क्षेत्रलाई बुझाउँछ ? बराह क्षेत्र, मुक्ति क्षेत्र, रुरु क्षेत्र र हरिहर क्षेत्र १८. नेपालमा भारोपेली परिवार अन्तर्गतका भाषामध्ये सबैभन्दा बढी जनसङ्ख्याले बोल्ने भाषा कुन हो ? नेपाली १९. विश्वकै अग्लो स्थानमा धान फल्ने ठाउँ कहाँ रहेको छ ? जुम्ला– गुरु चन्दननाथ बाबाले भारतको काश्मिरबाट मार्सी धानको बिउ ल्याई यस स्थानमा रोप्न लगाएको भनाइ रहेको छ ।– कर्णालीको स्थानीय धानका रूपमा रहेको मार्सी धानलाई जुम्ली मार्सी पनि भनिन्छ ।– उच्च पहाडमा मात्र उत्पादन हुने मार्सी धानमा अधिक चिसो सहने क्षमता रहेको छ ।– प्रोटिन र फाइबरलगायतका तìव बढी पाइने मार्सी चामल पोषिलो एवं स्वास्थ्यबर्धक रहेको छ ।२०. “यदि तपाईं बदमास मान्छेको कुरा सुन्नुहुन्छ भने यहीँबाट बदमासी सुरु भइसक्यो भन्ने सम्झनुहोस् ।” भन्ने विचारक को हुन् ? कन्फ्युसियस २१. नेपालमा व्यावसायिक शिक्षाको सुरुवात गर्ने राजा को हुन् ? जयस्थिति मल्ल२२. प्रसिद्ध धार्मिक तथा पर्यटकीय स्थल सुन्द्रावती सेतीदेवी कुण्ड कहाँ रहेको छ ? दोलखा– सुन्द्रावती सेतीदेवी मन्दिर आसपास रहेको पहराको एउटै ढुङ्गामा सात वटा अद्भूत र आकर्षक कुण्ड रहेका छन् । – सुन्द्रावती सेतीदेवी कुण्डमा एकादशी, रामनवमी, फागु पूर्णिमा जस्ता पर्वमा ठुलो मेला लाग्ने गरेको छ । २३. काठको प्रयोग गरी विभिन्न मूर्ति, भाँडा एवम् झ्यालढोका, टुँडाल, फर्निचर आदि निर्माणसम्बन्धी कलालाई के भनिन्छ ? काष्ठकला२४. ‘समरजङ्ग कम्पनी’ स्थापना गर्ने राजा को हुन् ? रणबहादुर शाह– राणा कालमा यसलाई चप्रासीहरूको कम्पनी भनेर चिनिन्थ्यो ।– भीमसेन थापाले यो कम्पनीलाई जेल र अन्य सार्वजनिक महìवका कार्यालयहरूको सुरक्षाका लागि खटाएका थिए । – चन्द्रशमशेरले यसलाई सडक र राणाहरूको दरबार निर्माण गर्ने काममा लगाएका थिए । २५. ‘पार्लियामेन्ट अफ नेपाल’ नामक मोबाइल एप कहिलेदेखि सञ्चालनमा आएको हो ? विसं २०७४ साउन १२– युएनडीपीको सहयोगमा बनाइएको यो एपमार्फत संसदीय गतिविधि अर्थात् संसदको बैठक प्रत्यक्षरूपमा हेर्न र सुन्न सकिन्छ ।२६. इन्टरपोलको सदस्यता नेपालले कहिले प्राप्त गरेको हो ? सन् १९६७ सेप्टेम्बर २७प्रस्तुतकर्ता : टङ्क केसी
रोगव्याधिको नाममा राँको फाल्ने
प्राचीन संस्कृति अनुरूप साउन १ गते साँझ घर घरमा लुतो फाल्ने प्रचलन छ । असार महिनाभर खेतीपातीले थाकेका किसान हिलोमैलो पखाली घरपरिवार र आफन्तसँग रमाइलो गरी साउने सङ्क्रान्ति मिठोमसिनो तुल्याएर भोज खाने गर्छन् । साउने सङ्क्रान्तिमा ‘लुतो लैजा, पिलो लैजा, रोग लैजा भन्दै, चिच्याउँदै आगोको राँको फालेको’ ९० वर्षीय हरिबहादुर खड्का सम्झिनुहुन्छ । यो बिस्तारै हराउँदै तथा नयाँ पुस्ताले संस्कृति भुल्दै गएकोप्रति उहाँको चिन्ता छ ।
झन्डै साठी हजारलाई औसत असी दिन रोजगारी
प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रममार्फत आर्थिक वर्ष २०८०-८१ मा देशभर साढे ६० हजार बेरोजगारले औसतमा ८० दिनको रोजगारी प्राप्त गरेका छन् । सरकारले यो वर्ष ६० हजारलाई रोजगारी दिने लक्ष्य राखेकामा ६० हजार ५७१ जनाले रोजगारी पाएका हुुन् । नेपालभर आव २०८०-८१ मा सूचीकृत बेरोजगारको सङ्ख्या भने आठ लाख ५८ हजार १५४ रहेको छ ।
सुध्रिएन खर्च गर्ने क्षमता
प्रायः हरेक वर्ष लक्ष्य अनुसार खर्च गर्न नसकेको आरोप खेप्दै आएको सरकारको खर्च क्षमता झन् खस्किएको छ । पछिल्ला सबै बजेटमा खर्च प्रणाली सुधार गर्ने प्रतिबद्धता जनाए पनि गत आर्थिक वर्षमै पनि सरकारको खर्च क्षमता सुध्रिएको देखिँदैन ।
प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी प्रतिबद्धता बयसट्ठी अर्ब पुग्यो
एक आर्थिक वर्षमा प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी प्रतिबद्धता (एफडिआई) झन्डै दोब्बरले बढेको छ । आव २०८०÷८१ मा झन्डै ६२ अर्ब रुपियाँ प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी प्रतिबद्धता (एफडिआई) आएको थियो ।
लक्ष्यभन्दा धेरै मुद्दा फस्र्योट
चितवन जिल्ला अदालतले गत आर्थिक वर्षमा लिएको लक्ष्यभन्दा धेरै मुद्दा फस्र्योट गरेको छ । जिल्ला अदालतले पत्रकार सम्मेलन गरी एक वर्षमा भएको मुद्दा फस्र्योट विवरण सार्वजनिक गरेको हो । गत आवमा तीन हजार ७८७ मुद्दा फस्र्योट गर्ने लक्ष्य लिएकोमा चार हजार ३०४ वटा मुद्दा फस्र्योट गरेको छ ।
हरियो चुरा, पोते खरिदका क्रममा ग्राहक
काठमाडौँको इन्द्रचोकमा मङ्गलबार चुरा, पोतेलगायत शृङ्गारिक सामग्री खरिदका क्रममा ग्राहक ।
आर्थिक अनुशासन र अराजकता अन्त्य गर्न राज्यलाई सहयोग गरौँ : लेखा समिति
प्रतिनिधि सभा, सार्वजनिक लेखा समितिले प्राप्त उजुरी अध्ययन र छानबिन गरी निर्णयसहितको प्रस्ताव पेस गर्न सभापति ऋषिकेश पोखरेलको संयोजकत्वमा पाँच सदस्यीय उपसमिति गठन गरेको छ ।
गोरखापत्रकर्मी अधिकारीको बिदाइ
गोरखापत्रका नायब कार्यकारी सम्पादक सरोज अधिकारीलाई उहाँका सहकर्मीले मङ्गलबार बिदाइ गर्नुभएको छ । गोरखापत्र दैनिक, मनोरम अप्सरा, युवामञ्च र गोरखापत्र अनलाइनमा विभिन्न जिम्मेवारीमा रहेर कार्य गर्नुभएका अधिकारी ५८ वर्ष उमेर हदका कारण बुधबारबाट सेवा निवृत्त हुँदै हुनुहुन्छ ।
प्रधानमन्त्री ओलीलाई समकक्षीको बधाई
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई छिमेकी देशका सरकार प्रमुखले बधाई तथा शुभकामना व्यक्त गर्नु भएको छ । उहाँलाई अहिलेसम्म भारत, भुटान र पाकिस्तानका सरकार प्रमुखले बधाई तथा शुभकामना व्यक्त गर्नु भएको छ ।
पूर्वसचिवसँग सहकारी संसदीय छानबिन विशेष समितिको छलफल
सहकारी संस्था बचत रकम दुरुपयोग सम्बन्धमा गठित संसदीय छानबिन विशेष समितिले आज पूर्वसचिव र पूर्वमहालेखापरीक्षकहरुसँग छलफल गरेको छ ।
रामेश्वर चापागाईँको स्मृतिग्रन्थ प्रकाशित
नेपाली भाषा साहित्यको क्षेत्रमा उल्लेख्य काम गर्नुभएका स्व. रामेश्वर चापागाईँको स्मृतिमा एक ग्रन्थ प्रकाशनमा आएको छ ।
