पदार्थहरूको गीत (कविता)
जतिबेला मलाई ‘तिर्खा’ लाग्छ त्यतिबेला बनिदिन्छौ तिमी ‘पानी’ भोक लाग्दा ‘अन्न’ वा ‘फलफूल’
तारानाथ शर्मा सरलाई म पनि चिन्दछु
प्रसङ्ग मधुपर्क असार २०७९ तारानाथ शर्मा विशेष । मैले उहाँलाई पहिलो र अन्तिम पटक २०५६ सालमा भेटेको हुनुपर्छ । मेरो कान्छो छोरा नोबेल अकाडेमीमा प्लस् टू पढ्दाताकाको कुरा हो । उहाँ प्रिन्सिपल हुनुहुन्थ्यो । उहाँका बारेमा सुनेको थिएँ । ‘बेलाइततिर बरालिँदा’ र अन्य एक दुई कृति पढेको थिएँ । उहाँले चाँदनी शाह (रानी ऐश्वर्य)का कविता अनुवाद गरेको सुनेको थिएँ । साहित्यको फाँटमा खेती गर्ने धेरै हुन्छन् तर स्थापित धेरै कम । उहाँ स्थापित लेखक साहित्यकार विद्वान् हो, बुझेको थिएँ ।
ओरालो लागेको घाम
रुँदा रुँदा थाकेको आँखा लोलाएर चमेली कुर्सीमा झोक्राइरहेकी थिई । बाहिर टन्टलापुर घाम लागिरहेको थियो । पसिनाले निथ्रुक्क भिजेर बसेकी आमालाई घरमा देखेर फराज र समिन खुसी भए । बिहान सबैरै र बेलुका रातपरेपछि मात्र उनीहरू आमालाई कोठामा देख्न पाउँथे ।
ओइलाएको गुलाफ
शरद्को शीतल बिहान । छ किलो फलामझैँ गह्रौँ मन बोकेर उठेँ म । तलतिर त्रिवेणी बगिरहेछ । ढुङ्गाका कापकाप फोडेर बगेको नदीको कलकल सुसेली मलाई नमीठो लागिरहेछ । मानौँ, आफ्नै मुटुका कापकाप फोड्दै निस्केको आफ्नै बिरही बिलौना हो त्यो सुसाहट ।
यौनिकता [कथा]
रातको निक्र्याैलअनुसार नै मैले उनीहरूलाई भनेको थिएँ– “म अब जोनलाई हेर्न छोड्छु ।” “किन ?” “यसै ।” “यसै भन्ने पनि हुन्छ ? केही त कारण होला, आवर्ली कम भयो वा यस्तै ।”
नेपाली प्रबन्धरानी
लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा खुला झ्यालनेर बस्न मन पराउँथे । त्यहाँबाट ‘नीलो पहाडी पर्खालले परिवेष्ठित पूर्वपट्टिको दृश्य’ देख्न सकिन्थ्यो र मौसम राम्रो रहेका दिनहरूमा त दूरवर्ती हिमशिखरहरूको लहर पनि टड्कारै देखिन्थ्यो । यस्तो दृश्यावलोकनबाट आँखामा पट्याइ लागेको विचारशून्य क्षणमा उनी ‘आफ्ना सहकर्मी लेखकहरूको चेहराको’ अध्ययन गर्ने गर्दथे । उनको नजिकै संस्कृतका पण्डितहरू शम्भुप्रसाद ज्ञवाली ब
उमेर, सम्बन्ध र बेला
ऊ एक असल श्रोता रहिछ । मलाई लागेको थियो । ऊ सानै छ । पहिले पहिले अथर्वा म देखेर लजाउँथी । एक दिन मलाई लुकेर हेरिरहेकी थिई । मैले रङ्गेहात उसलाई हेर्दिएँ । केटीहरूले लुकेर हेरिरहेको बेला नदेखेझैँ गर्नुपथ्र्यो या मुसुक्क हाँसिदिनुपथ्र्यो वा के हेरेको त्यसरी भन्नुपथ्र्यो ? कि अरू केही । आफू अनभिज्ञ परियो । मैले हेरिदिएँ बस ।
मिथिलाको दशैँका सांस्कृतिक पाटाहरू
हिलो–मैलो–गर्मीबाट मुक्ति दिलाउँदै अनि शान्त–सुशीतल मौसम लिएर आउने चाड हो– विजया दशमी । भौगोलिक र सांस्कृतिक वैविध्यले सम्पन्न हामीकहाँ दशैँ मान्नेहरू यथेष्ट छन् । उसो त पछिल्लो समयमा विजया दशमी-दशैँ नमान्ने वा मान्न नहुने भनी जिरह गर्नेहरू पनि देखिन थालेका छन् ।
सम्झनामा दशैँ
टीकाको दिन टीको लाइदिँदै बुबाले भन्नुभयो, आजदेखि केटाकेटीको दशैँ गयो । अब पूर्णेसम्म त आउनेजाने पाहुनापातको हो ।