कृषि उत्पादन बढाउनेतर्फ ध्यान केन्द्रित गर्नु पर्छ : राष्ट्रपति
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले अर्थतन्त्रमा निजी क्षेत्रको सहभागिता उत्साहजनक रूपमा भए मात्र देशको आर्थिक विकास सम्भव हुने धारणा व्यक्त गर्नुभएको छ । राष्ट्रपति पौडेलसँग भेट्न गएका नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घका अध्यक्ष एवं केन्द्रीय समितिका पदाधिकारीसँग बिहीबार राष्ट्रपति भवन शीतल निवासमा उहाँले भन्नुभयो, “यही तथ्यलाई ध्यानमा राखेर सरकार र निजी क्षेत्रबिच पारस्परिक सहअस्तित्व र समभावको दरिलो साझेदारी आवश्यक छ भन्ने मलाई लाग्छ ।”
‘पानामा’ रोगबारे अध्ययन गर्न कार्यदल गठन
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले नेपालमा पहिलो पटक देखा परेको ‘पानामा’ रोग (टिआर–४) बारेमा थप अध्ययन गर्नका लागि छ सदस्यीय एक कार्यदल गठन गरेको छ । नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद् (नार्क) अन्तर्गतका राष्ट्रिय बाली रोग विज्ञान अनुसन्धान केन्द्रका वैज्ञानिक डा. रामबहादुर खड्काको संयोजकत्वमा छ सदस्यीय कार्यदल गठन भएको कृषि विभागका महानिर्देशक डा. हरिबहादुर केसीले बताउनुभयो । कार्यदलले यो रोगबाट बच्नका लागि के कस्ता उपाय अपनाउनु पर्छ, त्यसबारेमा पालिका, कृषि ज्ञान केन्द्र तथा किसानलाई जानकारी दिने जानकारीमूलक सन्देश तयार गर्ने छ ।
लेबनानमा श्रमिक लैजाने प्रस्ताव
लेबनानमा नेपाली श्रमिकका लागि धेरै क्षेत्रमा अवसर रहेकाले श्रमिक लैजाने प्रस्ताव आएको छ । श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री शरत्सिंह भण्डारी र लेबनानका अवैतनिक महावाणिज्यदूत एलचेख मोहम्मद गोजाएलबिच बिहीबार मन्त्रालयमा भएको भेटका क्रममा सो लेबनानका तर्फबाट यस्तो प्रस्ताव आएको हो । लेबनानको प्रस्तावमा मन्त्री भण्डारीले श्रम समझदारीका लागि मस्यौदा बनाएर आदानप्रदान गर्ने र सोही आधारमा अगाडि बढ्ने बताउनुभयो ।
कालीमाटीमा भित्रिन थाल्यो प्याज
देशकै ठुलो तरकारी बजार कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजारमा बुधबार रातिदेखि नियमित रूपमा प्याज भित्रिन थालेको छ । गत शनिबार भारतले प्याजमा ४० प्रतिशत निर्यात महसुल वृद्धि गर्ने निर्णय गरेसँगै आइतबार थोरै आएर बजारमा भित्रिन छाडेको प्याज बुधबार रातिदेखि भित्रिन थालेको हो । कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिका अनुसार बुधबार साँझ २४५ मेट्रिक टन प्याज भित्रिएको छ भने बिहीबार साँझसम्म १५० मेट्रिक टन प्याज आएको छ ।
पर्यटक नहुँदा हात्ती सफारी सङ्कटमा
नेपालको प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्यमध्येको एक हो सौराहा । यहाँ चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जभित्र वन्यजन्तुको अवलोकनका लागि पर्यटक आउने गर्छन् । दुर्लभ एकसिङ्गे गैँडालगायतका वन्यजन्तु हेर्न यहाँ आउने पर्यटक लालयित हुन्छन् । निकुञ्जभित्रका वन्यजन्तु हेर्नका लागि विसं २०४१ बाट हात्ती सफारी गर्ने गरिएको हो । यहाँ हात्ती चढ्नकै लागि पर्यटक आउने गर्दथे । तर पछिल्लो समय यहाँको पहिचानका रूपमा रहेको हात्ती सफारी सङ्कटमा पर्दै गएको छ ।
अर्थतन्त्र सुधारका लागि सबैको ध्यानाकर्षण
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले अर्थतन्त्रमा निजी क्षेत्रको सहभागिता उत्साहजनक रूपमा भए मात्र देशको आर्थिक विकास सम्भव हुने बताउनु भएको छ ।
ड्रागन खेतीमा रमाउँदै पूर्व शिक्षक अर्याल
७६ वर्षीय उहाँको पहिचान शिरमा ढाका टोपी, शरीरमा पुराना कोट, पाइन्ट र कमिज हो । घर्कदो उमेरले चाउरिँदै गएको अनुहार, घट्दो हातपाखुराका तागत । उहाँको घर छेउको बारीमा पुग्दा लटरम्म फलेका ‘ड्रागन फ्रुट्स’ देखिन्छन् ।
स्वयम्सेविकाले खोजे अधिकारको संरक्षण
नेपाल, भारत र पाकिस्तानका सामाजिक कार्यकर्ता (स्वयम्सेविका) ले श्रमिकका रूपमा आफूहरूको अधिकारको सम्मान, संरक्षण र प्रवर्धन गर्न सरकारसँग माग गरेका छन् । पब्लिक सर्भिसेज इन्टरनेसनलले काठमाडौँमा आयोजना गरेको तीन देशका महिला स्वास्थ्य स्वयम्सेविका भेलामा सहभागीले यस्तो माग गरेका हुन् ।
‘बेम्बो स्मोक टी’ चियाको नयाँ स्वाद
नेपाल चिया तथा कफी विकास बोर्ड फिक्कलका चिया प्राविधिक नवीन कोइराला २०६८ सालमा टी टेक्नोलोजी एन्ड म्यानेजमेन्ट विषय अध्ययन गरिरहनुभएको थियो । युवा उमेरमा चियामा केही गरौँ भन्ने उहाँमा हुटहुटी थियो । पढाइसँगै उहाँ चियामा नयाँ तरिकाको प्रयोग गरिरहनुहुन्थ्यो । नयाँ प्रयोग गर्ने क्रममा एक पटक उहाँलाई चियालाई ढुङ्ग्रोमा हालेर आगोको माथि राख्दा कस्तो स्वाद हुन्छ होला भन्ने जिज्ञासा उब्जियो । उहाँले तत्काल दुईपाते चिया टिपेर ढुङ्ग्रोमा हाल्नुभयो र खाना पकाउने चुलोमाथि राख्नुभयो तर कहिलेसम्म राख्ने भन्ने कुनै योजना थिएन । उहाँलाई जति पुरानो हुन्छ त्यति महत्त्व हुन्छ भन्ने जानकारी थियो ।
डिडिसीको अध्ययन गर्न कार्यदल गठन
दुग्ध विकास संस्थान (डिडिसी) धराशायीको अवस्थामा पुगेपछि कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले त्यसको अध्ययनका लागि एक कार्यदल गठन गरेको छ । पशु सेवा विभाग अन्तर्गतको राष्ट्रिय पशु आहार तथा लाइभस्टक गुण व्यवस्थापन प्रयोगशालाका प्रमुख डा. सूर्यप्रसाद पौडेलको संयोजकत्वमा सात सदस्यीय अध्ययन कार्यदल गठन भएको छ । मन्त्रीस्तरीय निर्णयबाट गठन भएको सो कार्यदलले अध्ययन गरेर दुई महिनाभित्र आफ्नो प्रतिवेदन मन्त्रीलाई बुझाउने छ
एक खर्ब उनन्तिस अर्बको आयात तेह्र अर्बको निर्यात
चालुु आर्थिक वर्षको पहिलो साउन महिनामा एक खर्ब २९ अर्ब रुपियाँको सामान आयात हुँदा १३ अर्ब रुपियाँको सामान निर्यात भएको छ । भन्सार विभागले बुधबार सार्वजनिक गरेको तथ्याङ्क अनुसार साउनमा निर्यात ८.६५ प्रतिशतले घटेको छ । गत वर्ष साउनमा १४ अर्ब ८० करोड ९७ लाख रुपियाँ बराबरको निर्यात भएकामा अहिले घटेर १३ अर्ब ५२ करोड ८६ लाख रुपियाँ बराबरको सामान निर्यात भएको तथ्याङ्क छ ।
पाइपलाइन विस्तारका लागि बिटुबी सम्झौता गरिँदै
पेट्रोलियम पाइपलाइन परियोजना र भण्डारण गृह निर्माण प्रक्रिया अगाडि बढाउन व्यापार टु व्यापार सम्झौता गर्न लागिएको छ । नेपाल आयल निगम र इन्डियन आयल कर्पाेरेसन (आइओसी) बिच दोस्रो चरणको पाइपलाइन निर्माण कार्य अगाडि बढाउन बिटुबी सम्झौता गर्न लागिएको हो ।
नेप्से परिसूचकमा २९ दशमलव ४७ अङ्कको वृद्धि
नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से) परिसूचक २९ दशमलव ४७ अङ्कले बढेर दुई हजार ४५ दशमलव ४५ अङ्कमा कायम भएको छ ।
सिन्धुलीका युवा व्यावसायिक ड्रागन खेतीतर्फ आकर्षित
बाटो पहिल्याउन सके गाउँकै माटोमा पसिनाअनुसारको पैसा भेटिन्छ । टिप्न मिहेनत र परिश्रम गर्नुपर्छ, काम खोज्दै देश–विदेश भौँतारिरहनु पर्दैन, सिन्धुलीको दुधौली नगरपालिका–६ हर्षाही, बताहीका भरत काफ्लेलाई यसैको ज्वलन्त उदाहरणका रुपमा लिन सकिन्छ ।
तिप्लिङमा स्याउ लटरम्मै फले पनि बारीमै थन्कियो
धादिङको सबैभन्दा उपल्लो गाउँ हो तिप्लिङ (मचेत) । रुविभ्याली गाउँपालिका–१ मा पर्ने मचेत चीनसँग सिमाना जोडिएको छ । भौगोलिक हिसाबले विकट मचेतमा अहिले लटरम्मै स्याउ फलेको छ । तर बर्खा लागेसँगै गाउँमा गाडी आउजाउ गर्न नसक्दा स्याउ बजार झार्न सकिएको छैन ।
बासी तेलकाे पुन:प्रयोग हानिकारक
झापाको दमकमा विभिन्न खाद्य सामग्री उत्पादन गर्ने उत्पादकहरुले प्रयोग गर्ने तेलमा शुद्धता नरहने गरेको र उनिहरुले तोकिएको मापदण्ड पुरा नगरी बजारमा बिक्री वितरण गर्ने गरेको पाइएको छ । दमक नगरपालिकाकी खाद्य अधिकृत लक्ष्मी न्यौपानेका अनुसार तेलमा तारेर बनाईने चिप्स लगायतका खाद्य सामाग्रीहरु उत्पादन गर्ने उद्योगहरुको अनुगमन गर्दा एउटै तेल बारम्बार प्रयोग गर्ने गरेको भेटिएको छ । एउटै तेललाई लामो समय सम्म खानेकुरा तार्न प्रयोग गरिएको भेटिएको छ, उहाँले भन्नुभयो ।
कर्णालीमा एक सय ३२ केभी प्रसारणलाइन चाँडै
सम्झौताको म्याद सकिन करिब आठ महिना बाँकी छँदा कर्णालीमा एक सय ३२ केभी प्रसारण लाइन तोकिएकै मितिभित्र पूरा हुने भएको छ । मुआब्जा तथा अन्य विवाद सल्टिएपछि कोहलपुर –सुर्खेतमा एक सय ३२ केभी प्रसारण लाइन तोकिएकै समयमा पूरा हुने भएको हो ।
बागमती प्रदेशमा ९३ प्रतिशत रोपाइँ
यो वर्षको साउन महिना सकिँदा बागमती प्रदेशमा ९३ प्रतिशतभन्दा बढी क्षेत्रफलमा धान रोपाइँ भएको छ । गत वर्षभन्दा यो वर्ष यस प्रदेशमा वर्षे धानबाली हुने क्षेत्रफल भने घटेको छ । गत प्रदेशमा वर्षे धानबाली हुने कुल क्षेत्रफल एक लाख २० हजार ५६९ हेक्टर रहेकोमा यो वर्ष एक लाख १३ हजार ५२३ हेक्टर क्षेत्रफलमा वर्षे धानबाली खेती हुने बागमती प्रदेशको कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्क छ ।
नयाँ जातका स्याउ खेती विस्तार
परम्परागत खेतीबाट खासै आम्दानी नहुने र परिवार पाल्न पनि धौ धौ हुन थालेपछि मनाङका कृषक नगदे बालीतर्फ उन्मुख भएका छन्। स्याउ, मकै, भटमास, आलु र राजमाको खेती गर्ने किसान स्याउ खेती विस्तारमा लागेका छन्। परम्परागत यी बालीबाट राम्रो आम्दानी नभएपछि यहाँका किसान अहिले उच्च प्रविधिको इटाली र सर्बियाबाट ल्याइएको धेरै फल दिने फुजी, गाला, गोल्डेन र रेड डिलिसिस जातका स्याउ खेती विस्तारमा लागेका हुन्।
थाई एयरवेजको पुनर्आगमन
थाई एयरवेजले बैङ्कक–काठमाडौँ उडान पुनः सुरु गर्ने भएको छ । सन् १९६८ डिसेम्बर ४ मा नेपालमा पहिलो पटक जेट इन्जिन जहाजमार्फत उडान भरेको थाई एयरवेजले कोरोना महामारीका कारण बैङ्कक–काठमाडौँ नियमित उडान बन्द गरेको थियो । नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका अनुसार थाई एयरवेजले कात्तिक १५ देखि नेपालमा पुनः उडान सुरु गर्न लागेको हो ।
दुधमा अनुदानले किसान हर्षित
आफूले दैनिक बिक्री गरेको दुधमा बागमती प्रदेश सरकारबाट थप प्रोत्साहन रकम प्राप्त गरेपछि जिल्लाको बेथानचोक गाउँपालिकाका किसान खुसी भएका छन् । प्रदेश सरकारबाट दुधमा उत्पादनमा आधारित अनुदानको रकम बेथानचोकका करिब दुई सय किसानले प्राप्त गर्दै आएका छन् ।
नेपालमा प्याजको अस्वाभाविक मूल्य वृद्धि
भारतले प्याज निर्यातमा ४० प्रतिशत महसुल तोकेसँगै देशकै ठुलो तरकारी बजार कालीमाटीमा प्याज आउन बन्द भएकाले बिक्री हुन छोडेको छ । कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिका अनुसार बजारमा आइतबार रातिदेखि प्याज भित्रिएको छैन । सामान्य अवस्थामा औसतमा भारतबाट एक सय मेट्रिक टन प्याज भित्रिँदै आएको बजारमा आइतबार बिहान ४० मेट्रिक टन प्याज भित्रिएको थियो । त्यसयता बजारमा प्याज भित्रिएको तथ्याङ्कमा देखिँदैन । बजारमा प्याज भित्रिन छाडेसँगै समितिले दैनिक मूल्य सूचीबाट प्याज हटाएको छ ।
कपास विकास समितिलाई अलपत्र पारेको आरोप
बाँकेको खजुरामा रहेको कपास विकास समितिलाई खारेज गर्ने निर्णय तत्काल फिर्ता लिन सर्वदलीय बैठकले सरकारसँग माग गरेको छ । खजुरास्थित कपास विकास समितिमा आयोजना गरिएको सर्वदलीय बैठकमा सहभागी सबै दलका स्थानीय नेताले समितिलाई खारेज गर्ने निर्णयले सयौँ किसान र व्यवसायी मर्कामा परेको ठहर गर्दै तत्काल निर्णय फिर्ता लिन माग गरेको हो ।
केरामा फेला पर्यो ‘पानामा’ रोग
नेपालमा पहिलो पटक केरामा ‘पानामा’ रोग (टिआर–४) फेला परेको हो । केराका लागि यो रोगलाई निकै खतरनाक मानिन्छ । यसअघि टिआर–१ मात्र फेला परेको थियो तर पहिलो पटक कैलालीको टीकापुर क्षेत्रमा यो रोग फेला परेको पुष्टि भएको नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद् (नार्क) ले जानकारी गराएको छ ।
विद्युत निर्यातको पूर्वाधार निर्माणमा सरकारले महत्त्व दिएको छ : ऊर्जामन्त्री
ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाईमन्त्री शक्तिबहादुर बस्नेतले विद्युत वितरण र निर्यातको लागि आवश्यक पर्ने पूर्वाधारका अल्पकालीन, मध्यकालीन र दीर्घकालीन योजना बनाएर काम गरिहरेको बताउनुभएको छ।
