प्रधानमन्त्रीद्वारा कृष्णजन्माष्टमी र गौरा पर्वको शुभकामना
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले कृष्ण जन्माष्टमी र गौरा पर्वको अवसरमा शुभकामना व्यक्त गर्नुभएको छ । सामाजिक सञ्जालमा प्रधानमन्त्री ओलीले प्रेम र सौन्दर्यका प्रतीक श्रीकृष्णमा नमन भन्दै सबैलाई कृष्णजन्माष्टमी र गौरा पर्वको शुभकामना व्यक्त गर्नुभएको हो ।
थारु समुदायमा अष्टिम्की पर्व मनाइँदै
थारु समुदायमा आज अष्टिम्की पर्व मनाइँदै छ । श्रीकृष्ण जन्माष्टमीको दिनदेखि दुई दिनसम्म अष्टिम्की पर्व मनाउने चलन रहेको छ ।
संस्कृतिको संरक्षणबाट सुसंस्कृत समाज निर्माणमा सहयोग पुग्छ : अध्यक्ष नेपाल
नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी) का अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले मुलुकमा सबै समुदायका परम्परागत संस्कृतिको संरक्षण गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ ।
पाटनमा कृष्णभक्त (फोटो फिचर)
आज भाद्रकृष्ण अष्टमी अर्थात् कृष्णजन्माष्टमी । सनातन धर्मावलम्बीहरू भगवान् कृष्णको जन्म भएको दिनको सम्झना गर्दै आजको दिन भव्य रूपमा मनाउने गर्छन् । यसै अवसरमा सोमबार सरकारले सार्वजनिक बिदा दिएको छ ।
श्रीकृष्ण जन्माष्टमी : रजस्वला तथा बेल विवाह नभएका कन्यालाई पुजिँदै
श्रीकृष्ण जन्माष्टमीका अवसरमा आज काभ्रेमा करिब १० हजार कन्यालाई पुजिँदैछ । प्राचीन, ऐतिहासिकता बोकेको बनेपा सहरमा एक सय २२ वर्षअघि सुरु गरिएको ‘कन्यापूजा’ (रजस्वला नभएका १० वर्षमुनिका कन्यालाई)लाई हरेक वर्ष यही दिन पुजिँदै आइएको छ ।
धुम्रानाच खोज्दै गाउँतिर
थारू समुदायमा धुम्रानाचको सांस्कृतिक महत्व छ । समुदायको धार्मिक चित्रण, समुदाय र पारिवारिक एकता र परदेसिएका श्रीमान्सँगको बिछोड, प्रकृति जस्ता विषयलाई आधार बनाएर धुम्रानाच नाच्ने गरिन्छ । नटुवा, मृदङ्गिया, झाइल वादक र गबैयाको सहभागितामा नाचिने धुम्रानाचलाई समुदायमै गएर सङ्कलन गर्ने कार्य थालिएको छ ।
मनाइयो भैरव कुमारी जात्रा
दोलखामा भैरव कुमारी जात्रा मनाइएको छ । सांस्कृतिक परम्परा अनुसार भाद्र कृष्ण पक्ष द्वितीयादेखि षष्ठीसम्म पाँच रात मनाउने चलन रहेको छ । भैरव कुमारी जात्रामा भीमेश्वर नगरपालिका–२ स्थित राजकुलेश्वर तलेजु भवानी मन्दिरअगाडि घण्टाकर्णको स्वरूप बनाइन्छ । बाजागाजासहित देवी भगवतीको बलि पूजा गरिन्छ । घण्टाकर्णलाई देवी भगवतीको प्रसाद चढाएर दही चिउरा खुवाई खुकुरीले प्रहार गरी मारेर दोलखा सहरभन्दा केही पश्चिमतिरको खोल्सामा फ्याँकिन्छ । त्यसरी घण्टाकर्ण फ्याक्न लैजाँदा बाजागाजासहित लगिन्छ ।
भाद्रकृष्ण अष्टमीः श्रीकृष्ण जन्माष्टमी पर्व मनाइँदै
वैदिक सनातन हिन्दू धर्मावलम्बीले ‘श्रीकृष्णजन्माष्टमी’ पर्व आज देशभर भगवान् श्रीकृष्णको पूजा–आराधना गरी श्रद्धा–भक्तिपूर्वक मनाउँदैछन् । ज्ञानयोग, कर्मयोग र भक्तियोगका प्रणेता भगवान् श्रीकृष्णको जन्म द्वापरयुगमा भाद्रकृष्ण अष्टमीको मध्यरातमा भएकाले आजको दिनलाई ‘श्रीकृष्णजन्माष्टमी’ र रातलाई ‘मोहरात्रि’ भनिन्छ । यसदिन देशभरिका कृष्णमन्दिरमा भगवान् श्रीकृष्णको पूजा–आराधना, प्रवचन, भजनकीर्तन गर्नाका साथै विशेष गरी महिला, पुरुष ‘व्रत’ बसी रातभर जाग्राम बस्ने प्रचलन छ ।
सन्तानको दीर्घायुको कामना गर्दै तीन छठ्ठी पर्व मनाइयाे
हिन्दु मधेसी समुदायका महिलाहरुले आफ्ना छोराको दीर्घायुको कामना गर्दै कपिलवस्तुमा धुमधामका साथ तीन छठ्ठी पर्व मनाएका छन् ।
महिला उद्यमीबाट उत्पादित सामग्रीको बिक्री तथा प्रदर्शनी
तीज पर्वका अवसरमा नुवाकोट उद्योग वाणिज्य सङ्घले ‘महिला उद्यमीले उत्पादन गरेको कृषि उब्जनी तथा हस्तकलाको सामग्री बिक्री तथा प्रदर्शनी’मा राखेको छ ।
संस्कृति संग्रहित गर्ने अभियानमा थारू युवा
थारू समुदायका युवाले धार्मिक तथा सामाजिक कथावस्तुमा अभिनय र नाच प्रस्तुत गरी नाचिने थारु समुदायको प्राचीन नृत्यलाई संग्रहित गर्ने अभियान थालेका छन्।
नेपाली समाज मर्यादित समाज हो, अश्लीलता फैलाउन सम्भव छैन : प्रधानमन्त्री
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले नेपाली समाज मर्यादित समाज भएकाले यहाँ अश्लिलता र सामाजिक घृणा फैलाउन सम्भव नहुने बताउनुुभएको छ ।
-original-thumb.jpg)
महाकाल भगवानको मूर्ति
काठमाडौँ हनुमान ढोका परिसरमा गणेशस्थान अर्थात् मरु टोलमा रहेको महाकाल भगवानको निकै नै कलात्मक शैलीको आकर्षक प्राचीन मूर्ति। यो मूर्ति गणेशस्थानबाट मरु टोल जाँदा प्राचीन विश्वेश्वर महादेवको मन्दिर नजिक रहेको चैत्यको पछाडि घरको पेटी अर्थात् खुला आकाश मुनि रहेको छ।
सुदूरपश्चिममा गौरा पर्व सुरु, आज विरुडा पञ्चमी मनाइँदै
सुदूरपश्चिमको मौलिक पर्व गौरा आजदेखि विधिवत् रुपमा सुरु भएको छ । भाद्र शुक्ल पक्ष पञ्चमीदेखि सुरु हुने पर्वको आज पहिलो दिन घर–घरमा बिरुडा राखेर मनाइँदै छ । आजको दिनलाई बिरुडा पञ्चमी समेत भनिन्छ । आज ब्रतालु महिलाले घरमा ‘बिरुडा’ (पाँच प्रकारका अन्न तथा गेडागुडी) भिजाएर गौराको सुरुवात गर्ने चलन छ ।
नाति पुस्तालाई परम्परागत बाजा सिकाइँदै
बाँकेको खजुरा गाउँपालिका –४ एफगाउँका खेमबहादुर विक ११ वर्षको हुनुभयो । गाउँघरमा हुने विवाह पूजा, धार्मिक कार्यक्रम र अन्य कार्यक्रममा उहाँ आफ्ना हजुरबुवा तिलबहादुरसँगै बाजा बजाउन जानुहुन्छ ।
मगर साहित्य महोत्सवको तयारी
बुटवलमा पहिलो पटक मगर साहित्य महोत्सव हुने भएको छ । मगर समुदायको भाषा, साहित्य र इतिहासको संरक्षण र प्रवर्धन गर्ने उद्देश्यसहित महोत्सव हुने भएको हो ।
संस्कृति जगेर्ना गर्न आठपहरिया सङ्ग्रहालय
धनकुटा जिल्लामा मात्र बसोबास रहेको आठपहरिया जातिको सङ्ग्रहालय निर्माणको काम अन्तिम चरणमा पुगेको छ । आठपहरिया जातिको संस्कृति जगेर्ना गर्ने उद्देश्यले निर्माण थालिएको उक्त संग्रहालयको काम अन्तिम चरणमा पुगेको हो ।
लोकसंस्कृतिका धनी धिमाल
पूर्वी नेपालका झापा, मोरङ र सुनसरी जिल्लामा बसोबास गर्ने धिमाल जातिको आफ्नै भाषा र मौलिक जीवनशैली छ । यो जातिको खानपान, वेशभूषामा मौलिकपना देखिन्छ । प्रकृतिमा निर्भर रहिआएको यो जाति प्राकृतिक धर्ममा आस्था राख्दछ । भाषा, वेशभूषा, संस्कृति, रहनसहन र विशिष्ट सांस्कृतिक पहिचान बोक्ने सीमान्तकृत जाति हो यो । माईखोला पूर्व बसोबास गर्ने धिमाललाई पूर्वी धिमाल र माईखोला पश्चिम बसोबास गर्दै आएका धिमाललाई पश्चिमी धिमाल भनेर चिनिन्छ । पूर्वमा बसोबास गर्ने धिमालमा राजवंशी प्रभाव पाइन्छ । धिमाल जातिको परम्परागत घर माटो, काठ, ढुङ्गाद्वारा निर्मित हुन्छ । उनीहरू भुइँतलामा संयुक्त परिवारमा ब
जात्रा बढ्यो, जात्रालु घटे
सांस्कृतिक मेला, जात्रा, पर्व संरक्षणका लागि स्थानीयस्तरमा जागरुकता आए पनि पर्व अवलोकनकर्ताको रुचि घट्दै गएको पाइन्छ । तानसेनमा जात्रा हेर्ने दर्शकको सङ्ख्या घट्दो अवस्थामा रहेको छ । सूचना र प्रविधिको विकासले प्रत्यक्ष जात्रा हेर्ने दर्शकको सङ्ख्या घटेको अनुभव स्थानीयको छ । मोबाइलसहितका प्रविधिबाट जात्राको फोटो र भिडियो घरमै बसेर पनि हेर्न सकिने भएपछि प्रत्यक्ष जात्रा हेर्ने अवलोकनकर्ता घटेका तानसेनका स्थानीय सञ्जीवलाल शाक्यले बताउनुभयो । पहिले जस्तो जात्रामा के होला, कसरी निकाल्ने होला, जात्रामा के के हुन्छ भन्ने उत्सुकता प्रविधिले घटाइदिएको उहाँको भनाइ छ । घरमै बसेर पनि जात्रामा आफैँ सहभागी भए जसरी जात्राको भिडियो हेर्न पाए पनि प्रत्यक्ष सहभागी कम हुनु स्वाभाविक भएको भएको शाक्यले बताउनुभयो ।
धान आत्मनिर्भरका लागि कार्यक्रम सञ्चालित छन् : प्रधानमन्त्री ओली
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले मुलुकलाई धान उत्पादनमा आत्मनिर्भर बनाउने गरी कार्यक्रम सञ्चालन भइरहेको जानकारी गराउनुभएको छ।
-original-thumb.jpg)
इलाममा ऐतिहासिक जात्राको रौनक
विभिन्न जातीय भेषभूषामा सजिएर आएका युवायुवती, बालबालिकाले आज बिहानैदेखि इलाम सदरमुकामस्थित चोक गल्लीमा ऐतिहासिक बिहीबारे जात्रा मनाएका छन् ।
सुनिन छाडे ‘यानीमाया’, ‘सुनीमाया’
धौलागिरिलाई लोक गीत सङ्गीतको उर्वर क्षेत्रका रूपमा मानिँदै आएको छ । यानीमाया होस् या, सुनिमाया, झ्याउरे होस् या सालैजो ।
४० वर्षपछि मतया जात्रा प्रदर्शन
श्री ७ सूर्यविनायक मन्दिर दाफा भजन खलका अध्यक्ष मङ्गलमान बज्राचार्यको अगुवाइमा मतया जात्रा निकालिएको छ । ४० वर्षपछि बुधबार मतया जात्रा निकालिएको हो । यसलाई दीपयात्रा पनि भनिन्छ ।
शताब्दी पुरानो ‘कन्या पूजा’ तयारी
प्राचीन, ऐतिहासिकता बोकेको मध्यपहाडको एउटा सहर हो बनेपा । यहाँ १२२ वर्षअघि सुरु गरिएको ‘कन्या पूजा’ (रजस्वला नभएका १० वर्षमुनिका कन्यालाई) लाई निरन्तरता दिइँदै आइएको छ । कन्या पूजा बनेपा नगरको पुरानो बजारमा बर्सैपिच्छे कृष्ण जन्माष्टमीका दिन गरिन्छ । नेपालमा अन्य स्थानमा नगरिने यस पवित्र कार्यमा बनेपाली विसं १९५९ देखि जुट्दै आएका छन् : उही लगाव, उही तामझाम र उही रमझमसाथ । दुई वर्ष कोभिड–१९ को महामारीका कारण कन्या पूजा प्रभावित बन्यो । २०७९ देखि पुनः निरन्तरता दिइएको पूजामा बनेपामा मात्रै आठ हजारभन्दा बढी कन्या पुजिँदै आएका छन् ।
लाखेको मुकुट चित्रण गर्ने मूर्ति अनावरण
खोटाङको ऐसेलुखर्क गाउँपालिकामा १६३ वर्षअघि बनाइएको लाखेको मुकुट चित्रण गर्ने मूर्ति अनावरण गरिएको छ ।
