वराहक्षेत्रमा कविहरूको जमघट हुने
सुनसरीको वराहक्षेत्रमा पूर्व–मेचीदेखि महाकालीसम्मका कविहरूको जामघट हुनेभएको छ । वराहक्षेत्रमा स्थापित स्वर्णिम साहित्य समाजले ‘प्रज्ञा कविता उत्सव २०८० को आयोजना गरी कविहरूलाई एकै ठाउँमा भेला गर्न लागेको हो ।
आरोग्यताका लागि मुद्रा–प्राणायाम
हिन्दु विद्यापीठका संस्थापक डा. चिन्तामणि योगीले अहिले देखिएका सामाजिक परिवेश र मानिसको प्रविधिप्रतिको बढ्दो लगावका बेला योग ध्यान जस्ता कुराको महत्व झन् बढेको बताउनुभएको छ । बुधबार राजधानीमा ‘आरोग्यताका लागि मुद्रा–प्राणायाम’ पुस्तक विमोचन गर्दै उहाँले नेपाल वेद, रामायण, त्रिपिटक जस्ता ग्रन्थ र दर्शन जन्माउने देश भएको उल्लेख गर्दै कतिपय विकसित देशमा समेत हाम्रो योग र ध्यान पद्धतिबारे व्यापक चर्चा र चासो हुने गरेको बताउनुभयो । कार्यक्रममा नेपाल विज्ञापन बोर्डका अध्यक्ष लक्ष्मण हुमागाईंले अहिले समाजमा देखिएको एक प्रकारको निराशालाई चिर्न पनि योग र ध्यान आवश्यक रहेकाले त्यसलाई चिर्न पुस्तक प्रभावकारी हुने बताउनुभयो ।
चित्रकला कार्यशाला तथा कला प्रदर्शनी
खोटाङको दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिकाले दोस्रो चरणको मुन्दुम अन्तर्राष्ट्रिय चित्रकला कार्यशाला तथा कला प्रदर्शनी कार्यक्रम गर्ने भएको छ । नगरपालिकाले जिल्लाका धार्मिक, सांस्कृतिक र पर्यटकीय क्षेत्रको प्रवर्धन गर्ने उद्देश्यले यही फागुन ५ देखि १७ गतेसम्म राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलको प्रमुख आतिथ्यमा बबरमहलस्थित ललितकला परिषद्मा उक्त कार्यशालाको आयोजना गर्न लागेको हो । नगर प्रमुख तीर्थराज भट्टराईका अनुसार यसअघि गत असोज १७ देखि २१ सम्म आयोजना भएको पहिलो चरणको चित्रकला कार्यशालाबाट १७० हाराहारीमा तयार भएका चित्रकलालाई प्रदर्शनमा राखिने र दोस्रो चरणको कार्यशालामा ५० देशका चित्रकारले क्यानभासमा प्रत्यक्ष चित्रकला तयार पार्ने छन् । उहाँले भन्नुभयो, “जिल्लाका दस वटै पालिकाभित्र रहेका प्राकृतिक, सांस्कृतिक, धार्मिक, ऐतिहासिक, भौगोलिक स्थान, क्षेत्र र जीवनशैलीलगायतका कला, संस्कृति र पर्यटनको प्रवर्धन गर्ने उद्देश्यले चित्रकला कार्यशालाको आयोजना गरिन लागेको हो ।
चराविज्ञ कलाकार पौडेलको श्रद्धाञ्जली सभा सम्पन्न
वरिष्ठ चरा चित्रकार तथा चराविज्ञ कलाकार हेम पौडेलको श्रद्धाञ्जली सभा सम्पन्न भएको छ।
मुद्रा प्राणायाम पुस्तक सार्वजनिक
सामाजिक सचेतन मञ्च प्राकृतिक चिकित्सा सेवा केन्द्रले प्रकाशन गरेको मुद्रा प्राणायाम पुस्तक बुधबार राजधानीमा एक कार्यक्रम बीच सार्वजनिक गरिएको छ ।
सापकोटा र राईलाई ‘नइ अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार’
नइ प्रकाशनले २०७९ सालको ‘नइ देरुनीख अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार’ भारत आसामका प्राज्ञ नव सापकोटा र दार्जिलिङकी स्नेहलता राईलाई प्रदान गर्ने भएको छ ।
मनऋषि धितालका ‘जनयुद्धकालीन डायरी’
पत्रकार एवं साहित्यकार मनऋषि धितालका जनयुद्धको समय (विसं २०५९ देखि २०६३) सम्मको यात्राका डायरीहरु (जनयुद्धकालीन डायरी) समावेश सात पुस्तक मंगलबार नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले सार्वजनिक गर्नुभएको छ।
फापरथुममा बृहत् साहित्य सम्मेलन
आधीँखोला गाउँपालिका-५ फापरथुममा बृहत् साहित्य सम्मेलन गरिएको छ । आनन्दमणि टुल्की नन्दकला स्मृति प्रतिष्ठानले यहाँ दुई दिने बृहत् साहित्य सम्मेलन गरेको हो ।
चार जना स्रष्टा सम्मानित
समथिङ फाउण्डेसनले चार जना साहित्यकारलाई सम्मान सहित पुरस्कृत गरेको छ । पुरस्कृत हुनुहुनेमा साहित्यकारद्वय मोहन दुवाल र प्राध्यापक डाक्टर गोविन्दराज भट्टराई हुनुहुन्छ ।
तीन स्रष्टा, त्रिमूर्ति पुरस्कारबाट पुरस्कृत
त्रिमूर्ति निकेतनले ‘लेखनाथ काव्य पुरस्कार’,‘बालकृष्ण सम पुरस्कार’ र ‘देवकोटा काव्य पुरस्कार’बाट तीन स्रष्टालाई पुरस्कृत गरेको छ ।
साहित्यमा प्रतीकतावाद र संज्ञान
मानवशास्त्रीहरू भन्छन्– मानिसको आवश्यकतामा संस्कृतिको निर्माण हुन्छ । अर्कोतिर समाजको सदस्यको नाताले मानिसले सिकेका ज्ञान, सिप, कला, रीतिरिवाज, मूल्य, मान्यता, विश्वास, परम्परा सबै संस्कृति हुन् । यसर्थ मानिसले सिकेका भाषा वा साहित्य संस्कृतिका शाखा हुन् । भाषामा विभिन्न सङ्केत हुने भएकाले भाषालाई साङ्केतिक÷प्रतीकात्मक संस्कृतिको शाखामा राखेर अध्ययन गर्न सकिन्छ । अर्कोतिर भाषा स्वयम् सङ्केत (इनकोड) हो । साहित्यमा खास गरी पद्यमा विभि
![धनको भोक [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/157006/conversions/katha-dhanko-original-thumb.jpg)
धनको भोक [कथा]
नयाँ हाकिम यो अफिसमा सरुवा भई आउने चर्चा चलिसकेपछि मेरा एक जना साथीले प्रस्तावित हाकिमको चर्चा गर्न थाले, “उनी ज्यादै कडा पो छन् त । कामचोरलाई पटक्कै मन पराउँदैनन् । उनको आफ्नै काम गर्ने शैली छ ।” उनले सरुवा भई आउने हाकिमको बारेमा भन्दै थिए, “तपाईंहरूले कुनै पनि सोधेको कुरालाई स्पष्ट रूपमा प्रस्ट्याउनु
ज्येष्ठ नागरिक : जीवन भोगाइका पाठशाला
राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक कोष भृकुटीमण्डप काठमाडौँले हालै ‘शताब्दी व्यक्तित्व’ नामक जर्नल प्रकाशन गरेको छ । जहाँ देशभरबाट सङ्कलित ६१ जना शताब्दी व्यक्तित्वको छोटो बायोग्राफी समेटिएको छ । गत असोजमा प्रकाशित सो जर्नलमा सय वर्ष बढी बाँच्नेहरूको जीवन भोगाइ तथा बाँच्नुको अनुभव समेटिएको छ । जुन अनुभव अहिलेका युवा पुस्ताका लागि जीवन जिउने शिक्षा र आधार बन्न सक्ने विश्वास गरिएको छ । पहिलो कुरा सय वर्ष बाँच्नु जीवनको ठुलो
त्याङबोचे पुग्दा...
डाँडाका टुप्पामा पहेँलो गजुर ! दिबुचे डुल्दै खोला छेउमा थिएँ म । अलिक अग्लो ढिस्कोमा उभिएर हेर्दा पश्चिमतिर आँखा पुगे थे । अग्लो डाँडालाई घेरेथ्यो हरियालीले । खुम्बिलाका धारिला ढुङ्गेनी सुइरामा अलेली हिउँ थिग्रेका थिए । आँखा तिनै ढुङ्गेनी खोँच र सुइरा हेर्दै खोला तरेर थुम्कामा आइपुगेँ । ‘त्यो त्याङबोचेको गुम्बा !’ निधार कन्याइरहेका बीरु मगर बोलेका थिए । यही एक शब्दले अथाह भक्तिभाव र अनन्त प्रेम पोखेको थियो । झन्डै २० वर्षदेखि मैले त्याङबोचे सुनेँ, दिबुचे सुनेँ, नाम्चे सुनेँ । त्यत्तिकै सुनेँ काला पत्थरको नाउँ पनि । कसैले चोमोलुङमा भने पनि, कसैले जोमोलुङमा भने पनि नेपालीका ओठले भन्ने गरेको छ– सगरमाथा । त्यसो त अङ्ग्रेजीसँग नसनाता बढ्ता गाँसिँदै गएकाले माउन्ट एभरेस्ट भनेर फुर्तीफार्ती गर्नेको सङ्ख्या पनि कम्ताको कहाँ छ र ! तर मैले त सगरमाथा जत्तिकै सुनेको नाम थियो– त्याङबोचे ।
पोखरामा साहित्य महोत्सव
आगामी फागुन ३ बाट पोखरामा साहित्य महोत्सव हुने भएको छ । बुकवर्म फाउन्डेसनले फेवाताल किनारको लेकसाइडमा आयोजना गर्ने सूर्य नेपाल गाथा नेपाल लिट्रेचर फेस्टिभलमा ५८ वटा सत्र रहने छन् । आयोजकले पोखरामा पत्रकार सम्मेलन गरी महोत्सवको तयारी अन्तिम चरणमा पुगेको जनाएको छ । ११ औँ संस्करणको यो महोत्सव फागुन ७ सम्म चल्ने छ । महोत्सवमा दुई सयभन्दा बढी वक्ता रहने छन् ।
स्वर्गीय अमर नेम्वाङ साहित्य स्मृति पुरस्कार तुम्खेवा र बाँस्कोटालाई
साहित्यकार अमरराज नेम्वाङको स्मृतिमा स्थापना भएको स्वर्गीय अमर नेम्वाङ लिम्बू स्मृति साहित्य सम्मान स्रष्टा द्वय विमला तुम्खेवा र गिरिराज बाँस्कोटालाई प्रदान गरिएको छ।
ललितकलामा ‘सम्झनामा बालकृष्ण सम’
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति नारदमणि हार्तम्छालीले बालकृष्ण समलाई सापेक्ष रूपमा चर्चा गर्नुभन्दा पनि तत्कालीन अवस्थामा रहेर हेर्नु वाञ्छनीय हुने बताउनुभएको छ । नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा बुधबार आयोजित ‘सम्झनामा बालकृष्ण सम’ विषयक कार्यक्रममा उहाँले यस्तो बताउनुभएको हो । उहाँले भन्नुभयो, “उहाँ समग्र कला, साहित्य क्षेत्रको अभिभावक मात्र नभई बहुआयामिक व्यक्तित्व हो ।”
‘कल्पान्तर’ मञ्चन
नाट्यसम्राट बालकृष्ण समको १२२ औँ जन्मजयन्तीको अवसरमा देशैभरि विभिन्न कार्यक्रम आयोजना गरेर मनाइएको छ । यसै अवसरमा सांस्कृतिक संस्था जमलले विभिन्न सांस्कृतिक कार्यक्रमको आयोजना गरेर समको जन्मजयन्ती मनाइएको छ । सांस्कृतिक संस्थानमा विभिन्न विधामा प्रशिक्षण लिएका प्रशिक्षार्थीले आफ्नो आफ्नो विधामा प्रस्तुति दिएका छन् ।
‘सम्झनामा बालकृष्ण सम’
१२२ औँ सम जयन्तीको अवसर पारेर नेपाल सङ्गीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानको आयोजना, नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठान र नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको सहकार्यमा ‘सम्झनामा बालकृष्ण सम’ शीर्षकमा विचार गोष्ठी तथा अन्तरक्रिया, कविता वाचन, चित्रकला र वृत्तचित्र प्रदर्शनी कार्यक्रम गरिएको छ ।
मत्स्येन्द्र्नाथ र भोटो जात्रा तस्बिर प्रदर्शनी
पोखराको अन्तर्राष्ट्रिय पर्वतीय सङ्ग्रहालयमा रातो मत्स्येन्द्र्रनाथ र भोटो जात्राबारे तस्बिर प्रदर्शनी सुरु भएको छ । सङ्ग्रहालयको २१ औँ स्थापना दिवसका अवसरमा पाटन दरबार सङ्ग्रहालय र हनुमान ढोका दरबार सङ्ग्रहालयको सहकार्यमा सो प्रदर्शनी गरिएको हो ।
बालनाटक महोत्सव
लालाबाला काठमाडौँ अन्तर्राष्ट्रिय बालनाटक महोत्सव भनेको हरेक वर्ष आयोजना गरिने महोत्सव हो । यसमा विभिन्न देशका कलाकार आएर आफूले तयार पारेका नाटक प्रस्तुत गर्ने हुने रहेछ । तीन दिनसम्म लगातार नाटक प्रस्तुत भयो । स्वस्तीश्री गुरुकुल आई. वल्र्ड स्कुलको आयोजनामा भएको महोत्सवमा नेपाल, भारत, बङ्गलादेश, पाकिस्तान, फ्रान्स, स्लोभाकिया, पोल्यान्ड, श्रीलङ्का, इजरायल र थाइल्यान्डका रङ्गकर्मीको सहभागिता रहेको नाटकको निर्देशक तथा परिकल्पना भने रङ्गकर्मी टङ्क चौलागाईंले गर्नुभएको थियो ।
चर्यानृत्यको लोकप्रियता बढ्दै
ससाना बालबालिकादेखि युवापुस्तामाझ चर्यानृत्यको लोकप्रियता बढ्दै गएको छ । बौद्ध धर्मको वज्रयानी वज्राचार्य गुरुहरूले परम्परादेखि पूजाकोठाभित्र अभ्यास गर्दै आएका चर्यानृत्य संरक्षण गर्नुपर्ने उद्देश्यले ससाना बालबालिकालाई सो प्रशिक्षण दिइन थालेको छ । पछिल्लो दिनमा यो नृत्यप्रति अभिभावकदेखि बालबालिकाको आकर्षण बढ्न थालेको सरोकारवालाले बताएका छन् ।
तीन कविलाई व्यथित काव्य सम्मान
साहित्यिक पत्रकार सङ्घले समकालीन कविहरु श्रवण मुकारुङ, कृसु क्षेत्री र गीता कार्कीलाई सम्मान गरेको छ । आज नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान पूर्वकुलपति वरिष्ठ कवि बैरागी काँइलाले कवी मुकारुङलाई वर्ष २०७५, क्षेत्रीलाई वर्ष २०७७ र कार्कीलाई वर्ष २०७९ को व्यथित काव्य सम्मान प्रदान गर्नुभयो ।
रामदी पुलमा उभिएर
यतिबेला म रामदीमा कालीगण्डकी महानदीमाथि बनेको सानो पुलमा उभिएको छु । सत्ते, उहिल्यै “रामायणकालमा चौध वर्ष लामो वनवासकालमा भगवान राम, सीता र लक्ष्मणको भ्रमण एवं विश्रामस्थल भएको”
‘यादको मूर्च्छना’को विमोचन
गीतकार अगम विकरालको कृति ‘यादको मूर्च्छना’को विमोचन भएको छ।रावासावा प्राज्ञिक समाज नेपालद्वारा शनिबार आयोजित कार्यक्रममा कृतिको विमोचन गरिएको हो।
