![पचास रुपियाँको नोट [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/167838/ramesh.jpg)
पचास रुपियाँको नोट [कथा]
ऐना हेर्न पनि बिर्सिने भइसकेछु । धेरै दिनपछि ऐना हेरेँ । हेर्नु के थियो र ? गढीसकेका आँखाहरू जसलाई मुस्किलले अड्याएर राखेको गुजमुज चाम्रो छाला र त्यसमा वरिपरि कालो पोतोले घर बनाई सकेछन् । गल र गालाका छाला मासु झोल्लिएर तल लत्रिरहेको देख्दा थोते मकै जस्ता मेरा थोतुरे दाँतहरूले हाँस्ने जाँगरै चलाएनन् ।
नारी सङ्घर्षको सुखान्त कथा
कुटी’ उपन्यासका लेखक गोविन्दप्रसाद कुसुम कुशल राष्ट्रसेवक साथै नेपाली साहित्य फाँटका विशिष्ट व्यक्तित्व हुनुहुन्छ । उहाँका कविता सङग्रह, तन्द्राभित्रको अतीत कथा सङग्रह, पर्खाल उपन्यास, पारीको अनुभव यात्रा अनुभव, प्रशासनभित्रको प्रशासन कृति प्रकाशित भइसकेका छन् । नेपाली र अङ्ग्रेजी भाषामा लेखिएका तीन सय लेख सार्वजनिक भइसकेका छन् । उहाँका पुस्तकहरू विशेष गरी व्यवस्थापन विषयवस्तुमा केन्द्रित भएर लेखिएका छन् । यद्यपि प्रशासनभित्र प्रशासनबाहिर, युगोगका कथाहरू र साना आकारका कथा सङ्ग्रह सार्वजनिक हुने क्रममा छ । भृकुटीलाई साङ्ग्रिला मिडिया ग्रुपले २०८० साउनमा प्रकाशन गरेको हो ।
खड्पाबिसीको एक बिहान
यात्रा न हो, आफैँ पनि कहिले यता कहिले उता पुगिदिन्छ तन्किएर । यात्रा न हो, कहिले कता कहिले कता दौडिदिन्छ लम्किएर । उडिदिन्छ सुदूर आकाशतिर अनि वरिपरि नै बरालिन्छ कहिले यो बेलगामको लगाममा । एकै लय, एउटै स्थिति र एकै ठेगानमा नबस्नु, नरहनु पनि त हो यात्रा । मौरीका बथान जस्तै एकै चाकामा नअटाउनु र उडिरहनु नै पनि त हो यात्रा ! हिँड, दौड, कुदिरहु बिनाविश्राम, बिनालगाम, बिनाआलस्य र बिनापर्बाह । हिमाल पहाड तराई केही नभनी चलायमान दिक्क काल र समयको ख्याल नभएका लापरबाहहरूकै खेल तमासा पनि त हो यात्रा ! त्यस्तै भयो यस पाला यो पङ्क्तिकारलाई पनि । पुग्नु थियो ऐसेलु खर्क माध्यमिक विद्या
कला साहित्य यात्रा
यात्रा आफैँमा रोमाञ्चक हुन्छ, त्यसमा पनि उद्देश्यसहितको भयो भने त अझ महत्वपूर्ण बन्न पुग्छ । विगत १७ वर्षदेखि यसरी यात्रा गरिरहेको यात्रामा कैयौँ पटक सहयात्री बन्दा अनुष्ठानमा चरू हाले जस्तै लाग्छ । पश्चिमको नेपालगन्जबाट १६ वर्षअघि सुरु भएको यात्रा यसपालि १७ औँ यात्राका रूपमा पूर्वको ताप्लेजुङमा आयोजना गरिएको थियो । सदा झैँ नेपाली कलासाहित्य डट कम प्रतिष्ठान आयोजक रहेको यसपालिको छ दिने नेपाली कलासाहित्य यात्रा फागुन २४ बाट थालिएर फागुन २९ गते समापन भएको थियो ।
तीन जनालाई ‘वानीरा पुरस्कार’
सात दशकदेखि सिर्जनामा समर्पित रही विशेषतः कविता, कथा, उपन्यास र समालोचनाको समृद्धिमा उल्लेख्य योगदान पुर्याएबापत प्रा.पुष्कर लोहनीलाई ‘वानीरा प्रज्ञापुरस्कार’ बाट सम्मानित गरिने भएको छ ।
फिर्ती उपन्यास बजारमा
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको काव्य विभागका सदस्य आख्यानकार मणि अर्यालको उपन्यास फिर्ती बजारमा आएको छ । माओवादी द्वन्द्वपछि युवा पुस्तामा देखिएको वैदेशिक यात्रा र त्यसवाट नेपाल फिर्तीका सम्बन्धमा भोग्न परेका सास्तीहरूलाई उठाइएको सो कृतिको यहाँ आयोजित एक कार्यक्रमका बिच विमोचन गरी बजारमा ल्याइएको हो ।
कला, संस्कृति संरक्षणमा कठरिया युवा
नेपाल–भारत सीमा क्षेत्रमा बसोबास गर्ने कठरिया थारू समुदायका युवा आफ्नो मौलिक कला, संस्कृति संरक्षणमा जुर्मुराएका छन् । थारू जातिमा अल्पसङ्ख्यक समुदायका रूपमा रहेको सो समुदायका युवा लोप भइरहेको कला, संस्कृति संरक्षणमा जुटेका हुन् । कैलाली, बर्दियासहित भारतको सीमावर्ती क्षेत्रमा बसोबास गर्ने कठरिया समुदायको कला, संस्कृति लोप भइरहेको छ ।
युगकवि सिद्धिचरण श्रेष्ठ र उनको काव्यसाधना
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलको प्रमुख आतिथ्यमा ११२ औ“ युगकवि सिद्धिचरणको जन्मजयन्ती समारोहमा आफ्नो स्वागत मन्तव्यको आरम्भमा यो पङ्क्तिकारले भनेको थियो– छ दशकभन्दा बढी लामो समय काव्यसाधनामा संलग्न रही युगकविले एउटा सिङ्गो
धुलिखेलमा माछा मार्ने जात्रा प्रदर्शन
भक्तपुरबाट निकालिने ऐतिहासिक नवदुर्गा देवगण ङालाकेगु जात्रा (माछा मार्ने जात्रा) मङ्गलबार धुलिखेलमा प्रदर्शन गरिएको छ । नवदुर्गा देवगणका विभिन्न नेवार बस्ती परिक्रमा गर्ने क्रममा धुलिखेल नगर परिक्रमा गरी नृत्य प्रदर्शन गरिएको हो । प्रत्येक वर्ष जस्तै यस वर्ष पनि भक्तपुरको नवदुर्गा धुलिखेलमा ल्याइने चलन रहेको नवदुर्गा देवगण नारायणमान वनमालाले जानकारी दिनुभयो । धुलिखेलमा जात्रा सकिएलगत्तै नवदुर्गा श्रीखण्डपुर र चौकोट लगिने छ । नगरपालिकाले नवदुर्गा जात्राका अवसरमा मङ्गलबार स्थानीय पर्वका रूपमा बिदा गरेको छ । धुलिखेल नगरपालिकाको आयोजनामा नवदुर्गा देवगणलाई द्यो ब्वयकेगु (ठुलो भोजनग्रहण) गराइएको छ । धुलिखेलवासी नवदुर्गा देवगणलाई आफ्नो कुल देवताका रूपमा पुज्दै आएका छन् ।
पाटन सङ्ग्रहालयमा थारु संस्कृति झल्काउने प्रदर्शनी
ललितपुरको पाटन दरबार क्षेत्रमा रहेको पाटन सङ्ग्रहालयमा थारु संस्कृति तथा इतिहास झल्काउने तस्बिर तथा बस्तुहरुको प्रदर्शनी गरिएको छ ।
सङ्गीतकार सन्तोषको वर्ल्ड रेकर्ड
सङ्गीतकार सन्तोष श्रेष्ठले दोस्रो पटक गिनिज बुक अफ वर्ल्ड रेकर्डको प्रमाणपत्र पाउनुभएको छ । विश्वको सबैभन्दा अग्लो स्थानमा प्रत्यक्ष रूपमा वाद्यवादनसहितको गायन तथा म्युजिक भिडियो छायाङ्कन गरिएको गीत ‘तिलिचो ताल...’ बाट उहाँले गिनिज बुक अफ वल्र्ड रेकर्डको प्रमाणपत्र पाउनुभएको हो ।
होलीका लोकभाका हराउँदै
अघिल्लो पुस्तासम्म पनि होलीको लोकभाका गाउँदै आफूलाई मन परेको मान्छेसामु गीतमार्फत आफ्ना भावना व्यक्त गर्ने चलन थियो । महिला पुरुष सबैका लागि प्रेम अभिव्यक्त गर्ने अवसर हुन्थ्यो होली अर्थात् फागुको समय । रङ खेल्ने मात्र होइन, रङ जस्तै स्वच्छ माया पिरती लगाउने उपयुक्त मौसम पनि यसै समयलाई मानिन्थ्यो ।
प्रज्ञा–प्रतिष्ठानद्वारा १० वटा प्रज्ञा पुरस्कारको घोषणा
नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले १० जना विशिष्ट प्रतिभाहरूलाई प्रज्ञा पुरस्कार २०८० प्रदान गर्ने निर्णय गरेको छ । प्रज्ञा–प्रतिष्ठान कुलपति भूपाल राईको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले उक्त निर्णय गरेको हो ।
‘मान्छे मर्ने तलाउ’ लोकार्पण
साहित्यकार केदार पोखरेल (जफेली) द्वारा लिखित कवितासङ्ग्रह ‘मान्छे मर्ने तलाउ’ लोकार्पण भएको छ । शनिबार आयोजित कार्यक्रममा पूर्वप्रधान न्यायाधीश सुशीला कार्कीले पुस्तक लोकार्पण गर्नुभएको हो । कार्यक्रममा कार्कीले कविताको माध्यमबाट देशको कुरालाई कविले राम्रो ढङ्गले प्रस्तुत गर्नुभएको बताउनुभयो । ३९ वर्षसम्म शिक्षण पेसामा आबद्ध हुनुभएका जफेलीको यो सातौँ कृति हो ।
भगवान् शिवसम्बन्धी कला प्रदर्शनी
महाशिवरात्रिका अवसरमा आर्ट बुमको आयोजनामा ‘शिव’ शीर्षकका कला प्रदर्शनी सञ्चालनमा रहेको छ । काठमाडौँ ठमेलस्थित होटल आर्ट्स ग्यालरीमा प्रदर्शित कलामा कलाकारले भगवान् शिवका विषयलाई विभिन्न माध्यममा चित्रण गरेका छन् । कला प्रदर्शनीमा यस पटक १९ जना कलाकारले सिर्जना गरेका २१ कला प्रदर्शनीमा राखिएका छन् । प्रदर्शनीमा कलाकार चिरञ्जीवी भट्ट, दिनेश शाक्य, किपा राणा, मलिका उदास, सुषमा राजभण्डारी, मिनरत्न वज्राचार्य, मदन श्रेष्ठ, ओमप्रकाश गुरुङ, जुजुकाजी श्रेष्ठ, सजिता श्रेष्ठ, सानुराज डङ्गोल, विकेश घिमिरेलगायत कलाकारका कला समावेश गरिएको छ ।
ऐतिहासिक सिम्रौनगढ
ऐतिहासिक, सांस्कृतिक र पुरातात्त्विक महत्त्व बोकेको सिम्रौनगढ अहिले नेपालको राजनीतिक भूगोलमा मध्य तराई, मधेश प्रदेशको बारा जिल्लामा पर्छ । बारा जिल्लाको सदरमुकाम कलैयाबाट २० किलोमिटर दक्षिण पूर्वमा रहेको सिम्रौनगढ पूर्वप
चिन्ता (कथा)
मती बहाना बनाउन थालिन् म सचेत हुनुपर्ने थियो तर श्रीमतीको मायामा यति अन्धो भएछु अन्य कुरा सोच्न आवश्यक ठानिन् । मैले उनका सबै आवश्यकता पूरा गरे जस्तो लागेको थियो । उनी खुसी छन् भन्ठानेको थिएँ । उनको चरित्रमा
मलाई त पुग्छ (कविता)
मलाई त केवल रमाउनु छ धन र सुन हैन नुन र ऊन भए पुग्छ
सत्य हरणको चरित्र
साहित्य मानव जातिको मानसिक सिर्जना हो । समयक्रमले ल्याउने चेतना र परिवर्तित वातावरणमा अनुकूलित विकासबाट गति लिँदै साहित्य मानव जातिले गरेका सम्पूर्ण चमत्कारसँगै सहयात्रामा आफ्नो अस्तित्व र पहिचान कायम गरेर हरेक
साथीलाई (कविता)
हरेक सुनौला बिहानी मुस्काउन् मुस्कुराइरहून् हरेक कर्मशील दिवस
दोषी को ? शकुन्तला कि दुष्यन्त
शकुन्तलाले नछुनीबारे गरेकी विद्रोह पचाउन नसकेर आश्रम छाडेका महर्षि कण्व लामो समयपछि फर्के । आश्रममा कुनै समस्या थिएन । सबै राम्रैसँग चलेको थियो । उनका एकसे एक काविल शिष्यले कुनै कमी हुन दिएका थिएनन् । गुरुकुल शि
घोडेपानीमा मिलान कुन्देरा
यसपालि हिउँदमा काठमाडौँमा तुसारो खासै परेन । दुई हजार ९२५ मिटर उचाइ रहेको फूलबारीको भूगोलमा भने बिहान उठ्दा कात्तिक नसकिँदै ऐना जस्तै एकनास तुसारो फैलिएको थियो । बोझ थाम्न नसकेर रुख, पात नुहिएका थिए ।
बहुमुखी साहित्यकार ताना शर्मा
तारानाथ शर्मा बहुमुखी प्रतिभासम्पन्न साहित्यकार हुनुहुन्थ्यो । उहाँको जन्म इलामको बरबोटेमा १९११ असार ९ गते भएको थियो । उहाँ साहित्यको विभिन्न विधामा आफ्नो लेखन प्रतिभाको प्रदर्शन गर्न पारङ्गत हुनुहुन्थ्यो । कथा, उपन्यास, निबन्ध, नि
ओली र हमालबिच कला संवाद
पूर्वप्रधानमन्त्री तथा नेकपा (एमाले) का अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र नायक राजेश हमालबिच कला संवाद भएको छ । संवादमा कला तथा सिनेमा क्षेत्रका बारेमा बहस भएको छ ।
मन (निबन्ध)
हामीलाई लाग्छ, मन भनेकै मुटु हो । के मन मुटुमै अवस्थित हुन्छ । यो प्रश्न किन पनि जरुरी हुन्छ भने स्नायुरोग विशेषज्ञले मान्छेको भावनात्मक स्थितिलाई मस्तिष्कले महसुस गर्ने दाबी गर्छन् । त्यसो भए हामी किन मन भनेर मुटुलाई सङ्केत गर्छौं ?
