देशलाई आवश्यक कृषि वैज्ञानिक उत्पादनमा केन्द्रित गर्नुस् : प्रधानमन्त्री
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले विश्वविद्यालयहरूले वैज्ञानिक अनुसन्धान र नवीनतम प्रविधिको प्रयोगलाई केन्द्रमा राखेर कृषि वैज्ञानिक उत्पादनमा केन्द्रित हुनुपर्ने बताउनुभएको छ ।
नदी जोगाउन नरिवल खेती
मकवानपुरको मनहरी गाउँपालिका ४ स्थित ट्वाङ्ग्रामा मकवानपुर जिल्लामा नै पहिलो पटक नरिवल खेती सुरु गरिएको छ । पालिकाको वडा नं. ४ को कार्यालयको अगुवाइमा करिब चार बिघा क्षेत्रफल सार्वजनिक जग्गामा नरिवल खेती सुरु गरिएको हो ।
महँगियो तरकारी
“कमाइ तीन वर्षदेखि उस्तै छ, महँगी भने दिनदिनै बढिरहेको छ, सीमित आय भएकालाई त बाँच्नै सकस भयो । थोरै कमाइ हुनेले त तरकारी खान पनि सोच्नुपर्ने बेला आयो,” यसो भनिररहँदा असन चोकमा भेटिनुभएकी पवित्रा थापाको अनुहार मलिन देखिन्थ्यो । “एक सय रुपियाँको तरकारीले चार जनाको परिवारलाई एक छाक टार्न मुस्किल छ, त्यसलाई पकाउन चाहिने तेल, नुन मसला छँदै छ । दैनिक साढे पाँच सय रुपियाँ कमाउनेले एक छाकको एक सय रुपियाँको तरकारी किनेर कसरी खान सक्छ ?” उहाँले प्रश्न गर्नुभयो । थापाका श्रीमान् न्युरोडको बैङ्कमा सुरक्षा गार्डका रूपमा कार्यरत हुनुहुन्छ ।
कैलालीमा साढे पाँच हजार टन चैते धान उत्पादन
कैलालीमा यसवर्ष पाँच हजार ५०० टन चैते धान उत्पादन भएको छ । एक हजार १०० हेक्टर जमिनमा यस वर्ष चैते धान खेती गरिएको थियो ।
कृषकलाई हाते ट्याक्टर
प्युठानको सरुमारानी गाउँपालिकाले कृषकलाई हाते ट्याक्टर वितरण गरेको छ । खेतीपाती लगाउने समय सुरु भएसँगै पालिकाभित्रका कृषकलाई ५० प्रतिशत अनुदानमा हाते ट्याक्टर वितरण गरेको हो ।
कृषिमा नीतिगत सुधारको आवश्यकता
कृषि क्षेत्रको सुधारका लागि नीतिगत तहबाट नै सुधार गर्नुपर्ने धारणा प्रतिनिधि सभाका सदस्यहरूले राखेका छन् । खाद्यका लागि कृषि अभियानले आइतबार प्रतिनिधि सभा अन्तर्गतको कृषि, सहकारी तथा प्राकृतिक स्रोत समितिका सदस्यहरूसँग ‘नेपाली कृषिको भविष्य : सम्भावना तथा चुनौती’ विषयमा गरेको छलफलमा उहाँहरूले सो कुरा राख्नुभएको हो ।
-original-thumb.jpg)
लिफ्ट सिँचाइ आयोजना सञ्चालन अभावमा रोपाइँ हुन सकेन
यस वर्ष इतिहासलाई बिर्साउने लामो खडेरी चल्यो । असार करिब घर्किन थाल्यो । नारायणी नदीमा पानी बगिरहेको छ । किसानको आशाको त्यान्द्रो नारायणी लिफ्ट सिँचाइ आयोजनाको नहर सुख्खा हुँदा खेत बाँझै रह्यो ।
पर्यावरणका लागि ६ लाख बिरुवा रोपिने
पर्यावरण तथा मौसम परिवर्तनमा सराहनीय भूमिका देखाउन डिभिजन वन कार्यालय सिमरा बाराले यस वर्ष छ लाख बिरुवा रोप्ने लक्ष्य राखेका छन् ।
राजकुमारको कृषि कथाः काम गर, सफलता मानिसको पछि–पछि आउँछ
गोठभरि गाईवस्तु, केही ‘लोकल’, केही सुर्ति प्रजातिका भैँसी । केही क्रस प्रजातिका राँगा, केही ‘लोकल’ कुखुराहरू पनि ।
इजरायलमा सिक्न र कमाउन छानिए विद्यार्थी
सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयका कृषि विज्ञान विषयका स्नातक तहका ५० जना विद्यार्थी इजरायल जाने चटारोमा छन् । उनीहरू ११ महिना इजरायलमे बस्ने छन् तर उनीहरूको पढाइ टुट्ने छैन । बरु उनीहरूले त्यहाँ सिक्दै कमाउने छन् र कलेजलाई शोधपत्र बुझाएर मात्र उनीहरू फर्कने छन् ।
टीकापुरमा केराखेती फस्टाउँदै
कैलालीको टीकापुर पछिल्लो समय केराखेतीका लागि चिनिने गरेको छ । यहाँ अन्यभन्दा केरा खेतीबाट पर्याप्त आम्दानी हुने गरेको छ । बजारीकरणको समस्या नहुँदा किसान दिनप्रतिदिन केरा खेतीतर्फ आकर्षित हुन थालेका छन् ।
किसानलाई कृषि यन्त्र र चल्ला वितरण
लुम्बिनी प्रदेशका कृषि तथा भुमि ब्यवस्थामन्त्री भण्डारीलाल अहिरले प्रदेश सरकारले गरिब र विपन्न तथा वास्तविक किसानलाई कृषि उत्पादनमा सहयोग गर्ने बताउनुभएको छ ।
मङ्गलाका किसान व्यावसायिक खेतीतर्फ
म्याग्दीको मङ्गला गाउँपालिका–१ कुहुँका रनबहादुर खत्रीले चार सय बोट सुन्तला रोप्नुभएको छ । परम्परागत रूपमा धान खेती गर्दै आउनुभएका उहाँले करिब पाँच रोपनी खेतमा व्यावसायिकरुपमा सुन्तला खेती र तीन रोपनीमा केरा खेती गर्दैआएनुभएको छ ।
‘लम्पी स्किन’ले गोरु मर्न थालेपछि रोपाइँमा बाधा
गोरखामा ‘लम्पी स्किन’ रोगका कारण गोरु मर्न थालेपछि रोपाइँमा बाधा पुगेको छ । असार अन्तिम साता सुरु भइसक्दा पनि यहाँका किसानले अझैसम्म धान रोपाइँ गर्न पाएका छैनन् ।
बैतडीमा ९० प्रतिशत रोपाइँ सम्पन्न
बैतडीमा रोपाइँ गर्ने कार्य अन्तिमतिर पुगेको छ । असार पहिलो हप्तासम्म वर्षा नहुँदा रोपाइँ हुन नसकेकोमा त्यसपछि धमाधम रोपाइँ भएको हो ।
कृषि खेतीमा रमाउँदै भलामी दम्पत्ति
गुल्मीको रेसुङ्गा नगरपालिका खानीगाउँमा अङ्गुर खेती गरिएको छ । रेसुङ्गा नगरपालिका वडा –८ निवासी प्रकाश भलामी दम्पत्तिले बाख्रापालन, नर्सरीसँगै अङ्गुर खेतीमा रमाइरहनुभएको छ ।
देशभर २७ प्रतिशत रोपाइँ
गत वर्ष असार २१ गतेसम्म करिब ४० प्रतिशत रोपाइँ भएकोमा थियो यसवर्ष करिब १३ प्रतिशत कम रोपाइँ भएको कृषि तथा पशुपक्षी मन्त्रालयका सहसचिव एवं प्रवक्ता प्रकाशकुमार सञ्जेलले जानकारी दिनुभयो।
मटिहानी नगरपालिकाद्वारा आँपको बिरुवा वितरण
नागेन्द्रकुमार कर्णमहोत्तरी, असार २२ गते । हरियाली प्रर्वद्धन कार्यक्रम अन्तर्गत महोत्तरी जिल्लाको मटिहानी नगरपालिकाले आँपको बिरुवा वितरण सुरु गरेको छ । आफ्नो पालिकालाई हरियालीकरणको लागि आफूले नगरपालिकाको हरेक परिवारलाई आँपको बिरुवा वितरण गर्न लागेको नगरप्रमुख हरिप्रसाद मण्डलले बताउनुभयो ।पालिकाको नगर स्तरीय योजना अन्तर्गत पहिलो चरणमा करिब ५५ सय घर–परिवारलाई १० हजार आँपको बिरुवा वितरण गरिने बताउनुहुँदै उहाँले यसले हरियालीकरणमा मद्दत पुग्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । पालिकाको नौ वटै वडाका हरेक घर परिवारलाई निःशुल्क रुपमा दुई वटा आँपको बिरुवा उपलब्ध गराउने मटिहानी नगरपालिकाको कृषि शाखा प्रमुख टङ्क प्रसाद उपाध्यायले बताउनुभयो । उहाँले आँप खेती नगदेबालीको रुपमा हुन समेत प्रयोगमा आउन थालेकोले बाली पनि हुने र हरियाली पनि हुने भएकोले पालिकाले आँपको बिरुवा वितरण कार्यक्रम ल्याइएको कृषि शाखा प्रमुख उपाध्यायले बताउनुभयो ।बिरुवा वितरण कार्यक्रममा नगरप्रमुख मण्डलले आँपको विरुवा लगाउनु मात्रै नभई संरक्षणमा पनि ध्यान दिन स्थानीयबासीहरुलाई आग्रह गर्नुभएको थियो । विरुवा वितरण कार्यक्रममा मटिहानी नगरपालिका वडा नं. ७ का वडा अध्यक्ष जितनारायण माझी, वड़ा सदस्य जुगेश्वर यादव, सञ्चारकर्मीहरुको सहभागिता रहेको थियो ।
आँपको मूल्यमा दोब्बर वृद्धि
आँपको मुख्य व्यापारिक केन्द्र मानिएको लहानमा आँपको मूल्यमा दोब्बरले वृद्धि भएको छ । असारको दोस्रो हप्तामा सस्तो मूल्यमा पाउने आँपको मूल्य तेस्रो हप्तामा आइपुग्दा बृद्धि भएको हो ।
पानी नियमित नपर्दा रोपाइँमा समस्या
कहिले पानी त कहिले खडेरी अनि किसानले भनेको समयमा धान रोप्न नपाउँदा यो वर्ष पनि राम्रोसँग धानको उत्पादन हुुन सक्दैन कि भन्ने चिन्ताले किसान चिन्तित बनेका छन् ।
मल खरिदमा झन्झटिलो प्रक्रिया अन्त्य जरुरी
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री डा. वेदुराम भुसालले जिटुजी (सरकारदेखि सरकार) प्रक्रियाबाट मल खरिद गर्नका लागि रासायनिक मल खरिद ऐन र खरिद नियमावली संशोधन गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ । जिटुजी प्रक्रियाबाट नै मल खरिद गर्नुपर्ने र जिटुजीका लागि बजेटको अग्रिम सुनिश्चितता हुनुपर्ने बताउँदै उहाँले त्यसका लागि ऐन तथा नियमावली संशोधन गर्नुपर्ने कुरामा जोडदिनुभयो । बिहीबार प्रतिनिधि सभा अन्तर्गतको अर्थ समितिको बैठकमा बोल्दै उहाँले रासायनिक मल खरिद प्रक्रियाको टेन्डर ४५ दिन रहेकामा अब १५ दिन राख्ने गरी कृषि मन्त्रालयले प्रस्ताव अघि बढाएको जानकारी पनि गराउनुभयो ।
धनकुटामा १० प्रतिशत मात्र रोपाइँ
धनकुटामा हालसम्म १० प्रतिशत मात्रै रोपाइँ सम्पन्न भएको छ । असारको तेस्रो साता बित्दासम्म अघिल्लो वर्षको अनुपातमा कम रोपाई भएको हो ।
भेरीगङ्गाका किसानलाई अनुदानमा घाँस काट्ने मेशिन
भेरीगङ्गा नगरपालिकाका पशुपालक किसानलाई ५० प्रतिशत अनुदानमा च्यापकटर मेशिन (घाँस, पराल काट्ने मेशिन) वितरण गरिएको छ । भेरीगंगा नगरपालिका प्रमुख यज्ञप्रसाद ढकाल र उपप्रमुख धनसरा बोहोराले किसानहरुलाई च्यापकटर मेशिन वितरण गर्नुभएको हो ।
काफल पाक्यो
नेपालको मध्य, उच्च पहाडी र हिमाली क्षेत्रका साथै समुद्री सतहबाट १५ सय मिटरदेखि चार हजार मिटर उचाइसम्म काफल पाइन्छ। काफललाई ठाउँ अनुसार नेपालीमा कोबुसी, कायफल, काफल भन्ने गरिन्छ भने हिन्दीमा काफल कायफर, कायफल तथा अङ्ग्रेजीमा काफलाई बेबेरी भनिन्छ। काफलको वैज्ञानिक नाम भने मार्सिका एस्कुलेन्टा हो। काफल एक लोकप्रिय प्राकृतिक जङ्गली पहाडी फल हो। यसको स्वाद मीठो हुन्छ। गर्मी मौसममा पहाडका वन पाखा जताततै काफल पाकेको हुन्छ। चैतदेखि जेठ महिनासम्म काफल पाक्छ।
कृषि तथा पशु अनुसन्धान केन्द्र स्थापना
ताप्लेजुङको फक्ताङलुङ गाउँपालिकाले कृषि तथा पशु अनुसन्धान केन्द्र स्थापना गरेको छ । अनुसन्धान केन्द्रको संरचना निर्माण तथा आवश्यक जनशक्तिको व्यवस्था गर्नका लागि गाउँपालिकाले आगामी आर्थिक वर्षका लागि रु ६५ लाख ५० हजार विनियोजन गरेको छ ।
