नेपाल संवत् ११४४ को उपलक्ष्यमा मङ्गलबार वसन्तपुरमा सांस्कृतिक झाँकी र बाजागाजासहित सांस्कृतिक र्यालीको आयोजना गरी मनाइएको छ ।
‘कहीँ नभएको जात्रा हाँडीगाउँमा’ जात्रा आज (आइतबार) निकालिएको छ । हरेक वर्ष कोजाग्रत पूर्णिमाको भोलिपल्टबाट उक्त जात्रा निकालिन्छ । यो जात्रा तीन दिनसम्म मनाउने गरिन्छ ।
हरेक १२ वर्षमा निकालिने श्री पचली भैरवको बाह्र वर्षे जात्रा हिजोदेखि विधिवत रुपमा सुरु भएको छ । सामान्य बोलीमा पचली भैरवको बाह्र वर्षे नाच भनिए पनि यो नाचको खास नाम भने ‘श्री पचली भैरवको खड्ग सिद्धी नाच’ यानिकी नेपाल भाषामा यसलाई गथु प्याखँ भनिन्छ ।
काठमाडौँ, कात्तिक ८ गते । दशैको टीकाको दिन देशभर उल्लासमय टीका मनाइरहेका बेला नेवार समुदायहरु भने खड्ग जात्रा (पाया जात्रा) पनि मनाएका छन् । विजयादशमीका दिन नेवार समुदायमा मनाइने खड्ग जात्रा (पाया जात्रा) धूमधामका साथ मनाइएको छ । विजया दशमीका दिन शक्तिपीठमा तन्त्र साधनासहित खड्ग धारणा गरी खडगजात्रा मनाइएको हो । यो जात्राको क्रममा मूलतः यट्खाबाट कंकेश्वरी, टेःबहाल र वटुबाट भद्रकाली, कोहिटीबाट नील वाराही, र मध्यरातमा तलेजु भवानीलगायतका शक्तिपीठमा गएर जात्रा मनाइने गरिन्छ । जात्राका क्रममा खड्ग धारण गरेर टोल परिक्रमा गरिसकेपछि आसुरी प्रवृत्तिको प्रतीक कुभिन्डोलाई खड्गले प्रहार गरी असत्यमाथि सत्यको जित भएको भन्दै जात्रा सम्पन्न गर्ने परम्परा रहिआएको नेवार समुदायका अगुवाहरुको भनाइ छ ।
वर्षको दिन मात्र खोलिने तलेजु भवानीको मन्दिरमा आज भक्तजनको भीड लागेको छ । हनुमानढोका दरबार क्षेत्रमा रहेको यस मन्दिर एक वर्षमा एक पटक महानवमीका (आज) मात्र खुल्ला हुने गर्दछ । दसैँको नवौँ दिन महानवमीका दिन तलेजु भवानीको दर्शनार्थ बिहानै देखि लाइन लागेको थियो ।
नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति नारदमणि हार्तम्छालीको प्रमुख आतिथ्यमा भएको कार्यक्रममा कार्टुनिष्टहरुले कार्टुन लेख्दा वा प्रस्तुत गर्दा भोग्नु परेको समस्याका विषयमा छलफल भएको थियो ।
योगं पिकासोको आयोजनामा पाँच दिने तेश्रो अन्तर्राष्ट्रिय 'चित्रकला प्रदर्शनी २०२३' बिहीबारबाट सुरु भएको छ । पाटन संग्रहालयको प्रेक्षालयमा प्रदर्शनीमा राखिएको चिकलामा कला, संस्कृतिका चित्रकला समावेश गरिएको छ । नेपाल र अन्तर्राष्ट्रिय चित्रकारहरुले आफ्नो चित्र प्रदर्शनीमा राखिएको छ । नेपाल सहित ८ राष्ट्रका १८ चित्रकारहरुले सो प्रदर्शनीमा भाग लिएका थिए । यस चित्रकला प्रदर्शनीका सहभागी राजेश महर्जनका अनुसार यस चिकला प्रदर्शनीले देश विदेश बिच संस्कृति आदानप्रदान पुल काम गर्ने बताउनु भयो ।
असोज ९ गते बिहान को १०ः३७ बजेको शुभसाइतमा इन्द्रोध्वात्थान पछि सुरु भएको येँया (इन्द्रजात्रा) हिजो बेलुकी ८ः३७ बजे योँसी ढालिए पछि विधिवत् रुपमा समापन भएको छ ।
असोज ९ गते बिहान को १०ः३७ बजेको शुभसाइतमा इन्द्रोध्वात्थान पछि सुरु भएको येँया (इन्द्रजात्रा) हिजो बेलुकी ८ः३७ बजे योँसी ढालिए पछि विधिवत् रुपमा समापन भएको छ ।
पहिला जात्रामा पुरुषहरुले मात्र तानिने रथ जात्रा पछिल्लो केहि वर्ष देखि ३ दिनको १ दिन नानीचा याःको दिनमा महिलाहरुले रथ तानिने दिन छुटयाएर जात्राको अन्तिम दिनमा महिलाहरुले मात्रा रथ तान्ने चलनको सुरुवात गरिएको हो ।
इन्द्रजात्रा सुरु भएसँगै काठमाडौँका टोल र गल्लीमा ला: छकु वय्क सम्य बजी, बल बल पुलुकिसी... स्वर गुन्जिन्छ ।
इन्द्रजात्राको अवधिभर नचाइने महाकाली नाचले भने भक्तपुरको प्रतिनिधित्व गरेको देखिन्छ ।
ज्येष्ठ नागरिक दिवसको अवसरमा राष्ट्रिय फोटो पत्रकार समुह, नेपालले आज फोटो प्रदर्शनीको आयोजना गरिएको छ ।
येँया (इन्द्रजात्रा)को रथजात्राको पहिलो दिन हिजो (बिहीबार) राति तल्लो टोल क्वने याः सम्पन्न भयो । राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलबाट जात्राको अवलोकन पछि जात्रा तल्लो टोल तिर लगिएको थियो ।
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले ऐतिहासिक पर्व इन्द्रजात्राका अवसरमा हनुमाढोका दरबार क्षेत्रस्थित गद्दी बैठक जानुभई इन्द्रजात्रा अवलोकन गर्नुभएको छ ।