कर्णाली नदी किनारमा बस्ती तथा बजारवासीले कर्णाली नदी तथा अन्य खोलाका धमिलो र फोहोर पानी पिउन बाध्य छन्। खासगरी बाजुराको पिलुदेखि हुम्ला खार्पुनाथसम्मका कर्णाली किनार बासिन्दाले यो वर्षौंदेखि यो समस्या भोग्दै आएका छन्। बाजुराको पिलु बजारका व्यापारी रत्नकुमारी सिंहले खानेपानीको व्यवस्था नभएका कारण कोल्टी खोलाको फोहोर पानी प्रयोग गरिरहेको बताउनुभयो। उहाँका अनुसार हिउँदमा खोलाको पानी ठिकै भए पनि वर्षायाममा बालुवा र लेदो पानी छानेर प्रयोग गर्नुपर्ने अवस्था छ। खानेपानीको व्यवस्थाका लागि बूढीनन्दा नगरपालिकालाई आग्रह गर्दा माग सम्बोधन नभएका कारण खोलाको पानी स्थानीयले वर्षौंदेखि प्रयोग गर्नु परिरहेको गुनासो रत्नकुमारीको छ।
वैशाख महिना सुरु भएपछि म्याग्दीको विभिन्न ठाउँका जङ्गलमा भएको आगलागीले ७० हेक्टर वन क्षेत्रमा क्षति पुर्याएको छ ।
विद्यालयमा नयाँ शैक्षिक सत्र सुरु भएको छ । भर्ना अभियान चलेको छ । योे बालबालिकाका लागि सबैभन्दा खुसी र उमङ्गको बेला हो । विद्यालयमा जान पाउनु, नयाँ कक्षामा उक्लिनु अनि नयाँ किताब पाउनु आहा ! उहिल्यै नयाँ कक्षाका किताब दाजुदिदीले पढ्दा केरमेट गरेका, अलिअलि च्यातिएका भए पनि सस्तोमा किनेर पढ्न पाउँदा पनि उमङ्गित हुन्थे विद्यार्थी ।
विद्यालय जीवनको महत्त्वपूर्ण परीक्षाका रूपमा लिइने एसईई भर्खरै सकिएको छ । देशभरबाट चार लाख ८४ हजार २२७ विद्यार्थी यस पटक एसईई परीक्षामा सामेल भएका थिए । केही विसङ्गतिपूर्ण समाचारको निरन्तरतासँगै सारगत रूपमा एसईई मर्यादित ढङ्गले सम्पन्न भएको छ । वि.सं १९९० देखि सुरुवात भएको एसएलसी सरकारले विद्यालयीय शिक्षामा गरेको संशोधनसँगै एसईई भएको छ । शाब्दिक रूपमा केही भिन्नता भए पनि सारगत रूपमा भने एसएलसीसरहको मान्यता एसईईले पाइरहेको छ । एसईईका रूपमा विद्यार्थीलाई फलामे द्वारका रूपमा चित्रित भएको एसएलसीलाई केही सहज र खुकुलो बनाएको भए पनि अ
विकास र परिवर्तन नियमित प्रक्रिया हुन् । मानिसको सोच, क्षमता र समय सन्दर्भले विकासको मानक निर्धारण गर्छ । सामान्यतया मानव जीवनलाई अझ बढी समुन्नत र सुखी तुल्याउन अवलम्बन गरिने सकारात्मक परिवर्तनको प्रक्रिया वा यससम्बन्धी क्रियाकलापलाई विकासको रूपमा बुझिन्छ । मानव इतिहासको विभिन्न कालखण्डमा विकास वा सफलताका मानकको फरक फरक दृष्टिकोणबाट चर्चा गर्ने गरेको पाइन्छ । सिकारी वा घुमन्ते युगमा ठूलो जङ्गली जनावरको सिकार गरेर धेरै मानिसलाई भोजन उप
विधिशास्त्री साल्मन्डले “व्यक्ति त्यो हो, जसले अधिकार र कर्तव्य पूरा गर्न सक्छ” भने । प्राचीन रोमन कानुनमा दास–दासीहरूको आफ्नै अधिकार नहुने भएकोले उनीहरूलाई व्यक्तिको दर्जा दिइएन । मानिस जन्मेपछि व्यक्तिका अधिकारको सिर्जना हुने भन्ने मानिने भए पनि विकसित सम्पत्तिसम्बन्धी मान्यताले पेटमा भएका मानिसको र कतिपय अवस्था मरेपछि पनि व्यक्तिसरहका अधिकार सिर्जित हुने भन्ने विधिशास्त्रीय मान्यता छ । मृतकको शरीर तथा सम्पत्ति उसको इच्छाअनुसार कानुनबमोजिम
राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिकको मानव अधिकार संरक्षण सम्बन्धमा विभिन्न ५८ वटा बुँदासहित सरकारलाई सिफारिस गरेको छ । आयोगले वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिक र उहाँहरूका परिवारसँग सम्बन्धित समस्या समाधानका उपायसहित सरकारलाई सिफारिस गरेको हो ।
हुम्लाको खार्पुनाथ गाउँपालिकाले पञ्चैबाजा संरक्षणका लागि सहयोग गरेको छ । गाउँपालिकाले परम्परागत पञ्चैबाजाको संरक्षण र प्रवद्र्धनका लागि दलित बस्तीलाई पाँच प्रकारका बाजा उपलब्ध गराएको हो । खार्पुनाथ गाउँपालिकाका अध्यक्ष कर्णबहादुर रावलले दलित (दमाई) समुदायका लागि पञ्चैबाजा वितरण गरेर यसको संरक्षणमा लागेको बताउनुभयो । उहाँले गाउँपालिकाको लक्षित वर्गको कार्यक्रमबाट ती बाजा खरिद गरेर दलितलाई वितरण गरिएको जानकारी दिनुभयो । सबै वडाका दलितलाई बाजा वितरण गरिने गाउँपालिकाको योजना रहेको छ । खार्पुनाथमा दसवटा लक्षित बस्ती रहेका छन् ।
शोभित बस्नेत प्रस्तुतकर्ता रहनुभएको चलचित्र ‘जय हो’को सम्पूर्ण छायाङ्कन सकिएको छ । कास्की र मुस्ताङको विभिन्न स्थानमा चलचित्रको छायाङ्कन गरिएको हो । टेक पौरखी राईले निर्देशन गर्नुभएको चलचित्रमा अर्पण थापा, सलोन बस्नेत, केकी अधिकारी, निशा अधिकारी, माओत्से गुरुङ, प्रेम पाण्डे, दीपा शाक्य श्रेष्ठ, सुबी मगर, सुमिन गुरुङ, सुशान्त श्रेष्ठलगायतको अभिनय रहेको छ ।
नेकपा(एमाले) अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई भेट्न प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा आज (सोमबार) बिहान ९ बजे बालकोट जाने कार्यक्रम तय भएको छ ।
हामीले सानैदेखि धेरै किसिमका कथा सुन्दै आएका हुन्छौँ । यस्ता कथामध्ये अधिकांश दन्त्य कथा वा परी कथाले आदिम मानव सभ्यता र सङ्घर्षलाई काल्पनिक कथानकमार्फत प्रस्तुत गर्छन् । अघिल्ला पुस्ताले आउँदा पुस्तालाई सुनाउने दन्त्य कथा वा परी कथामा पात्रले भोगेका, अनुभव गरेका घटनामार्फत वर्तमान समय र भावी पुस्तालाई केही सन्देश, केही शिक्षा दिने उद्देश्य हुन्छ । सतही रूपमा हेर्दा कतिपय सन्देश पुरातन र अन्धविश्वासी लागे पनि ती कथालाई हेर्ने दृष्टिकोण बदल्दा जीवनपयोगी शिल्प, तकनिकी र आग्रहसमेत भेटिन्छन् । प्रस्तुत नृत्य नाटिका ‘जून’ पनि हामीले बाल्यावस्थादेखि सुन्दै आएका त्यस्तै दन्त्य कथा र परी कथाको सङ्गम हो तर यसले दन्त्य कथा र परी कथाभन्दा बढी आधुनिक समाजमा काम लाग्न सक्ने विषय उठान गरेको छ ।
टेलिचलचित्र ‘केशरी’को फर्स्ट लुक पोस्टर सार्वजनिक गरिएको छ । फस्ट लुकमा मुख्य पात्रलाई मात्र फिचर्ड गरिएको छ । पोस्टर राकेश दाहालले बनाउनुभएको हो । केशरी मुख्य भूमिकामा आशा भुसाल देखिनुभएको छ । उत्तम अधिकारीको लेखन तथा निर्देशनमा बनेको टेलिचलचित्रमा नारी वेदनाको कथालाई महत्वपूर्ण स्थान दिइएको छ ।
दलित समुदायलाई सशक्त बनाउन मधेश प्रदेश सरकारले बनाएको कानुन प्रभावकारी हुन सकेको छैन। कानुन बनेको तीन वर्षभन्दा बढी भइसक्दा पनि यसको कार्यान्वयन प्रभावकारी नभएको भन्दै दलित अगुवाहरूले चिन्ता व्यक्त गर्नुभएको छ। मधेश प्रदेश सरकारले २०७६ मङ्सिर २४ गते प्रमाणीकरण गरी दलित सशक्तीकरण ऐन २०७६ लागू गरेको दलित अगुवा विनोद विश्वकर्माले बताउनुभयो। यस ऐनअनुसार कामकारबाही नहुँदा उहाँले चिन्ता व्यक्त गर्नुभयो। दलित समुदायको सामाजिक, सांस्कृतिक, राजनीतिक, नागरिक
दाङको तुलसीपुरस्थित कारागार सुरक्षामा कार्यरत सशस्त्र प्रहरीका सहायक हवल्दार ले आफैँलाई गोली हानेर आत्महत्या गरेका छन् ।
लामो समयदेखि अधुरो रहेको सर्लाहीस्थित पूर्व–पश्चिम हुलाकी सडक निर्माणले अहिले भने गति लिन थालेको छ। ठेक्का लागेको छ वर्षसम्म पनि कालोपत्रे हुन नसकेको यो सडकमा हाल तीव्र गतिमा काम अघि बढेको हो। सदरमुकाम मलङ्गवादेखि पूर्वतर्फको खण्डमा कामै नभइरहेको अवस्थामा अहिले सो खण्डमा पनि धमाधम काम भइरहेको हुलाकी सडक आयोजना जनकपुरधामले जनाएको छ।