आयोजना कार्यान्वयनका चुनौती
विकासका लागि कम रकम विनियोजन हुने र विनियोजित रकम पनि खर्च नहुने परिपाटीले विकासको अवसरलाई पर धकेलिरहेको छ । निजी लगानीलाई समेत प्रोत्साहित गर्ने पुँजीगत खर्च नहुनाले रोजगारी सिर्जना र आर्थिक विस्तारमा बाधा उत्पन्न गराएको छ । परियोजनाको कुल लागतको ३० प्रतिशत श्रम खर्च हुने अर्थशास्त्रीय मान्यताका आधारमा हेर्दा पनि पुँजीगत खर्च पर्याप्त नभएर हरेक वर्ष हजारौँ नेपालीले रोजगारीको अवसर गुमाइरहेका छन् । नेपालमा यतिखेर थप १ प्रतिशत आर्थिक वृद्धिदर हासिल गर्न एक खर्ब ६० अर्ब रुपियाँभन्दा बढी पुँजीगत खर्च हुनु पर्छ । यसले कमजोर उत्पादकत्व र पुँजीको दक्ष प्रयोग हुन नसकेको देखा
लगानी सम्मेलनको अपेक्षा र भावी गन्तव्य
समाजवादोन्मुख अर्थतन्त्रको विकासका लागि ठूलो मात्रामा लगानीको आवश्यकता छ । आन्तरिक स्रोतबाट मात्रै लगानी जुट्न नसक्ने हुँदा विदेशी लगानी आकर्षित गर्न र स्वदेशी लगानीलाई प्रोत्साहन गर्न लगानी सम्मेलनको आयोजना गर्ने गरिन्छ ।
नयाँ बजेट र फजुल खर्च कटौती
कर्णाली प्रदेश सरकार मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रीपरिषद्को कार्यालय सुर्खेतले कर्णाली प्रदेश प्रशिक्षण प्रतिष्ठानको कार्यकारी निर्देशक नियुक्तिका लागि ११ वैशाखमा गोरखापत्रमा सूचना प्रकाशित गरेको छ । प्रदेश सरकारको सचिवसरहको सो पदका लागि यसअघि पहिलो पटक ८ माघ २०८० मा आवश्यकतासम्बन्धी सूचना प्रकाशित गरिएको थियो । सङ्घीय सरकारको नक्कल गर्दै प्रदेश र स्थानीय सरकारले एकपछि अर्को यस्ता संरचना खडा गरेका छन् । यस्ता संरचनामा आफूखुसी पद सिर्जना गरी कार्यकर्ता भर्ती गर्न दलहरूबिच एक किसिमको राजनीतिक
मानसिक स्वास्थ्यमा चुनौती
स्वास्थ्य नै मानव जीवनको महत्वपूर्ण पाटो हो । स्वास्थ्यका आयाममध्ये मानसिक स्वास्थ्यको गहन भूमिका हुन्छ । मानवजीवनलाई मानसिक स्वास्थ्यले सार्थक बनाउँछ । मानवको मानसिक स्थितिले नै व्यक्तिगत–सामूहिक क्षमता बलियो बनाउँछ । समुदायमा योगदान गर्न पनि सिकाउँछ । यो व्यक्ति, परिवार र समाज कल्याणको आधार हो । मानसिक स्वास्थ्य सबै मानिसको आधारभूत मानव अधिकार हो । जहाँसुकै भए पनि सबैको मानसिक स्वास्थ्यको अन्तर्निहित अधिकार छ । यो उच्चतम र पर्याप्त स्तरको हुनु पर्छ । यसको अर्थ मानसिक रोगीले सबै उपलब्ध, योग्य, स्वीकार्य र राम्रो गुणस्तरयुक्त हेरचाहमा पहुँचको अधिकारबाट
शैक्षिक पाठ्यक्रमको स्वरूप
शिक्षण विधि कालक्रमिक रूपमा सुधार एवं विकास हुँदै जाने विधा हो । विश्वमा शिक्षण विधिको विकास आजभन्दा ३५०० बिसी पहिले भएको हो । उक्त समयदेखि वर्तमानसम्म आइपुग्दा शैक्षिक विधिले पाँच चरण पूरा गरिसकेको छ । जहाँसम्म शैक्षिक विधिको चरणबद्ध विकासको सवाल छ, ३५०० बिसी देखि ३०९ बिसीसम्म शिक्षक केन्द्रित, ३१० बिसीदेखि सन् १५९५ सम्म पुस्तक केन्द्रित, सन् १५९६ देखि १८३९ डिस्कार्ट लर्निङ (व्यावहारिक सिकाइ), सन् १८४० देखि १९१२ सम्म डिस्ट्या
डढेलोका असर
“भनिन्छ वन डढेको सबैले देख्छन्, मन डढेको कसैले देख्दैन ।’’ नेपालमा भने यतिखेर मन डढेको सामाजिक सञ्जालमार्फत छरपस्ट देख्न पाइन्छ तर वन डढेको त्यति देखिँदैन । डढेलो जङ्गलमा लागेको आगो हो । डढेलो वनमा एक क्षेत्रबाट सुरु भएर अनियन्त्रित रूपमा फैलिन्छ । डढेलो लागेपछि वन क्षेत्रभित्र रहेका सबै रुख, बिरुवा जीव जनावर र समग्र पारिस्थितिक प्रणाली तथा जैविक विविधता आदि जस्ता पक्ष प्रभावित हुन्छन् । डढेलोबाट निस्कने धुवाँमा कार्बनडाइअक्साइड, कार्बनमोनो
लगानी सम्मेलनका आधारभूत तत्व र अपेक्षा
राजनीतिक परिवर्तनलगत्तै सन् १९५२ मा भएको लगानी सम्मेलनलाई पनि गणना गर्दा हाल हुँदै गरेको नेपालमा चौथो सम्मेलन हो । सन् २०१७ र २०१९ का सम्मेलन बढी अनुभव बटुल्न र केही हदसम्म वित्तीय स्रोत जुटाउन सफल भए पनि सन्तोषप्रद रहेनन् ।
विदेशी लगानी सपना
विश्व अहिले आकाशतिर फर्किएका ‘स्काई क्रापर’ हरूको होडबाजीमा छ । सरकारले बनाउने यस्ता घर न्यून छन् । उत्पादनमूलक उद्योग र सेवा क्षेत्रका लागि औद्योगिक र व्यापारिक स्थल, त्यसका लागि आवश्यक जनशक्तिको बासस्थानका लागि त्यस्ता घरले निजी क्षेत्रको लगानी आकाङ्क्षालाई एकत्रित गरिरहेका छन् । जहाँ लचिलो र सस्तो श्रम छ, जहाँ पूर्वाधार सहजता छ, यातायात खर्च वा लजिस्टिक लागत कम छ, बजार पहुँचसँगै शासकीय सहजता छ त्यहाँ लगानी थुप्रिने गरे
सिकाइमा आमूल परिवर्तन
यतिबेला मुलुकभरि ‘सबै बालबालिकाको विद्यालयमा सहभागिता, गुणस्तरीय शिक्षा प्राप्तिको सुनिश्चितता’ भन्ने नाराका साथ विद्यार्थी भर्ना अभियान–२०८१ चलिरहेको छ । वैशाख २ गतेदेखि २० गतेसम्मको विद्यार्थी भर्ना अभियानमा बालबालिकालाई विद्यालय पठाउन आह्वान गर्दै र कामको जिम्मेवारी निर्धारणसहित कार्ययोजनासमेत बनाइएको छ । विगतमा पनि यस्तै अभियानसहित तमाम कार्ययोजना, कार्यनीति र लक्ष्य निर्धारण गरिएका थिए । विगतदेखिका भर्ना अ