नारद गौतम
एसियाली राजनीतिक दलको अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन कम्बोडियामा सुरु
एसियाली राजनीतिक दलको अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन (आइक्याप) को १२ औं साधारण सभा बिहीबारबाट कम्बोडियाको राजधानी नोम पेन्हमा सुरु भएको छ।
‘सुशासन दिन प्रत्यक्ष निर्वाचित प्रधानमन्त्री नै चाहिन्छ’
नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य तथा नुवाकोट निर्वाचन क्षेत्र २ बाट निर्वाचित प्रतिनिधि सभा सदस्य अर्जुननरसिंह केसी एक परिपक्व नेता हुनुहुन्छ ।
यो विकर्षण नेताको हो कि पार्टीको ?
नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य एवम् पूर्वमन्त्री सञ्जयकुमार गौतमले संघीय संसदका दुई ठूला दल मिलेर सरकार बन्नु असहज कुरा भए पनि देशमा राजनीतिक स्थिरता दिन आवश्यक रहेको बताउनु भएको छ ।
राष्ट्रिय सभाबाट प्रधानमन्त्री बन्ने व्यवस्था गर्नुपर्छ : खतिवडा
ओखलढुङ्गाका प्रतिनिधि सभा सदस्य एवम् संसद्को राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समिति सभापति रामहरि खतिवडाले राष्ट्रिय सभाबाट प्रधानमन्त्री बन्नुपर्ने बताउनुभएको छ।
संविधान छिटो कार्यान्वयन गर्ने देशमा नेपाल पर्छ
यो जनताको प्रतिनिधिले बनाएको संविधान हो, यसमा जनताको भावना र अपनत्व जोडिएको छ । हाम्रो आवश्यकताका आधारमा कार्यान्वयन अलि ढिलो भयो भन्ने गरिन्छ तर संविधान छिटो कार्यान्वयन भएको एउटा देश विश्वमा नेपाल हो भन्ने यसले प्रष्ट पार्छ ।
केन्द्रले प्रदेशमा हस्तक्षेप गर्नु हुँदैन
संविधान राजनीतिक र कानुनी दस्ताबेज हो । यो गर्दै सिक्दै जाने कुरा हो । थोरै गल्ती भयो भन्दैमा आत्तिनु हुँदैन । बच्चा रोयो भनेर फ्याँक्नु हुँदैन ।
नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका नायक बिपी कोइराला
नेपाली राजनीतिमा बिपी कोइराला र नेपाली साहित्यमा विश्वेश्वरप्रसाद काेइरालाका नामबाट सुपरिचित बिपी कोइराला नेपाली समाजमा जनप्रिय जननेताको रुपमा परिचित छन्। नेपाली साहित्यमा झण्डै एक दर्जन कृति पस्किएका बिपी एउटा सदाबहार राजनीतिक यात्री बने। प्रजातान्त्रिक समाजवादलाई आदर्श बनाएका बिपी आफू प्रधानमन्त्री हुँदा योजना आयोगमा किसानले हलो जोतेको तस्बिर राखेर योजना बनाउन निर्देशन दिने उदारवादी र आदर्श राजनीतिज्ञ हुन् । जहानियाँ राणा शासनविरुद्धको क्रान्तिका एक नायक बिपी नेपाली कांग्रेसका संस्थापक एवम् प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री हुन्। राजनीतिलाई मूल्य र आदर्शको परिधिमा राख्नने बीपीको जीवन पञ्चायतविरुद्ध लड्दा कठोर कारावास र सङ्घर्षमै बित्यो।
अवसरको देश अस्ट्रेलिया
नेपाली विद्यार्थीको आकर्षक गन्तव्य बनेको छ– अस्ट्रेलिया । मुख्य रूपमा पढ्दै कमाउँदै गर्नका लागि नेपाली विद्यार्थीले अस्ट्रेलिया रोज्ने गरेको देखिन्छ । रोजगारीका अवसर, आकर्षक जीवनशैली, भौतिक सुविधा र स्थायी बसोबास (पिआर) लिन सकिने परिवेशले विद्यार्थीमा अस्ट्रेलिया मोह छ । आंशिक र पूर्णकालीन रोजगारीका अवसर प्राप्त हुनु, अन्तर्राष्ट्रिय मान्यताका विश्वविद्यालय र उच्च गुणस्तरको शिक्षा हुनु, अध्ययन गर्ने प्रकृति, सांस्कृतिक विविधता र नयाँ अवसरबारे ज्ञान हासिल गर्न सकिने अवस्था अस्ट्रेलियामा छ ।
अस्ताए सुवास : प्रधानमन्त्रीसहितका नेता शिक्षण अस्पतालमा
संविधान लेखनमा अतुलनीय योगदान पुराउनु भएका संविधान सभाका अध्यक्ष सुवास नेम्बाङको ७१ वर्षको उमेरमा निधन भएको खबर सुन्न साथ शीर्ष नेताहरू अहिले महाराजगन्जस्थित शिक्षण अस्पताल पुग्नु भएको छ ।
संविधान सभा अध्यक्ष सुवास नेम्बाङको निधन
संविधानसभा अध्यक्ष एवं नेकपा (एमाले) का उपाध्यक्ष सुवासचन्द्र नेम्वाङको ७१ वर्षको उमेरमा हृदयाघातबाट निधन भएको छ ।
पदभन्दा माथि उठेका राजनेता बिपी कोइराला
नेपाली राजनीतिमा बिपी कोइराला र नेपाली साहित्यमा विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाका नामबाट सुपरिचित बिपी कोइराला नेपाली समाजमा जनप्रिय जननेताको रुपमा परिचित छन्।
नापी सर्भेक्षक उपरकोटी र लेखापढी व्यवसायी घुससहित पक्राउ
अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगको टोलीले काठमाडौंकाे मनमैंजु नापी कार्यालयमा कार्यरत सर्भेक्षक रमेश उपरकोटी र लेखापढी व्यवसायी अभिशेक कार्कीलाई घुसवापत लिएको नगद तथा स्रोत नखेलेको रकम गरी करिब २५ लाख रुपियाँसहित पक्राउ गरेको छ ।
गणतन्त्रको राष्ट्राध्यक्ष पनि बदलिनुपर्छ : नवनिर्वाचित राष्ट्रपति पौडेल
काठमाडौं, फागुन २५ गते। तनहुँ जिल्लाको साबिक मिर्लुङ, बाहुन पोखरामा बुवा दुर्गाप्रसाद पौडेल र आमा ऋषिमाया पौडेलको कोखबाट जन्मनु भएका रामचन्द्र पौडेल नेपाली जनताले प्राप्त गर्ने सर्वोच्च पद राष्ट्रपतिमा निर्वाचित हुनुभएको छ। २०७९ फागुन २५ गते भएको राष्ट्रपति निर्वाचनमा उहाँ विजयी हुनुभएको हो। तनहुँको व्यास नगरपालिका–८ स्थायी बसोबास गर्दै आउनु भएका ७८ वर्षीय पौडेल मध्यम वर्गीय किसान परिवारमा जन्मनु भएको हो। हाल उहाँ काठमाडौंको महानगरपालिका वडा नं. ८ बोहोराटार, बालाजुमा बस्दै आउनु भएको छ। बाल्यावस्थामा दाजुसँग वनमा गाई–बाख्रा चराउने, घोडा दौडाउने र खोलामा पौडी खेलेर दिन बिताउनु भएका पौडेलले काठको पाटीमा माटोको धुलो राखेर प्रारम्भिक शिक्षा आर्जन गर्नुभएको हो। पोखरामा पढ्दै गर्दा विद्यार्थी आन्दोलनमा लाग्नुभएका पौडेल २०१७ सालमा जननिर्वाचित बीपी कोइरालासहितका नेतालाई बन्दी बनाइएपछि उहाँ नेपाली कांग्रेसप्रति आकर्षित हुनुभयो।उहाँ काठमाडौंमा २२ विद्यालयका प्रतिनिधि बसेर विद्यार्थी युनियन स्वतन्त्र हुनुपर्छ भनेर अगुवाइ गर्ने नेता पनि हुनुहुन्छ। नवनिर्वाचित राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेललाई बधाइ दिनुहुँदै प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’। तस्बिर : प्रदीपराज वन्तविद्यार्थी आन्दोलनकै क्रममा नेपाली कांग्रेसका नेताहरू भेट भएपछि नेपाली कांग्रेसमा आवद्ध रहेर उहाँ निन्तर अगाडि बढ्नु भयो। बीपी कोइराला, गणेशमान सिंह, कृष्णप्रसाद भट्टराई, गिरिजाप्रसाद कोइरालाजस्ता उच्च व्यक्तित्वबाट प्रशिक्षित तथा प्रजातन्त्र र लोकतन्त्र प्राप्तिका हरेक अन्दोलनमा क्रियाशील रहँदा पौडेलले करिब १४ वर्ष राजनीतिक बन्दी जीवन बिताउनु भएको छ। तनहुँबाट संविधान सभासहित छ पटक सांसद निर्वाचित उहाँले मन्त्री, उपप्रधानमन्त्री, सभामुख भएर जिम्मेवारी सम्हालिसक्नु भएको छ। उहाँको कठिन र अविचलित राजनीतिक यात्रालाई सफल बनाउन उहाँकी श्रीमती सविता पौडेलको योगदान ठूलो रहेको छ। नवनिर्वाचित राष्ट्रपति पौडेललाई बधाइ दिनुहुँदै नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा । साथमा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र पूर्व प्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपाल । तस्बिर : प्रदीपराज वन्तसङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रप्रति अविचलित राजनीतिज्ञ पौडेल भ्रष्टाचारमुक्त समाज, निमुखालाई न्याय र विपन्नलाई आय, हाम्रो मूल ध्येय हुनुपर्ने मान्यता राख्नु्हुन्छ। राष्ट्रपति पदमा निर्वाचित हुनुअघि गोरखापत्र अनलाइनका सम्पादक नारद गौतमसँग कुरा गर्दै वरिष्ठ नेता पौडेलले गणतन्त्रको राष्ट्राध्यक्ष (राष्ट्रपति) पनि बदलिनुपर्ने बताउनु भएको छ। उहाँसँग गरिएको संवादको सम्पादित अंश : बाल्यावस्था : धुलौटोमा लेखपढमेरो बाल्यावस्था अहिलेको जस्तो आधुनिक थिएन। दाइहरूसँग वनमा गाई बाख्रा हेर्न जङ्गलमा जाने र खोलामा पौडी खेलेर समय बित्यो। गाउँघरमा पढाइको कुरा पनि व्यवस्थित थिएन। पढ्दाखेरि पनि हामीले चौतरामा बसेर काठको सानो पार्टीमा धुलो माटो राखेर खरको डाँटले क र ख लेखेर पढ्न थालिएको हो।बाल्यावस्थाको कुरा गर्दा एक पटक तत्कालीन श्री ५ युवराजाधिराज दीपेन्द्रसँग मेरो कुरा भएको थियो। दीपेन्द्रले चुरोट खान मन लाग्ने तर घरका (तत्कालीन राजा वीरेन्द्र तथा रानी ऐश्वर्य) ले खान नदिने भएपछि बिजुलीको तार जोडेर चुरोट सल्काउँदा झण्डै करेन्ट लागेको घटना सुनाएका थिए। आफ्नो बाल्य जीवनमा दर्शन ढुंगामा झुलो राखेर चकमकले हानेर आगो निकाल्ने अनि सालको पातमा खोची बनाएर चिलिम खाने गर्दथ्यौं। म त किसानको छोरो हो। मेरो बुबा राम्रै किसान हुनुहुन्थ्यो। घरमा घोडा पनि थियो। घोडा कुदाउने, खोलामा पौडी खेल्ने, गाई बाख्रा चराउन वन जाने गरेर बाल्यजीवन बित्यो। हामी कटुस बोटुलेर घर ल्याउने गर्दथ्यौं। २०४६ सालको आन्दोलन पछि बागलुङ जेलबाट रिहा हुँदै । तस्बिर साभार : धनन्जय कुमार श्रेष्ठमेरा बाले कता कताबाट गुरु खोजेर ल्याउनु भयो। चौतरामा बसेर काठको पाटीमा माटोको धुलो राखेर पढ्ने गर्दथ्यौं। अहिलेका जस्ता विद्यालय थिएनन्। त्यहीँबाट अक्षर चिनियो। मैले अलि पढ्न सक्ने भएपछि हितोपदेश, अमरकोष, लघु कौमोदी पढ्न सुरु गरेको हो। त्यो भन्दाअघि २००८ सालमा काठमाडौं आएको थिएँ। काठमाडौंमा मैले ए बी सी डी पढ्न सुरु गरेको हुँ। सिएटी क्याट, आरएटी र्याट भनेर पढ्न थालेको थिएँ। केही महिना मात्रै काठमाडौंमा बस्न पाएँ। घरमा दाइहरु छुट्टिनु भएपछि म घर फर्कें। दुराडाँडा गएर र अनि आफ्नै घर नजिक दुई तीन ठाउँमा संस्कृत पढ्न थालेँ। राजनीतिप्रतिको आकर्षण हाम्रो गाउँको माथि पोखरी छाप भन्ने गाउँमा हजुरबाको साथमा जान्थेँ। त्यहाँ नेपाली काँग्रेस र गोरखा परिषद्का नेताहरूले भाषण गरेको सुनेँ, झण्डा झण्डाएर भाषण गरेको सुनेँ। धेरै कुरा नबुझे पनि राजनीतिक संस्कार बस्दै गयो। त्यसपछि पढ्नका लागि पोखरा गएँ। त्यहाँ विद्यार्थी राजनीतिमा लागेँ। त्यहाँको युनियनको सचिव र अर्को साल सभापति भएँ। पोखरामा पढ्दै गर्दा सत्र सालको राजनीतिक घटना भयो। जननिर्वाचित प्रधानमन्त्रीसहित नेताहरूलाई थुना राख्ने कार्य भयो। त्यसले पनि मलाई राजनीतिप्रति आकर्षित गर्याे। त्यसपछि म पोखराबाट काठमाडौं पढ्न आएँ। म पोखरा, रानी पोखरी र नन्दी रात्रि स्कुलको विद्यार्थी युनियनको अध्यक्ष भएँ। २२ वटा विद्यालयका प्रतिनिधिहरू जे.पी. हाइस्कुलमा हामी जम्मा भयौं। हामीले विद्यार्थी युनियन स्वतन्त्र हुनुपर्छ, कसैको निर्देशनमा चल्ने हुनुहुन्न भन्ने माग थियो। त्यतिबेला विश्वबन्धु निर्देशन मन्त्री थिए। हामीले कसैको निर्देशन बिना नै विद्यार्थी आन्दोलन अगाडि बढाएका हौं। शीर्ष राजनीतिक दलका नेतासँग त मेरो पछि मात्रै भेट भएको हो। पूर्व प्रधानमन्त्रीद्वय कृष्णप्रसाद भट्टराई र गिरिजाप्रसाद कोइरालासँग रामचन्द्र पौडेल । फाइल तस्बिर १४ वर्ष राजनीतिक बन्दी राजनीतिक बन्दी जीवन बिताउँदा धेरै दर्दनाक घटना भएका छन्। हामी नख्खु जेलमा बन्दी जीवन बताइरहेका थियौं, बिहान उज्यालो हुनै लागेको थियो। एक्कासि भाग्यो, भाग्यो, हान ! हान ! भन्ने आवाज आयो। अनि ’ड्याङ ड्याङ गरेको बन्दुक पड्केको आवाज सुनियो। पछि थाहा भयो, त्यो राती लीला, ठगीहरूलाई जेल सार्ने बहानामा गोली हानी मारिएको रहेछ। राजनीतिक बन्दी भनेपछि अरु कैदी बन्दी अलि हच्चिकिन्थेँ। पञ्चायती व्यवस्थामा प्रजातन्त्रको पक्षमा आवाज उठाउँदा कहिले एक वर्ष, कहिले दुई वर्ष त कहिले चार वर्ष गरेर १३ वर्ष र तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्र शाहको प्रत्यक्ष शासनमा एक वर्ष गरी करिब १४ वर्ष राजनीतिक बन्दीजीवन बिताएँ। सुविधासम्पन्न गाउँ २०४८ सालमा म कृषि मन्त्री थिएँ। त्यतिबेलाको सरकारले नै त्यतिबेलाको गाउँपालिकालाई बजेट दिनुपर्छ, स्कुल, बाटो, सडक बनाउनुपर्छ भनेर ग्रामीण स्वाबलम्बन कार्यक्रम पनि हामीले सुरु गरेका हौं। कुल १४ हजार गाउँमा प्राथमिक स्वास्थ्य चौकी स्थापना गर्ने निर्णय गरेका थियौं। त्यसैगरी कृषि विकासमा जोड दिएको थिएँ। त्यतिबेला तीन वर्षको अवधिमा जति विकास भयो, पछि त्यति विकास हुन सकेन। राजनीतिक अस्थिरताले पनि धेरै बिग्रियो।नवनिर्वाचित राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल र उहाँकी श्रीमती सविता पौडेल। तस्बिर : रासस अबको यात्रा नेपालमा मानिसहरूले अझै गणतन्त्रको महत्व बुझ्न सकेको छैनन्। अलिकति राजनीतिक नेतृत्वको कमी कमजोरी पनि छन्। लोकतन्त्रमा नेपाली समाज, राजनीतिक दल कस्तो हुनुपर्छ ? लोकतान्त्रिक नेतृत्व, लोकतान्त्रिक शासन प्रणाली कस्तो हुनुपर्छ भनेर जनतालाई बुझाउने गरेर आफू नमुना बन्नुको सट्टा विगतका राजा–महाराजा तथा तानाशाहकै जस्तो नक्कल गर्ने खालको कुराले पनि लोकतन्त्रप्रति गलत फहमी भएको छ। गणतन्त्रलाई राम्रोसँग बुझाउन गणतन्त्रको आचारण, शासन व्यवस्था, गणतन्त्रमा कसरी लाभ प्राप्त गर्छन् भनेर अझै बुझाउन बाँकी छ। राजतन्त्रकालीन राष्ट्राध्यक्ष र गणतन्त्रको राष्ट्राध्यक्षमा के फरक छ भनेर बुझाउनुपर्छ र देखाउनुपर्ने छ। समाजलाई लोकतान्त्रिककरण हुनुपर्याे र दलहरूमा अझै लोकतान्त्रिकीकरण हुनु जरुरी छ।रामचन्द्र पौडेल राष्ट्रपति पदमा विजयी हुनुभएपछि प्रमाणपत्र वितरण गर्नुहुँदै प्रमुख निर्वाचन आयुक्त दिनेशकुमार थपलिया। साथमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ लगायत ।तस्बिरः रत्न श्रेष्ठ/राससदृश्याङ्कन : मनोजरत्न शाही, प्रस्तुति : सपना थामी, तस्बिर साभार : रामचन्द्र पौडेलको फेसबुक शब्दमा जीवन परिचय
प्रधानमन्त्री देउवाको दिग्विजय
प्रधानमन्त्री एवम् नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा सुदूरपश्चिम प्रदेशको डडेलधुरा जिल्लाबाट प्रतिनिधि सभा सदस्यमा विजयी हुनुभएको छ। कुशल राजनीतिज्ञ देउवाको यो केन्द्रीय विधायिका संसद् सदस्यमा निर्वाचित भएको सातौँ अपराजित यात्रा हो।
मतदान सुरु : नायक छान्दै मतदाता
प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभा सदस्यका लागि एकै चरणमा अहिले ७ बजेबाट देशभर मतदान कार्य सुरु भएको छ ।
