गोरखापत्र अनलाइन
भाषा, शैली र व्यवहारमा गोरखापत्र
गोरखापत्र प्रकाशनको १२३ औँ वर्ष पुगेको छ । पाठक वृन्दका यसबारे नितान्त व्यक्तिगत, ऐतिहासिक अनुभूति र संवेग होलान् । यसैमा गोरखापत्रका महायात्रामा पङ्क्तिकारका मनमा पनि केही स्मरण र संवेग जोडिएका छन् । मोफसलले आधिकारिक दस्ताबेज मान्छ गोरखापत्रलाई । झन् मोरङको विराटनगरसँग भावनात्मक साइनो नै छ गोरखापत्रको ।
चतुर्याइँले मौलाएको फल
यथा चित्तं तथा वाचो यथा वाचस्तथा क्रियाः ।चित्ते वाचि क्रियायांच साधुनामे क्रूपता ।।सज्जनको चित्त जस्तो हुन्छ त्यस्तै बोल्छन् र कर्म गर्छन् । जस्तो कर्म गर्छन् त्यस्तै चित्त दशा र कर्मको परिणाम प्राप्त गर्छन् । त्यसैले भिन्नता छ– सज्जन स्वभाव हुनु र चतुर्याइँ गर्नुमा । एउटा कम्पनीका मालिकले आफ्ना दस जना कर्मचारीलाई एउटा गमला र केही फूलका बिउ दिएर १५ दिनको दिनमा कार्यालयमा गमलासहित हाजिर हुने गृहकार्य दिए । उनले भने– जसको बिरुवा राम्ररी हुर्केको र फुलेको हुन्छ, ऊ उत्कृष्ट छानिन्छ र क्रमशः सबैलाई उत्कृष्टताको आधारमा पुरस्कृत गरिन्छ । सबै कर्मचारी राजी भए । घरमा गए, गमलामा माटो र मल मिसाएर बिउ रोपे । दैनिक रूपमा पानी दिन थाले, राम्रो र उत्कृष्ट हुनका लागि नियमित मेहनत गर्न थाले । तीमध्ये अमेशको आफ्नो गमलामा बिउ नै नउम्रेको र जति मलजल गर्दा पनि कुनै अङ्कुरण नभएको कुरा श्रीमतीलाई बताए । श्रीमतीले भनिन्– ठिक छ नि आफ्नो मेहनत गर्नुभएको छ, १५ दिनसम्म त उम्रेला र बढ्ला । तीन–चार दिनपछि अमेशले कार्यालयका आफ्ना साथीलाई सोधे– तपाईंहरूको गमला कस्तो भइरहेको छ ? सबैले भने– हाम्रो त एकदम राम्रोसँग बिरुवा हुर्कंदै छ । अब केही दिनमा त ढकमक्क फूल पनि फुल्छ होला । उनी मनमनै खिन्न भए । घरमा गएर फेरि श्रीमतीलाई सबै कुरा बताए, सबैको बिउ उम्रियो मेरो मात्र किन नउम्रिएको होला ? श्रीमतीले जवाफ दिइन्– तपाईंले पाएको बिउ नउम्रने प¥यो होला नत्र अरूको उम्रिँदा तपाईंको किन उम्रेन त ? उनले भने– होइन हाकिम साहेबले सबैलाई एकै किसिमको बिउ दिनुभएको हो । दैनिक गमलामा पानी हाल्थेँ, यसो खनेर हेर्थें, बिउ त जस्ताको तस्तै थियो । उनले भने– अब जे हुने होस् मैले सकेको गरेकै छु, बिउ नै उम्रेन त म के गरूँ ? हाकिमले दिएको म्याद पूरा भयो, १५ दिनको दिन सबै आ–आफ्ना गमला लिएर सभा हलमा हाजिर भए । अमेशको बाहेक सबैको गमला हराभरा, रङ्गीचङ्गी फूल फुलेर आकर्षक थिए । सबैले खुसी हुँदै आफ्ना गमला आफ्नो अगाडि राखेर को उत्कृष्ट हुन्छ होला भनेर घोषणाको प्रतीक्षामा थिए । अमेश भने सुक्खा, केही नउम्रेको गमला आफ्नो पछाडि राखेर लाजले शिर निहुराई बसे । हाकिम साहेब आए, सबैको अनुहारमा हेरे, सबैका गमला देखेर हा“से । उनी स्टेजमा पुगे र घोषणा गरे, यो प्रतियोगितामा पहिलो र उत्कृष्ट पुरस्कार जान्छ अमेशलाई ।सबै आश्चर्यमा परे, कसरी, जसको बिउ नै उम्रेको छैन ऊ कसरी उत्कृष्ट ? हामीले यति राम्रा फूल फुलाएर ल्याएका छौँ । सबले चर्को स्वर गरेर यो न्यायपूर्ण भएन भनेर आवाज उठाउन थाले । हाकिम साहेबले सबैलाई चुप लाग्न भने र फेरि पनि उद्घोष गरे कि अमेश नै उत्कृष्ट कर्मचारी हुन् । उनले भने– तपाईंहरू सबैले सुन्नुस्, मैले सबैलाई एकैनासको बिउ दिएको थिए“ र ती सबै भुटेका बिउ थिए, उम्रिने सम्भावना नै थिएन तर तपाईंहरू सबैको बिउ उम्रेर रङ्गीचङ्गी फूलहरू कसरी फुले ? किनकि तपाईंहरूले चतुर्याइँ गर्नुभयो । सायद दुई–तीन दिनमा बिउ उम्रेन अनि बजारबाट अर्को बिउ ल्याएर रोप्नुभयो । सबै मुखामुख गर्न थाले र शिर निहुराउँदै स्वीकार गरे । हाकिम साहेबले भने– मैले बिउमार्फत तपाईंहरूको इमानदारीको परीक्षा लिन खोजेको थिएँ चतु¥याइँको होइन तर तपाईंहरूले आफ्नो चतु¥याइँ पुष्टि गर्नुभयो । जे छ, जस्तो छ त्यसमा आफ्नो मेहनत लगाउनु र इमानदार बन्नु उत्कृष्ट बन्नु हो । चतुर्याइँले कुनै हदसम्म अरूलाई झुक्याउन सकिएला तर आफैँलाई झुक्याउन कठिन हुन्छ र जसले तपाईंको परीक्षा लिनेवाला छ, उसले त सहजै इमानदारी र चतु¥याइँ छुट्याउन सक्दछ । आजकल समाजका अनेक क्षेत्रमा यस किसिमका चतु¥याइँका परिणाम धेरै देख्न र सुन्न पाइन्छ । चतु¥याइँको परिणाम अरूलाई देखाउन र आफू उत्कृष्ट हुनमा काम आएको जस्तो लागे पनि आन्तरिक रूपमा यस्तो स्वभावले सन्तोष दिँदैन । चतु¥याइँका कारण जहाँसुकै झुटो बोल्नुपर्ने, आफ्नो अस्मिता गुमाउनुपर्ने र अन्त्यमा आएर आफैँमा पश्चातापको स्थिति आइलाग्छ । अरूकै लागि, अरूलाई नै देखाउनका लागि बहिर्मुखी स्वभावमा जिउने आदतले गर्दा स्वसत्ता नै बिर्सिंदै गएको छ मानिसले । आफ्नो मूल्याङ्कन अरूले गरिदिने होइन, स्व–मूल्याङ्कन हुनु पर्छ । आदत नै बनाउनु छ त जतिसक्दो प्राकृतिक स्वभावमा जिउने, अस्तित्वको सृष्टिप्रति प्रेम गर्ने, धन्यवादमा जिउने, आफूसँग जे उपलब्ध छ त्यसमा खुसी हुने र अरूसँग तुलना नगर्ने आदत बसाल्न सक्नु पर्दछ । कसैलाई अर्ति दिनु र उसँग अपेक्षा गर्नुअघि आफूले व्यवहारमा उतार्नु पर्दछ । एक दिन भगवान् बुद्धको शरणमा एक महिला आइन् र भनिन्– भगवान् मेरो छोराको सक्खर खाने आदत छुटाइदिनुप¥यो । हामीले घरमा भनेर त मान्दैन हजुरले भनेपछि यसले नमानेर हुन्छ र ? भगवान् बुद्धले एकछिन सोच्नुभयो र भन्नुभयो– तपाईं १५ दिनपछि मकहाँ आउनुस् न है । महिलाले भनिन्– १५ दिनसम्म त यसले अरू बढी सक्खर खान्छ र झन् बिरामी हुन्छ भगवान्, अहिले नै बताउन मिल्दैन ? भगवान् बुद्धले भन्नुभयो– १५ दिनपछि आउनू जे बताउनुपर्छ म बताउँछु । नभन्दै १५ दिनपछि तिनै महिला आफ्ना छोरालाई लिएर भगवान् बुद्धकहाँ आइन् । भगवान् बुद्धले बालकको शिरमा हात राखेर भन्नुभयो– बाबु भोलिदेखि सक्खर नखानु है । बालकले टाउको हल्लाएर सहमति जनाए । ती महिलाले भनिन्– भगवान् यही कुरा त मैले १५ दिन अगाडि नै भन्दिनुस् भनेको थिए“ त, आजसम्म त यसको आदत छुट्थ्यो होला नि ! भगवान् बुद्धले हा“स्दै भन्नुभो– हे माता १५ दिनअघि मलाई पनि थाहा थिएन मानिसले सक्खर छोड्न सक्छ कि सक्दैन । यो १५ दिन मैले पनि अभ्यास गरेँ सक्खर छोड्ने । आदत बस्यो भने नभन्दै सकिँदो रहेछ । बल्ल त मैले आफ्नो व्यावहारिक प्रयोगले बालकलाई सम्झाउन सकेँ ।भावना कि मस्तिष्क ?धेरै चतुर व्यक्ति मस्तिष्कको सोचाइले काम लिन्छन् । त्यसैले उनीहरूको भावना कठोर हुन्छ । सहज व्यक्ति चतुर होइन, प्रेमिल हुन्छन् । यस्ता व्यक्तिले जे गरे पनि राम्रो सफलता हात पार्छन् । चतुर व्यक्तिहरू खुसी र सफल हुनका निम्ति अरूलाई उपयोग गर्छन् । भावनात्मक व्यक्तिहरू अरूको भावना बुझेर बोल्ने, कर्म गर्ने र नजिक हुने गर्छन् । सहयोग दिनु उनीहरूको स्वभाव हुन्छ । भावनात्मक व्यक्तिहरू खुलेर बोल्छन्, सहायता लिन्छन् र दिन्छन् पनि । कर्म र मेहनतको महत्व बुझ्छन् । चतुर व्यक्तिहरू आफ्ना सानातिना कर्मको महìव देख्दैनन् र अति सोचनीय हुन्छन् । शङ्का, भय, दरिद्रता यिनका स्वभाव बन्छन् तर भावनात्मक व्यक्तिहरू आफैँलाई बुझ्ने, आफैँसँग सत्यवान रहने र लिएका सङ्कल्प पूरा गर्ने स्वभावका हुन्छन् । चतुर व्यक्तिलाई समाजले उसको पहिरन र हाउभाउको परिचय दिएका हुन्छन् भने असल व्यक्तिको परिचय भनेकै इमानदारिता र सत्यता हो, त्यसको सबैले उच्च सम्मान गरेका हुन्छन् । चतुर व्यक्तिले पाइलैपिच्छे अरूलाई झुक्याउने प्रयास गरेको हुन्छ । इमानदार व्यक्तिलाई कसैको सम्मान र प्रख्यातिको अपेक्षा हुँदैन तर समाजले उनीहरूको इमानदारीको सम्मान गरेको हुन्छ । इमानदार व्यक्ति आफ्नो अन्तरहृदयको विश्वासलाई लिएर अघि बढेका हुन्छन् । जे बोल्छन् त्यो गर्छन् र जे गर्न सक्छन् त्यो मात्र बोल्छन् ।इमानदार व्यक्ति आफ्नो अन्तरहृदयको विश्वासलाई लिएर अघि बढेका हुन्छन् । जे बोल्छन् त्यो गर्छन् र जे गर्न सक्छन् त्यो मात्र बोल्छन् । इमानदार हुनु आफैँमा स्वस्थ, मस्त, आनन्दित, प्रफुल्लित, निस्वार्थ र सत्यवान भएर जिउने रोजाइ हो । शारीरिक स्वास्थ्यप्रति जति सजगता बढेको छ त्यति नै मानसिक र भावनात्मक स्वास्थ्यको ख्याल राख्ने हो भने मानिस इमानदारिताको यात्रामा अघि बढिरहेको हुन्छ । परम नियमको सन्तुलनलाई ख्यालमा राखेर जीवनका बहुआयाममा सन्तुष्ट रहने कला इमानदार व्यक्तिको गुणवत्ता हुन्छ । आध्यात्मिक रूपले इमानदार व्यक्ति नै जीवनका बारेमा स्पष्ट हुन सक्छ, लक्ष्य बोध गर्न सक्छ, करुणा, विनम्रता, प्रार्थना र आत्म जागरुकताका साथ विधायकताको जीवन बाँच्दछ । इमानदारिताको गुणलाई साँध्न सक्नु जत्तिको सफलता अरू के हुन सक्ला जीवनमा ?लेखक स्वतन्त्र सामाजिक परामर्शदाता हुनुहुन्छ ।
नवलपुरमा जग्गा नापीको कामले गति लिँदै
भूमिसम्बन्धी समस्या समाधानका लागि नवलपरासी पूर्व नवलपुरमा जग्गा नापीको कामले गति लिन थालेको छ ।
‘गोरखापत्र जनताको अखबार’
गोरखापत्र प्रकाशनको १२३ औँ वर्ष प्रवेश तथा गोरखापत्र संस्थानको ६१ औँ वार्षिकोत्सवको अवसरमा संस्थानको विराटनगरस्थित पूर्व क्षेत्र प्रकाशन कार्यालयमा शुक्रबार एक कार्यक्रमको आयोजना गरियो। कार्यक्रम का सहभागी वक्ताहरूले गोरखापत्र दैनिकले पछिल्लो समयमा नागरिकको पत्रिकाको भूमिका निर्वाह गर्दै आएको चर्चा गर्दै जनताको प्रतिनिधित्व गर्दै जनभावना बोल्ने अभियानलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने बताउनुभयो।
टोकन प्रणालीमार्फत सेवा प्रवाह
जिल्ला प्रशासन कार्यालय सप्तरीले शुक्रबारदेखि विद्युतीय टोकन प्रणालीसहितको सेवा प्रवाह सुरु गरेको छ। राजविराज नगरपालिकाको सहयोगमा जडान गरिएको विद्युतीय टोकन मेसिनको शुक्रबार कार्यवाहक नगर प्रमुख इसरत परविन र प्रमुख जिल्ला अधिकारी भूपेन्द्र थापाले सेवाग्राहीलाई टोकन प्रदान गरी उद्घाटन गर्नुभयो। त्यस क्रममा हातहातमा मोबाइल र इन्टरनेट भइरहँदा प्रविधिको सदुपयोगले सेवा प्रवाहलाई प्रभावकारी बनाउन सक्नुपर्ने सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी लक्ष्मी आचार्य पराजुलीले बताउनुभयो।
भन्सार असुली सन्तोषजनक
नेपालकै मुख्य नाकामध्येमा रहेको कञ्चनपुर भन्सार कार्यालय गड्डाचौकी कञ्चनपुरले आर्थिक वर्ष २०७९/८० को नौ महिनामा लक्ष्यको ७० प्रतिशत राजस्व सङ्कलन गरेको छ । ५८ करोड ९६ लाखको लक्ष्य तय भएकामा चैत मसान्तसम्म ३८ करोड रुपियाँ राजस्व सङ्कलन भएको हो । जुन चैत मसान्तसम्मको लक्ष्यमा ७० प्रतिशत हो ।
वडा कार्यालय भवन बनाउने विषयमा विवाद
रामेछापको खाँडादेवी गाउँपालिका–५ का वडाध्यक्ष मनोज पौडेलमाथि स्थानीयको एक समूहले आक्रमण गरेको छ। गाउँ कार्यपालिकाको कार्यालयबाट मोटरसाइकलमा घर फर्कंदै गर्दा बिहीबार पकरबासको सिकारी डाँडामा बाटो छेकी केही व्यक्तिले उहाँमाथि आक्रमण गरेका हुन्। सो समूहले आफूलाई लछारपछार गरी झोला खोसेको र मोटरसाइकल तोडफोड गरेको जानकारी उहाँले दिनुभयो।
लयमा फर्कंदै हेलम्बुको पर्यटन
विसं २०७२ वैशाख १२ को विनाशकारी भूकम्प र त्यसपछिको कोरोना महामारीका कारण शिथिल बनेको हेलम्बुको पर्यटन क्षेत्र लयमा फर्किन थालेको छ। भूकम्पले पु¥याएको क्षतिको पुनर्निर्माण करिब करिब सकिएको छ। अहिले कोरोना महामारीको त्रास पनि छैन। निर्माणाधीन गे्रट टे«ल, हिमाली दृश्यलगायत ह्योल्मो, शेर्पा, तामाङ जातिको रीतिरिवाज, वेशभूषा, रहनसहन, कला संस्कृतिका कारण यस क्षेत्रमा पर्यटक आगमन बढेको हो। यस क्षेत्रका आमा याङ्ग्री, मेलम्चीघ्याङ, तार्केघ्याङ, शेर्माथाङ, ककनी, कुटुमसाङ, घोप्टोघ्याङलगायत हेलम्बुमा आन्तरिक र बाह्य पर्यटक भित्रिन थालेका हुन्।
स्वास्थ्य केन्द्र भवन अलपत्र
काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको बनेपा नगरपालिका–८ मा निर्माणाधीन आधारभूत स्वास्थ्य केन्द्रको भवन बजेट अभावमा अलपत्र परेको छ। स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयको बजेटमा निर्माण सुरु गरिएको स्वास्थ्य केन्द्रको भवन दुई वर्षदेखि काम अगाडि बढ्न नसकेको हो।
पाठकको जीवनी लोकार्पण
राजनीति, कानुन र साहित्यको माध्यमबाट नेपाली समाजका लागि योगदान पु-याउनुभएका प्रेमकृष्ण पाठकको जीवनीमा आधारित पुस्तक ‘अनेक आयाममा क्रान्तियोद्धा प्रेमकृष्ण पाठक’ लोकार्पण भएको छ। उपराष्ट्रपति रामसहायप्रसाद यादवले स्वप्नवाटिकाद्वारा शुक्रबार राजधानीमा आयोजित समारोहमा पुस्तक लोकार्पण गर्नुभएको हो। उहाँले प्रेमकृष्ण पाठकलगायतका व्यक्तित्वले विभिन्न विधामार्फत निरन्तर योगदान पु-याएका कारण देशमा लोकतन्त्र, गणतन्त्रलगायतका परिवर्तन आउन सकेको बताउनुभयो।
रियालिटी सो हुने
एनपी मिडिया हाउसले बागमती प्रदेशका गायन तथा नृत्य प्रतिभाका लागि पहिलो पटक रियालीटी सो आयोजना गर्ने भएको छ। धादिङ, चितवन, मकवानपुर, काभ्रेपलाञ्चोक, मन्थली, सिन्धुली, भक्तपुर र काठमाडौँमा चरणबद्ध रूपमा अडिसन गरिने भएको छ। नौ स्थानको अडिसनबाट छानिएका प्रतिभालाई काठमाडौँ ल्याएर डिजिटल अडिसन गरिने छ भने त्यसबाट छानिएकालाई रियालीटी सोमा सामेल गरिने छ।
प्रधानमन्त्री कार्यालयको प्रस्टोक्ति
गोरखापत्र राष्ट्रिय दैनिकमा हिजो (२९ गते) शुक्रबार ‘प्रधानमन्त्री कार्यालयमा नै नक्कली प्रतिवेदन’ शीर्षकमा प्रकाशित समाचारमा तथ्य फरक परेकाले सच्याइएको छ। प्रधानमन्त्री कार्यालयले नक्कली भुटानी शरणार्थीसम्बन्धी कुनै पनि प्रतिवेदन प्राप्त नभएको जनाएको छ।
भैरहवामा जजिराले पुनः उडान थाल्ने
भैरहवास्थित गौतम बुद्ध विमानस्थलमा उडान रोकेको कुवेतको जजिरा एयरवेजले जेठ १ गतेदेखि पुनः उडान सुरु गर्ने भएको छ । प्रतिकुल मौसम भएको भन्दै पुस ६ गतेदेखि फागुन २४ गतेसम्म उडान रोकेर पुनः फागुन २५ गतेदेखि हप्ताको तीन उडान थालेको जजिरा एयरवेजले वैशाख ६ गतेदेखि उडान रोकेको थियो ।
मेलम्चीको पानी वितरण रोकिने
काठमाडौँ उपत्यकामा वितरण हुँदै आएको मेलम्चीको पानी आगामी जेठ १ गतेदेखि पुनः रोकिने भएको छ । मेलम्ची खानेपानी आयोजनाका इन्जिनियर पदम कुँवरले आयोजनाको मुहान तथा हेडवक्र्समा केही उपकरण जडान तथा मर्मत सम्भार गर्नुपर्ने भएकाले दुई हप्ताका लागि पानी वितरण बन्द गरिने जानकारी दिनुभयो ।
भुटानी शरणार्थीको गुनासो
झापाको दमकस्थित भुटानी शरणार्थी शिविर बेलडाँगीमा रहेका भुटानी शरणार्थीले आफूहरूलाई शरणार्थीको दर्जा नदिइएकाले राज्यविहीन भएको गुनासो गरेका छन्। शरणार्थीका रूपमा वर्षौंदेखि शिविरमा रहँदा वास्ता नगरिएको तर शिविर नै नटेकेकाले शरणार्थीको मान्यता पाएको सुन्दा आफूहरू दुःखी भएको गुनासो उनीहरूको छ। रकम तिरेर शरणार्थी बनिरहेको सुन्दा आफूहरू छक्क परेको शिविरका शरणार्थीले बताएका छन्। उनीहरूले एकमत हुँदै भने, “आफूहरूलाई कि भुटानी होइनन् भनेर प्रमाणित गर्नुप-यो कि नेपाली हुन् भन्न सक्नुप-यो तर यसरी राष्ट्रियताविहीन बनाउन भएन।”
