सिराज खान
नेपालगन्ज, जेठ ८ गते । गर्मीको समयमा नेपालगन्जका अधिकांश हाते नलहरुमा पानी आउन बन्द हुन थालेपछि पानीको वैकल्पिक व्यवस्थाका लागि परम्परागत इनारको संरक्षणमा स्थानीय जुटेका छन् ।
अत्यधिक गर्मीको बेला पानीको सतह घट्ने गरेकोले पानीको समस्या हुन थालेपछि परम्परागत रुपमा रहेका जीर्ण भइसकेका र पुरी सकेका इनारहरुको समेत पुन मर्मत सम्भार गरेर सरंक्षण सुरु गरिएको हो । नेपालगन्ज ११ का वडा अध्यक्ष नन्द किशोर कश्यपले वडामा पानीको सतह घटेर पानीको समस्या हुन थालेपछि वडाभित्रका इनार संरक्षण सुरु गरिएको बताउनुभयो । उहाँले इनार सरंक्षणले हाते नलमा पानी घटेको बेला वैकल्पिक पानीको व्यवस्था गर्नुका साथै साँघुरो गल्ली र टोलहरुमा आगलागी हुँदा मोटरसाइकल दमकल लगायतलाई पानी लिन सहज हुने बताउनुभयो ।
उता, नेपालगन्ज उपमहानगरपालिकाले पनि नगरका साँघुरा गल्लीमा हुनसक्ने आगजनीको जोखिमलाई मध्यनजर गरी परम्परागत इनारको संरक्षण गर्न शुरु गरिएको जनाएको छ । नेपालगन्जका मेयर प्रशान्त विष्टले नेपालगन्ज—३ र ७ का अधिकांश ठाउँ साँघुरा रहेकोले चारपाङ्ग्रे सवारीसमेत प्रवेश गर्न नसक्ने बाटो रहेका कारण आगालागीजन्य विपद्का समयमा हुनसक्ने जोखिम न्यूनीकरणका लागि इनार संरक्षणमा जोड दिइएको बताउनुभयो ।
उहाँले यसले पानीको वैकल्पिक व्यवस्था गर्ने र आगलागिमा पनि सहज हुने हुँदा इनार कुवा संरक्षण सुरु गरिएको बताउनुभयो । नेपाल रेडक्रस सोसाइटीले उपमहानगरमा सञ्चालन गरेको सहरी विपद् तथा भूकम्पीय पूर्वतयारी परियोजनाले इनार संरक्षणमा सहयोग गरिरहेको छ ।
वडा नं ७ मा पुराना कुवालाई संरक्षण गरी चार हजार लिटर पानी ट्याङ्कीमा संकलन गरिराख्ने व्यवस्था मिलाइएको स्थानीय आपतकालीन कार्यसञ्चालन केन्द्रका सूचना व्यवस्थापन अधिकृत रुपन ज्ञवालीले जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “वडा कार्यालय र स्थानीय टोलवासीसँगको सहकार्यमा परम्परागत कुवा संरक्षण गरी आगजनीजन्य विपद्का बेला पानी प्रयोग गर्नसक्ने व्यवस्था मिलाइएको छ ।”
साँघुरो गल्लीभित्रको बस्तीमा आगजनी भएमा ट्याङ्कीबाट जम्मा गरिएको कुवाको पानीले आगो नियन्त्रण गरिने योजना बनाइएको छ । आगो नियन्त्रण तथा समुदाय स्तरमा खोज उद्धार र प्राथमिक उपचारका लागि १८३ स्वयंसेवक परिचालन गरिनुका साथै वडा नं ३ र ७ मा जनचेतना कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको सूचना व्यवस्थापन अधिकृत ज्ञवालीले बताउनुभयो ।
दमकल प्रवेश गर्न नसक्ने गल्लीभित्र रहेका बस्तीमा आगजनी नियन्त्रणका लागि स्थानीय कुवाबाट पानी सङ्कलन गरी ‘ड्राइफायर हाइड्रेण्ड’ विधिको विकास गरिएको छ । यस विधिमा कुवाको पानी ट्याङ्कीमा सङ्कलन गर्ने र ट्याङ्कीमा बस्तीभित्र पुग्नेगरी पाइप जडान गरिएको नेपालगन्ज उपमहानगरपालिका–७ का वडाध्यक्ष प्रशान्त श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो । उहाँले वडाभित्रका सबैजसो कुवाको संरक्षण सुरू गरिएको बताउनुभयो । इनारलाई सफा गरेपछि अहिले लुगा धुन, नुहाउन, करेसाबारीमा प्रयोग गर्नेलगायत कामका लागि पानीको प्रयोग हुन थालेको वडाध्यक्ष श्रेष्ठले बताउनुभयो ।
