.jpg)
कास्कीको उत्तरी भूभागमा पर्ने माछापुच्छ्रे गाउँपालिकाको नाम पोखरा उपत्यकाबाट माछाको पुच्छर जस्तो देखिने सुन्दर हिमाल माछापुच्छ्रेको नामबाट राखिएको हो । साबिकका माछापुच्छ्रे, सार्दीखोला, घाचोक, लाहाचोक, रिभान, धिताल, धम्पुस र ल्वाङ घलेल गाउँ विकास समिति समेटेर माछापुच्छ्रे गाउँपालिका बनेको हो । अन्नपूर्ण तेस्रो, चौथो, गङ्गापूर्ण, माछापुच्छ्रे र मर्दी हिमालको दक्षिणी ढालबाट उत्पत्ति भएका नदीनाला सेती, मर्दी र मोदीबाट साना तथा मझौला क्षमतामा विद्युत् उत्पादनका साथै सिँचाइ र पोखरा क्षेत्रमा खानेपानी आपूर्ति गरिएको छ । नेपाली कांग्रेसको तर्फबाट उम्मेदवार बनी पालिका अध्यक्ष निर्वाचित हुनुभएका मीनबहादुर गुरुङसँग गोरखापत्रका पत्रकार फडिन्द्र अधिकारीले गर्नुभएको कुराकानी :
‘पर्यटन, कृषि, ऊर्जा र गुणस्तरीय पूर्वाधार : समुन्नत माछापुच्छ्रे निर्माणको मूल आधार’ पालिकाको यो नारा सार्थक हुँदै छ ?
पालिकाले पर्यटन प्रवर्धनमा काम गरिरहेको छ । कृषिमा अलिक गाह्रो भयो । कृषिलाई सुधार्न भूमि बैङ्कको अवधारणा ल्याएका थियौँ । भूमि बैङ्कसम्बन्धी कार्यविधि पनि बनाइसकेका छौँ । उत्पादनका लागि पालिकाले सघाउने योजना छ तर बाँदरको बिगबिगीले गर्दा धेरै समस्या आयो । खेतीबाली लगायो, पाकेर भित्र्याउने बेलामा बाँदरले खाइदिने भएको छ । बाँदर नियन्त्रणको उपाय नखोजेसम्म कृषिमा उन्नति गर्न कठिन देखिन्छ । अहिले बसाइँसराइले गाउँ खाली हुँदै छन् । अर्गानिक उत्पादनसँगसँगै युवालाई गाउँमै रोजगारी मिलोस् भनी यो अवधारणा ल्याएका हौँ । अहिले घरैछेउका खेतबारी पनि बाँझै हुन थालेका छन् ।
पहाडदेखि हिमालसमेत समेटिएको भूगोलमा काम गर्दाको अनुभव कस्तो छ ?
कुल ५५४ वर्ग किमीमा रहेको हाम्रो गाउँपालिका भौगोलिक रूपमा त्यति मिलेको छैन । सबै जनप्रतिनिधि साथी सक्रिय भएर खटिनुभएको छ । उहाँहरूमा केही नयाँ गरौँ भन्ने सोच छ । सबै वडा कार्यालयसम्म सडक पुगेको छ । सबैभन्दा धेरै मागचाहिँ बाटो पिच बनाइदेऊ भन्ने नै छ । गाउँको उत्पादन बजारसम्म लैजान बाटो भने महत्वपूर्ण नै हो ।
पर्यटन क्षेत्रमा काम भइरहेको छ ?
माछापुच्छ्रेको मुख्य सम्भावना भनेको पर्यटन हो । माछापुच्छ्रे, मर्दी हिमाल पोखरालाई चिनाउने सम्पदा मात्र नभई पर्यटन विकासका आधार हुन् । माछापुच्छ्रे हेर्न कास्कीमा धेरै पर्यटक आउँछन् । ती पाहुनालाई माछापुच्छ्रेकै फेदीमा पुर्याउन लागिपरेका छौँ । अहिले दैनिक दुई सयदेखि तीन सय मानिस आइरहेका छन् । आन्तरिक पर्यटकको आगमन राम्रो हुँदै छ । विस्तारै बाह्य पर्यटकसमेत बढ्ने अपेक्षा गरेका छौँ ।
कस्ता ऐन कानुन निर्माण भएका छन् ?
ऐन नियम बाझिएर हामीलाई काम गर्न अलिक अप्ठ्यारो परेको छ । सङ्घीय नियमावली, प्रदेश र पालिकाका ऐन बाझिँदा समस्या आएको छ । आवश्यकताका आधारमा कार्यविधि बनाउँदै गएका छौँ । कोदोको रक्सीलाई ब्रान्ड बनाउन स्थानीय मदिरासम्बन्धी ऐन बनाएका छौँ । कोदो उत्पादन बढाएर कोदाको रक्सीलाई बजारीकरण गर्ने लक्ष्य छ तर उत्पादन बढाउन नसक्दा यो प्रभावकारी भएन । भूमि बैङ्कसम्बन्धी कार्यविधि निर्माण गरेका छौँ । पर्यटन सेवा शुल्क व्यवस्थापन कार्यविधि बनाएर पर्यटकसँग प्रवेश शुल्क लिन थालेका छौँ ।
एक्यापसँग किन विवाद भइरहन्छ ?
एक्यापको आफ्नै नियमावली, निर्देशिका छ । उनीहरू त्यसमै टेकेर काम गर्छन् तर सरकारको ऐन अर्कातिर हुने अवस्थाले विवाद भएको हो । गण्डकी प्रदेशका पाँच जिल्लाका १५ पालिकामा संरक्षण क्षेत्र छ । यी सबै पालिका प्रमुख मेरै नेतृत्वमा बसेर साझा राय र ज्ञापनपत्र पनि बुझाएका छौँ । यो पालिकाको बजेट ६६ करोड ५० लाख छ । हाम्रो आन्तरिक आम्दानी भने तीन करोड पनि छैन । यहाँ आउने पर्यटकबाट शुल्क, जडीबुटी, नदीजन्य पदार्थको राजस्व सबै एक्यापले उठाउँछ । हामीले एक सय रुपियाँ लिँदा पनि विवाद भयो । संरक्षण क्षेत्र भएका पालिकामा दुई खालका सरकार भए जस्तो भइरहेको छ । यसले गर्दा द्वन्द्व भएको हो । यसलाई सुल्झाउनु पर्छ भन्ने हाम्रो मान्यता हो । ऐन संशोधन गरी संरक्षण र उपभोग पनि गर्नु पर्छ भन्ने हाम्रो अडान हो । यहाँ क्रसरहरू चलिरहेका छन्, तिनीलाई करको दायरामा ल्याउन सकिएको छैन ।
जनताको मुख्य माग के पाउनुभयो ?
स्थानीयको मुख्य सरोकार शिक्षा, स्वास्थ्य र रोजगारी नै हो । हामीले शिक्षामा केही परिवर्तन गरेका छौँ । पालिकाभरि १० मावि, ३० वटा आधारभूत स्कुल छन् । क्याम्पस भने छैनन् । सबै वडामा स्वास्थ्य चौकी छन् । पालिकास्तरीय अस्पताल कुन ठाउँमा राख्ने भन्ने विवादले काम अघि बढ्न सकेको छैन । विवाद समाधान गरी अस्पताल बनाउनुपर्ने छ । रोजगारी प्रवर्धनका लागि विभिन्न तालिम दिएका छौँ । आन्तरिक आम्दानी बढाउँदै जनतालाई गाउँको सिंहदरबार हो भन्ने अनुभूति दिलाउँछौँ ।
गाउँपालिकाको लक्ष्य अनुसार काम भएको छ ?
पालिकाका नौ वटै वडामा राम्रो मोटरबाटो बनाउने लक्ष्य छ । शिक्षामा केही परिवर्तन ल्याउने योजना छ । स्कुल मर्ज गर्ने बरु नमुना स्कुल बनाउने सोच छ । सबै वडामा स्वास्थ्य चौकी भए पनि पालिकास्तरको अस्पताल बनाउन बाँकी छ । हाम्रो काम ठिक लागे समर्थन र बेठिक लागे सिर्जनात्मक आलोचनाको अपेक्षामा छौँ । हामी स्थानीयलाई गाउँमै सरकारको अनुभूति दिन प्रयत्नरत छौँ ।
