• १५ वैशाख २०८१, शनिबार

मौलिक परिकार फरक–फरक स्वाद

भाइबहिनीहरू हो नमस्कार ! म तपाईंहरूसँग परिचित हुन चाहन्छु । तपाईंहरूले मलाई देख्नुभएको छ ? चिन्नुभएको छ ? मेरो नाम कतै सुन्नुभएको छ ? मलाई चिन्नु हुने र नहुने सबैको नजिक हुन चाहन्छु । म मौलिक परिकार हुँ । योःमरी हुँ । ढिक्री हुँ । बगिया हुँ । भक्का हुँ । म चामलको पिठोबाट बनेको हुन्छु र पानीको बाफले पाकेको हुन्छु

माघमा घिउ–चाकु

हामीले विभिन्न चाड/पर्वहरू बडो हर्सोल्लासका साथ मनाउँदै आएका छौँ । त्यसमध्ये माघे सङ्क्रान्ति पनि रमाइलो र मीठो खाने पर्वका रूपमा मनाउँदै आएका छौं । प्रत्येक वर्ष माघ १ गतेदेखि सूर्य धनु राशिबाट मकर राशिमा प्रवेश गर्ने गर्छ । यसै अवसरलाई माघे सङ्क्रान्ति वा माघीका रूपमा मनाउने चलन छ । सङ्क्रान्तिको अर्थ एक स्थानबाट अर्को स्थानमा सर्नु पनि हो । माघे सङ्क्रान्तिलाई तिलुवा सङ्क्रान्ति पनि भनिन्छ । उत्तरायणका समयमा दिनहरू लामा र रातहरू छोटा हुन्छन् । यो दिन आफन्तसँग मीठा फल, कन्दमूल खाएर मनाउने गरिन्छ ।

कथा सङ्घर्षको

विद्यालयमा हामी सबैको काम पढ्ने हो । अनुशासित बन्ने हो । सबैको बानी व्यवहार , आचारण र स्वभाव एउटै हँुदैन । प्रदिना नाम गरेको मेरो साथी भने केही फरक खालकी थिइन् । कसैको कापी, कसैको कलम केही न केही चोरी हाल्ने बानी थियो । एकदिन साथीको किताब हरायो । सबैले उनैलाई शङ्का गरे । नभन्दै हेडसरकोमा लगियो । हेरडस

मानवताको नाता

हेर्दा पनि कति राम्रो कमिलाको ताँती कमिलाझैँ मिल्नुपर्छ हामी साथी साथी आँधी, हुरी, असिनाको मान्नुपर्छ डर बेइमान र फटाइँबाट हुनुपर्छ पर

चितवन भ्रमण (कथा)

हामी ५ कक्षामा पढ्थ्यौंँ । रोसी मिसले नेपाली पढाउनु हुन्थ्यो । एक दिन पढाइ सकेपछि उहाँले शैक्षिक भ्रमण जाने कुरा गर्नुभयो । ‘स्कुलले कक्षा ५ का विद्यार्थीलाई शैक्षिक भ्रमणमा लैजाने भएको छ । तिमीहरू तयार छौ ?’ मिसले सोध्नुभयो । ‘कहाँ जाने मिस ?’ एकैचोटि धेरै जनाले सोधे । ‘तिमीहरू नै भन कहाँ जाने । यसपालि तिमीहरूले जहाँ जाने भन्छौ त्यहीँ लाने । लौ भन त कहाँ जाने ?’ “मिस पाल्पा जाने,” जुरुक्क उठेर

आत्मविश्वास बढाउने कला स्टेजमा कसरी बोल्ने ?

भाइबहिनीलाई कसरी धेरै मानिसका अगाडि बोल्न सकिएला भन्ने कौतुहलता हुन सक्छ । कतिपय बालबालिका दुई चार जना व्यक्ति देख्नासाथ अगाडि बोल्न परे डराउने र आएका कुरा पनि बिर्सेर हडबडाउने समस्या हुन सक्छ । अरू बेला मजाले बोल्न सक्ने तर मान्छेको अगाडि भने बोल्न डर लाग्नु धेरै बालबालिका तथा ठूला मान्छेहरूको पनि समस्या हो । बालबालिकाले कसरी आत्मविश्वास बढाएर धेरै मान्छेको अगाडि तथा स्टेजमा बोल्ने त ?

विवेकको सफलता (कथा)

मानपुर गाउँमा विभिन्न जातजाति, भाषाभाषी, धर्मका मानिसहरू बसोबास गर्थे । त्यही गाउँमा सानो घर भएको किसानको परिवार पनि बस्थ्यो । उनीहरू निकै गरिब थियो । त्यो परिवारलाई बिहान एक छाक खाना खाएपछि बेलुकी के खानी भनेर सोच्नु पथ्र्यो ।

आमा र चाडबाड

मेरी प्यारी आमा लगाउनु हुन्छ जामा बनाउने मीठो खाना आमा हेर्नु हुन्छ तारा ठूलो छ संसार सारा

मेरो बाल्यकाल‘कस्तो ?’

म चितवन जिल्लाको निकै दुर्गम गाउँ बाझुलामा जन्मिएकी हुँ । पहिला, हाम्रो समुदायमा बालबालिकालाई विद्यालयमा पढ्न पठाउने चलन खासै रहेनछ ! नजिकै विद्यालय थिएन । पछि आधा घण्टा जति टाढाको दूरीमा विद्यालय खुल्यो । त्यहाँ विद्यार्थीहरू पनि भर्ना भए । अनि म पनि त्यही विद्यालयमा भर्ना भएँ तर हामी विद्यालय जान मनै गर्दैनथ्यौँ । गए पनि पढ्नमा ध्यानै दिँदैनथ्यौँ ।

मेरी प्यारी हजुरआमा

कस्तो छ होला कुन्नी त्यो बादल पारिको देश । याद गर्छु तिमीलाई सधैँ थियौ तिमी निकै विशेष ।

मामाघर (बालकथा)

एउटा गाउँमा आमा र छोरा बस्थे । छोराको नाम राम थियो । रामका बुवा भने खर्चबर्च जुटाउन विदेश जानु भएको थियो । जाडो निकै बढेको थियो । विद्यालयमा दोस्रो त्रैमासिक परीक्षा चल्दै थियो । विद्यालयबाट आज राम अलि छिटो घर आयो । आमालाई भन्यो, आमा आजबाट विद्यालय पन्ध्र दिन छुट्टी भयो नि । ए ल गज्जब भएछ म एउटा योजनामा छु । अब तिमीलाई मामाघरमा घुमाउन लौजान्छु । कति भइसक्यो मामाघर जान नपाएको राम आमाको कुरा सुनेर मुसुक्क हाँस्यो । भोलिपल्ट झुल्केघामसँगै आ

पढाइबाहेक के गर्ने ?

विद्यार्थीको सबभन्दा ठूलो काम पढ्नु र लेख्नु हो । त्यसैले जसले मेहनत गरेर पढ्छ, लेख्छ उसको भविष्य उज्ज्वल हुन्छ तर हामी विद्यार्थीले यो पनि बिर्सनु हुँदैन कि अहिलेको समय प्रतिस्पर्धाको समय हो । त्यसैले पढाइ, लेखाइबाहेक अन्य कुरामा जो अगाडि हुन्छ, उसले धेरै अवसर पाउँछ । साथीहरूले बुझिहाल्नु भयो होला, पढाइबाहेक अन्य कुरा भनेको अतिरिक्त क्रियाकलाप हो । अतिरिक्त क्रियाकलाप थरीथरीका हुन्छन् । आफ्नो रुचि र क्षमता जेमा छ, त्यसमै संलग्न हुने हो । फेरि अतिरिक्त क्रियाकलापमा भाग लिँदा पढाइ बिग्रँदैन, झन् राम्रो पो हुन्छ । आपूmले समय मात्र मिलाउन सक्नु पर्छ ।

च्याटजीपीटीको ‘तहल्का’

(२०२२ को नोभेम्बर अन्तिमतिर परीक्षण (बेटा)का रूपमा सार्वजनिक गरिएको च्याटजीपीटीले अहिले प्रविधिको दुनियाँमा तहल्का मच्चाइरहेको छ । सार्वजनिक भएकै दिन दस लाखभन्दा बढीले प्रयो

पढ्ने रहर (कथा)

उदयपुरको एक गाउँमा रमा र उनकी आमा बस्दथे । उनीहरूको परिवार गरिब थिए । गरिब भएका कारणले उनीहरूलाई बिहान–बेलुका छाक टार्न पनि धौधौ पथ्र्यो । रमाको बुवा उनी सानै हुँदा यस संसारबाट बिदा भएका थिए ।

धर्म रक्षाको फल

धर्मशास्त्रमा एउटा भनाइ छ– ‘धर्मो रक्षति रक्षितः ।’ यसको अर्थ जसले जुन धर्मको रक्षा गरेको हुन्छ उसलाई सोही धर्मले रक्षा गर्छ भन्ने हो । धर्म भनेको स्वभाव हो । जहाँ दया, माया, मैत्री, करुणा, शान्ति, सद्भाव, परहित परोपकार आदि कर्म हुन्छन् त्यहाँ स्वतः धर्म भइरहेको हुन्छ । धर्मशास्त्रले ‘धर्मोे रक्षति रक्षितः’ भनेको पनि यसैलाई हो । जसले यस्ता धर्म निर्वाह गरेका हुन्छन् उनीहरूको हित र कल्याण तिनै कर्मबाट भइरहेका हुन्छन् । भाइबहिनीका जानकारीका लागि यहाँ यस्तै अद्भुत कथा प्रस्तुत गरिएको छ, जसलाई पढेपछि तिमीहरू आफैँ प्रस्ट हुनेछौ ।