‘लोककलाकार जीवनी’ पुस्तकमा
लोककलाको प्रवद्र्धनमा समर्पित कलाकारको जीवनी पुस्तकका रूपमा पाठकमाझ आएको छ। नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठान, लोककला विभागद्वारा मङ्गलबार आयोजित कार्यक्रममा सार्वजनिक गरिएको ‘लोककलाकार जीवनी’ पुस्तकमा १३ जना कलाकार समेटिएका छन्।
‘ललितकलाकै एउटा विधा फोटोग्राफी कला’
नेपाल ललितकला प्रज्ञाप्रतिष्ठानका कुलपति केके कर्माचार्यले ललितकलाकै एउटा विधाको रुपमा फोटोग्राफी कलाको विकास भइरहेको बताउनुभएको छ । कुलपति कर्माचार्यले एकजना राम्रो चित्रकारमा फोटोग्राफीको शिल्प भएमा सिर्जना कर्ममा सहयोग पुग्ने चर्चा गर्नुभयो ।
डा.सापकोटाको पुस्तक लोकार्पण
डा.ढाकाराम सापकोटाद्वारा लिखित पुस्तक ‘नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी एमाले र माओवादी केन्द्र एकतादेखि विभाजनसम्म’को लोकार्पण गरिएको छ। नेकपा एकीकृत समाजवादी अध्यक्ष तथा पूर्वप्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपालद्वारा उक्त पुस्तकको लोकार्पण गरिएको हो। कार्यक्रममा पुस्तकमाथि समीक्षकद्वय डा.बेदुराम भुसाल र प्रा.डा. इन्दु आचार्यले समीक्षात्मक टिप्पणी गर्नुभएको थियो। प्रा.डा.आचार्यले पुस्तकमा समावेश दस्तावेजको हिसाबले सारै उपयोगी र पठनयोग्य रहेको बताउनुभयो।
“सम्झनामा राजबहादुर सिंह” कृतिको लोकार्पण
युवा तथा खेलकुद मन्त्री महेश्वर गहतराज (अथक)ले राष्ट्रिय खेलकुद परिषदका पुर्व सदस्य सचिव तथा राष्ट्रिय खेलाडी राजबहादुर सिंहको स्मृतीमा प्रकाशित “सम्झनामा राजबहादुर सिंह” कृतिको लोकार्पण गर्नुभएको छ । काठमाडौंमा शनिबार आयोजित एक कार्यक्रमबीच मन्त्री अथकले उक्त कृति बिमोचन गर्नुभएको हो ।
नेपाललाई सभ्य र सुन्दर देशका रूपमा चिनाउनुपर्छ : सञ्चारमन्त्री
सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले आगामी १० वर्षभित्रमा नेपाललाई दक्षिण एसियाकै धनी पुस्ताको रूपमा विकास गर्ने बताउनुभएको छ ।
बूढो समय सार्वजनिक
युवा कवि बाबुराम श्रेष्ठ ‘यात्री’ को दोस्रो काव्यकृति ‘बूढो समय’ शनिबार राजधानीमा सार्वजनिक गरिएको छ । गीतकार डा. कृष्णहरि बराल, कृतिकार बाबुराम श्रेष्ठ ‘यात्री’, ज्ञानु अधिकारी, महेश पौडेल र सुरेश किरणले संयुक्त रुपमा पुस्तकको लोकार्पण गर्नुभएको हो ।
सहकारी अभियन्ताका भोगाइ
कतिपय व्यक्तिको जीवनका कर्म र भोगाइ सार्वजनिक सम्पत्ति बन्न सक्छ । आफ्नो कर्म र भोगाइ लेख्ने परम्पराले व्यापकता पाइरहेको परिवेशमा नयाँ कृति भर्खरै प्रकाशित भएको छ– निष्ठाको यात्रा । नेपाली सहकारी क्षेत्रका शिखर अभियन्ता, राजनीतिकर्मी दीपकप्रकाश बास्कोटाले लेख्नुभएको यो कृति केवल उहाँको निजी जीवन र भोगाइ मात्र होइन, रहेन । यो कृतिले नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका सङ्घर्षशील आयाम बुझ्न सघाउँछ । नेपालमा मौजुदा सहकारी क्षेत्रका विकास विस्तारको आधार र विगतका जटिलता झल्काउँछ । आध्यात्मिक चेत, चिन्तन र अभ्यासको नवीन आयामले पाठकलाई रोमाञ्चित गराउँछ ।
विपन्न वर्गका भोगाइ नाटक ‘दुई कथा’
‘लक्ष्मीपूजा’को कथा गोविन्दबहादुर मल्ल गोठाले (१९७९–२०६७) द्वारा लेखिएको बालमनोविज्ञान कथामा आधारित नाटक हो । निम्न तथा कमजोर वर्गको मानिसलाई हरेक चाडपर्व बोझिलो बनेर आउने गर्दछ । चाडपर्वले गरिबलाई थप आर्थिक सङ्कटतिर धेकलिरहेको कुरा हामीले देखी नै रहेका हुन्छौँ ।
‘नेपाली रङ्गमञ्च बचाउन सयौं अशेष मल्ल जन्मिनुपर्छ’
जीवनको ५० औँ वर्ष रङ्गमञ्चमा बिताउनुभएका निर्देशक अशेष मल्ल ‘तुवाँलोले ढाकेको बस्ती’ नाटकबाट आफ्नो नाटक यात्रा सुरु गर्नुभएको हो । बाल्यकालदेखि नाटकमा रुची भएका निर्देशक मल्लको जन्म २०११ साल चैत २१ गते धनकुटामा भएको हो ।
मौलिक बाजामा महिलाको बढ्दो सहभागिता
उपत्यकाका नेवार समुदायले चन्द्रमासअनुसार श्रावण शुक्ल प्रतिपदादेखि भाद्र शुक्ल प्रतिपदासम्म एक महिना मौलिक वाद्यवादन बजाएर बौद्ध चैत्यको परिक्रमा गर्ने गुँला पर्वमा महिलाको सहभागिता बढ्दो छ। गुँला पर्वका अवसरमा परम्परागत बाजागाजा बजाएर महिलाले बौद्ध चैत्यको परिक्रमा गरिरहेको थप रौनकको विषय बनेको छ। मौलिक वाद्यवादनलाई लोप हुन नदिन युवा वर्गसँगै महिलालाई पनि शिक्षा दिनुपर्ने मान्यताका साथ महिलाले गुँला पर्वमा बाँसुरी, धाः बजाएर चैत्यहरू परिक्रमा गरिरहेका छन्। विशेषगरी नौ बाजा बजाउने प्रचलन रहेको पर्वमा बौद्धमार्गीको पर्व भए तापनि गुँला पर्वमा अन्य धर्मावलम्बीसमेत सहभागी हुने गरेका संस्कृतिविद् डा.चुन्डा बज्राचार्यले बताउनुभयो। उहाँले बिहान सबेरै बाजा बजाउँदै चैत्य विहारमा महिला देख्दा मनमा उल्लास छाएको बताउनुभयो।
सङ्खुवासभामा लाखे जात्रा सुरु
सङ्खुवासभाका नेवार समुदायको लाखे जात्रा सुरु भएको छ । नाग पञ्चमीसँगै जिल्लाको नेवार समुदायको बाहुल्य भएको क्षेत्रमा जात्रा सुरु गरिएको हो ।
युवा पुस्तामा लोकप्रिय बन्दै लाखे नाच
झण्डैँ दुई सय वर्ष इतिहास बोकेको पूर्वी पहाडी जिल्ला भोजपुरको लाखे नाचप्रति स्थानीय युवाको चासो बढेको छ ।
भुललाई प्रकाश मानव अधिकार पुरस्कार
दशरथ चन्द नगरपालिका–४ बैतडीका हलिया मुक्ति अभियन्ता राजुराम भुललाई ‘२८औँ प्रकाश मानव अधिकार पुरस्कार’ प्रदान गरिएको छ। अनौपचारिक सेवा केन्द्र (इन्सेक)द्वारा सोमबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा हलिया मुक्ति आन्दोलनका सक्रिय योद्धा तथा मानव अधिकार अभियन्ता भुललाई ५० हजार रुपियाँ नगद र इन्सेकको प्रतीकसहित पुरस्कृत गरिएको हो। राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगका अध्यक्ष तपबहादुर मगरले उहाँलाई पुरस्कार प्रदान गर्नुभयो।
खुसियाली मनाउन नमिल्ने ठेचो जात्रा
गोदावरी नगरपालिका–१२, ठेचोमा नवदुर्गा भवानी देवीको मन्दिरको ढोकामा ताल्चा मारेसँगै बाह्रवर्षे जात्रा मनाइरहेका छन्। घण्टाकर्ण (गथामुगः चह्रे)को राति देवी मन्दिरको ढोकामा ताल्चा लगाएलगत्तै मेला तथा जात्रा सुरु भएको नवदुर्गा भवानीदेवी गुठीका अध्यक्ष धर्मराज मालीले बताउनुभयो। उहाँले जात्रा चैतमा समाप्त हुने जानकारी दिँदै बन्द मन्दिरको ढोका अगाडि पूजा गरी जात्रा मनाउने परम्परा छ, भन्नुभयो।
युगकवि सिद्धिचरण बहुभाषिक स्रष्टा
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले नेपालको प्राज्ञिक गरिमालाई राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा पु-याउन युगकवि सिद्धिचरण श्रेष्ठलगायत विशिष्ट स्रष्टाको भूमिका महत्त्वपूर्ण रहेको बताउनुभएको छ । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानद्वारा सोमबार आयोजित ‘बहुभाषिक स्रष्टा युगकवि सिद्धिचरण श्रेष्ठ’ विषयक विचार गोष्ठी तथा रचना वाचन कार्यक्रममा कुलपति उप्रेतीले प्रगतिशील रूपान्तरणका लागि समानताका पक्षमा युगकवि श्रेष्ठले कलम चलाउनुभएको चर्चा गर्नुभयो ।
युवतीमा हरियो चुरा र मेहदीको बढ्दो फेसन
हरियो चुरा र मेहदी लगाउने संस्कृतिले नेपाली किशोरी, युवती होस् या वयस्क, सबैलाई छोएको छ। खासगरी महिलाले साउन महिनाभर हातमा हरियो चुरा र मेहदी लगाउँछन्। पहिले धर्म संस्कृति मान्ने पाका महिलामा मात्र सीमित मेहदी र चुरा हिजोआज सबैजसो महिला र युवतीका लागि फेसनजस्तो भएको छ। हरियो चुरा र मेहदीको बढ्दो फेसनले हिजोआज विशेष गरी कम उमेर समूहका महिलालाई पनि ह्वात्तै समेटेको छ। हरेक प्रकारको फेसनमा लगाउन मिल्ने भएकाले पनि कम उमेरका महिलाहरू साउन महिनाको संस्कृति हरियो चुरा र मेहदीमा आकर्षित भएका हुन्।
अमात्य र बज्राचार्यबाट जुजु फाउण्डेसनको उद्घाटन
गायक योगेश्वर अमात्य र संगीतकार न्ह्यू बज्राचार्यले जुजु फाउण्डेसनको संयुक्त रुपमा उद्घाटन गर्नुभएको छ।
‘डिजिटल साक्षरता’ र ‘उहिलेको पत्रकारिता’ पुस्तक सार्वजनिक
आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्री कृष्णप्रसाद शर्मा खनालले ‘डिजिटल साक्षरता’ले अबको मार्ग प्रशस्त गरेको र ‘उहिलेको पत्रकारिता’ले इतिहासलाई स्मरण गराएको बताउनु भएको छ।
चौंथो बाह्रखरी कथा प्रतियोगिताको घोषणा
१२ खरी बुक्सले ‘बाह्रखरी कथा प्रतियोगिता–२०७९’ घोषणा गरेको छ । आइतबार काठमाडौंमा पत्रकार सम्मेलन गर्दै यस वर्षको प्रतियोगिता घोषणा गरिएको हो ।
भजन खलः सांस्कृतिक सामग्री प्रदान
मौलिक बाजाहरूको संरक्षण तथा संवद्र्धनका लागि विभिन्न भजन खलःहरूलाई सांस्कृतिक सामग्री प्रदान गरेको छ। मध्यपुर थिमी नगरपालिका–१, लोकन्थलीका अध्यक्ष बाबुकाजी डङ्गोलले भजन खलःहरूलाई वाद्यवादन प्रदान गर्नुभएको हो।
निबन्धमा अभिवन्दना
नेपाली साहित्यको फराकिलो फाँटमा २०४५ सालमा ‘ललिता’ कवितासङ्ग्रह लिएर प्रवेश गर्नुभएका श्रीओम श्रेष्ठ ‘रोदन’ मूलतः निबन्ध र लघुकथा विधामा अग्रणी मानिनुहुन्छ । मधुपर्क साहित्यिक मासिकको सम्पादकपछि गोरखापत्र दैनिकको निमित्त प्रधानसम्पादक भएर सेवानिवृत्त हुनुभए पनि पत्रकार, साहित्यकार र साहित्यिक अभियन्ताको परिचयले उहाँलाई अग्ल्याइरहेको छ । पछिल्लो चरणमा उहाँको लेखन खासगरी निजात्मक निबन्ध र लघुकथामा केन्द्रित देखिन्छ । त्यसो त नियात्राका क्षेत्रमा पनि उहाँको कलम चलिरहेकै छ र पनि प्रकाशित एक दर्जन कृतिमध्ये निबन्धकृतिकै सङ्ख्या बढी देखिन्छ । यसै सन्दर्भमा पछिल्लो कृति पनि निबन्धकै प्रकाशित छ– अभिवन्द्य ।
‘निष्ठाको यात्रा’ लोकार्पण
नेपाल महर्षि वैदिक फाउन्डेसनका अध्यक्ष डा. दीपकप्रकाश बास्कोटाको आत्मकथा ‘निष्ठाको यात्रा’ लोकार्पण भएको छ। कार्यक्रममा नेपाली कांगे्रसका नेता अर्जुन नरसिंह केसीले डा. बास्कोटाको जीवन बहुआयामिक, ऊर्जावान्, हरेक क्षेत्रमा सक्रिय र लगनका साथ काम गर्ने व्यक्तित्वको पहिचान रहेको उल्लेख गर्नुभयो।
शेर्पा साँस्कृतिक केन्द्रको अध्यक्षमा आङ डोमा निर्वाचित
हिमालयन शेर्पा साँस्कृतिक केन्द्रमा आङ डोमा शेर्पाको अध्यक्षतामा नयाँ कार्यसमिति चयन भएको छ । विहीबार भएको केन्द्रको सातौं महाधिवेशनले नयाँ समिति चयन गरेको हो ।
संस्कार–संस्कृतिको प्रतिक नाटक ‘खुवालुङ’ (फोटो फिचर)
खुवाको अर्थ नदीको पानी हो भने लुङको अर्थ ढुंगा। दुधकोशी, अरुण र तमोर नदीको संगमस्थल त्रिवेणी जलसायमा अवस्थित विशाल ढुंगालाई मुन्दुम मान्यता र विश्वासमा राख्ने गरिन्छ।
मिथिला चित्रकलाबाट रङ्गिए सरकारी कार्यालयका पर्खाल
सप्तरीको सदरमुकाम राजविराजस्थित रहेको सरकारी कार्यालयका पर्खालहरु यतिबेला आकर्षणको केन्द्र बन्दै गएको छ । ती पर्खालहरु मिथिला चित्रकलाले रङ्गिएको छ। धार्मिक परम्परा र संस्कृतिलाई जोगाउनुका साथै सरसफाइको दृष्टिले कार्यालय परिसर क्षेत्रमा मिथिला कलामार्फत् देवी देवताका चित्र बनाउन लागेको हो ।
