सन्दीप लामिछाने त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट प्रहरी नियन्त्रणमा
एक युवतीलाई जबर्जस्ती करणीको आरोप लगेका क्रिकेटको राष्ट्रिय टोलीका निलम्बित कप्तान सन्दीप लामिछानेलाई प्रहरीले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट नियन्त्रणमा लिएको छ ।
अमेरिकी योजनामा फेरिएका सत्ता र नक्सा
इतिहास पल्टाएर हेर्दा दस पटक अमेरिकाले विदेशमा सरकार ढाल्नमा सहयोग गरेको बुझ्न सकिन्छ । अमेरिकाले लामो समयदेखि आफ्नो स्वयंको रणनीति तथा व्यापारिक हित भरणपोषण हुने गरी विदेशी सत्ता परिवर्तनमा साथ दिएको छ । आफ्नो इतिहासमा यी कार्यका लागि अमेरिकाले पटक पटक आफ्नो सेनाको प्रयोग तथा गोप्य अभियान सञ्चालन गरेको थियो।
उत्थानका कुरा कागजमै सीमित महिलाको अवस्था उस्तै
बाजुराका अधिकांश महिलाहरू गिट्टी कुटेर नै जीविकोपार्जन गर्दै आएका छन् । गाउँमा महिलाहरूका लागि सहज हुने कुनै कामहरू नमिलेपछि उनीहरू खोलाको किनारमा बसेर गिट्टी कुट्न बाध्य छन् ।
दशैँ सम्झनाका विविध चरण
उसले दशैँ आउनु एक महिनाअघि नै भन्थ्यो, अब दशैँ आउँछ सेतो चामलको भात र मासु खाइन्छ । मैले त भात भन्नासाथ चामलकै भात भनेर बुझ्थेँ, उसले चामलको बाहेक केको भात खान्थ्यो थाहा भएन, सोध्दा पनि सोधिएन । हाम्रा घरमा भने बेला बखत राँगोको मासु किनेर चाड मनाइन्थ्यो ।
विजयादशमीका दिन मनाइने नेवार समुदायको पाया जात्रा (फोटो फिचर)
दशैं टीकाको दिन (विजयादशमीका दिन) नेवार समुदायमा मनाइने खड्ग जात्रा (पाया जात्रा) धुमधामका साथ आज मनाइएको छ । विजया दशमीका दिन शक्तिपीठमा तन्त्र साधनासहित खड्ग धारणा गरी खडगजात्रा मनाइएको हो ।
दशैँ, लुम्बिनी र बुद्ध
२०६७ सालको दशैँ पनि उति उत्साहजनक थिएन । तैपनि अघिल्ला वर्षहरूको जस्तै सबै किसिमले रमाइलो बनाउने कोसिस गरिएकै थियो । उत्साह नहुनुमा सीताजीको शारीरिक कमजोरी थियो । उहाँको शरीरमा त्यति घातक क्यान्सर रोग हुर्किरहेको थियो भन्ने हामीलाई थाहै थिएन ।
संस्कृति समाजको प्राण
‘संस्कृति’ समाजको पहिचान हो । हामीसित छ हजार वर्ष पुरानो ‘सांस्कृतिक’ पहिचान छ । संस्कृतिका माध्यमबाट प्रेम, सद्भाव, एकता, सदाचार, सहकार्य, मेलमिलाप, सहिष्णुता, हार्दिकता, धार्मिकता, परोपकारिता, मानवता, सिर्जना, आविष्कार, उपलब्धि, समृद्धि र श्रेष्ठताजस्ता कुरा हासिल हुन्छन् । मनुष्य सभ्यता, यिनै सांस्कृतिक कर्मबाट विकसित भएको संस्कृति हो । संस्कृति मनुष्य जीवन र समाजको प्राण हो । राष्ट्रको आत्मा हो ।
दशैँले दिएको पुनर्जीवन
दशैँ नेपालीका प्रमुख चाडमध्ये एक हो । दशैँ वसन्त ऋतु र शरद ऋतुमा गरेर दुई पटक आए पनि शरद ऋतुको दशैँलाई बडा दशैँका रूपमा मनाइन्छ । आश्विन महिनाको शुक्ल प्रतिपदाका दिन जमरा राखेर यस दिनदेखि नवमी तिथिसम्म शक्तिको पूजा गरेर दशौँ दिनका दिन मान्यजनका हातबाट टीका र जमरा थापी नवदुर्गाको प्रसाद ग्रहण गरेर मनाइने यो चाड पूर्णिमासम्म शुक्लपक्ष नै रहने हुनाले मान्यजन टाढा टाढा भए पनि टीका ग्रहण गर्न जाने चलन छ । नवमीसम्मका नवरात्रमा शैलपुत्री, ब्रह्मचारिणी, चन्द्रघण्टा, कुष्माण्डा, स्कन्दमाता, कात्यायनी, कालरात्री, महागौरी, सिद्धिदात्री नामक न
वर्षाले विजया दशमीमा दिनभर जनजीवन कष्टकर (फोटो फिचर)
वर्षाका कारण आज विजया दशमीका दिन मानिसहरुलाई टीकाका लागि आवतजावत गर्न तथा आफन्त भेटघाट गर्न कठिनाइ भइरहेको छ ।
युट्युबमा के हेर्ने ? ‘युट्युब किड !’
काठमाडौं, असोज १९ गते । साना साना भाइबहिनीकै लागि भने युट्युबले एउटा छुट्टै प्लेटफर्म अर्थात् ‘युट्युब किड’ भनेर पनि बनाइदिएको छ । जसमा भाइबहिनीलाई काम लाग्ने भिडियो मात्र राखिएको छ तर युट्युबको मुख्य प्लेटफर्ममा भने सबै किसिमका र सबै उमेर समूहका लागि भिडियो राखिएको हुन्छ ।भाइबहिनीले युट्युबमा भिडियो त पक्कै हेर्नुभएकै होला । हेर्नुभएको छैन भने केही न केही जानकारी त होला । युट्युब एउटा भिडियो स्ट्रिमिङ प्लेटफर्म हो अर्थात् युट्युबले हामीले निर्माण गरेका भिडियोलाई संसारभर पुर्याउन सहयोग गर्ने एउटा माध्यम हो । युट्युबले हाम्रो भिडियो अरू माझ पुर्याइदिएर सहयोग पुर्याए पनि आफैँ भने भिडियो बनाउँदैन । दुनियाँका अनेक विषयसँग सम्बन्धित भिडियो संसारको एउटा कुनाबाट अर्को कुनाका व्यक्तिसम्म सहजै पुर्याउन युट्युब अहिलेसम्मकै सबैभन्दा सजिलो माध्यम बनेको छ । युट्युब गुगलको सहायक कम्पनी हो । गुगलपछि विश्वमा सबैभन्दा धेरै हेरिने वेबसाइटमा पनि युट्युब नै पर्छ ।युट्युबमा भिडियो राख्न पैसा लाग्दैन । बरु युट्युबले भिडियो हेरिएको आधारमा भिडियो बनाउनेलाई उल्टै पैसा दिन्छ । युट्युबका लागि आवश्यक भनेको च्यानल हो । त्यसका लागि एकाउन्ट अनिवार्य हुन्छ । जुन सहजै बनाउने बनाउन पनि सकिन्छ । युट्युबको लोकप्रियता यति छ कि विश्वभर यसका मासिक प्रयोगकर्ता मात्रै दुई अर्ब ५० करोडभन्दा बढी छन् । युट्युबमा अहिले पाँच करोड १९ लाखभन्दा त बढी नै च्यानल छन् । हरेक दिन ३७ लाखभन्दा बढी नयाँ भिडियो युट्युबमा अपलोड हुन्छन् । हरेक मिनेटमा पाँच सय घण्टाभन्दा बढी समयमा भिडियो युट्युबमा राखिन्छ । त्यस्तै एक दिनमा एक अर्ब घण्टाभन्दा बढी युट्युबका भिडियो हेरिन्छ । युट्युबबाटै वर्षमा अर्बौँ रुपियाँ कमाउने व्यक्ति पनि छन् । अमेरिकाका २३ वर्षीय जिम्मी डोनाल्डसनले युट्युबमा मिस्टरबिस्ट नामको च्यानल चलाएर सन् २०२१ मा मात्रै सात अर्ब रुपियाँ आम्दानी गर्नुभएको छ । नेपालमा पनि कतिपयले युट्युबलाई नै आफ्नो मुख्य आम्दानीको माध्यम बनाएर काम गरिरहेका छन् ।युट्युबबारे यो जानकारी पछि यो कति लोकप्रिय छ भनेर भाइबहिनीले त पक्कै बुझ्यौ होला । युट्युबमा हालिने हरेक भिडियो हेर्न त सम्भव छैन । त्यसमाथि सबैका आफ्ना रुचि र चाहना अलग हुने भएकाले युट्युबमा हेरिने भिडियो पनि फरक पर्छ नै । युट्युबमा हेरिने राम्रा र सही भिडियोले हाम्रो ज्ञान, जानकारी र सिकाइलाई धेरै प्रभाव पारेको हुन्छ । त्यसैले युट्युबमा के हेर्ने र के नहेर्ने भन्ने कुरा निकै महìवपूर्ण हुन्छ । हामीले सही कुरा हेर्यौँ भने सही कुरा नै पाउँछौँ । साना साना भाइबहिनीकै लागि भने युट्युबले एउटा छुट्टै प्लेटफर्म अर्थात् ‘युट्युब किड’ भनेर पनि बनाइदिएको छ । जसमा भाइबहिनीलाई काम लाग्ने भिडियो मात्र राखिएको छ तर युट्युबको मुख्य प्लेटफर्ममा भने सबै किसिमका र सबै उमेर समूहका लागि भिडियो राखिएको हुन्छ । त्यसैले यस पटक भाइबहिनीलाई सहयोग होस् भनेर हामीले युट्युबमा हेर्नुपर्ने केही च्यानलको बारेमा जानकारी दिँदैछौँ । यसरी च्यानल छनोट गर्दा भाइबहिनीका लागि लोकप्रिय र विश्वभर राम्रो भनेर प्रतिक्रिया पाएका च्यानललाई समेट्न खोजेका छौँ । यसले भाइबहिनीको ज्ञान, जानकारी र सिकाइमा सहयोग पुर्याउनेछ भन्ने हाम्रो बुझाइ छ ।१. वर्ड वर्ल्डवर्ड वर्ल्ड भाइबहिनीलाई शब्दबारे जानकारी दिने युट्युब च्यानल हो । यो च्यानलले निर्माण गर्ने भिडियोमा देखाइने वस्तु अक्षरजस्ता हुन्छन् र त्यसबाट शब्द निर्माण गरिन्छ अनि त्यसले दिने अर्थ प्रस्तुत गरिन्छ । जसले गर्दा भाइबहिनीलाई शब्द र त्यसको अर्थ सजिलै बुझ्न र सम्झन सहयोग पुग्छ । रोचक तरिकाले बनाइएका भिडियोले भाइबहिनीलाई हेरौँ हेरौँ पनि बनाइराख्छ ।२. न्याटजिओकिड्स न्याटजिओकिड्स नेसनल जिओग्राफिकले भाइबहिनीका लागि निर्माण गरेको युट्युब च्यानल हो । नेसनल जिओग्राफिक वन्यजन्तु र तिनका आनीबानीबारे गहिरो अध्ययन गरेर प्रस्तुत गर्ने टेलिभिजन च्यानल हो । भाइबहिनीका लागि निर्माण गरिएको युट्युब च्यानलमा पनि जनावर, विज्ञान, संस्कृति, खानपिनलगायत अनेकौँ भिडियो राखिएको हुन्छ । भिडियो छोटा छन् तर एकदमै जानकारीमूलक छन् ।३. टेड एड टेड एड विश्वमै धेरै रुचाइएकामध्ये पर्ने टेड टक्सको शिक्षामूलक युट्युब च्यानल हो । टेड टक्समा विश्वका चर्चित व्यक्तित्वले आफ्नो सङ्घर्ष र सफलताका कथा सुनाउँछन् । टेड एडमा भने भाइबहिनीका लागि सहयोगी हुने शिक्षामूलक सामग्रीलाई एनिमेसन भिडियोमार्फत प्रस्तुत गरिएको हुन्छ । जहाँ नयाँ नयाँ जानकारी राखिएको हुन्छ ।४. खान एकेडेमी खान एकेडेमी नाफा नकमाउने उद्देश्यले सुरु भएको संस्था हो जसले संसारभर निःशुल्क शिक्षा उपलब्ध गराउने सोचका साथ काम गरेको छ । युट्युबमा उपलब्ध खान एकेडेमी च्यानलले विद्यालयका विभिन्न विषयसँग सम्बन्धित जानकारीमूलक कुरा राखेको हुन्छ । त्यस्तै भाइबहिनीलाई रिस र तनावलाई कसरी कम गर्नेलगायतका सुझाव पनि उपलब्ध गराउँछ । यसमा भाइबहिनीले प्रश्न सोधेर त्यसबारे जानकारी लिनका लागि युट्युब लाइभ च्याटको पनि समयसमयमा सञ्चालन गरिएको हुन्छ ।५. रायन्स वर्ल्डरायन्स वर्ल्ड आठ वर्षे बालक रायनको युट्युब च्यानल हो । यो विश्वमै सबैभन्दा लोकप्रिय बाल युट्युब च्यानलमध्ये पर्छ । यही च्यानलबाटै रायनले वर्षमा करोडौँ रुपियाँ कमाउँछन् । रायन्स वर्ल्ड च्यानलमा विज्ञानबारे परीक्षण र चुनौती, कला तथा सङ्गीतबारे भिडियो राखिएको हुन्छ । रायनका रमाइला चर्तिकला देखाइने यो च्यानलका भिडियो हेर्न थालेपछि समय बितेको पत्तो नै हुँदैन ।६. नेटफ्लिक्स जुनियर भाइबहिनीले नेटफ्लिक्सको नाम त पक्कै सुनेकै होला । यो पनि युट्युबजस्तै भिडियो स्ट्रिमिङ प्लेटफर्म हो तर यो प्रयोग गर्न भने वार्षिक रूपमा पैसा तिर्नुपर्छ । खासगरी नयाँ चलचित्र र डकुमेन्ट्री यसबाट हेर्न सकिन्छ । नेटफ्लिक्स जुनियर भने भाइबहिनीका लागि बनाइएको युट्युब च्यानल हो जसमा गीत गाउन र बजाउन सहयोग होस् भन्नका लागि त्यस्तै किसिमका भिडियो निर्माण गरिएको हुन्छ । भाइबहिनीको रमाइलोका लागि त्यस्ता भिडियो एकदमै उत्कृष्ट ढङ्गले बनाइएको छ ।
विजय प्रतीकको पर्व ‘मोहनी नख’
‘मोहनी नख’ अर्थात् दशैं। नेवार समुदायमा दशैंलाई मोहनी नख भन्ने चलन छ। नेवार समुदायले ठूलो महत्त्वका साथ मनाउने अन्य पर्वबाहेक मोहनी नख पनि एक हो। सामान्य भाषामा मोहनी भन्नाले मोहनी लगाउनु, मन्त्रमुग्ध बनाउनु वा आफ्नो बनाउनु भन्ने बुझिन्छ। संस्कृतिविद् पुरुषोत्तम श्रेष्ठका अनुसार नेवा धार्मिक सांस्कृतिक जीवनमा दशैंलाई मोहनी नख भन्ने गरिन्छ। जस
दशैंमा लगातारको वर्षाले बाढी, पहिरो र डुबानको जोखिम
यो वर्षको दशैंलाई वर्षाले प्रभावित पारेको छ। लगातार दुई दिनदेखि परेको पानीका कारण दशैं हिले भएको हो। अष्टमीबाट सुरु भएको पानी पर्नेक्रम टीकाको दिन अझ बढेपछि बाढी, पहिरो र डुबानको जोखिम बढेको छ।
राष्ट्रपतिबाट सम्पूर्ण नेपालीको सुख, शान्ति र समृद्धिको कामना
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले नेपालीहरूको महान् चाड बडादशैं, २०७९ को पावन अवसरमा विश्वभर छरिएर रहेका सम्पूर्ण नेपाली दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरूमा सुख, शान्ति, समृद्धि एवं उत्तरोत्तर प्रगतिको कामना गर्नुभएको छ।
निर्वाचन निष्पक्ष र भयरहित सम्पन्न गर्न सरकार प्रतिबद्ध छ : प्रधानमन्त्री देउवा
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले आगामी मङ्सिर ४ गते हुन गइरहेको प्रतिनिधिसभा तथा प्रदेशसभा सदस्यको निर्वाचनलाई स्वतन्त्र, निष्पक्ष र भयरहित वातावरणमा सम्पन्न गर्न सरकार प्रतिबद्ध रहेको दोहोर्याउनुभएको छ।
सामाजिक सद्भावको साझा पर्व दशैं
समाजमा जो जुन रुपमा छन् उनीहरूले दशैं आफ्नो स्तरबाट मनाउने गर्छन्। रावणमाथि रामको जितको रुपमा दशैंलाई अर्थ्याइएको पाइन्छ। तर, हाम्रोमा दशैंमा विशुद्ध दुर्गाकै आराधना गरिन्छ।
-original-thumb.jpg)
हराउँदै रोटे पिङ (फोटो फिचर)
जतिबेला दशैंबाहेक अन्य समय कतै पनि पिङ देखिँदैन थिए। आज व्यवसायिक रुपमा विभिन्न ठाउँमा सधैभर पैसा तिरेर पिङ खेल्न पाइन्छ। तर, ती पिङमा दशैंसँगको कुनै साइनो छैन।
बिरामीको मृत्यु भएपछि मेडिकल कलेजमा तोडफोड, १० जना पक्राउ
उपचारको क्रममा बिरामीको मृत्यु भएपछि मृतकका आफन्तले चितवन मेडिकल कलेजमा तोडफोड गरेका छन् । आक्रोशित आफन्तले अस्पतालको सघन उपचार कक्ष (आइसीयू) कक्षभित्र प्रवेश गरेर मंगलबार तोडफोड गरेको चितवन प्रहरीले जानकारी दिएको छ ।
खसी भन्दै बाख्रीको मासु बेच्दै व्यापारी, ६ बाख्रा नियन्त्रणमा
नेपालगञ्जका मासु व्यावसायीले चाडपर्वको बेला खसी भनेर बाख्राको मासु बिक्री गर्नेगरेको पाइएको छ । स्थानीय रामलिला मैदान नजिकै रहेको मासु मण्डीका व्यापारीले काट्नका लागि लुकाएर राखेका ६ वटा बाख्रा फेला परेपछि सो रहस्य खुलेको हो ।
नारी शक्ति दर्साउने ‘मालश्री’ धुन
नेपालीको महान् चाड विजया दशमीको आगमनसँगै मन्दिर लगायत घरघरमा मालश्री धुन गुन्जिरहेको छ।
राष्ट्रपति भण्डारीद्वारा कन्यालाई स्वागत गर्दै नवदुर्गादेवीको पूजा आराधना
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले बडा दशैंको नवौं दिन महानवमीमा नव दुर्गादेवीको पूजा आराधाना गर्नुभएको छ । राष्ट्रपति भण्डारीले शीतल निवासमा स्वागत गरेर वैदिक विधिअनुसार नेपाल बाल मन्दिरमा नौं जना कन्याहरुलाई दक्षिणसहित टीका लगाएर नव दूर्गादेवीको पूजा आराधना गर्नुभएको हो । यसैक्रममा उहाँले ती कन्याहरुलाई लत्ताकपडा समेत उपहार दिनुभयो ।
दशैंभरि बदली रहने, बिहीबारसम्म सामान्यदेखि भारी वर्षाको सम्भावना
यस वर्षको दशैं वर्षामय हुने भन्दै शतर्क रहन विज्ञहरुले सुझाएका छन् । हाल मनसुनको न्युन चापीय रेखा सरदर स्थानभन्दा उत्तरतिर अवस्थित रहेकाले देशभर नै वर्षा हुनसक्ने जल तथा मौसम विज्ञान विभागले जनाएको छ ।
पञ्चबलीका लागि मन्दिर गएको जिप दुर्घटना, चार घाइते
पाल्पाको रैनादेवी छहरा –३, भुवनपोखरीमा लु १ ज २५८३ नम्बरको जिप दुर्घटना भएको छ । दुर्घटनामा परी ४ जना घाइते भएका छन् । घाइतेमध्ये १ जनाको अवस्था गम्भीर रहेको रैनादेवीछहरा–३ का वडाअध्यक्ष प्रदीप पौडेलले जानकारी दिनुभयो ।
चाडवाडमा मासु खाँदा बोसोरहित मासु खान विज्ञको सुझाव
दशैं भन्ने बित्तिकै मिठो खाने, राम्रो लगाउने चाड भन्ने आमबुझाइ छ । दशैंको बेलामा सबैभन्दा बढी खपत हुने भनेको मासुजन्य पदार्थ नै हो । दशैंमा आ–आफ्नो गच्छअनुसार सबैका घरमा मासु पाक्ने गर्छ । दशैंको मौकामा विभिन्न मासुका प्रकार बनाएर खाने गरिन्छ । तर ध्यान दिनु पर्ने कुरामा विचार गरिदैन । त्यसले स्वास्थ्यमा प्रतिकुल असर पनि गर्छ ।
महानवमीमा हातहतियार (पायाः) र सवारीसाधनको पूजा
आश्विन शुक्ल नवमी अर्थात् विजयादशमी सुरु भएको आज नवौं दिन नवदुर्गा भगवतीको विशेष पूजा आराधना गरी महानवमी मनाउने चलन छ । महानवमीका दिनमा घटस्थापनाका दिनमा राखिएको जमरा विभिन्न शक्तिपीठमा लगेर चढाइन्छ । आजको दिन विशेष गरी नेवाः समुदायमा बिहानै घर सफा गरेर विभिन्न मठमन्दिरमा पूजा आराधना गर्ने परम्परा छ ।
शीर्ष नेताहरुको दशैँ
नेपाली हिन्दु धर्मावलम्बीको सबैभन्दा ठूलो चाड दशैँ घटस्थापनको दिनदेखि नै विधिवतरुपमा सुरु भएर नवाैं दिन महानवमी धुमधामका साथ मनाइँदैछ । नवौं दिनसम्म नवदुर्गा देवीको पूजा आराधाना गरेर यस वर्ष असोज १९ गते दशमीमा आफूभन्दा ठूलावडाको हातबाट टीका तथा आशिर्वाद लिएर दशैं मनाउने परम्परागत चलन रहँदै आएको छ ।
