सुकृत नेपाल
तिज : फेरिएको शैली
महिलाहरूको पर्व तिजले अहिले सबै वर्गलाई छोएको छ । फेरिएको तिज शैलीकै कारण हरेक वर्गको तिज पर्वप्रति आकर्षण बढेको देखिन्छ तर नयाँ पुस्ताका महिलाले तिजको असली संस्कृति बिर्संदै गएका हुन् कि भन्ने भान पनि हुन थालेको छ ।
देउकी प्रथाको कथा ‘मोहर’
देवीदेवताको सेवाका नाममा कन्या बालिकालाई ‘देउकी’ बनाउने चलन अहिले पनि गाउँघरतिर चल्दै आएको छ । छोरा जन्मिए राजा बन्छ, छोरी जन्मिई भने कुलको इज्जतका लागि बलि दिने चलनका अन्धविश्वासी कुरा अहिले पनि गाउँघरतिर सुनिन्छन् ।
गाईजात्रामा राजनीतिक व्यङ्ग्य
गाईजात्रा भन्नेबित्तिकै सांस्कृतिक पर्वका रूपमा लिइन्छ । साउनको अन्तिम हप्तातिर नेवार बस्तीमा गाईजात्राको सांस्कृतिक पर्व चलिरहँदा काठमाडौँका केही सभा हलमा राजनीतिक तथा सामाजिक विषयवस्तुमाथि व्यङ्ग्यका गाईजात्रे हास्य कार्यक्रममा सञ्चालन भइरहेका छन् ।
एनिमेसन चलचित्र ‘महाअवतार नरसिंह’
‘केजिएफ’, ‘कान्तारा’ जस्ता चर्चित चलचित्रपछि होम्बाले फिल्म्स्ले ‘महाअवतार नरसिंह’ मार्फत एनिमेसन चलचित्रलाई माथि उठाउने काम गरेको छ । अश्विन कुमारद्वारा निर्देशित एनिमेटेड चलचित्रले एनिमेसन प्रविधिबाट विष्णुपुराणमा आधारित कथालाई चित्रण गर्न खोजेको छ ।
सिलाम साक्मापछि डम्फुको ताक धुम धुम
तान्त्रिकको वेशभूषामा खुला मैदानमा उत्रिएर एक जनाले १० भूमि अर्चना गरिरहेका थिए । आफ्नो जिउ बाँधेर, १० भूमि बाँध्ने र देवीदेवता पुज्ने त्यो अगुवाको पछि पछि थिए– सयौँ कलाकार । ‘सय थरी गोडा एउटै चाल’ भने जस्तै भूमि अर्चनामा एक हजार तीन सय विद्यार्थी गोडाको चाल मिलाइरहेका थिए ।
रङ्गमञ्चमा आकर्षित बन्दै चलचित्र कलाकार
नेपालका हलमा दर्शकको चाप फेरि घट्न थालेको छ । नेपाली नाटक मञ्चन हुने ‘थिएटर’ मा भने दर्शक भरिभराउ छन् । पछिल्लो समय थिएटरले राम्रो बाटो समातेको छ भन्दा खासै फरक नपर्ला । यति मात्र होइन अहिले चलचित्रका धेरै कलाकार रङ्गमञ्चमा रुचि राख्न थालेका छन् ।
रङ्गमञ्चमा जम्ने हुटहुटी
नाटक कलाको यस्तो विधा हो; जो यसमा डुब्छ उसले मात्र नाटकलाई बुझ्छ । बाहिरबाट हेर्दा नाटकको उद्देश्य र महत्व मनोरञ्जन जस्तो मात्र देखिन्छ तर रङ्गकर्मी भने यसभित्र जीवन नै लुकेको बताउँछन् ।
मायाप्रेम र बिछोड ‘सैयारा’
ताराहरूमध्येको एउटा एक्लो तारा हो ‘सैयारा’ जसले संसारलाई उज्यालो बनाउन आफ्नो तन, मन र धन सबै समर्पण गर्छ । निर्देशक मोहित सुरी निर्देशित चलचित्र ‘सायरा’ को संवाद हो, यो । निर्देशक सुरीले चलचित्र ‘आशिकी २’ बाट नै प्रेममा सफल–असफल भएका युवकयुवतीको कथा सुनाउँदै आएका छन्
साउनमा हरियो चुरा
साउन महिनाको पहिलो सोमबार । प्रायः महिलालाई काँचका हरिया चुरामा सजिएको देख्न सकिन्छ । साउनको सुरुवातसँगै हिन्दु महिलामा छुट्टै उत्साह र उमङ्ग छाएको छ । मेहदी र हरियो चुरा लगाउनेको ‘क्रेज’ यतिबेला बढ्दै गएको छ ।
चलचित्रमा सहायक कलाकार
चलचित्र हेर्दा त आन्नद आउँछ तर चलचित्र एउटा वा दुई वटा व्यक्तिका कारण चल्ने होइनन् । चलचित्र चल्ने भनेको टिम वर्कले नै हो । चलचित्रमा निर्देशकको आफ्नै भूमिका हुन्छ, गीत सङ्गीतको आफ्नै भूमिका हुन्छ र चरित्र पात्रको आफ्नै भूमिका हुन्छ ।
सम्बन्धमा अल्झिएको कथा ‘मेट्रो इन दिनो’
सम्बन्धको धागो सधैँ टिक्छ भन्ने हुँदैन ।
कलाकारको वैकल्पिक पेसा
विभिन्न क्षेत्रमा संलग्न व्यक्तिमध्ये कसैले सोखले त कसैले बाध्यताले वैकल्पिक पेसा अपनाइरहेका छन् । कोही आर्थिक अवस्था बलियो बनाउन त कोही आफ्नो रुचिको सपना पूरा गर्न वैकल्पिक पेसातर्फ आकर्षित भएका छन् ।
असारमा चलचित्रको खडेरी
चलचित्र हेर्न दर्शक चाहिन्छ तर दर्शक कहाँबाट ल्याउने ? यो धेरै चलचित्र वितरकबाट प्रायः सुनिने गुनासो हो । वैशाख र जेठ महिनामा अञ्जिला, ऊनको स्विटर जस्ता नेपाली चलचित्रले यस क्षेत्रको साख केही जोगाएको थियो तर असार महिना चलचित्र प्रदर्शनका लागि भने सुक्खा नै साबित भएको छ । असारमा एउटा मात्र नेपाली चलचित्र प्रदर्शनको तयारीमा छ ।
‘लाइट’ ले सशक्त बनाएको रङ्गमञ्च
सफल नाटकको पछाडि कलाकारको जीवन्त अभिनय, उत्कृष्ट कथा, गीत/सङ्गीतबाहेक प्रकाश व्यवस्थापनको पनि उत्तिकै महìवपूर्ण भूमिका हुन्छ । पर्दापछाडि बसेर प्रकाश व्यवस्थापन गर्ने प्राविधिकको मेहनतले नाटकलाई सशक्त बनाउँछ ।
आधुनिकतामा हराउँदै गएको धान दिवस
‘असारै महिनामा पानी पर्यो रुझाउने एक्लो यो मेरो मन कसरी बुझाउने’ तुलसी गजमेरको रचना तथा सङ्गीत र छुजन डुक्पा शेर्पाको आवाजमा सजिएको यो गीत असार १५ अर्थात् धान दिवसका दिन धेरै गुञ्जिने गर्छ । किसान वर्षभरको छाक जुटाउन यो महिनामा खेतीमा व्यस्त हुन्छन् । किसान असारे भाकामा प्रायः यही गीत गुनगुनाउँदै हिलोमा धान रोप्ने गर्छन् ।
