सुकृत नेपाल
जाडोसँगै चिसियो चलचित्रको व्यापार
काठमाडौँको मौसम चिसिएसँगै नेपाली चलचित्रको व्यापार पनि चिसिन थालेको छ । एक त जाडो मौसम त्यसमाथि नयाँ राम्रा चलचित्र खासै प्रदर्शनमा आएका छैनन् । यो क्रम कहिलेसम्म जारी रहने हो भन्ने कुरा न कलाकारहरू भन्न सक्छन्, न हल सञ्चालक नै । दसैँतिहारको अवसरमा नेपाली चलचित्रले राम्रो व्यापार गरेको थियो । ‘परदेशी २’, ‘पशुपति प्रसाद २’, ‘भस्मे डन’ र ‘दिमाग खराब’ लाग्दा दर्शकहरूले हल भरिभराउ भएका थिए । त्यसअघि ‘नाङ्गो गाउँ’ र ‘एक भागवत एक गीता’ ले पनि दर्शकको साथ राम्रै पाएको थियो । चाडपर्वमा बिदाको फाइदा उठाउँदै धेरै चलचित्रले लगानी उठाउन सफल भएका छन् तर अहिले जाडो मौसमले गर्दा पनि हलहरू खासै भरिभराउ देखिँदैनन् ।
आनन्द निवासमा आत्महत्याको प्रयास ‘काल’
मृत्यु र समय चक्रको विषयमा केन्द्रित नाटक ‘काल’ ले आर्थिक मन्दीको विषय छुँदै मानव जीवनमा पारिरहेको मनोवैज्ञानिक असरलाई प्रस्तुत गर्न खोजेको छ । काल अर्थात् मृत्यु र समय चक्र । नाटकले यी दुवै पक्षलाई छुने प्रयास गरेको छ । नाटक एक सामाजिक कथा हो, जहाँ हामी नाटकभित्र कहीँ न कहीँ आफूलाई पाउँछौँ । आर्थिक मन्दी र प्राकृतिक तथा सामाजिक कारणले मनोवैज्ञानिक रोगको सिकार भएका व्यक्ति जो आफूलाई केही गर्न नसक्ने ठानेर आत्महत्याको बाटो रोज्छन् तर आत्महत्याको प्रयास कतै सफल हुँदैन ।
सडक नाटकको बढ्दो आकर्षण
रङ्गमञ्चबाहिरको खुला ठाउँमा पनि नाटक गर्न सकिन्छ भन्ने अभ्यास हो, ‘सडक नाटक’ । अहिले उपत्यका मात्र होइन, काठमाडौँबाहिरका विभिन्न प्रदेशमा पनि सडक नाटकको आकर्षण बढ्दो छ । सामाजिक विकृतिविरुद्ध जनचेतना फैलाउन सडक नाटक प्रभावकारी बन्दै गइरहेको छ । अहिले आमनागरिकलाई सडक नाटकले जागृत गराउने काम गरेको छ ।
मानेक्शको जीवनी ‘साम बहादुर’
साम बहादुर! पहिलो फिल्ड मार्सल साम मानेक्शको जीवनमा आधारित चलचित्र हो। चलचित्रबारे जान्नुअघि साम को थिए त ? सामले पूर्वी पाकिस्तानलाई पाकिस्तानबाट अलग गर्न बङ्गलादेशको स्थापना र भारतलाई बलियो बनाउन इन्दिरा गान्धीसँगै महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेका थिए। जब इन्दिरा गान्धीले राजनीतिक धुरीमा बलियो निर्णय लिइन्, सेनाका सर्वोच्च अधिकारीका रूपमा सामले गान्धीको निर्णयलाई सफल बनाएर इतिहास रचे।
बुवा–छोराको कथा ‘एनिमल’
बुवा–छोराबिच द्वन्द्व र प्रेम हुनु सामान्य कुरा हो र यही विषयलाई लिएर बलिउडमा धेरै चलचित्र बनिसकेका छन् । अमिताभ बच्चन र दिलीपकुमार अभिनित चलचित्र ‘शक्ति’, अमिताभ बच्चन र प्राण अभिनित ‘सराबी’ बुवा–छोराबिचको कथा भएको चलचित्र हो । पुरानो जमानाको भए पनि यी चलचित्रलाई अहिले पनि धेरैले सम्झिने गरेका छन् । अहिले युवावर्गलाई लक्षित गरेर निर्देशक सन्दीप रेड्डी वाङ्गाले बुवा–छोराकै सम्बन्धको विषयलाई लिएर एउटा द्वन्द्वले भरिएको चलचित्र ‘एनिमल’ दर्शकसामु पस्कनुभएको छ । साथै निर्देशकले बलिउडमा केही नाम चलेका कलाकारलाई पनि चलचित्रमा अभिनय गराउनुभएको छ ।
ओस्कारको प्रतिस्पर्धामा ‘टुवेल्थ फेल’
विधु विनोद चोपडा निर्देशित चलचित्र ‘टुवेल्थ फेल’ २०२४ ले ओस्कार प्रतिस्पर्धामा प्रवेश पाएको छ । चलचित्रमा कुनै पनि मान्छेमा कडा परिश्रम गर्ने जोश, जाँगर र उत्साह छ भने जस्तोसुकै प्रतिकूल परिस्थितिमा पनि आफ्नो सफलताको यात्रा आफैँ तय गर्न सक्ने सन्देश दिएको छ । चलचित्रमा युवाको कडा परिश्रम, उनीहरूले कामप्रति देखाएको लगन र मेहनतलाई उजागर गर्न खोजेको छ । चलचित्रको कथा दिल्लीको मुखर्जी नगरबाट सुरु हुन्छ, जहाँ हजारौँ युवा आइपिएस (भारतीय प्रहरी सेवा) परीक्षाको तयारी गरिरहेका देखिन्छन् । मनोज र उनको सम्पूर्ण परिवारमध्ये प्रदेशको चम्बलमा बस्छन् । बुवाको जागिर सकिएपछि घरको आर्थिक अवस्था नाजुक बन्दै गएको छ । दिनमा दुई छाक खानसमेत सङ्घर्ष गर्नु परेको छ । स्कुलमा निकै मेहनती मनोज अन्य विद्यार्थी जस्तो चिट चोर्न र अरूको सार्नुलाई उचित ठान्दैनन् ।
एक खुट्टाले कत्थक गर्ने सीता
सीता सुवेदी (क्लासिक) को एउटा खुट्टा छैन तर पनि उहाँ शास्त्रीय नृत्य ‘कत्थक’ को नृत्याङ्गना हुनुहुन्छ । १२ वर्षको उमेरमा बोन म्यारो क्यान्सरका कारण उहाँले आफ्नो खुट्टा गुमाउनु परेको थियो तर पनि हिम्मत नहारी उहाँ आफ्नो कला र सिपमा दत्तचित्त भएर लागिरहनुभयो । नृत्य गर्ने क्रममा उहाँको देब्रे खुट्टाको घुँडाभन्दा तल हल्का सुन्निएको थियो । उहाँको परिवारले उहाँलाई अस्पताल पु¥याउनुभयो र धेरै चिकित्सकसँग पनि परामर्श गर्नुभयो तर समस्या पत्ता लगाउन सकिएन । उहाँ भन्नुहुन्छ, “अन्ततः भरतपुर क्यान्सर अस्पतालले मात्र समस्या पत्ता लगायो । अस्पतालमा खुट्टाको हड्डी निकालेर परीक्षण गर्दा थाहा भयो, बोन म्यारो क्यान्सर भएको रहेछ ।” त्यसपछिको घटना झन् कहालीलाग्दो भएको सीता सुनाउनुहुन्छ ।
राजनीतिको अदृश्य पाटो : दिमाग खराब
नेपाली चलचित्र कि त राजनीतिक कथाले बिक्छ कि हाँसो रोधनले । दर्शकलाई साढे दुई घण्टा चलचित्र हलमा रोकिराख्न ‘सस्सपेन्स’ पनि कायम राख्न सक्नु पर्छ । यस्तै विशेषता भर्न सक्दा पछिल्ला चलचित्र ‘नाङ्गो गाउँ’, ‘जारी’, ‘भस्मे डन’ र अहिले ‘दिमाग खराब’ ले दर्शकको वाहवाही पाउन सफल भएका छन् ।
सो बाँडफाँटमा किन सधैँ विवाद
चलचित्र ‘दिमाग खराब’ हेर्न दर्शकको अत्यधिक भिड लागिरहेको समयमा निर्देशक–निर्माताले चलचित्रको प्रदर्शन रोक्ने घोषणा गरे । हलहरूले राम्रो सो नदिएको भन्दै निर्माताले यस्तो घोषणा गरेपछि राम्रो चर्चा कमाएको चलचित्र हेर्न पालो कुरिरहेका दर्शकलाई केही विष्मातमा पनि पा¥यो । केही दर्शकले यस्तो घुर्काइ चलचित्र चलाउने फन्डा मात्र भएको पनि सम्झे ।
‘टाइगर–३’ एक्सनले नै बोझिलो
सलमान खान–कट्रिना कैफ अभिनीत ‘एक था टाइगर’ बाट सुरु भएको जासुसी कथा ‘टाइगर जिन्दा है’ पछि अब ‘टाइगर ३’ मा दोहोरिएको छ । लाखौँ दर्शकका लागि सलमान खान अभिनीत चलचित्र भनेपछि पुग्छ । त्यसको कथावस्तुभन्दा पनि खानको अभिनयले प्राथमिकता पाएको हुन्छ ।
तिहार मनाउन उत्साहित ‘सेलिब्रेटी’
झिलिमिली बत्तिको चाड तिहारले सबैलाई छोइसकेको छ । तिहारकै लागि भाइमसाला, दियो, पाला, झिलिमिली बत्ती, फूलमालालगायतका विविध सरसामानको किनमेल गर्न पनि भ्याइनभ्याइ छ । घरघरमा सेलरोटीलगायत अनेकौँ मिठाई बनाउन गृहिणीहरूको व्यस्तता बढेको छ । केटाकेटी युवायुवती देउसी भैलीको तयारीमा लागेका छन् ।
देउसीभैलोको त्यो रमाइलो
दसैँपछिको दोस्रो ठुलो चाड तिहार, उज्यालोको पर्व ! पशुपन्छी, प्रकृति र दाजुभाइ पूजा गरिने चाड हो– तिहार । वर्षमा एक पटक खेलिने देउसीभैलो जसको तिहारमा विशेष महत्व रहनु स्वाभाविक हो । संस्कृति धान्न वा मनोरञ्जन गर्न खेलिने देउसीभैलोको तौरतरिका समय अनुकूल बदलिँदै जान थालेको छ । सारङ्गी, मादल, डम्फु र बाँसुरीका साथै हारमोनियमका धुनमा ताल सुर मिलाएर इतिहास र पुराणका कथा सुनाउँदै देउसी खेल्ने पुरानो प्रचलन अहिले धेरै कम देख्न पाइन्छ । आजभोलि ठाउँ अनुसार सबै कुरा परिवर्तित हुँदै गइरहेका छन् । देउसीभैलो भट्याउने भाकाहरू धेरै बदलिएका छन् ।
अर्घाखाँचीको भैरव नाच काठमाडौँमा
अर्घाखाँचीको ऐतिहासिक, पौराणिक, धार्मिक तथा सांस्कृतिक भैरव नाचको प्रदर्शन काठमाडौँमा भएको छ । बुधबार अर्घाखाँची जिल्लावासीको आयोजना तथा सम्पदा संरक्षण महाअभियानको सहकार्यमा हनुमानढोका, वसन्तपुर (कालभैरवअगाडि) भैरव नाचको प्रदर्शन भएको हो ।
‘फ्लावर अफ इभिल’ मा आधारित ‘दुरङ्गा’
गत वर्ष प्रदर्शन भएको वेब सिरिज चलचित्र ‘दुरङ्गा’ लाई दर्शकले निकै रुचाए । सस्पेन्स, थ्रिलरका कारण शरीर थर थर कपाउन बाध्य बनाउने यस शृङ्खलाको दोस्रो सिजनलाई रोहन सिप्पीले निर्देशन गर्नुभएको छ । सिरिजमा अमित साध, दृष्टि धामी, गुल्सन दैवेया, अभिजित खाण्डेकर, दिव्या सेठ, हीरा मिश्रा, राजेश खट्टर, जाकिर हुसेन, बरखा सेनगुप्ता र निवेदिता सर्राफलगायतका कलाकारको अभिनय छ । चलचित्र साइकोलोजिकल क्राइम थ्रिलर कोरियन ड्रामा ‘फ्लावर अफ इभिल’ मा आधारित छ ।
भूकम्पपीडितलाई सहयोग गर्न आग्रह
जाजरकोट भूकम्पपीडितलाई राहत र घाइते उद्धारमा जुट्न कलाकारले आग्रह गरेका छन् । उनीहरूले सबै कलाकारलाई आफूहरूले सकेको सहयोग गर्न आग्रहसमेत गरेका छन् । चलचित्र निर्माता तथा निर्देशक आकाश अधिकारीले सामाजिक सञ्जालमार्फत आफूसँग भएको पाँच हजार ७० थान त्रिपाल पीडितलाई सहयोग गर्ने जनाउनुभएको छ ।
