पशुपति क्षेत्रको मृगस्थलीमा शतबीज मार्ग बनाइने
विश्व सम्पदा सूचीमा सूचिकृत पशुपति क्षेत्रको मृगस्थलीमा शतबीज मार्ग बनाइने भएको छ । पशुपति क्षेत्र विकास कोष सञ्चालक परिषद्को बैठकले आर्थिक वर्ष २०७९/८० का लागि प्रस्तुत कार्यक्रम र बजेटमा मार्ग बनाइने उल्लेख छ ।
गाउँको नीति नियम बनाउन भुजुङमा भदौ सभा
लमजुङको पर्यटकीय गाउँ भुजुङमा नीति नियम तथा ऐन निर्माण तथा संशोधनका लागि भदौ सभा सुरु भएको छ।
पशुपतिको बजेट पारित, मृगस्थली क्षेत्रमा शतबीज मार्ग बनाइने
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयमा परिषद्का अध्यक्ष एवम् पर्यटनमन्त्री जीवनराम श्रेष्ठको अध्यक्षतामा बसेको बैठकमा कोषाध्यक्ष नारायणप्रसाद सुवेदीले ९६ करोड ८४ लाख ४७ हजार रुपियाँ बजेट प्रस्तुत गर्नुभएको हो ।
इन्द्रजात्राको रौनक सुरु
काठमाडौँ, भदौ २२ गते। हनुमानढोका दरबारअगाडि बुधबार लिङ्गो उठेपछि आधिकारिक रूपमा इन्द्रजात्रा (येँया पुन्ही ) सुरु भएको छ। आठ दिनसम्म चल्ने पर्व उपत्यकावासीको महत्वपूर्ण जात्राका रूपमा लिने गरिन्छ। भाद्र शुक्ल द्वादशीका दिन हनुमानढोकाअगाडि धार्मिक विधिपूर्वक इन्द्रध्वजासहितको योंसी (लिङ्गो) बिहान ७ बजेर १७ मिनेटमा ठड्याउने साइत नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिले निकालेको हो। नालास्थित जङ्गलमा छोडिएको बोकाले छोएको रुख काटी एकादशीका दिन विधिपूर्वक इन्द्रध्वजाको लिङ्गो तयार पार्ने गरिन्छ।
चेपाङले मनाए ‘न्वागी’
चितवनका चेपाङ समुदायले बुधबार ‘न्वागी’ पर्व मनाएका छन् । हरेक वर्ष भदौ महिनामा चेपाङ समुदायले यो पर्व मनाउँदै आएका छन् ।
सम्पदाहरूको संरक्षणबाटै पर्यटन प्रवर्द्धन सम्भव : प्रमुख साह
काठमाडौं महानगरपालिकाका प्रमुख वालेन्द्र साहले नेपालका सम्पदाहरुको संरक्षणबाट नै पर्यटन क्षेत्रको विकास गर्नसकिने बताउनुभएको छ । प्रमुख साहले नेपालमा भएका सम्पदाहरु संरक्षण गर्नसके मात्रै पर्यटन विकासमा ठूलो योगदान पुग्ने बताउनुभयो ।
इन्द्रजात्रालाई अन्तर्राष्ट्रियकरण गर्न आवश्यक छ : उपप्रमुख डङ्गोल
काठमाडौं महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनिता डङ्गोलले इन्द्रजात्रालाई राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रियकरण गर्न आवश्यक रहेको बताउनुभएको छ ।
इन्द्रजात्रा सांस्कृतिक पर्यटनको प्रमुख आकर्षण : पर्यटन मन्त्री श्रेष्ठ
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री जीवनराम श्रेष्ठले इन्द्रजात्रा नेपालको सांस्कृतिक पर्यटनको लागि प्रमुख आकर्षण रहेको बताउनुभएको छ ।
इन्द्रजात्रा विधिवत् रुपमा सुरु (फोटो/भिडियो)
इन्द्रजात्रा आजदेखि विधिवत् रुपमा शुरु भएको छ । आज बिहान (बुधबार) ७:१७ बजेको शुभ साइतमा इन्द्रध्वजोत्थान (यःसिं) पश्चात विधिवत रुपमा इन्द्र जात्रा सुरु भएको मानिन्छ ।
मुगुमा धार्मिक मेला सुरु
मुगुमा गुरादेव, बिजयगुरादेव लगायतका धार्मिक मेलाहरू सोमबारदेखि सुरु भएका छन् । ऐतिहासिक धार्मिक महत्त्व राख्ने मेलाहरू कोरोनाका कारण अघिल्ला दुई वर्ष हुन सकेका थिएनन् । यस पटक मेला सुरु भएपछि जिल्लाका गाउँ बस्तीमा चहलपहल सुरु भएको छ।
इन्द्रजात्रा (येँयाः) को तयारी तीव्र गतिमा (फाेटाे फिचर)
हनुमानढोका दरबार क्षेत्रमा इन्द्रजात्रा (येँयाः) को तयारी तीव्र गतिमा भइरहेको छ ।आउँदो बुधबार शुरु हुने यस पर्वकाे लागि उक्त क्षेत्रको सरसफाइ र रङ्गरोहनका कार्य भइरहेको हो ।
जापानी नागरिक काकिमीले चौरासी पूजा गर्ने
तीन दशकदेखि जिल्लाको विकास निर्माण तथा सामाजिक कार्यमा सक्रिय रहनुभएका जापानी नागरिक काजुमासा काकिमी ‘ओके बाज’ले चौरासी पूजा आफ्नो कर्मथलो पाल्पामै गर्ने हुनुभएको छ ।
काभ्रेको यःसि (इन्द्रध्वज) काठमाडौं भित्र्याइयो
काभ्रेको नाला बाट ल्याइएको यःसि (इन्द्रध्वज) आज (आइतबार) बिहान ७ः२४ बजे नगर भित्र्याइएकाे छ । भदौ १३ गते सोमबार बिहान ९ः१७ बजे को साइतमा वनयात्रा गरी बेलुकी ८ः०९ बजेको साइतमा यःसिः (इन्द्रध्वजा)का लागि वृक्ष कटन गरिएको थियो ।
टुँडिखेलमा गौरा पर्वको रौनक (फोटो फिचर)
सुदूरपश्चिम प्रदेशमा विशेष रुपमा मनाइने गौरापर्व राजधानीको टुँडिखेलमा मनाइएको छ। हरेक वर्षजस्तै शनिबार सुदूरपश्चिममबाट काठमाडौं आएर बसोबास गर्ने समुदायले सद्भाव र एकताको सन्देश दिने गौरा पर्व मनाएका हुन्।
गौरा पर्वको अन्तिम दिन आज दूर्वाष्टमी व्रत
सुदूरपश्चिम प्रदेशको मौलिक गौरा पर्वको अन्तिम तथा महत्वपूर्ण दिन आज व्रतालु महिलाले दूर्वाष्टमी व्रत बसी मनाउँदै छन् । यस दिनलाई अठवाली पनि भन्ने गरिएको छ ।
छायो देउडाको लहर...
गौरा पर्व तिथिअनुसार दुई किसिमका हुन्छन् । शुक्ल पक्षमा पर्ने गौरा पर्वलाई उजेली गौरा र कृष्ण पक्षमा पर्ने गौरा पर्वलाई अनेरी गौरा भन्ने चलन छ । नव विवाहिता महिलाले पहिलो उपवास लिँदा उजेली गौरा परेको वर्षदेखि सुरु गर्ने चलन छ । गौरा पर्वको पहिलो दिन बिरुडा पञ्चमीमा पञ्च अन्नहरू गहुँ, केराउ, गहत, मास, गुरौसलाई तामाको भाँडामा राखी परिवारका सदस्य र नातागोताहरू एक ठाउँमा बसेर मङ्गलगान गाउँदै बिरुडा भिजाएर गौरा पर्वको सुरुवात गरिन्छ । त्यसकै भोलिपल्ट षष्ठीका दिन घर नजिक टोलका सबै मानिसको पायक पर्ने कुवा, पँधेरो वा जलाशयमा बिरुडा धुने काम गरिन्छ । बिरुडा धुने बेलासमेत छुट्टै सगुन फाग गाउने गरिन्छ । धोइसकेपछि आ–आफ्नो घरमा लगिन्छ । गौरा पर्वको तेस्रो दिन अर्थात् सप्तमीमा हरियो धान र तिलको बोटमा अन्य कपडालगायतका वस्तु प्रयोग गरी गौराको मूर्ति तयार पारिन्छ । उक्त मूर्ति डालोमा राखी
दिव्यनगरः जहाँ छ प्राचीन कालिका देवीको मन्दिर
चितवन जिल्लाको ज्योतिनगर वडा नं २६ अर्थात यसलाई दिव्यनगर पनि भनिन्छ। यही स्थलमा रहेको छ प्राचीन कालिका देवीको मन्दिर। भनिन्छ, पौराणिककालमा पाण्डवहरुले यहाँ मन्दिर बनाउन लगाएका थिए। यस स्थलमा ४ वटा माटोको ढिस्का अर्थात स्तुपा जस्तो थियो।
-original-thumb.jpg)
गौरा महत्त्वपूर्ण सांस्कृतिक पर्व
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले गौरा पर्वले परिवार तथा सामाजिक जीवनमा आपसी प्रेम, विश्वास र सद्भाव प्रगाढ बनाउने विश्वास व्यक्त गर्नुभएको छ। कर्णाली तथा सुदूरपश्चिम प्रदेशमा उत्साह र उमङ्गका साथ मनाइने गौरा पर्वका अवसरमा शुभकामना सन्देश दिँदै उहाँले गौरालगायतका पर्वले राष्ट्रिय एकता सुदृढ पार्न थप सहयोग पु-याउँदै आएको उल्लेख गर्नुभएको छ। उहाँले सन्देशमा गौरा पर्वको सांस्कृतिक, धार्मिक महìवलाई आगामी दिनमा अझ बढी प्रचारप्रसार गर्दै यसलाई राष्ट्रिय चाडका रूपमा स्थापित गर्न सबैले जोड दिन आवश्यक रहेको उल्लेख गर्नुभएको छ।
पहिचानजन्य काममा सबै जुट्नुपर्छ : मन्त्री श्रेष्ठ
संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासनमन्त्री राजेन्द्र श्रेष्ठले नेवार समुदायको भाषा, संस्कृति र संस्कार नै पहिचानको मूल आधार भएकाले त्यसको संरक्षणमा लाग्न सबैलाई आव्हान गर्नुभएको छ । नेवार समुदायको संस्कृति र संस्कार दिनदिनै ओझेलमा पर्दैगएको चिन्ता व्यक्त गर्नुहुँदै उहाँले सो आव्हान गर्नुभएको हो ।
ऋषेश्वर मन्दिरमा व्रतालुको भीड
आज ऋषि पञ्चमी । हरेक वर्ष भाद्र शुक्ल पञ्चमीको दिनमा सप्तऋषिहरुको पूजा आराधना गरेर ऋषि पञ्चमी पर्व मनाइन्छ । बिहीबार काठमाडौंको टेकुस्थित ऋषेश्वर मन्दिरसहित देशभरका ऋषेश्वर मन्दिरमा व्रतालु महिलाहरुको भीड रहेको छ ।
तस्बिरमा ऋषिपञ्चमी (फोटो फिचर)
भाद्र शुक्ल पञ्चमीका दिन मनाइने ऋषिपञ्चमी आज हिन्दु नेपाली नारीहरूले अरुन्धतीसहित सप्तऋषिको पूजा आराधना गरी मनाउँदै छन् । महिलाहरूले आज बिहानै उठेर नित्य कर्म गरी नजिकको नदी, खोला, ताल, तलैया र पोखरीमा गई ३६५ वटा दत्तिवनले दाँत माझ्ने, गाईको गोबर, माटो एवम् खरानी लगाई स्नान गर्दछन् ।
चथाः पर्व मनाउने परम्परा
उपत्यकामा ‘जीवनमा कहिल्यै चोरीको दोष नलागोस्’ भन्ने कामनासहित बिहान गणेश र राति चन्द्रमाको पूजा गरी चथाः पर्व मनाउने परम्परा छ। भाद्र शुक्ल चतुर्थीको अवसरमा बुधबार बिहानै घर चोख्याएर दुबो, लड्डु र मूलासहित भगवान् गणेशजीको पूजा गरिन्छ। साँझ चन्द्रमाको पूजा गर्दा कमलको पात वा अदुवाको पातमा नैवेद्य, काँक्रो, नासपाती, अनार, अम्बा तथा केराउ, चना, बकुल्ला, मकै, भटमास, गहुँलगायत आठ प्रकारका भुटेको गेडागुडी चढाइन्छ। संस्कृतिविद् प्रा. डा. पुरुषोत्तमलोचन श्रेष्ठले चन्द्रमालाई चढाएको फलफूल तथा गेडागुडी प्रसादका रूपमा खाने चलन रहेको जानकारी दिनुभयो। उहाँले यो चौथीमा चन्द्रमाको पूजा गर्ने विषयमा दुई मान्यता रहेको जानकारी दिँदै भन्नुभयो, “एकथरी चन्द्रमाको दर्शन गर्न नहुने मान्यताका साथ घरको सबै झ्याल ढोका लगाउँछन् र लुकेर पूजा गर्छन्। अर्काथरी घरको आँगनमा सदस्य जम्मा भएर बस्छन्। चन्द्रमा देखा परेपछि पूजा गरी प्रसाद खाएर मात्र भित्र पस्छन्।”
‘सामाजिक सञ्जालमै तीज रमाइलो’
समय र परिस्थितिसँगै हाम्रा चाडवाड, संस्कृति मनाउने तरिकामा केही परिवर्तन हुँदै गएका छन् । घरका आँगन, गाउँका चौतारी, मठमन्दिर, बजारका चोक, खुल्ला चउरमा मौलिक भाकामा घन्कने तीजका भाका अहिले यी ठाउँमा देख्न पाइएन । यस पटकको तीजे रमाइलो फेसबुक र टिकटकमा व्यापक छाएको छ ।
आज गणेश चौथी मनाइँदै
आज गणेश चौथी । भगवान गणेशको विशेष पूजा आराधनासहित गणेश चौथी मनाइँदैछ । हरेक वर्ष भाद्र शुक्ल चतुर्थी तिथिका दिनलाई गणेश चौथीको नाममा वैदिक सत्य सनातन हिन्दु धर्मावलम्वीहरुले मनाउने गर्छन् ।
मनाइयो तीज : पशुपतिमा करिब सात लाख दर्शनार्थी
काठमाडौं, भदौ १४ गते । नेपाली नारीको महान् पर्व तीजका अवसरमा पशुपतिनाथ मन्दिरमा करिब सात लाख दर्शनार्थीले दर्शन एवं पूजा आराधना गरेका छन्।मंगलबार साँझ सात बजेसम्म करिब सात लाख भक्तजनले पशुपतिनाथ मन्दिरमा दर्शन गरेको कोषका संस्कृति संरक्षण महाशाखा प्रमुख गौरी शङ्कर पराजुलीले जानकारी दिनुभयो। बेलुकी आरती चलिरहेका बेला पनि पशुपति क्षेत्रमा भक्तजनको उत्तिकै भीड रहेको उहाँले सुनाउनुभयो। भाद्र शुक्ल तृतीयाका दिनमा आज देवादिदेव महादेवको पूजा आराधना गरी महिलाले हरितालिका (तीज) पर्व मनाएका हुन्। पर्वका अवसरमा आज पशुपतिनाथ मन्दिरमा बिहानैदेखि भक्तजनको भीड लागेको थियो। पशुपतिनाथ मन्दिरमा यस वर्ष विगतभन्दा सहज रुपमा दर्शन गर्न पाइएको भक्तजनले बताएका छन्। पन्ध्र वर्षपछि पशुपतिनाथको पूर्वी ढोका खोलेपछि भक्तजनलाई दर्शनमा सहज भएको पशुपति क्षेत्र विकास कोषले जनाएको छ।राजधानीको उत्तरपूर्वी भेगका गोकर्णेश्वर र नागेश्वर मन्दिर, भक्तपुकरको डोलेश्वर, ललितपुरको सन्तानेश्वरलगायत काठमाडौँ उपत्यका र देशभरका शिवालयमा बिहानैदेखि भक्तजनको भीड लागेको थियो। भाद्र शुक्ल तृतीयामा व्रत बसी शिव पार्वतीको पूजा, उपासना गरेमा सुख, शान्ति र कल्याणको प्राप्ति हुने धार्मिक विश्वास छ। सत्ययुगमा हिमालय पुत्री पार्वतीले गौरीघाटमा बसी तपस्या गरेर श्री महादेव पति पाउने बरदान पाएकी थिइन्। तर पिता हिमालयले पार्वतीको इच्छा विपरीत विष्णुसित विवाह गरिदिन खोजेपछि साथीहरूलाई आफ्नो समस्या सुनाइन्। पार्वती समस्यामा परेको थाहा पाएपछि उनका साथीहरूले हरण गरेर लगी कसैले नदेख्ने ठाउँमा लुकाएर राखिदिए। साथीहरूले लुकाएकै ठाउँमा पार्वतीले निराहार व्रत गरी महादेवलाई पतिका रुपमा प्राप्त गरिन्। यसरी पार्वती साथीहरूद्वारा हरण भएको दिन भाद्र शुक्ल तृतीयाको दिन भएकाले त्यही समयदेखि हरितालिका (तीज)को व्रत लिने प्रचलन शुरु भएको धर्मशास्त्रीय मत छ। संस्कृत भाषाका ‘हरित’ र ‘आलिका’ दुईवटा शब्द मिलेर हरितालिका शब्द बनेको छ। जसमा ‘हरित’ शब्दको अर्थ हरण गरिएको र ‘आलिका’ शब्दको अर्थ साथी भन्ने हुन्छ। सत्ययुगमा आजैको दिन निराहार व्रत बसी पार्वतीले श्रीमहादेव स्वामी पाएकीले आजको दिनमा व्रत बस्दा मनोकामना पूरा हुने विश्वास छ। नारीले परिवारको अभिभावकका रुपमा प्रतिनिधित्व गरी व्रत बस्ने भएकाले नसकेका अवस्थामा अथवा रजस्वला भएका बेलामा पुरुषले पनि व्रत बस्ने गरेका छन्। यस अर्थमा अहिले केही नारीवादीले उठाएजस्तो विभेदकारी व्रत परम्परा पनि तीज नभएको धर्मशास्त्रविद्हरूको भनाइ छ। समग्रमा मनोकामना पूर्ण गराउने र सम्पूर्ण परिवारको कल्याणका लागि यो व्रतको प्रयोजन रहेकोे धर्मशास्त्रीहरूको मत छ। आत्मावादी र ईश्वरवादी दुवैले यो व्रत लिने गरेका छन्। समग्रमा परिवारको यस लोकमा सुख, शान्ति र पारलौकिक सद्गतिका लागि तीजको व्रतको महत्व छ।व्रत सकाम, निष्काम, नित्य, नैमित्तिक, र काम्य गरी पाँच किसिमका छन्। तीजको व्रत नित्य र काम्य दुवै खालको भएको धर्मशास्त्रीय मान्यता छ। हरितालिका पर्व समापनका अवसरमा केही मानिसले आज पूजा लगाउँछन्। आज पूजा नलगाउनेले भने भाद्र शुक्ल चौथीका दिन बिहान गोदान एवं पूर्णपात्र दान गरेर व्रत समापन गर्छन्। सोमबार राति दर खाएपछि औपचारिक रुपमा सुरु हुने तीज पर्व ऋषि पञ्चमीसम्म मनाइन्छ। तृतीयाका दिन हरितालिका व्रत, चौँथीका दिन गणेश भगवानको पूजा र पञ्चमीका दिन स्नान गरी अरुन्धतीसहित सप्तऋषिको पूजा गरी तीज समापन हुन्छ। नेपाली नारीले यो पर्व विशेष रुपमा मनाउँछन्। रासस
