युवा पुस्तामा लोकप्रिय बन्दै लाखे नाच
झण्डैँ दुई सय वर्ष इतिहास बोकेको पूर्वी पहाडी जिल्ला भोजपुरको लाखे नाचप्रति स्थानीय युवाको चासो बढेको छ ।
भुललाई प्रकाश मानव अधिकार पुरस्कार
दशरथ चन्द नगरपालिका–४ बैतडीका हलिया मुक्ति अभियन्ता राजुराम भुललाई ‘२८औँ प्रकाश मानव अधिकार पुरस्कार’ प्रदान गरिएको छ। अनौपचारिक सेवा केन्द्र (इन्सेक)द्वारा सोमबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा हलिया मुक्ति आन्दोलनका सक्रिय योद्धा तथा मानव अधिकार अभियन्ता भुललाई ५० हजार रुपियाँ नगद र इन्सेकको प्रतीकसहित पुरस्कृत गरिएको हो। राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगका अध्यक्ष तपबहादुर मगरले उहाँलाई पुरस्कार प्रदान गर्नुभयो।
खुसियाली मनाउन नमिल्ने ठेचो जात्रा
गोदावरी नगरपालिका–१२, ठेचोमा नवदुर्गा भवानी देवीको मन्दिरको ढोकामा ताल्चा मारेसँगै बाह्रवर्षे जात्रा मनाइरहेका छन्। घण्टाकर्ण (गथामुगः चह्रे)को राति देवी मन्दिरको ढोकामा ताल्चा लगाएलगत्तै मेला तथा जात्रा सुरु भएको नवदुर्गा भवानीदेवी गुठीका अध्यक्ष धर्मराज मालीले बताउनुभयो। उहाँले जात्रा चैतमा समाप्त हुने जानकारी दिँदै बन्द मन्दिरको ढोका अगाडि पूजा गरी जात्रा मनाउने परम्परा छ, भन्नुभयो।
युगकवि सिद्धिचरण बहुभाषिक स्रष्टा
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले नेपालको प्राज्ञिक गरिमालाई राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा पु-याउन युगकवि सिद्धिचरण श्रेष्ठलगायत विशिष्ट स्रष्टाको भूमिका महत्त्वपूर्ण रहेको बताउनुभएको छ । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानद्वारा सोमबार आयोजित ‘बहुभाषिक स्रष्टा युगकवि सिद्धिचरण श्रेष्ठ’ विषयक विचार गोष्ठी तथा रचना वाचन कार्यक्रममा कुलपति उप्रेतीले प्रगतिशील रूपान्तरणका लागि समानताका पक्षमा युगकवि श्रेष्ठले कलम चलाउनुभएको चर्चा गर्नुभयो ।
युवतीमा हरियो चुरा र मेहदीको बढ्दो फेसन
हरियो चुरा र मेहदी लगाउने संस्कृतिले नेपाली किशोरी, युवती होस् या वयस्क, सबैलाई छोएको छ। खासगरी महिलाले साउन महिनाभर हातमा हरियो चुरा र मेहदी लगाउँछन्। पहिले धर्म संस्कृति मान्ने पाका महिलामा मात्र सीमित मेहदी र चुरा हिजोआज सबैजसो महिला र युवतीका लागि फेसनजस्तो भएको छ। हरियो चुरा र मेहदीको बढ्दो फेसनले हिजोआज विशेष गरी कम उमेर समूहका महिलालाई पनि ह्वात्तै समेटेको छ। हरेक प्रकारको फेसनमा लगाउन मिल्ने भएकाले पनि कम उमेरका महिलाहरू साउन महिनाको संस्कृति हरियो चुरा र मेहदीमा आकर्षित भएका हुन्।
अमात्य र बज्राचार्यबाट जुजु फाउण्डेसनको उद्घाटन
गायक योगेश्वर अमात्य र संगीतकार न्ह्यू बज्राचार्यले जुजु फाउण्डेसनको संयुक्त रुपमा उद्घाटन गर्नुभएको छ।
‘डिजिटल साक्षरता’ र ‘उहिलेको पत्रकारिता’ पुस्तक सार्वजनिक
आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्री कृष्णप्रसाद शर्मा खनालले ‘डिजिटल साक्षरता’ले अबको मार्ग प्रशस्त गरेको र ‘उहिलेको पत्रकारिता’ले इतिहासलाई स्मरण गराएको बताउनु भएको छ।
चौंथो बाह्रखरी कथा प्रतियोगिताको घोषणा
१२ खरी बुक्सले ‘बाह्रखरी कथा प्रतियोगिता–२०७९’ घोषणा गरेको छ । आइतबार काठमाडौंमा पत्रकार सम्मेलन गर्दै यस वर्षको प्रतियोगिता घोषणा गरिएको हो ।
भजन खलः सांस्कृतिक सामग्री प्रदान
मौलिक बाजाहरूको संरक्षण तथा संवद्र्धनका लागि विभिन्न भजन खलःहरूलाई सांस्कृतिक सामग्री प्रदान गरेको छ। मध्यपुर थिमी नगरपालिका–१, लोकन्थलीका अध्यक्ष बाबुकाजी डङ्गोलले भजन खलःहरूलाई वाद्यवादन प्रदान गर्नुभएको हो।
निबन्धमा अभिवन्दना
नेपाली साहित्यको फराकिलो फाँटमा २०४५ सालमा ‘ललिता’ कवितासङ्ग्रह लिएर प्रवेश गर्नुभएका श्रीओम श्रेष्ठ ‘रोदन’ मूलतः निबन्ध र लघुकथा विधामा अग्रणी मानिनुहुन्छ । मधुपर्क साहित्यिक मासिकको सम्पादकपछि गोरखापत्र दैनिकको निमित्त प्रधानसम्पादक भएर सेवानिवृत्त हुनुभए पनि पत्रकार, साहित्यकार र साहित्यिक अभियन्ताको परिचयले उहाँलाई अग्ल्याइरहेको छ । पछिल्लो चरणमा उहाँको लेखन खासगरी निजात्मक निबन्ध र लघुकथामा केन्द्रित देखिन्छ । त्यसो त नियात्राका क्षेत्रमा पनि उहाँको कलम चलिरहेकै छ र पनि प्रकाशित एक दर्जन कृतिमध्ये निबन्धकृतिकै सङ्ख्या बढी देखिन्छ । यसै सन्दर्भमा पछिल्लो कृति पनि निबन्धकै प्रकाशित छ– अभिवन्द्य ।
‘निष्ठाको यात्रा’ लोकार्पण
नेपाल महर्षि वैदिक फाउन्डेसनका अध्यक्ष डा. दीपकप्रकाश बास्कोटाको आत्मकथा ‘निष्ठाको यात्रा’ लोकार्पण भएको छ। कार्यक्रममा नेपाली कांगे्रसका नेता अर्जुन नरसिंह केसीले डा. बास्कोटाको जीवन बहुआयामिक, ऊर्जावान्, हरेक क्षेत्रमा सक्रिय र लगनका साथ काम गर्ने व्यक्तित्वको पहिचान रहेको उल्लेख गर्नुभयो।
शेर्पा साँस्कृतिक केन्द्रको अध्यक्षमा आङ डोमा निर्वाचित
हिमालयन शेर्पा साँस्कृतिक केन्द्रमा आङ डोमा शेर्पाको अध्यक्षतामा नयाँ कार्यसमिति चयन भएको छ । विहीबार भएको केन्द्रको सातौं महाधिवेशनले नयाँ समिति चयन गरेको हो ।
संस्कार–संस्कृतिको प्रतिक नाटक ‘खुवालुङ’ (फोटो फिचर)
खुवाको अर्थ नदीको पानी हो भने लुङको अर्थ ढुंगा। दुधकोशी, अरुण र तमोर नदीको संगमस्थल त्रिवेणी जलसायमा अवस्थित विशाल ढुंगालाई मुन्दुम मान्यता र विश्वासमा राख्ने गरिन्छ।
मिथिला चित्रकलाबाट रङ्गिए सरकारी कार्यालयका पर्खाल
सप्तरीको सदरमुकाम राजविराजस्थित रहेको सरकारी कार्यालयका पर्खालहरु यतिबेला आकर्षणको केन्द्र बन्दै गएको छ । ती पर्खालहरु मिथिला चित्रकलाले रङ्गिएको छ। धार्मिक परम्परा र संस्कृतिलाई जोगाउनुका साथै सरसफाइको दृष्टिले कार्यालय परिसर क्षेत्रमा मिथिला कलामार्फत् देवी देवताका चित्र बनाउन लागेको हो ।
नाटक ‘सिटामोल’ले दिँदैछ व्यङ्ग्य
सिनामङ्गलस्थित पुरानो घर थिएटरमा नाटक ‘सिटामोल’को मञ्चन सुरु भएको छ। सजीव प्राणी भएपछि रोग नलाग्ने त कुरै भएन तर रोगीको समयमै उपचार नहुँदा, औषधि नपाउँदा र भएको औषधिको पनि सही सदुपयोग नहुँदा ज्यान जाने जोखिम धेरै नै हुन्छ। सरकारले धेरैजसो औषधि निःशुल्क प्रदान गर्ने प्रावधान राखेको छ तर त्यसको सही कार्यान्वयन नहुँदा त्यही औषधिलाई हामी महँगो मूल्य तिर्ने गर्छौं। नाटक ‘सिटामोल’ यही सञ्जालमा बेरिएको छ। देश अहिले निकै नाजुक अवस्थाबाट गुज्रिरहेको छ। महँगी, कालोबजारी, भ्रष्टाचारले देशको चरम विकासमा जनतालाई सास्ती दिँदै आएको छ।
शोभा अर्जुन सङ्गीत छात्रवृत्ति र पुरस्कार प्रदान
यो वर्षको शोभा अर्जुन संगीत छात्रवृत्ति सुष्मा बिसुन्खेलाई प्रदान गरिएको छ भने नेपाली ताल बाजाका विज्ञ दीपक कुलुलाई सम्मान गरिएको छ।
नवदुर्गाको मुकुण्डो बनाउन सुरु
नवदुर्गा देवगणका १३ ख्वापा (मुकुण्डो) बनाउन मङ्गलबारदेखि शुभारम्भ गरिएको छ । प्रत्येक वर्ष गठामुगः घण्टाकर्णको दिनदेखि पूर्ण चित्रकारले मुकुण्डो तयार पार्नुहुन्छ । याछेंको नवदुर्गा बनाउने घरमा प्रत्येक दसैँमा उहाँलाई दौडधुप हुन्छ, मुकुण्डो बनाइसक्ने । चित्रकारको दौडधुप घण्टाकर्णको दिनदेखि नै हो– यो दिन सृष्टिको सुरुवात हुन्छ । १३ वटा मुकुण्डो बनाउने कालो माटो भाग लगाएर पूजा गरिन्छ ।
सिद्धार्थमा किरणको ‘समर्पण’
‘अब्सट्रयाक्ट’ कलाका पर्यायजस्तै कलाकार किरण मानन्धरको ‘समर्पण’ शीर्षक चित्रकला प्रदर्शनी सिद्धार्थ आर्ट ग्यालरीमा भइरहेको छ । यद्यपि, किरणका कलाका पारखीका लागि यसपटक फरक स्वाद मिल्ने छ ।
साहित्य लेखनले आनन्द दिन्छ : मानसाग्नि
चिकित्सा, लेखन र प्राध्यापनमा व्यस्त कवि मानसाग्नि (डा. हरिप्रसाद पोखरेल) कक्षा ९ मा पढ्दा जोगी बन्छु भनेर भारततिर पस्नुभएको थियो। यसपछि बिस्तारै मानसाग्निले योग प्राकृतिक चिकित्सा आयुर्वेदजस्ता विषयहरूमा पढाइ सुरु गर्नुभयो। उहाँ अहिले यही क्षेत्रबाट सम्बन्धित भएर अगाडि बढिरहनुभएको छ।
झिमरुकतिर चित्रकला
काठमाडौंको बबरमाहलस्थित आर्ट काउन्सिलमा प्रदर्शनी भइरहेको झिमरुकतिर चित्रकला ।
विदेशिएका युवाको कथा 'सपना अनेक अनेक'
काठमाडौं, साउन ८ गते । नेपालका कयौं युवा उज्ज्वल भविष्यको सपना बुनेर विदेशिन बाध्य छन् । आजको समाज नै विलासी जीवनमा अडिएको छ । जसका लागि पैसाले ठूलो भूमिका खेल्ने गरेको छ । यसैबीचमा कयौं विदेशिएका युवा धन कमाउने आशमा काठको बाकसमा नेपाल फर्किने गरेका छन् । धन कमाउने र उज्ज्वल भविष्यको सपना देखेर वैदेशिक रोजगारीमा गएका युवाको निधनपछि घरपरिवारले भोगेका समस्या र पीडामा बुनेको कथा हो सपना अनेक अनेक । वैदेशिक रोजगारमा गएका युवाका पत्नीले आफ्नो श्रीमान् गुमाएको र छोरीले आफ्नो बुबा गुमाएको कथा सपना अनेक अनेकमा चित्रण गरिएको छ । यो गीति नाटक आफैंमा एउटा सपना हो । कथामा विदेशिएका बुबाको निधनसँगै घरमा रहेकी आमाको पनि निधन भएपछि एक्ली बनेकी छोरीको पीडा नाटकमा उतारिएको छ । कवि गीता खत्रीको खण्डकाव्य 'आमा हुन् आमा' मा आधारित गीति रचनाको कलात्मक नाटकीकरण र मञ्चीय प्रस्तुति हो यो । आफ्नो मातृभूमिबाट अमेरिका पुग्ने सपना बुन्नेहरु अमेरिकाको माटोमा पुगे पनि आफ्नै देशको सम्झनाले रातदिन तड्पिने गर्छन् । तिनै युवाहरुको तड्पपनलाई सर्वनामले सपना अनेक अनेकमा उतारेको छ । जुनसुकै देशमा पुगे पनि आफ्नो माटो र आफ्नो आमाको मायाले विदेशिएका युवालाई पिरोल्ने गर्छ । आफ्नो गाउँघरमा साथी र संगीसँग बिताएका रमाइला क्षणले ती युवालाई पिरोल्नुसम्म पिरोल्छ । 'आमा' अर्थात् नेपाल आमा । आमाको त्यो विम्ब नै यस नाटकको मूल सार हो । नाटकमा सङ्गीत र गायनको गहिराइसँगै परिकल्पनालाई जीवन्त दिनका लागि लोकनृत्य, चर्यानृत्यका साथै आधुनिक र शास्त्रीय नृत्यको भावलाई आधारको रुपमा प्रयोग गरिएको छ । गीत अनुसार बीचबीचमा चाहिने गति सबै प्रक्रियालाई कलाकारले विशेष रुपमा अँगालेको देखिन्छ । झण्डै ५० वर्षदेखि नाटक क्षेत्रमा लाग्नुभएका अशेष मल्लको यो पहिलो गीति नाटक हो । नाटकमा प्रस्तुत गरिएका कथाका भावलाई दर्शकले संगीत र कलाकारको शारीरिक अभिव्यक्तिले महसुस गराउने गीति नाटक रहेको निर्देशक अशेष मल्लको भनाइ छ । नाटकमा संगीतकार राजु सिंहको संगीतको धुन, गायनमा बानिका प्रधान र सत्यराज आचार्य र प्रमिला कार्की उप्रेतीको कोरियोग्राफी रहेको छ । नाटकमा मनोज महर्जन, भावना उप्रेती, रविना परियार, धिरज थापा मगर, मिलन शाक्य, निरीक्षा घतानी, शुंँ-गूको अभिनय छ ।
साहित्यकार तेराखको स्मृतिग्रन्थ लोकार्पण
साहित्यकार तेजराज खतिवडा (तेराख)को कृतित्व र जीवनी झल्काउने स्मृतिग्रन्थ प्रकाशित भएको छ । मेचीनगर–९ स्थित तेराख प्रतिष्ठानले प्रकाशित गरेको स्मृतिग्रन्थको प्राडा. टङ्क न्यौपाने, नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका प्राज्ञ सदस्य सुभद्रा भट्टराई अर्याललगायतले शनिबार सो कृतिको लोकार्पण गर्नुभयो ।
शेर्पा कलाकार सङ्घको अध्यक्षमा कुङगा निर्वाचित
शेर्पा कलाकार सङ्घको अध्यक्षमा कुङगा शेर्पा निर्वाचित हुनु भएको छ । संघको सम्पन्न दोस्रो महाधिवेशनबाट वरिष्ठ उपाध्यक्षमा साङगे शेर्पा, उपाध्यक्षमा दावा शेर्पा, महासचिवमा लमु शेर्पा, कोषाध्यक्षमा पल्मु शेर्पा निर्वाचित हुनुभएको छ ।
बुढाथोकीको ‘बाउ’ उपन्यास विमोचन
संखुवासभाका साहित्यकार एवं शिक्षक ताराबहादुर बुढाथोकीको ‘बाउ’ नामक उपन्यास विमोचन भएको छ । शनिबार बुढाथोकीको आख्यान कृति ‘बाउ’ नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको लेखनाथ प्रवचन कक्षमा प्रतिष्ठानमा उपकुलपति डाक्टर जगमान गुरुङले विमोचन गर्नु भयो ।
‘नइ देरुनीख अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार’ सिटौलालाई
नेपाली वाङ्मयको श्रीवृद्धिमा काम गर्दै आएको नइ प्रकाशनले शनिबार २५ जनालाई विभिन्न पुरस्कार तथा सम्मान प्रदान गरेको छ।
