सिर्जना खत्री
तनाव र रोग मुक्त हुन ध्यान
व्यस्त र प्रतिस्पर्धात्मक जीवनशैलीका कारण धेरै मानिस तनावबाट गुज्रिरहेका छन् । लामो समयसम्म तनावमा बस्दा एकाग्रता नहुने, ध्यान केन्द्रित गर्न नसक्नु, मानसिक तथा शारीरिक स्वास्थ्य समस्या निम्तने गर्छ । पछिल्ला वर्षहरूमा तनावले गर्दा मानसिक तथा शारीरिक रूपमा अस्वास्थ्य बन्दै गएका छन् । यदि तनाव यही हिसाबले बढ्दै जाने हो भने भविष्यमा मानसिक समस्या अर्को महामारीका रूपमा देखा पर्न सक्ने भन्दै सचेत रहन युएनले चेतावनी दिएको छ । तनाव र रोग मुक्त हुन ध्यान रोज्नेको सङ्ख्या पनि बढ्दै गएको छ ।
‘दीर्घरोगीले मर्निङवाक गर्नु घातक हुन्छ’
चिसो बढ्दै जाँदा विभिन्न सर्ने तथा नसर्ने रोगले दुःख दिने गर्छ । जाडोमा बढ्ने प्रमुख स्वास्थ्य समस्यामध्ये मुटुरोग पनि एक हो । अन्य मौसमको तुलनामा जाडोमा मुटुको समस्याले बढी दुःख दिने चिकित्सक बताउँछन् ।
‘सुख्खा छाला रोगको घर हो ’
चिसो मौसममा छालासम्बन्धी समस्याले बढी दुख दिने गर्छ । यो मौसममा छाला सुख्खा हुने, चिलाउने, एलर्जी हुने, अनुहारमा पोतो आउने, हातखुट्टा फुट्ने, औंला सुन्निने जस्ता छालासम्बन्धी समस्या देखिने गर्छ ।
नसर्ने रोगमध्ये मधुमेहका विरामी बढी, खानामा ध्यान दिन सुझाव
विश्वमा नसर्ने रोग (मुटु, मधुमेह, क्यान्सर, सिओपिडीको) को समस्या महामारीका रुपमा देखापर्दै गएको छ । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका अनुसार नेपालमा हुने कुल मृत्युमध्ये दुई तिहाइभन्दा बढी अर्थात् ७१ प्रतिशत नसर्ने रोगका कारणले हुने गर्छ ।
जाडोमा स्वास्थ्य समस्याबाट कसरी बच्ने ?
जाडो मौसममा विभिन्न स्वास्थ्यसम्बन्धी समस्या देखिने गर्छन् । प्रेसर बढ्ने, हृदयाघात हुने, मानसिक समस्या, चिसो कठेङरियर हाइपोथमिया हुनेजस्ता स्वास्थ्य समस्या देखिने गर्छन् । जाडोमा श्वासप्रश्वाससम्बन्धी समस्या र सङ्क्रामक रोगले बढी दुःख दिने गर्छ ।
यसरी चढ्न सकिन्छ धरहरा
सरकारले गत आइतबारबाट शुल्क लिएर धरहरा चढ्नका लागि खुला गरेपछि धरहराप्रतिको आकर्षण ह्वात्तै बढेको छ । यसअघि संविधान दिवस (राष्ट्रिय दिवस) को अवसर पारेर असोज ३ गतेदेखि निःशुल्क धरहरा चढ्ने व्यवस्था गर्दैआएको सरकारले २०८१ मङ्सिर ९ गते आइतबारबाट शुल्क लिएर धरहरा चढ्न अनुमति दिएको हो ।
‘एन्टिबायोटिकको दुरुपयोगले उपचारमा समस्या ल्याउँछ’
प्रतिजैविक प्रतिरोध (एन्टिमाइक्रोबियल रेसिस्टेन्स,एएमआर ) विश्वव्यापी महामारीका रुपमा देखिँदै गएको छ । विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन(डब्लुएचओ)का अनुसार प्रतिजैविक प्रतिरोधको समस्या विश्वमा १० स्वास्थ्य समस्या मध्येको एक हो ।
लैङ्गिक हिंसामा परेका अधिकांशमा मानसिक समस्या
यौन हिंसा लगायत लैङ्गिक हिंसामा परेका अधिकांशमा मनोसामाजिक समस्या देखिने गरेको छ । मानसिक अस्पतालका निर्देशक तथा मानसिक रोग विशेषज्ञ डा. अनन्त अधिकारीका अनुसार अस्पतालमा आउने अधिकांश यौन तथा लैङ्गिक हिंसामा परेकामा मनोसामाजिक समस्या देखिने गर्छ ।
-original-thumb.jpg)
‘चिसो बढेसँगै घटदै छ डेंगु, जोखिम भने कायमै’
जाडो बढेसँग डेंगु सङ्क्रमित संख्या घट्दै गएको छ । इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखा अन्र्तगतको किटजन्य शाखाका प्रमुख डा. गोकर्ण दाहालले एक हप्तादेखि डेंगु सङ्क्रमण हुनेको संख्या घट्दै गएको जानकारी दिनुभयो ।
‘जीवनशैली नसुधारे १८ देखि २० प्रतिशतमा मधुमेह’
पछिल्लो समय मधुमेह महामारीको रूपमा देखा पर्दै गइरहेको छ । विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्लुएचओ) का अनुसार विश्वमा ४२ करोड २० लाख मानिसमा मधुमेह छ ।
जाडोमा बालबालिकालाई निमोनिया हुन नदिन के गर्ने ?
निमोनिया सबै उमेर समूहका मानिसलाई देखिए पनि विशेषगरी पाँच वर्ष मुनिका बालबालिका, वृद्धवृद्धा र दीर्घरोगी र रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कम भएमा मानिसमा बढी जोखिम हुने गर्छ । पाँच वर्ष मुनीका बच्चाहरूको मृत्युको प्रमुख कारण निमोनिया हो ।
‘जाडोमा बालबालिकालाई दम रोगबाट यसरी जोगाऔँ’
पछिल्लो समय बालबालिकामा दम रोग बढ्दै गएको छ । कान्ति बाल अस्पतालमा दम भएर उपचार गर्न आउने बालबालिकाको सङ्ख्या बर्सेनि बढ्दो क्रममा छ ।
जापानिज इन्सेफ्लाइटिस सङ्क्रमितमध्ये २९ प्रतिशतको मृत्यु
जापानीज इन्सेफलाइटिस(जेई) को सङ्क्रमणबाट करिब २९ प्रतिशत सङ्क्रमितको मृत्यु भएको छ ।
‘बीमाको दायरा बढाउनुपर्छ’
स्वास्थ्य बीमाको दायरा बढाएर पाँच लाख रुपियाँ पुर्याउने प्रस्ताव सम्भव भएकोे स्वास्थ्य बीमा बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा. दामोदर बसौलाले बताउनु भएको छ ।
‘डेंगुका बिरामीले जथाभाबी एन्टिबायोटिक तथा पेनकिलर नखानु’
नेपालमा केही वर्षदेखि डेंगु सङ्क्रमितको सङ्ख्या र यसबाट हुने मृत्युदर पनि बढ्दै गएको छ । पहिलो पटक नेपालमा सन् २००४ मा डेंगु पुष्टि भएको थियो । सबैभन्दा बढी सन् २०२२ मा डेंगु सङ्क्रमण पुष्टि भएको थियो ।
