केशवराज पौडेल
सुक्न थाले रुख कटहरका बोट
तरकारी खाँदा स्वादिलो, पाकेको खाँदा झनै मिठो र स्वस्थकर अनि सहजै बिक्री हुने रुख कटहरका बोट सुक्न थालेपछि किसान चिन्तामा परेका छन् । मध्यपहाडी काभ्रेपलाञ्चोक, सिन्धुपाल्चोक, रामेछाप, सिन्धुली जिल्लामा एकै पटक कटहरका बोट सुक्ने समस्या देखिएको छ तर सबैभन्दा धेरै समस्या भने काभ्रेपलाञ्चोकमा छ ।
दक्षिण एसियाकै किसान बिचौलियाको चङ्गुलमा
किसानले उत्पादनको राम्रो मूल्य नपाउने र उपभोक्ताले महँगो मूल्य तिर्ने समस्या नेपालको मात्रै होइन । बिहीबारदेखि यहाँ सुरु भएको दक्षिण एसियाली किसान सम्मेलनमा सहभागी किसान अगुवाले किसानले आफ्नो उत्पादनको मूल्य आफैँ निर्धारण गर्न नसकेको उल्लेख गरेका छन् ।
लोकप्रिय बन्दै बँदिया भालेको परिकार
पछिल्लो समय बँदिया भालेको परिकार सहरी उपभोक्तामाझ लोकप्रिय हुन थालेको छ । लोकल भालेको अन्डकोष निकालेर बँदिया भाले बनाइन्छ । लोकल भाले बास्न थालेपछि शल्यक्रिया गरेर अन्डकोष निकाल्ने गरिन्छ । बँदिया भाले भन्नाले बोकालाई खसी बनाए जस्तै हो ।
नाइट्रोजनको स्रोत एजोला
गाउँठाउँमा प्रशस्त पाइन्छ एजोला । विशेष प्रकारको लेउ एलोजा नाइट्रोजनको एक स्रोत हो तर यसबारेमा ज्ञान नहुँदा नेपाली किसानले खेतीपातीका लागि लाभ उठाउन सकिरहेका छैनन् ।
सवा छ अर्बको लसुनको खोजी
चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को सात महिनामा नेपालमा छ अर्ब २६ करोड ५४ लाख रुपियाँ बराबरको चार करोड ७५ लाख ६१ हजार केजी सुकेको लसुन आयात भएको छ । यो देशको आन्तरिक खपतका लागि हो वा यसमा अन्य कुनै कारण छ भन्ने आशङ्का भएको छ ।
दुध बेच्दा ‘गोल्ड मेडल’
दुध दुहेर डोकोमा हाली बजारसम्म लगेर बिक्री गर्दा गोल्ड मेडल (स्वर्णपदक) पाइन्छ भन्ने उदाहरण बन्नुभएको छ– काभ्रेपलाञ्चोक, मण्डनदेउपुर–९ का जोगलाल तामाङ ।
हरायो ढिँडोको स्वाद
काभ्रेपलाञ्चोकको पनौती नगरपालिका–८, मल्पीका राजेन्द्र केसीको घरमा ८० वर्षसम्म पाक्दै आएको घट्टको पिठो यतिखेर सम्झना मात्र भएको छ । उहाँको भान्सामा मिलमा पिसिएको मकैको ढिँडो
गोठ गोठमा पशु प्राविधिक
सिन्धुपाल्चोक मेलम्चीका पशु प्राविधिक चेतप्रसाद घोरासैनी दिनरात नभनी किसानको गोठमा पुग्नुहुन्छ । ब्याउन नसकेर मृत्युको मुखमा पुगेका भैँसीका माउ पाडाको ज्यान जोगाइदिएर उहाँले स्थानीय कुलप्रसाद लुइँटेलको एक लाख ६० हजार रुपियाँको पशुधन जोगाइदिनुभयो । दैनिक ११ लिटर दुध दिने भैँसीको ज्यान जोगिएसँगै लुइँटेल परिवारले यतिबेला राहतको सास फेरेको छ । ब्याउन नसकेको भैँसीको पाडो निकाल्न तीन घण्टाको प्रयासपछि मात्रै सम्भव भएको उहाँले बताउनुभयो ।
सङ्कटमा चौँरी, दशकमा पचास हजारले घट्दै
हिमाली जीवन, पर्यावरणसँग प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने याक र चौँरीको सङ्ख्या ठुलो परिमाणमा घट्दै छ ।
अज्ञात रोगले पशुधनमा ठुलो क्षति
अछाम र बाजुरामा फैलिएको अज्ञात रोगले २३१ भेडाबाख्रा मरेका छन् भने ३३२ तुहिएका छन् । बाजुराबाट अछाममा चराउन ल्याएका भेडाबाख्रा झोव्रmाउने, मुखबाट फिँज काढ्ने, तुहिने, रगत छादेर
सौन्दर्य पोखरीले गरायो डढेलो नियन्त्रण
‘पिकनिक स्पट’ लाई आकर्षक बनाउन खनिएको पोखरीमा भएको पानीले बस्ती पस्न लागेको अनियन्त्रित डढेलो निभाउन सक्छ त ? आममानिसले त्यसबारे सोचेकै हुँदैनन् तर एउटा पोखरीले पर्यावरण
झस्कायो ‘स्वाइन फिभर’ ले
सङ्क्रमण भएपछि सुँगुर, बङ्गुर तथा बँदेलको मृत्युदर शतप्रतिशत हुने भएकाले किसानको सबैभन्दा ठुलो शत्रुका रूपमा रहेको अफ्रिकन स्वाइन फिभर यो वर्ष पनि देखिँदा नेपाली किसान चिन्तामा परेका छन् ।
विदेशी भ्रूण हुर्काउँदै नेपाली गाई
कुखुराले हाँसको चल्ला र चिबे चराले कोइलीको बच्चा कोरेल्ने र हुर्काएको घटना त हामीले देखेकै र सुनेकै हो ।
मल्चिङ र टनेलले बढायो कृषिमा प्रदूषण
कृषि उत्पादन बढाउने उद्देश्यले कृषिमा मल्चिङ प्रविधि प्रयोग गर्ने कृषक बढ्दै गए पनि त्यहाँ प्रयोग हुने प्लास्टिकको व्यवस्थापनमा सरकारी निकाय र कृषकले ध्यान दिन सकेका छैनन् । यसले गर्दा कृषिमा प्लास्टिक प्रदूषण बढाएको छ ।
छयसट्ठी प्रतिशत माटोमा अम्लीयपन
खेती गर्नुअघि माटोको अनिवार्य परीक्षण गर्न थालेपछि किसानमा नयाँ हौसला जागेको छ ।
