गोरखापत्र अनलाइन
मुस्ताङको लोमान्थाङमा गल्फ प्रतियोगिताको सुरु
मुस्ताङको लोमान्थाङ गाउँपालिका-५ स्थित लोमान्थाङमा दोस्रो गल्फ कोर्स प्रतियोगिता सुरु भएको छ । शनिबार बिहान गल्फ प्रतियोगिताको उद्घाटन गरिएको हो ।
परम्परागत सीप सिकाउँदै विद्यालय
व्यास नगरपालिका–५ पाटनमा रहेको पराशर माध्यमिक विद्यालयले लोपोन्मुख परम्परागत सीप सिकाई रहेको छ । सो विद्यालयले परम्परागत सीप अन्तर्गत सालको पातको दुना तथा टपरी बुन्ने सीप प्रदान गरिरहेको छ । जोस, जाँगरका साथ विद्यार्थी पनि सिकिरहेका छन् ।
हरिवनमा १२१ क्षयरोगका नयाँ बिरामी भेटिए
सर्लाहीको हरिवन नगरपालिकामा गत आर्थिक वर्षमा एक सय २१ जना नयाँ क्षयरोगी फेला परेका छन् । वि.सं २०७८ बाट हरिवन नगरपालिकाले क्षयरोग मुक्त नगरपालिका बनाउने उद्घोष गरेको भए पनि गत आव २०७९/०८० मा मात्रै एक सय २१ जना नयाँ क्षयरोगी फेला परेका नगर स्वास्थ्य शाखाका संयोजक रामबाबु चौधरीले जानकारी दिनुभयो ।
टिउरिङ टेस्ट [कथा]
कुनै एक बिहान उनीहरू उठ्दा दुवैले आफूलाई एक्लो पाए । झ्यालबाट चिहाउँदै गरेको मलिन घामलाई कोठामा छाडेर दुवै बाहिरी छतमा निस्के । उत्तरतर्फबाट जोसिएर बहेको बतास सँगसँगै यी जोडी टहल्दै गए । श्रीमती तीव्र चालमा अघिअघि र श्रीमान् उनको अनुसरण गर्दै पछिपछि देख्दा उनीहरूबिच कुनै असामान्य परिस्थितिले गर्दा दूरी बढिरहेको प्रतीत हुन्थ्यो । किनकि कतिपय कुरा शब्दले भन्न नसकेर मान्छेका चालढाल एवं अनुहारको उतारचढावको साङ्केतिक भावले व्यक्त गर्दछ ।
गजल
बित्यो जीवन सारेर समय बचेको रहर मारेर समय । चोखो पानीमा जहर घोल्दै जीवनबाट जीवन हारेर समय ।
सहरमा बर्सात (कविता)
सुतिरहेको सम्भवतः ननिदाएको अर्धनिद्रित सहर अनायास झसङ्ग... झस्कियो ।
तिज बरिलै (कविता)
घुमी फिरी वर्ष दिनमा तिज आयो बरिलै माइती घरको सम्झनाले मुटु खायो है । बाबा मेरा बिरामी छन्, आमा एक्ली घरमा दाजुभाइ विदेशमा छन्, आफ्नै पारामा
दुरूह समालोचनाको ग्रन्थ
समालोचना आफैँमा एक जटिल विधा हो। साहित्यका अनेक विधाका पुस्तक अध्ययन गरी त्यसमाथि आफ्नो विचार प्रस्तुत गर्नु समालोचनाको गुण हो। त्यस्तै गुणी समालोचकका रूपमा देखा पर्नुभएको छ युवराज मैनाली । उहाँ आफ्नो पठनमा जुनसुकै विधाका पुस्तक परेपछि र त्यसको सहज पठन गरेपछि त्यसबारे सहज ढङ्गमै समालोचना गर्न अग्रसर भइहाल्नु हुन्छ । यसको अकाट्य उदाहरण भएर देखा परेको छ ‘दृष्टि ः दृष्टिकोण’ समालोचना सङ्ग्रह । यस समालोचना सङ्ग्रहमा रहेका २९ वटा समालोचनाहरू मैनालीका स्वतन्त्र अध्ययनपछि निसृत स्वतन्त्र समालोचनाहरू हुन् । यस पुस्तकको प्रकाशकीयमै भनिएको छ, ‘प्रस्तुत कृतिमा लेखक केन्द्रितभन्दा पाठक केन्द्रित समालोचनाको बढी प्रयोग भएको छ ।’ यसै आधारलाई मनन गरी उहाँले समालोचना गर्नुभए
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित बराम भाषा
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित बराम भाषा
विस्मृत स्मृति
कति नमिठो भएर दुख्छन् – कतिपय दिनहरू। हजारौँ दिनमा यस्ता दिन पनि छन् – जसले जीवनलाई अमिलोमा रूपान्तरित गर्छन् ।एउटा विस्मृत दिन विस्मृतिकै गर्तमा फाल्नु छ । नसम्झनु छ – त्यो दिन । नकल्पिनु छ – त्यो समय । नसोच्नु छ – त्यो अकल्पनीय दुःख । मनबाट टाढा राख्नु छ । स्मृतिबाट पुछ्नु छ र मस्तिष्कबाट सधैँका लागि निमिट्यान्न पार्नु छ । एउटा नसम्झने दिनका विरुद्ध म के लेख्न सक्छु! त्यो अप्रिय दिन
पितालाई सम्मान गर्ने दिन
मातृ देवो भवः। पितृ देवो भवः। गुरु देवो भवः। अतिथि देवो भवः। अर्थात् मातालाई, पितालाई, गुरुलाई र अतिथिलाई भगवान्का रूपमा पुज्नु पर्छ भन्ने हाम्रो धार्मिक मान्यता छ। माताले नौ महिनासम्म गर्भमा राखी आफ्नो सन्तानलाई जन्म दिनु हुन्छ र यो संसार देखाइदिनु हुन्छ। पिताले लालनपालन गरी हुर्काइदिनु हुन्छ र भाग्य बनाइदिनु हुन्छ। बोलीचाली, विधि, व्यवहार पनि सिकाइदिनु हुन्छ। गुरुले शिक्षा दिनु हुन्छ। जीवनमा सफल व्यक्ति हुन बाटो देखाइदिनु हुन्छ। जुन जुन पेसामा लागेर नाम र दाम कमाइन्छ, त्यो सबै गुरुले गर्दा नै हो। माता, पिता र गुरुसँगै अतिथिलाई पनि हामीले भगवान्सरह नै मान्नु पर्छ भनेर हाम्रो संस्कारले सिकाएको छ।
विकलको अर्को नाम रवि चालिसे
रमेश विकल रवि चालिसेको नामबाट चित्रको सिर्जना गर्नु हुन्थ्यो। उहाँको खास नाउँ रामेश्वर शर्मा चालिसे हो। उहाँले साहित्यमा अलग्गै, कलामा अलग्गै नाम राख्नुभएको थियो। उहाँ धेरै वटा वाद्यवादनमा पनि पारङ्गत हुनुहुन्थ्यो। भनिन्छ, उहाँ हार्मोनियम, बाँसुरी, भायोलिन, सितार र तबलामा पारङ्गत हुनुहुन्थ्यो। आफँैले लेखेका थुप्रै नाटकमा पनि निर्देशन गर्नुहुन्थ्यो। नाटक र सङ्गीतमा चाहिँ के नामले उहाँलाई पुकारिन्थ्यो, कतै अभिलेख
तिज गीतको मर्म
तिजका अवसरमा दिदीबहिनीले गीतका माध्यमबाट दुःख–सुख पोख्छन्। नाचगान गरेर रमाइलो गर्छन् तर हिजोआज तिजमा गरिने नाचगानले विकृति बढायो, यो पर्वको मौलिकता नै सङ्कटमा पर्यो भन्ने जस्ता धारणा सुनिन्छ। तिज गीतका नाममा रत्यौलीमा गाइने गीत गाउनु, नाचका नाममा अङ्ग प्रदर्शन गर्नु र लोकप्रिय बन्ने नाममा उरान्ठेउला गीतहरू हाबी हुँदा भावी पुस्ताले तिजको मौलिकता नै बिर्सने सम्भावनासमेत बढेको विचार पनि यत्रतत्र सुनिन्छ तर तिजमा जति नै नयाँ गीत सार्वजनिक भए पनि पुराना कलाकारका कालजयी गीत अहिले पनि उत्तिकै लोकप्रिय र सान्दर्भिक छन्।
किनकि जनदबाब दिने हैसियतको सरकार थिएन
डिसेम्बर ११ (२५ मङ्सिर, २०२४) हाम्रो कारावासको समय नौ महिना थपियो । यसको सूचना आजै अपराह्न प्राप्त भयो । यस्तो आदेश लिएर सहायक कमिस्नर, उनका क्लर्क डिग दास नारायण र एक जना जर्नेल आएका थिए । डिसेम्बर १६ (१ पौष, २०२४) १९६० को दशकका घटनाहरू : यो यस्तो अवधि हो जसमा भर्खरै अस्तित्वमा आएका अधिकांश देशमा तानाशाही विकसित भयो । संवैधानिक सरकारले नै गरेका शृङ्खलाबद्ध ‘कु’ हरूले विश्व चेतनालाई यसरी आहत ग¥यो कि यसले स्थायित्वको नाममा तानाशाहीलाई अनुमोदन गर्न थालेको देखियो र भोक हडताललाई पुरानो भइसकेको राजनीतिक अस्त्रको रूपमा हेर्न थाल्यो । त्यसमाथि हामी जस्ता बन्दीको रिहाइको माग राखेर आफैँलाई जोखिममा पार्नुलाई कसैले पनि अब कुनै ठुलो राज
