गोरखापत्र अनलाइन
नेपाली आधुनिक कलाको व्यथा
चित्रकला विधा ढुङ्गेयुगबाटै सुरु भएको देखिन्छ । ढुङ्गेयुगमा मानिसको दिनचर्या सिकार गर्नुमा नै बित्थ्यो । त्यसबेलाका मानिसले दिन बिताउने र सिकारका दैनिक उपलब्धिको लेखाजोखा गर्ने गर्दथे । उनीहरूको लेखाजोखा गर्ने भरपर्दो माध्यमका रूपमा रेखाङ्कन विधि थियो । त्यही रेखाङ्कन विधि वा प्रक्रिया पछि गएर सुन्दर आकारमा रूपान्तरण ह‘ुदै गयो र ‘चित्रकला’ शब्द अस्तित्वमा आएको हो भन्ने भनाइ छ । चित्रकला त्यो विधा हो, जसभित्र भाषा, सङ्गीत र साहित्य अटाएर बसेका छन् ।
घरमा ढोका लगाएर पाटनमै व्यस्त
का मानिसहरू यार्सागुम्बा खोज्न पाटनतर्फ गएकाले डोल्पाका गाउँबस्ती यतिबेला सुनसान छन् । उनीहरू हिमाली सुन भनेर चिनिने यार्सागुम्बा टिप्न गएपछि गाउँघर सुनसान बनेका हुन् ।त्रिपुरासुन्दरी नगरपालिका–१ का ७९ वर्षीय रविप्रसाद न्यौपानेले भन्नुभयो, “सबै जना यार्सागुम्बा टिप्नका लागि पाटन गएकाले गाउँ सुनसान छ । घर कुरुवालाई समय कटाउन साथी पनि छैनन् ।”
सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री रुवान्डा प्रस्थान
सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की विश्व दूरसञ्चार विकास सम्मेलनमा भाग लिन शुक्रबार रुवान्डा प्रस्थान गर्नुुभएको छ । इन्टरनेसनल टेलिकम्युनिकेसन युनियनको आयोजना हुन लागेको सो सम्मेलनमा भाग लिन मन्त्री कार्कीसहित मन्त्रालयका सहसचिव विनोदप्रकाश सिंह, नेपाल दूरसञ्चार कम्पनीका प्रवन्ध निर्देशक सुनिल पौडेल, नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणका निर्देशक डा. सुरेन्द्रलाल हाडा लगायतका अधिकारी त्यसतर्फ प्रस्थान गर्नुभएको हो । सम्मेलन आउँदो असार २ गतेसम्म सञ्चालन हुनेछ ।
‘प्राथमिकतामा कृषिलाई राख्छौँ’
स्थानीय तहको निर्वाचनभन्दा अगाडि चित्रबहादुर चौधरीलाई कमैले चिन्थे । प्राविधिक क्षेत्रमा काम गर्ने उहाँको राजनीतिसँग घुलमिल थिएन । जोशीपुर गाउँपालिका–५, सिमरानावासी चौधरी सोही गाउँपालिकाको अध्यक्ष बन्नुभएको छ । पञ्चायतकालदेखि नेपाली कांग्रेसले जित्दै आएको ठाउँमा नवगठित नागरिक उन्मुक्ति पार्टीबाट चुनाव जितेपछि चौधरीको चर्चा एकाएक बढेको छ । सिभिल इन्जिनयरिङ अध्ययन गर्नुभएका उहाँले अब आफ्नो प्राविधिक ज्ञानलाई जोशीपुरको विकासमा प्रयोग गर्ने उल्लेख गर्नुभयो ।
बायोमेट्रिकको समस्या समाधान गर्ने सहमति
वैदेशिक रोजगारीका लागि मलेसिया जाने श्रमिकको बायोमेट्रिक स्वास्थ्य परीक्षणमा देखिएको समस्या समाधान गर्न सरोकारवाला सहमत भएका छन् । श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयमा मन्त्री कृष्णकुमार श्रेष्ठसँगको छलफलमा स्वास्थ्य व्यवसायी तथा वैदेशिक रोजगार व्यवसायीका प्रतिनिधि बायोमेट्रिक स्वास्थ्य परीक्षणमा देखिएको समस्या तत्काल समाधान गर्न सहमत भएका हुन् ।
राम्रो व्यवहारका भोका छन् ज्येष्ठजन
घरपरिवारको हेलासँगै सरकारले पनि बेवास्ता गरेको दोलखाली ज्येष्ठजनले गुनासो गर्नुभएको छ । सरकारले ज्येष्ठ नागरिकप्रति कानुनमा गरेको व्यवस्था कागजको खोस्टाझैँ हुन पुग्दा सुविधा त छोडौँ तनावलाई पन्छाएर मन बहकाउने ठाउँसम्म पनि नपाएको गुनासो ज्येष्ठ नागरिक दुर्गाप्रसाद उप्रेतीले गर्नुभयो ।
लैङ्गिक हिंसा रोक्न पाठ्यक्रम परिवर्तन
समाजमा बढ्दै गइरहेको लैङ्गिक हिंसा रोकथामका लागि सरकारले थुप्रै नीति तथा कार्यक्रम कार्यान्वयनमा ल्याएपनि चित्तबुझ्दो नतिजा देखिएको छैन । मूलुकमा सरकारी, गैर सरकारी तथा नीजि क्षेत्रबाट समेत लैङ्गिक हिंसा उन्मुलनका लागि विविध कार्यक्रम सञ्चालन भइरहेका छन् । तर लैङ्गिक हिंसा न्युनीकरण तथा लैङ्गिक समानताको क्षेत्रको प्रगति भने निकै सुस्त छ । अझै पनि परिवार तथा महिला माथि हुने हिंसाको घटना बढिरहेको छ । महिला र पुरुषबीच परिवारबाटै हुने विभे्दमा न्युनीकरण गर्न सकिएको छैन ।
जातीय भेदभाव अन्त्य हुनुपर्छ : प्रम
प्रधानमन्त्री एवं नेपाली काँग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले समाजमा विद्यमान धर्म, परम्परा र संस्कृतिका नाममा मानव मानवकै बीचमा जातीय, क्षेत्रीय, लैङ्गिक विभेदका व्यवहार हुनु अपमानजनक कार्य भएको बताउनुभएको छ ।जातीय भेदभाव तथा छुवाछूत उन्मूलन राष्ट्रिय दिवसको अवसरमा प्रधानमन्त्री देउवाले शुभकामना सन्देश दिँदै प्रत्येक नागरिकले न्याय, समानता र स्वतन्त्रताको अनुभूति हुने गरी जिउन पाउने नैसर्गिक अधिकारको सुनिश्चित हुनुपर्ने बताउनुभएको छ ।
‘गोरखापत्रको वितरणलाई प्रभावकारी बनाउन विशेष कार्ययोजना’
गोरखापत्र संस्थानका कार्यकारी अध्यक्ष विष्णु सुवेदीले गोरखापत्र पत्रिका मात्र नभएर राष्ट्रको गौरव भएको बताउनुभएको छ । गोरखापत्र संस्थानको वितरण विभागमा कार्यरत कर्मचारीहरूको अभिमुखीकरणका लागि शुक्रबार काठमाडौँमा आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै उहाँले गोरखापत्रले इतिहास, कला, संस्कृति, सभ्यतालगायत सम्पूर्ण देशको प्रतिनिधित्व गर्दै आएको चर्चा गर्नुभयो । उहाँले अहिले समय परिवर्तन भएको र डिजिटल विश्वसँग
सुदूरपश्चिमको सञ्चारमा लैङ्गिक अवस्था
जुन कुरा लुकाउन खोज्छन्, त्यो समाचार हो, जुन कुरा सार्वजनिक गर्न खोज्छन् त्यो केवल विज्ञापन हो । समाचारको यो परिभाषाले नै पत्रकारिता पेसाको महत्त्व र चुनौतीलाई दर्शाउँछ । अन्य पेसाभन्दा पत्रकारिता पेसा जोखिम र चुनौतीपूर्ण पेसाका रूपमा लिइन्छ । नेपाली पत्रकारिताले आफ्नो धार बनाउँदै जाँदा यस चुनौतीपूर्ण पेसामा पत्रकार महिलाको आकर्षण पनि दिनानुदिन बढ्दै गएको छ । पत्रकारिता क्षेत्रमा महिलाको सहभागिता बढ्दै जानुलाई नेपाली समाज रूपान्तरण हुँदै गएको अर्थमा पनि लिन सकिन्छ ।
प्राथमिकतामा नपरेका शिक्षक
वि.सं. २०३७ मा भएको जनमत सङ्ग्रहको नतिजाले सुधारिएको पञ्चायती व्यवस्थाको घोषणा गरे पनि शिक्षकको सेवा, सुविधा र अवस्थामा कुनै सुधार हुन सकेन । शिक्षकको सेवा सर्त र सुविधा विद्यालय र स्थानीय तहमा निहीत थियो, कतै एकरूपता थिएन ।
वायु प्रदूषणको जोखिममा बालबालिका
विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनद्वारा ‘एयर पोलुसन एन्ड चाइल्ड हेल्थ प्रेस्क्राइबिङ क्लिन एयर’ शीर्षकबाट वायु प्रदूषण एवं बाल स्वास्थ्यबारे तय गरी जारी गरिएको प्रतिवेदन हो । वैश्विक स्तरमा १५ वर्षभन्दा कम उमेरका लगभग ९३ प्रतिशत केटाकेटी प्रत्येक दिन यस्तो हावामा सास फेर्छन्, जुन प्रदूषित हुने गर्छ । यस्तो प्रदूषित वायुले बालबालिकाको स्वास्थ्य एवं विकासमा गम्भीर प्रभाव पार्छ । जसका कारण कैयौँ बालबालिकाको मृत्युसमेत हुने गर्छ । विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनको अनुमानअनुसार सन् २०१८ मा छ लाख बालबालिकाको प्रदूषित वायुका कारण हुने सङ्क्रमणका कारण मृत्यु भएको थियो ।
बहुपति प्रथा घट्दै
बहुविवाह त सबैले सुनेकै शब्द हो तर धेरैलाई बहुपति प्रथाका बारेमा ज्ञान नहुन पनि सक्छ । यो एक प्रकारको विवाह गर्ने प्रथा हो । हिमाली जिल्लामा लामा समुदायले धेरै पहिलेदेखि नै यो चलनलाई अनुसरण गर्दै आएका छन् । हुम्लामा अहिलेको ११औँ पुस्ताअघिदेखि बहुपति प्रथा
विनियोजन विधेयक प्रस्ताव स्वीकृत
काठमाडौं, जेठ २० गते। प्रतिनिधिसभाको शुत्रबारको दोस्रो बैठकले विनियोजन विधेयक २०७९ माथि विचार गरियोस भन्ने प्रस्ताव स्वीकृत गरेको छ। बैठकमा अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले “विनियोजन विधेयक, २०७९ माथि विचार गरियोस्” भनी प्रस्तुत गर्नुभएको प्रस्तावलाई सर्वसम्मतिले स्वीकृत गरेको हो।विधेयकको सैद्धान्तिक छलफलमा सहभागी हुँदै सांसद शेरबहादुर तामाङले विनियोजन विधेयकमाथि पुनःविचार गरिनुपर्ने आवश्यकता औँल्याउदै बजेटको सैद्धान्तिक पाटो र कार्यान्वयनको विषयमा स्पष्ट हुनुपर्ने धारणा राख्नुभयो। उहाँले विनियोजनमा अझै नयाँ ढङ्गले सोच्न आग्रह गर्नुभयो। सांसद देवप्रसाद गुरुङले विधेयक समग्रतामा राम्रो ढङ्गले आएकाले सफल कार्यान्वयनको अपेक्षा गर्नुभयो।सैद्धान्तिक छलफलमा उठेका प्रश्नको जवाफ दिँदै अर्थमन्त्री शर्माले अर्थ मन्त्रालय आफैंले बजेट नकाट्ने तर मन्त्रालय आफैंले खर्च गर्न नसकेपछि रकमान्तरण गर्नुपरेको स्पष्ट पार्नुभयो। उहाँले विकास र राष्ट्रिय गौरवका आयोजना कार्यान्वयनको सम्बन्धमा राष्ट्रिय सहमतिका साथ जानुपर्ने आवश्यकता रहेकोमा जोड दिनुभयो।सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाले विनियोजन विधेयक, २०७९ को विभिन्न मन्त्रालय एवम् सचिवालय अन्तर्गतका विभिन्न शीर्षकमाथि हुने छलफल गर्न र सम्बन्धित मन्त्रीले उठेका प्रश्नको जवाफ दिन यही जेठ २३, २४, २५, २६ र २७ गतेको दिन तोक्नुभएको छ। त्यसैगरी बैठकमा कानुन, न्याय तथा संसदीय मामिलामन्त्री गोविन्दप्रसाद शर्मा (कोइराला)ले “यौन हिंसा विरुद्धका केही ऐनलाई संशोधन गर्ने विधेयक, २०७९ माथि विचार गरियोस्” भनी प्रस्ताव प्रस्तुत गर्नुभयो। विधेयकको सैद्धान्तिक छलफलका लागि सहभागी सांसद विन्दा पाण्डे, डिला संग्रौला पन्त, विमला विकलगायतले बोल्नुभएको थियो।यसअघि दोस्रो बैठकको सुरुमा बोल्दै सांसद आशाकुमारी विकले बझाङ शुर्मा गाउँपालिका–१ निवासी सिन्की बोहोरा यार्सागुम्बा टिप्नको लागि लेक गएका बेला धनशेरी हिमालको फेदीमा हिमपहिरोमा पुरिएर वेपत्ता भएकाले बोहोराको उद्धारका लागि सरकारको ध्यानाकर्षण गराउनुभयो। प्रतिनिधिसभाको अर्को बैठक जेठ २३ गते बिहान ११ बजे बस्नेछ।रासस
दुर्घटनामा एकको मृत्यु
हेटौंडा, जेठ २० गते । पूर्वपश्चिम महेन्द्र राजमार्गअन्तर्गत हेटौँडा-३ को तीनताप्के भन्ने ठाउँमा कुखुरा बोक्ने बोलेरो गाडी दुर्घटना हुँदा बोलेरोका चालकको मृत्यु भएको छ। शुक्रबार दिउँसो बस्तिपुरबाट हेटौँडातर्फ आउँदै गरेको ना ५ च ३६२७ नम्बरको बोलेरो गाडी अनियन्त्रित भई दुर्घटनाग्रस्त हेटौंँडा–६ का ३३ वर्षीय गोपाल दाहालको मृत्यु भएको हो।एकदिन अघि पनि सोही ठाउँ नजीक ट्याक्टर दुर्घटना हुँदा चितवनको रत्ननगर–८ का ३१ वर्षीय सन्दिप अर्यालको ज्यान गएको थियो। हेटौंडाबाट मनहरीतर्फ जाँदै गरेको ना २ च २९५ नम्बरको ट्र्याक्टर अनियन्त्रित भएर खोल्सामा पल्टिदा चालक अर्यालको घटनास्थलमै मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ। रासस
