विक्रम संवत्को नयाँ वर्ष अर्थात् वैशाख नजिकिने क्रमसँगै राजा सलहेशको नाम चर्चामा आउँछ। अहिले यसका लोकगीतले मधेश गुञ्जायमान छ। मिथिला संस्कृतिका शिखर पुरुषमध्ये सलहेशको जन्म दिन पनि हो नयाँ वर्ष अर्थात् वैशाख १ गते। मधेशको जनजीवनले आत्मसात गरेको सलहेशको स्मरण मात्रले उहाँका अनेकन छवि एकसाथ उपस्थित हुन्छ।
सलहेश फूलबारीमा भारत विहारका मधुबनी र दरभङ्गा जिल्लाका भक्तजनहरू सलहेशको दर्शन गर्न दुई दिनअगावै आइपुगेका छन्। नयाँ वर्ष वैशाख १ गते लाग्ने फूलबारी मेलामा लहान नगरपालिका वडा नं. १२ र २२ स्थित सलहेशको मन्दिरअगाडि रहेको हारमको रुखमा फूल्ने सुनाखरी फूल हेर्न भव्य मेला लाग्ने गर्दछ। दुई दिनअगावै आइपुगेका भक्तजनहरू सलहेश फूलबारीमा रहेको रुखमुनि सफा गरेर खाना पकाउने र रुखमुनि नै रात काटेर मेला सकिएपछि लहान–१८ स्थित पकडियागढ, लहान–२४ स्थित मानिकदह र सलहेशको जन्मस्थल सिरहा नगरपालिकाको महिसोथा पुगेर तीन दिनपछि गृहस्थानतर्फ फर्किने गर्छन्।
पूर्वप्रधानमन्त्री तथा नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले नयाँ वर्ष २०८० आशा, अपेक्षा र उमङ्गको उत्सव बनोस् भनी शुभकामना दिनुभएको छ ।
नयाँ शैक्षिक सत्र २०८० सुरु भयो तर सामुदायिक विद्यालयमा अध्ययनरत बालबालिकाले पाठ्यपुस्तक पाउन सकेका छैनन्। जनक शिक्षा सामग्री केन्द्रले समयमै किताब छापेर बजारमा ल्याउन नसकेपछि उदयपुरका विद्यालयमा अध्ययनरत करिब २८ हजार बालबालिका समयमै पाठ्यपुस्तक पाउनबाट वञ्चित भएका हुन्। अघिल्ला शैक्षिक वर्षहरू कोरोना भाइरसको सङ्क्रमणका कारण लामो समयसम्म विद्यालय सञ्चालन हुन नसकी घरमै बसेर अध्ययन गरेका बालबालिका यस वर्ष भने कोरोना कहरबाट मुक्त भए पनि पाठ्यपुस्तकको अभावमा पठनपाठन प्रभावित हुनसक्ने सम्बन्धित विषय शिक्षकले बताएका छन्।
भारतका पर्यटन अभियन्ता तथा हिमालयन टुरिजम प्रवद्र्धनमा लाग्नुभएका सुप्रितम राजवशुले सीमा क्षेत्रमा हात्तीको आवागमनलाई समस्याका रूपमा नलिई यसबाट लाभ लिन सकिने बताउनुभएको छ। उहाँले मानव चेतना जागृत गरेर हात्ती र मानवमैत्री समाज निर्माणमा लाग्नुपर्ने बताउनुभयो। झापा र भारतका हात्ती प्रभावित क्षेत्रका बासिन्दालाई मानव र हात्तीबीचको सह अस्तित्वसम्बन्धी तीन दिवसीय छलफलमा बोल्दै राजवशुले कुनै समय भगवान्का रूपमा पूजा र सम्मान गरिने हात्ती र मानवबीचको द्वन्द्व न्यूनीकरणमा लाग्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो।
नयाँ वर्ष २०८० प्रारम्भसँगै मोरङका विभिन्न क्षेत्रमा सिरुवा पर्वको रौनक सुरु भएको छ। राजवंशी र ताजपुरिया समुदायले मनाउने यो पर्व १५ दिनसम्म मनाउने चलन छ। कोशी प्रदेशको झापा, मोरङ र सुनसरीका दक्षिणी गाउँमा मनाइने सिरुवा पर्व अचेल सांस्कृतिक रूपमा मनाउन थालिएको छ। विक्रम संवत्को नयाँ वर्षसँगै मोरङ र झापामा बस्ने अल्पसङ्ख्यक राजवंशी र ताजपुरियाको सिरुवा (पावनी) सुरु हुने गर्छ। भूमिपति राजवंशी र ताजपुरियाहरू मेला भर्न बर्सेनि घरखेत बेचेकै कारण अहिले भूमिहीन भएका बताइन्छ। परिवारबीच भेटघाट गर्ने, दैनिक भोजभतेर खाने र रमाइलो गर्ने चलनले भूमिहीन बनाएको राजवंशी समुदायका अगुवाहरू स्वीकार्छन्।
दोलखाको भीमेश्वर नगरपालिकाले स्वास्थ्यलाई प्राथमिकतामा राख्दै पर्यटनसँग जोडेर अगाडि बढ्ने भएको छ। सुनसान बन्न लागेको नगरमा चहलपहल बढाउन स्वास्थ्य सँगसँगै पर्यटनलाई पनि अगाडि बढाउने कार्यक्रम ल्याउन लागिएको नगरप्रमुख ईश्वरनारायण मानन्धरले बताउनुभयो। यसका लागि स्वास्थ्य संस्था थप गर्न लागिएको उहाँले जानकारी दिनुभयो।
अरनिको राजमार्गको धुलिखेलदेखि खावा सडकखण्डको चार किलोमिटर सडक स्तरोन्नति तथा सडक विस्तार कार्य सुरु भएको १० महिना बितिसक्दा पनि लक्ष्यअनुसारको काम नभएपछि निर्माण व्यवसायीसँगको सम्झौता रद्द गर्न दबाब बढेको छ । जिल्ला प्रशासन कार्यालय काभ्रेपलाञ्चोकले मङ्गलबार सडकको कामको विषयमा आयोजना गरेको सर्वपक्षीय बैठकमा काममा ढिलाइ गर्ने निर्माण व्यवसायीसँगको सम्झौता तोड्नुपर्ने धारणा आएका हुन् ।
नयाँ वर्षको साइत पारेर शुक्रबार तीन नयाँ चलचित्र प्रदर्शनमा आएको छ। ‘जारी’, ‘बिहे पास’ र ‘बुलाकी’ वैशाख १ गतेदेखि प्रदर्शनमा आएका छन्। ‘जारी’ उपेन्द्र सुब्बाको लेखन तथा निर्देशन रहेको चलचित्र हो। चलचित्रमा दयाहाङ राई, मिरुना मगर, रोयदीप श्रेष्ठ, रेखा लिम्बू, प्रेम सुब्बा, विजय बराल, अनिल सुब्बा, पुष्कर गुरुङलगायतको अभिनय छ।
नाटक ‘उर्वशी सूक्त’ मञ्चन तयारी पूरा भएको छ। पोखरा थिएटरको प्रस्तुतिमा तयार हुने यो नाटक नेपाली नयाँ वर्षका अवसरमा वैशाख १ देखि ११ गतेसम्म मञ्चन हुनेछ। पोखरा थिएटरको गन्धर्व नाटकघरमा सोमबारबाहेक दैनिक साँझ ५ बजे मञ्चन हुने नाटकको लेखन तथा निर्देशन शिव सङ्कल्पले गर्नुभएको हो। शनिबार अतिरिक्त मञ्चन दिउँसो १ बजे पनि हुनेछ। विद्यार्थीलाई लक्षित गरेर सोमबार भने दिउँसो २ बजे नाटक मञ्चन गरिने पोखरा थिएटरका अध्यक्ष परिवर्तनले जनाउनुभयो। नारी शक्तिलाई केन्द्रमा राखेर बुनिएको नाटक दर्शकका लागि नयाँ स्वाद हुने उहाँको दाबी छ। नाटकमा दिलप्रसाद गुरुङ, रोशन तिमिल्सिना, सुशील बराल, रोशन पोखरेल, रमेशबाबु तिमल्सिना, दिप्सना विश्वकर्मा, रञ्जु दाहाल, एलिजा बुढाथोकी, धनकाजी श्रेष्ठ, अनुशा परियार, प्रियङ्का खड्का, राजेन्द्र अधिकारी, प्रतीक घिमिरेको अभिनय रहेको छ।
गृह मन्त्रालय र मिटरब्याज तथा ठगीविरुद्ध किसान–मजदुर सङ्घर्ष समितिबीचको पाँचौँ पटकको वार्ता निष्कर्षविहीन टुङ्गिएको छ। बिहीबार गृह मन्त्रालयमा बसेको वार्तामा समितिको छबुँदे मागमा पूर्ण सहमति हुन जुट्न नसक्दा वार्ता निष्कर्षहीन भएको हो। वार्ता टोलीका संयोजक एवं गृह मन्त्रालयका सहसचिव प्रदीप कोइरालाले भन्नुभयो, “कानुन संशोधन गर्नेलगायतका नीतिगत निर्णय सरकारले गर्दा अदालतबाट फैसला भएर कार्यान्वयनमा गएको विषयलाई तत्काल सरकारले केही गर्न सक्ने कुरा भएन, यही विषयमा असहमति भइरहेको छ।”
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले सर्वोच्च अदालतमा आफूविरुद्ध दायर भएको रिट निवेदनमा लिखित जवाफ पेस गर्दै रिट निवेदन खारेज गर्न अनुरोध गर्नुभएको छ। महान्यायाधिवक्ता कार्यालयमार्फत आज सर्वोच्च अदालतमा बुझाइएको प्रधानमन्त्रीको १३बुँदे लिखित जवाफमा उहाँले आफूविरुद्ध दायर गरिएको रिट निवेदनमा कुनै पनि संवैधानिक आधार र कारण नभएकाले खारेज गर्नुपर्ने उल्लेख गर्नुभएको हो।
प्रधानन्यायाधीश नियुक्ति प्रक्रिया अघि बढाउन माग गर्दै नेपाल बार एसोसिएसनका पदाधिकारीसहितको टोलीले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’सँग भेट गरेको छ । संवैधानिक परिषद्का अध्यक्षसमेत रहनुभएका प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग भेटेर टोलीले सर्वोच्च न्यायालयको नेतृत्वसहित अन्य न्यायाधीश नियुक्तिका लागि कानुनी बाटो खोलिदिन आग्रह गरेको हो । प्रतिनिधि सभामा विचाराधीन विधेयक पारित गरेर प्रक्रिया तत्काल अघि बढाउन बार पदाधिकारीसहितको टोलीले प्रधानमन्त्रीलाई आग्रह गरेको छ । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले चाँडै प्रक्रिया सुरु गर्ने आश्वासन बारको टोलीलाई दिनुभएको छ ।
कायममुकायम प्रधानन्यायाधीश हरिकृष्ण कार्कीले न्यायालय सुधारका प्रयासहरूलाई सार्थक र परिणाममुखी बनाई सक्षम, सुदृढ र भरोसायोग्य न्यायप्रणालीको स्थापना र विकास गर्न नयाँ वर्षमा सफलता मिलोस् भन्ने कामना गर्नुभएको छ ।
उपराष्ट्रपति रामसहायप्रसाद यादवले नयाँ वर्षले देशमा दीगो शान्ति, सुदृढ राष्ट्रिय एकता र सामाजिक सद्भावसहित आर्थिक समृद्धिका लागि नयाँ जोश, जाँगर, उत्साह थप्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभएको छ ।