कानुनमा व्यक्तिका अधिकार र कर्तव्य
कानुनी व्यक्ति र प्र्राकृतिक व्यक्तिको मूल भिन्नता भनेको कानुनी व्यक्तिले कानुनले तोकेको मात्र कार्य गर्न सक्दछ भने प्राकृतिक व्यक्तिले कानुनले निषेध गरेकोभन्दा बाहेक जति पनि कार्य गर्न सक्दछ । विधिशास्त्री साल्मन्डले भने, “व्यक्ति त्यो हो, जसले अधिकार र कर्तव्य पूरा गर्न सक्छ ।” मूलतः व्यक्ति दुई प्रकारका हुन्छन् । कानुनी र प्राकृतिक व्यक्ति । कानुनी व्यक्ति कानुनद्वारा सृजित वा गठित गरिएका हुन्छन् भने प्राकृतिक व्यक्तिमा मानिस पर्छन् । कानुन अनुसार जन्मेका सबै मानिस व्य
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित जिरेल भाषा
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित जिरेल भाषा
स्वास्थ्यकर्मीले चार महिनादेखि तलब पाएनन्
कैलालीको जानकी गाउँपालिकामा कार्यरत स्वास्थ्यकर्मीले चार महिनादेखि तलबभत्ता नपाएको जनाउँदै गुनासो गरेका छन् । उनीहरुले चालु आर्थिक वर्षको असोजसम्मको मात्र तलबभत्ता पाएका थिए ।
समको नाटक ‘अन्धवेग’ मञ्चन
बालकृष्ण समले विसं १९९६ मा लेख्नुभएको मनोवैज्ञानिक दुःखान्त नाटक मण्डला थिएटरमा मञ्चन भइरहेको छ । प्रवीण खतिवडा निर्देशित नाटक ‘अन्धवेग’ यही चैत १८ सम्म मञ्चन हुने आयोजकले जनाइएको छ । समले लेख्नुभएको नाटक मञ्चीय दृष्टिकोणबाट हेर्दा जटिल छन् भन्ने भाष्य निर्माण भएको छ । यो नाटक सरल, स्वभाविक र कोमल संवादले भरिपूर्ण रहेको खतिवडाले जानकारी दिनुभयो ।
-original-thumb.jpg)
‘रङ्गेली’ लाई पिजी सर्टिफिकेट
‘रङ्गेली’ नाममा आपत्ति जनाउँदै केन्द्रीय चलचित्र जाँच समिति (सेन्सर बोर्ड) ले प्रमाणपत्र दिन अस्वीकार गरेको विषयमा चौतर्फी विरोध भएपछि बोर्डले नै निर्मातालाई बोलाएर प्रमाणपत्र प्रदान गरेको छ । चलचित्र पिजी सर्टिफिकेट (प्यारेन्टल गाइडेन्स) १६ वर्षभन्दा मुनिका दर्शकले अभिभावकको साथमा हेर्नुपर्ने छ । सेन्सरले चलचित्रको आपत्ति जनाउँदै प्रमाणपत्र दिन अस्वीकार गरेपछि चलचित्रकर्मीले सामाजिक सञ्जालमार्फत विरोध गरेका थिए । चलचित्रकर्मीको चर्को विरोधपछि सेन्सर बोर्डले ‘रङ्गेली’ लाई सहज रूपमै प्रमाणपत्र दिएको हो ।
तीन दशकदेखि कला क्षेत्रमा समर्पित नरेन्द्र
शिवा तामाङकाठमाडौँ, फागुन २२ गते । अमूर्त कलामा विगत तीन दशकदेखि निरन्तर लाग्नुभएका कलाकारको नाम हो नरेन्द्र भट्टराई । चित्र कोर्न भनेपछि सबै काम बिर्सने कलाकार अमूर्त कलाको विकास र यसको प्रचारमा लगातार रूपमा सक्दो प्रयासमा जुटिरहनुभएको छ । नेपाली कला क्षेत्रमा करिब करिब गुमनाम रूपमै आफ्नो कलायात्रालाई अगाडि बढाइरहनुभएका कलाकार नरेन्द्रले अमूर्त कलामा बढी क्यानभास रङ्ग्याउने गर्नुभएको छ । हुलाकमा जागिरे पिताको साथमा थुप्रै जिल्लामा बस्ने, घुम्ने अवसरका कारण उहाँले बाल्यकालदेखि नै प्रकृतिसँगको सामीप्यको अनुभव गर्नुभयो । कलाकार नरेन्द्र भन्नुहुन्छ, “प्रकृतिले फुर्सदमा सजाएको देशमा जन्मने सौभाग्य मात्र होइन, बाल्यकालमा जुन बहानाले घुम्ने मौका पाएँ, त्यसबेला त्यत्ति जानकारी नभए पनि मैले जब चित्र बनाउने सामान्य प्रशिक्षण लिएँ, करिब तीन दशकदेखि तिनै प्रकृतिको वरिपरि मेरो कलायात्रा घुमिरहेको छ ।” बुटवल निवासी कलाकार नरेन्द्रले राजधानीलाई कर्मथलो बनाउँदै अगाडि बढाउनुभएको कलायात्राको समर्पणलाई हालै सम्पन्न अरनिको दिवसमा १० हजार रुपियाँसहित अमात्य अमूर्त कला पुरस्कारबाट सम्मान गरिएको थियो ।उहाँले नेपालमा आधुनिक कलाको प्रवर्धकका रूपमा स्थापित वरिष्ठ कलाकार गेहेन्द्रमान अमात्यले राख्नुभएको उक्त अमात्य अमूर्त कला पुरस्कार पाउँदा तीन दशकदेखिको कलायात्रामा थप जिम्मेवारीको साथै खुसी लागेको बताउनुभयो । आफ्नो पेसागत धर्म निर्वाह गर्नमा व्यस्त उहाँ कलासम्बन्धी विभिन्न सङ्घ संस्थाको नेतृत्व गर्नभन्दा क्यानभास, रङ, ब्रस चलाउनै मन पराउनुहुन्छ । निरन्तर काममा व्यस्त हुने भएकाले होला उहाँ खासै चर्चामा आउन रुचाउनुहुन्न । कलाकारले सिर्जना गरेको चित्र सङ्कलन गरी क्रेतासम्म पु¥याउने पुलको काम गरिरहनुभएका बिआर श्रेष्ठले कलाकार नरेन्द्रको कलाकारिता र क्षमताबाट विगत लामो समयदेखि आफू परिचित रहेको बताउँदै पूरै अमूर्त र अर्ध अमूर्त कलामा पोख्त उहाँको सिर्जना धेरैले मन पराउने गरेका छन् । चित्रकलाको प्रशिक्षण लिँदादेखि नै परिचित कलाकार नरेन्द्र घरमै बसेर चित्र बनाउनुहुन्छ, घर र ग्यालरीसम्मको मात्र यात्रा गरिरहने कलाकारमध्ये उहाँ पनि पर्नुहुन्छ ।
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित चाम्लिङ राई भाषा
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित चाम्लिङ राई भाषा
बालसाहित्यका चार पुस्तक लोकार्पण
बालसाहित्यका चार पुस्तकको एकै पटक लोकार्पण गरिएको छ । त्रिदेव पौडेलको ‘मेरा बाल सिर्जनाहरू’, ‘नेपाललाई नेपाल बनाउने चाहना’, तिलोत्तम पौडेलको ‘बाल सहभागिता र बालक्लब’ र डा. देवकी आचार्यको ‘नीलिमा र क्यामेरा’ कथासङ्ग्रहको संयुक्त रूपमा लोकार्पण गरिएको हो । पूर्वपरराष्ट्रमन्त्री तथा साहित्यकार प्रदीप ज्ञवालीले लेखक त्रिदेव पौडेलले लेखेका कृतिले देशको राजनीतिलगायत विविध क्षेत्रको नेतृत्वलाई समेत प्रेरणा दिन सक्ने बताउनुभयो ।
सेयर बजारमा उछाल लगानीकर्तामा खुसीको बहार
निरन्तर ओरालो लागेर लगानीकर्तालाई निराश बनाएको सेयर बजारले सोमबार खुसीको बहार ल्याइदिएको छ । सेयर बजार मापक नेप्से परिसूचकले ११८ को फराकिलो अङ्कले फड्को मार्दा लगानीकर्ताको मनोवैज्ञानिक बिन्दुभन्दा तल रहेको बजार एकाएक माथि उठेको छ ।
नगरको आम्दानी वृद्धि गर्न महोत्सव
तानसेन नगरपालिकाले आन्तरिक आम्दानीमा वृद्धि गर्न आफैँ व्यापार महोत्सव गरेको छ । नगरपालिकाको आन्तरिक आम्दानी बढाउने मुख्य उद्देश्य राखेर नगरपालिका आफैँले कृषि, पर्यटन तथा व्यापार गरेको हो । विगतमा पाल्पा उद्योग वाणिज्य सङ्घ र पाल्पा व्यापार सङ्घले तानसेनमा व्यापार महोत्सव गर्दै आएका थिए । यस पटक नगरपाालिकाले आफ्नो आन्तरिक आम्दानी वृद्धि गर्न आफैँ मुख्य आयोजक बनेर महोत्सवको आयोजना गरेको नगर प्रमुख सन्तोषलाल श्रेष्ठले बताउनुभयो ।
सम्झौता भए पनि दुग्ध किसान आन्दोलनमै
दुधको किसानलाई भुक्तानी दिने विषयमा सरकार, केन्द्रीय दुग्ध सहकारी सङ्घ र डेरी उद्योगीबिच भएको पाँचबुँदे सम्झौता विवादमा आएको छ । सो सम्झौताप्रति असहमति जनाउँदै केही सङ्घ संस्थाले आन्दोलनलाई निरन्तरता दिएका छन् । चैत २१ गतेभित्र पुस मसान्तभित्रको सम्पूर्ण बक्यौता रकम किसानलाई भुक्तानी दिने भनी फागुन १९ गते राति सरकार र डेरी उद्योगीबिच सम्झौता भएको थियो ।
साढे दुई अर्बभन्दा बढीको सापटी
योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा कोषबाट १४ हजार ६५ योगदानकर्ताले दुई अर्ब ५३ करोड ३८ लाख ५८ हजार ७० रुपियाँ सापटी लिएका छन् । कोषले डेढ वर्षको अवधिमा योगदानकर्ता विशेष सापटी योजना, योगदानकर्ता घर सापटी योजना, योगदानकर्ता शैक्षिक सापटी शीर्षकमा त्यो बराबरको रकम लिएका हुन् ।
जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी छुट्टै ऐन बन्दै
जलवायु परिवर्तनका असर, अनुकूलन कार्बन व्यापारलगायतका गतिविधिलाई एकीकृत र सङ्गठित रूपमा व्यवस्थित गर्ने गरी सरकारले जलवायु परिवर्तन ऐन २०८० बनाउने भएको छ । नेपाल कानुन आयोगले ऐन निर्माणका लागि जलवायु परिवर्तनका सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको विधेयकको प्ररम्भिक मस्यौदा तयार गरेको छ ।
दोब्बर बढ्यो प्लाइउड निर्यात
मुलुकबाट अधिकांश वस्तुको निर्यात घटिरहेका बेला प्लाइउडको निर्यात भने दोब्बरले बढेको छ । छिमेकी मुलुक भारतमा प्लाइउडको माग बढेपछि निर्यातमा ९४ प्रतिशतले बढेको हो । भन्सार विभागको तथ्याङ्क अनुसार चालु आर्थिक वर्षको सात महिनामा (साउन–माघ) सम्म चार अर्ब २१ करोड १४ लाख ६४ हजार रुपियाँको प्लाइउड निर्यात भएको छ । गत आवको सात महिनामा दुुई अर्ब १६ करोड २३ लाख ६४ हजार रुपियाँको प्लाइउड निर्यात भएको थियो ।
संसदकाे क्यालेन्डर पहिलो गाँसमै ढुङ्गा !
सङ्घीय संसद्को अधिवेशन प्रारम्भ भएको ठिक एक महिना पुगेको छ । तर पहिलो पटक क्यालेन्डर अभ्यासलाई सङ्घीय संसद्को प्रयासमा पहिलो गाँसमै ढुङ्गा लागेको छ । लामो प्रयासपछि चालु हिउँदे अधिवेशनबाट सभाका कामलाई क्यालेन्डरमा व्यवस्थित गरिए पनि एक महिनामै क्यालेन्डर प्रभावित भएको छ । सत्ता समीकरण फेरिएसँगै दुवै सदनको क्यालेन्डर प्रभावित बनेको छ । साथै सभामा पेस भई छलफलका क्रममा रहेको वार्षिक बजेटको सिद्धान्त र प्राथमिकता कसरी अघि बढ्छ भन्नेमा अन्योल बढेको छ ।
निजामती विधेयक दर्ता : उमेर हद ६० वर्ष, तहगत प्रणालीको प्रस्ताव
सङ्घीय निजामती सेवाको गठन, सेवाको सर्त सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको विधेयक सङ्घीय संसदमा दर्ता गरिएको छ । सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले सोमबार सङ्घीय संसदमा विधेयकको मस्यौदा दर्ता गराएको हो । गत भदौमा प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रीपरिषद् कार्यालयमा पेस गरेको विधेयकको मस्यौदा आइतबार मात्र मन्त्रालयमा पुगेर सोमबार सङ्घीय संसदमा दर्ता भएको हो । मन्त्रालयका प्रवक्ता कमलप्रसाद भट्टराईले विधेयक संसदमा दर्ता गराइएको भन्दै अब सार्वभौम संसदले विधेयकमाथि व्यापक छलफल गरी ऐन जारी गर्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
सफलताका लागि छेकेन जन्मजात अपाङ्गताले
छोरा जन्मे फजुल खर्च गरेर भए पनि खुसियाली मनाउने परिपाटी छ तर २०४५ सालमा बैतडीको सुनर्या–३, गोयलीमा नन्दराज भट्टको जन्म हुँदा भने परिवारका कसैलाई पनि शुभसमेत लागेन । जेठो सन्तान अशक्त जन्मेको देखेर छरछिमेक र समाजले नानाथरी कुरा काटे । कुल बिग्रेर वा देवीदेवता रिसाएर यस्तो भएको भन्दै उनीहरूले बच्चा नराख्न सुझाए । नन्दराजको परिवारभित्रै पनि बच्चा राख्न नहुने कुरा चल्यो ।
चार राजनीतिक दलबीच आठ बुँदे सहमति
नयाँ समीकरण बनेसँगै बसेको चार दलका शीर्ष नेताको बैठकले सरकार सञ्चालनसम्बन्धी आठ बुँदे सहमति गरेको छ ।
प्रधानमन्त्री प्रचण्ड नेपाल निवास कोटेश्वरमा
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेकपा (एकीकृत समाजवादी) पार्टीका अध्यक्ष माधव नेपाललाई भेट्न उहाँको निजी निवास कोटेश्वर पुग्नुभएको छ ।
राष्ट्रिय महिला भलिबल : एपीएफ, बागमती, लुम्बिनी र कोशी सेमिफाइनलमा
एपीएफ क्लब, बागमती, लुम्बिनी र कोशी प्रदेश प्रथम लुम्बिनी कप राष्ट्रिय महिला भलिबल प्रतियोगिताको सेमिफाइनलमा प्रवेश गरेको छ ।
एनएनआइपिए स्पोर्ट्स अवार्ड चैतमा
नेपाल राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडी सङ्घको आयोजनामा एनएनआइपिए स्पोर्ट्स अवार्ड आगामी चैत १२ गते हुने भएको छ ।
महिलाको क्षेत्रमा काम भएको छ : पूर्व राष्ट्रपति भण्डारी
पूर्व राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले महिला अधिकारको क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण काम भएको बताउनुभएको छ । विभिन्न आन्दोलन र सङ्घर्षका कारण महिलाका क्षेत्रमा काम भइरहेको उहाँको भनाइ छ ।
आयोजक यूथलाई उपाधि
आयोजक यूथ फुटबल क्लबले छैटौँ अन्तर्राष्ट्रिय आमन्त्रण रिफ्युजी च्यालेन्ज कप फुटबल प्रतियोगिताको उपाधि जितेको छ ।
नयाँ सत्ता गठबन्धन : बलियो बामशक्ति निर्माणको अभ्यास
प्रतिनिधि सभामा प्रमुख दल नेपाली कांग्रेससहितको सत्ता गठबन्धनमा खटपट भएपछि पुनः नयाँ गठबन्धनको जन्म भएको छ । प्रतिनिधि सभामा दोस्रो ठुलो दल नेकपा (एमाले) ले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ लाई काँध थापेपछि पुरानै गठबन्धन ब्युँतिएको हो ।
साफ यु–१६ महिला च्याम्पियनसिप : नेपालको पहिलो जित
नेपालले साफ यु–१६ महिला च्याम्पियनसिपमा पहिलो जित निकालेको छ । दक्षिण एसियाली फुटबल महासङ्घ (साफ) को आयोजनामा जारी प्रतियोगितामा सोमबार नेपालले भुटानलाई ३–० गोलले हरायो ।
