सकियो साउन, सकिएन रोपाइँ
यो वर्ष साउन सकिँदासमेत धान रोपाइँ सकिएको छैन। साउन ३० गतेसम्म ८७ प्रतिशत मात्र धान रोपाइँ भएको छ।
तामाकोशीले गर्यो हकप्रद शेयर निष्कासन
दोलखाको बिगु गाउँपालिका–१ लामाबगर स्थित माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत् आयोजनाले हकप्रद शेयर निष्कासन गरेको छ ।
अचार उत्पादनबाट मनग्य आम्दानी
कैलालीको टीकापुरमा व्यावसायिकरूपमा मस्यौरा र गुन्द्रुक उत्पादन गर्दै आएका महिला उद्यमीले अचारसमेत उत्पादन थालेका छन् । उनीहरुले यसपटक आँपको अचार साढे सात क्विन्टल र गल्का एक क्विन्टल उत्पादन गरेका छन् । यसका साथै उनीहरु तामा, निउरो, हरियो खुर्सानी, करेला, मेथी, कुखुरा र सिद्राको अचार उत्पादनमा व्यवस्त छन् ।
लोप हुँदै निगालोको डोको
बाजुरामा निगालोको चोयाबाट डोको बुन्ने सिप तथा व्यवसाय लोप हुँदै गएको छ। जङ्गलबाट घाँसदाउरा र हाटबजारबाट चामल, नुन तेललगायतका दैनिक खाद्य सामग्री बोक्न डोको प्रयोग हुने गर्छ। गाउँ गाउँमा गाडी गुड्न थालेपछि डोको व्यवसाय बिस्तारै लोप हुँदै गएको हो। खप्तड छेडेदह गाउँपालिका–६, बुडाबाडाका डम्मबहादुर बुढाले डोकोमा बोक्ने सामान गाडीले नै बोक्न थालेपछि डोको बुन्ने व्यवसाय बिस्तारै लोप हुँदै गएको बताउनुभयो।“पहिला गाउँ नजिक बजार थिएनन्। दैनिक खाद्यान्नका लागि दुई/चार दिन पैदल हिँड्नु पथ्र्याे। त्यसका लागि डोको आवश्यक हुन्थ्यो। अहिले गाउँबस्तीमा गाडी पुगेपछि डोकोसँगै डोको बुन्ने सिप लोप हुँदै गएको छ,” उहाँले भन्नुभयो। यसै गरी पहिले गाउँमा सबैले अर्गानिक खेती गर्थे।
छ वर्ष बित्दा पनि दैजी–बुडर सडक अधुरै
सुदूरपश्चिमका सात पहाडी जिल्ला जोड्ने भीमदत्त राजमार्गको विकल्पका रूपमा निर्माण भइरहेको दैजी–जोगबुडा–बुडर सडकखण्डको निर्माण सुरु भएको छ वर्ष बित्दा पनि अधुरो रहेको छ। यस सडकखण्डको ३८ किलोमिटरमध्ये २८.५ किलोमिटर कालोपत्रेका लागि राजेन्द्र निर्माण सेवा र नागार्जुन निर्माण कम्पनीलाई छुट्टाछुट्टै ठेक्का दिइएको छ।
घट्यो मकै उत्पादन
खडेरीका कारण यो वर्ष मकै उत्पादन घट्दा सर्लाहीको उत्तरी भेगका किसान चिन्तित बनेका छन् । मकैलाई पानी आवश्यक पर्ने जेठ र असार महिना पूरै खडेरी लाग्दा मकै उत्पादनमा व्यापक कमी आएको हो । उत्तरी भेगका किसानले अहिले धमाधम पाकेको मकै भिœयाइरहेका छन् । यहाँको ईश्वरपुर, लालबन्दी, हरिवन र बागमती नगरपालिकाको चुरे भेगमा आकाशे वर्षाको भरमा सँठिया मकै रोप्ने गरिएको छ । खडेरीले मकैमा पुड्का र थोते घोगा लागेका छन् ।
उद्यमशीलताका लागि स्वदेशमै पर्याप्त अवसर
अर्थमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतले स्वदेशमै पर्याप्त उद्यमशीलताका अवसर भएकाले युवावर्गलाई खोजी गर्न आग्रह गर्नुभएको छ । राष्ट्र निर्माण मञ्च नेपालले बुधबार राजधानीमा आयोजना गरेको ‘उद्यमशील युवा सृजनशील युवा’ विषयक अन्तर्क्रिया कार्यक्रममा अर्थमन्त्री महतले युवावर्गलाई स्वदेशमा रोजगारी सिर्जना गर्न प्रशस्त सम्भावना भएकाले खोजी गर्न आग्रह गर्नुभएको हो । “रोजगारीका लागि दिनहुँ ठुलो सङ्ख्यामा युवावर्ग विदेश गइरहेका छन्, स्वदेशमै उद्यमशीलता विकास गर्न सरकारले स्किम ल्याए पनि त्यसका बारेमा जानकारी नहुँदा कार्यान्वयनमा आउन सकेको छैन,” अर्थमन्त्रीले भन्नुभयो ।
ब्याट्री रिक्सा किन्दै स्वरोजगार बन्दै
तीन वर्ष विदेश बसेर फर्किनुभएका बाँके डुडुवाका सोहराब खानले फेरि विदेश जाने तयारी गरिरहेकै बेला ब्याट्री रिक्सा चलाउन थाल्नुभयो। रिक्सा चलाएर दिनदिनै राम्रो आम्दानी हुन थालेपछि उहाँले विदेश जाने सोच त्याग्नु भयो। राहदानी बनाएर भिसाका लागि दौडधुप गरिरहनुभएका नेपालगन्ज–११, इदगाहरोडका नन्कु साईले पनि केही दिनका लागि मात्र भनेर ब्याट्री रिक्सा चलाउन थाल्नुभयो। दैनिक एक हजार पाँच सय रुपियाँभन्दा बढी आम्दानी हुन थालेपछि उहाँले पनि विदेश जाने सोच त्यागेर राहदानी बाकसमा बन्द गर्नुभयो।
‘मिल्क होलिडे’ नगर्न कृषिमन्त्रीको आग्रह
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री डा. वेदुराम भुसालले ‘मिल्क होलिडे’ (दिन बिराएर दुध खरिद गर्ने) नगर्न डेरी उद्योगी तथा सरोकारवालालाई आग्रह गर्नुभएको छ । राष्ट्रिय दुग्ध विकास बोर्डले डेरी उद्योगी, किसान तथा अन्य सरोकारवालासँग बुधबार राखेको छलफलमा मन्त्री भुसालले सो आग्रह गर्नुभएको हो । बोर्डका अध्यक्षसमेत रहेका मन्त्री भुसालले बढी भएको दुधलाई अन्य क्षेत्रमा खपत गर्नूस् तर ‘मिल्क होलिडे’ नगर्नूस् भनी पटक पटक आग्रह गर्नुभयो ।
माग अनुसार सुनको कोटा बढाइने
उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री रमेश रिजालले बजारको माग अनुसार सुनको कोटा बढाउन सरकार तयार रहेको बताउनुभएको छ । नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासङ्घका अध्यक्ष माणिकरत्न शाक्यको नेतृत्वमा बुधबार भएको भेटका क्रममा मन्त्री रिजालले मुलुकको अर्थतन्त्र र भुक्तानी सन्तुलनको स्थितिसमेत अहिले सकारात्मक रहेकाले विद्यमान आपूर्ति कोटामा वृद्धि गर्न कुनै कठिनाइ नभएको बताउनुभयो ।
दमकमा सडक मर्मत सम्भारमा लापरबाही
झापाको दमक नगरपालिका भित्रका जीर्ण बनेका कालोपत्रे सडक मर्मत सम्भारमा लापरबाही गर्ने गरेको भेटिएको छ । दमक नगरपालिका पुर्वधार शाखाका अनुसार विभिन्न सडकहरू मर्मत सम्भार हुँदै आएकोमा केही ठाउँमा लापरबाही भएको गुनासो आएको हो ।
प्रभावकारी लेखा परीक्षणमा जोड
महालेखा परीक्षकको कार्यालयले आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को लेखा परीक्षणको तयारीसम्बन्धी कामको जानकारी गराएको छ । बुधबार दिउँसो प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रीपरिषद्को कार्यालय सिंहदरबारमा भएको बैठकमा कार्यालयका कार्यवाहक महालेखा परीक्षक महेश्वर काफ्लेले कार्यालयको वस्तुस्थिति र आगामी योजना एवं कार्यतालिकाबारे ब्रिफिङ गर्नुभएको थियो ।
धादिङमा ४१ करोड विद्युत महशुल उठाउन बाँकी
धादिङमा विद्युतको बक्यौदा उच्च देखिएको छ । नेपाल विद्युत प्राधिकरण धादिङ शाखाले दिएको जानकारी अनुसार ४१ करोड ३८ लाख ४५ हजार छ सय १६ रुपैयाँ विद्युत महशुल उठ्न बाँकी देखिएको हो ।
टेलिकमको सञ्चालन आय र नाफा घट्यो
सरकारी लगानीको नेपाल टेलिकमको सञ्चालन आय र नाफा दुवै घटेको छ । कम्पनीले बुधबार सार्वजनिक गरेको वित्तीय विवरण अनुसार आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा कम्पनीको सञ्चालन आय एक अर्ब ११ करोड रुपियाँले घटेर ३६ अर्ब ८० करोड रुपियाँ पुगेको छ । त्यसअघिको आवमा कम्पनीको सञ्चालन आय ३७ अर्ब ९१ करोड रुपियाँ थियो । त्यस्तै गत आवमा कम्पनीको नाफा ६६ करोड ६२ लाख रुपियाँले घटेर सात अर्ब ८० करोड रुपियाँ पुगेको छ । त्यसअघि कम्पनीले आठ अर्ब ४७ करोड रुपियाँ नाफा आर्जन गरेको थियो ।
रोशीमा केन्द्रीय विद्युत वितरण
रोशी गाउँपालिकामा केन्द्रीय प्रसारण लाइन वितरण गरिएको छ । गाउँपालिकाको वडा नं ११ स्थित कालढुङ्गामा केन्द्रीय प्रसारण लाइन जडान भएपछि स्थानीय एक सय ३५ परिवारले २४सै घण्टा बिजुली बाल्न पाएका छन् ।
पाँचौँ पटक म्याद थप गर्दा पनि अझै सकिएन धरहरा निर्माण
२०७५ साल असोज १ गते दुई वर्षमा सक्ने निर्माण सुरु गरिएको धरहरा पुनर्निर्माण अझै सम्पन्न हुन सकेको छैन । पाँचौँ पटक म्याद थप गरेर काम सक्ने भने पनि निर्माण जिम्मा पाएको जिआइटिसी रकम कन्स्ट्रक्सन जेभीले हाल ८२ प्रतिशत मात्र काम सम्पन्न गरेको छ ।
स्वदेशमै कृषिमा भविष्य देखेका धनकुमार
भोजपुरमा विदेशप्रतिको मोह त्यागेर कृषिमा लाग्ने युवाको सङ्ख्या बढ्दै गएको छ । उनीहरुले स्वदेशमा बसेर कृषि व्यवसायबाट मनग्य आम्दानीसमेत गर्दै आएका छन् । कृषिमा लाग्ने युवालाई राज्यले सञ्चालन गरेको विभिन्न प्रोत्साहनमूलक कार्यक्रमले पनि सहयोग पुगेको छ ।
एक महिनापछि डोल्पामा जहाज
मौसम सुधारसँगै जुफाल विमानस्थलमा हवाई सेवा सुचारु भएको छ । लगातारको बर्सातका कारण नेपालगन्ज डोल्पा आउने जहाजको आकासी मार्ग अवरुद्ध भई छब्बीस दिन सम्म हवाई सेवा बन्द भएको थियो ।
नेपालबाट बिहारमा रक्सी तस्करी
नेपालको भारत सीमामा रहेको बिहार राज्यमा मादक पदार्थ सेवन र विक्री वितरणमा रोक लागेसँगै नेपालबाट भारतीय बजारमा मादक पदार्थ चोरी पैठारी बढेर गएको छ ।
छ क्विन्टल यार्सा निकासी
डोल्पाबाट आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा छ क्विन्टल यार्सागुम्बा निकासी भएको छ । से फोक्सुन्डो राष्ट्रिय निकुञ्ज सुलिगाडका संरक्षण अधिकृत लालबहादुर भण्डारीका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा यार्सा सङ्कलकबाट यार्सापाटनमा प्रवेश गरेबापतको शुल्कबाट ८६ लाख ७७ हजार पाँच सय र २४० केजी यार्सागुम्बाको छोडपुर्जीबाट ७४ लाख ६३ हजार ४७० गरी एक करोड ६१ लाख ४० हजार ९७० रुपियाँ राजस्व उठेको छ ।
‘उत्पादन बढाएर राजस्व उठाउने सरकारको नीति’
अर्थमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतले देशभित्रै उत्पादन बढाएर आन्तरिक राजस्वलाई बलियो बनाउने नीतिमा सरकार अघि बढेको बताउनुभएको छ । मुलुकभर ८४ वटा आन्तरिक राजस्व कार्यालयका कर्मचारी सहभागी रहेको व्यवस्थापन गोष्ठीमा बोल्दै मन्त्री डा. महतले आयातमा आधारित राजस्व प्रणाली दिगो नहुने भएकाले सरकारले उत्पादन बढाउनेतिर केन्द्रित कार्यक्रम ल्याएको बताउनुभएको हो ।
विदेश जान छाडेर ड्र्यागन फ्रुट खेती
गाउँका धेरै युवा २०/२५ हजार रुपियाँ कमाउनका लागि विदेशको भूमिमा पुगेका छन् । विदेश पुगेका कतिपय साथीभाइले २० हजार रुपियाँ कमाउन नसकेर रित्तो हात फर्किएका छन् तर माथागढी–१, फेदीका २७ वर्षीय मनु आलेले भने विदेश जान छाडेर स्वदेशमै राम्रो कमाइ गर्नुभएको छ । युट्युब हेरेर ड्र्यागन फ्रुट खेती गर्नुभएका आलेले वर्षमा पाँच लाख आम्दानी गर्न सफल हुनुभएको छ ।
मृतक श्रमिकका परिवारलाई आर्थिक सहायता बढाउने विषयमा टुङ्गो लागेन
सरकारले वैदेशिक रोजगारका क्रममा मृत्यु भएका श्रमिकका परिवारलाई दिने आर्थिक सहायताबापतको रकम १० लाख रुपियाँ पु-याउने विषयमा टुङ्गो लागेको छैन । वैदेशिक रोजगार बोर्डको पछिल्लो बैठकले हाल वैदेशिक रोजगारीका क्रममा मृत्यु भएका श्रमिकका परिवारले बोर्डबाट आर्थिक सहायताबापत पाउँदै आएको रकम कम भएकाले बढाउने विषय छलफलकै चरणमा छ, अहिलेसम्म टुङ्गिएको छैन ।
दोब्बर बढ्यो चीनतर्फको निर्यात
गत आर्थिक वर्षमा चीनमा निर्यात व्यापार दोब्बरले बढेको छ । कोभिडपछि सुस्त रहेको व्यापार गत आवमा आएर पौने दुई अर्ब रुपियाँको निर्यात भएको हो । चीन सरकारले नेपालतर्फबाट जाने सामान निर्यातका लागि बनाएको प्रोटोकल सजिलो बनाएकाले पनि निर्यातमा उल्लेख्य वृद्धि भएको हो ।
डिजेल प्रतिलिटर १४ रुपियाँ मूल्य बढ्यो
नेपाल आयल निगम लिमिटेडले डिजेल र मट्टितेलको मूल्यवृद्धि गरेको छ ।
