त्यार ल्याउन्या छैन
नआएइ माघका मैना, मेरा आउन्या कोइन बुढी इजु पराइ भाइबैना, त्यार ल्याउन्या छैन विवाह गरेर गएकी छोरीचेलीले माघ महिना लाग्नुअघि ठाडीभाकामा यस्तै गीतिलयमा डेउडा गाउँछन्। यो गीत सुदूरपश्चिम र कर्णाली प्रदेशका चेली र माइतीसँग जोडिएको छ।
युवाले संस्कृति सिक्ने माने पर्व
हुम्लाको बुराउसे गाउँका लामा समुदायले मान्ने माने पर्व सकिएको छ। यस पर्वमा पुराना पुस्ताका बूढापाकाबाट युवाले आफ्नो संस्कृति, नाच, सिक्ने गर्छन्। सिमकोट गाउँपालिका–४ का राजबहादुर लामाले पुरानाबाट नयाँ पुस्ताले सिक्ने माने पर्व सम्पन्न भएको बताउनुभयो। चार दिनसम्म मनाइने यस पर्वमा बूढापाकाबाट नयाँ पुस्ताले खानपानदेखि गीत गाउने, नाच्ने, परम्परागत पहिरन लगाउनेबारे सिक्ने गर्छन्।
राष्ट्रिय थारु साहित्य सम्मेलन सम्पन्न
थारु भाषा, साहित्य, संस्कृति उन्नयनका लागि थारु साहित्यिक सङ्घसंस्था, भाषाप्रेमी, लेखक, प्रकाशक, सम्पादकहरू एकजुट भएर सहकार्य गर्नेलगायतका १२ बुँदे घोषणापत्र जारी गर्दै सातौँ राष्ट्रिय थारु साहित्य सम्मेलन बाँकेमा सम्पन्न भएको छ ।
एसियाकै दोस्रो ठूलो डम्फु
धुलिखेलबाट सिन्धुलीतर्फ जाँदा करिब ४० किलोमिटरको दूरी बी.पी. राजमार्गको बायाँतर्फ एउटा ठूलो आकारमा डम्फु बनाइएको छ ।
बौद्ध सम्प्रदायको चासोलाई कोषले सधै स्वागत गर्छ : लुम्बिनी विकास कोष
लुम्बिनी विकास कोषले लुम्बिनीमा हुने गतिविधिप्रति बौद्ध सम्प्रदायको सकारात्मक चासोलाई सधैभरी स्वागत गर्ने बताएको छ।
कांग्रेसका नेताले प्रतिपक्षको भूमिकालाई स्वीकार्न सकेनन् : अध्यक्ष ओली
नेकपा (एमाले)का अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले नेपाली कांग्रेसका नेताहरु प्रतिपक्षको भूमिकालाई स्वीकार्नै नसक्ने स्थितिमा पुगेको बताउनुभएको छ । आइतबार प्रतिनिधि सभा बैठकमा बोल्नुहुँदै एमाले अध्यक्ष ओलीले सो कुरा बताउनुभएको हो ।
मन्त्री किरातीद्वारा गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको निरीक्षण
भैरहवा, माघ २२ गते। संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री सुदन किरातीले आइतबार गौतमबुुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको निरीक्षण गर्नुभएको छ। पहिलो पटक विमानस्थल आउनुभएका किरातीले अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको रोकिएको उडान पुनः सञ्चालन र नियमित गराउने सन्दर्भमा चासो राख्नुभएको हो।निरीक्षणपछि सञ्चारकर्मीसँग प्रतिक्रिया दिँदै मन्त्री किरातीले गौतमबुद्व विमानस्थलबाट तत्काल नेपाल एयर लायन्सको जहाज सञ्चालन गर्न पहल गर्ने बताउनुभयो। उहाँले अहिले रोकिएको उडान सुचारू गर्न नेपाल एयरलाइन्सको विमान ल्याउनुपर्ने विषय उठेकाले यसलाई गौतमबुद्व विमानस्थलमा ल्याउनेबारे तत्काल पहल थाल्ने बताउनुभयो।उहाँले विमानस्थलमा नियमित उडानका लागि उच्चस्तरीय तहबाट कूटनीतिक र मन्त्रालय स्तरबाट प्राविधिक समस्या हल गर्ने प्रतिबद्वता जनाउनुभयो। मन्त्री किरातीले विमानस्थलमा रोकिएको उडान नियमित गराउन भारतसँग रूटका लागि प्रधानमन्त्री तहबाट कूटनीतिक पहल गर्ने बताउनुभयो। मन्त्री किरातीले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को भारत भ्रमणमा गौतमबुद्व विमानस्थलको रूटको एजेन्डामा राख्ने बताउनुभयो।“प्रधानमन्त्रीको भारत भ्रमणमा गौतमबुद्व विमानस्थल सञ्चालनका लागि रूटको विषय मुख्य एजेन्डामा पर्छ, श्रीलङ्काबाट भैरहवा उडानका लागि परराष्ट्र मन्त्रीको भ्रमणमा पनि कुरा भएको छ”, उहाँले भन्नुभयो। मन्त्रालयका तर्फबाट हल हुने प्राविधिक समस्या तत्काल सम्बोधन हुने मन्त्री किरातीले बताउनुभयो। निरीक्षण अघि विमानस्थलको अवस्थाका बारेमा गरिएको बिफ्रिङमा विमानस्थल सञ्चालनका लागि कुनै कसर बाँकी नराख्न उहाँले निर्देशन दिनुभयो। मन्त्री किरातीले विमानस्थल देशको अनुहार भएकाले गौतमबुद्व विमानस्थल सफा राख्न आग्रह गर्नुभयो। उक्त अवसरमा पर्यटन मन्त्रालयका सचिव सुरेश अधिकारीले कार्यालयबीच समन्वय गरेर अगाडि बढ्दा धेरै समस्या हल हुने बताउनुभयो। मन्त्री किरातीसमक्ष विमानस्थलका महाप्रबन्धक गोविन्दप्रसाद दाहालले रूटका कारणले भारतीय आकाश प्रयोग गर्न नपाउँदा उडान रोकिएको बताउँदै सञ्चालनका लागि निजी क्षेत्र, स्थानीय सरकार र प्रदेश सरकारसँग पनि छलफल गरिएको बताउनुभयो। मन्त्री किरातीले टर्मिनल भवन, टावर, पार्किङ, विशिष्ट कक्ष, धावनमार्गको निरीक्षण गर्नुभएको छ।
माधवनारायण मेला समापन (फोटो फिचर)
माघको चिसोमा यहाँको हनुमानघाटस्थित त्रिवेणीधाममा चिसो पानीमा डुबुल्की मार्दै मनाइने माधवनारायण मेला आज (आइतबार) समापन भएको छ । व्रतहरूले मान्ने यो मेला नेपाल संवत्को आठौँ शताब्दीदेखि एक महिने अवधिसम्म लाग्ने गरेको बताइएको छ ।
आज स्वस्थानी व्रत समापन हुँदै
एक महिनासम्म चल्ने स्वस्थनी व्रतकथा आजबाट समापन हुँदैछ । पौष शुक्ल पूर्णिमाका दिनबाट श्रीस्वस्थानी माताको महिमा वर्णन गर्ने कथाहरुको वाचन आज (आइतबार) माघ शुक्ल पूर्णिमाका दिन विधिवतरुपमा समापन हुन्छ ।
लोप हुँदै दौडा पोसाक
दक्षिणी क्षेत्रका गाउँपालिकामा अविवाहित युवतीले लगाउने पोसाक (दौडा) लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ। युवतीको पहिचानका रूपमा यो पोसाक रहेको भए पनि पछिल्लो समय युवतीहरू आधुनिक पोसाकप्रति आकर्षित हुन थालेपछि यो कपडा देख्नै मुस्किल हुने गरेको हो।
व्यापार तथा समृद्धिका लागि पुजिने भिन्द्यः
माघ शुक्ल द्वादशी (भिं द्वादशी) बिहीबारका दिन भीमसेनको पूजा अर्चना गरी मनाइएको छ। भिमा द्वादशीका रूपमा पनि मानिने यस दिन नेवार समुदायमा भीमसेनको पूजा गरी समेय्बजी खाने चलन रही आएको छ। भिन्द्यः र भीमसेन एकै हो वा फरक हुन् भन्ने विषयमा दुईमत रहे तापनि यस दिन सबैले समान रूपमा पूजा गर्ने गर्दछन्। विशेष गरी व्यापार तथा समृद्धिका लागि पुजिने भिन्द्यः (भीमसेन) भिमा एकादशी अर्थात् एक दिनअगाडि व्रत बस्ने मान्यता रहेको संस्कृतविद् ओम धौभडेलले जानकारी दिनुभयो। उहाँले भिमा एकादशीका दिनमा भीमसेनका मन्दिरहरूमा विशेष पूजा गरी भोलिपल्ट अर्थात् भिं द्वादशीको दिन घर, मन्दिर तथा पसलहरूमा चोखो भई समय्बजी राखेर भव्य पूजा गरी घरमा प्रसाद खाने चलन रहेको जानकारी दिनुभयो।
कालिगण्डकीको शिला अयोध्यामा हस्तान्तरण
भारत उत्तरप्रदेशस्थित अयोध्यामा निर्माणाधीन राममन्दिरमा राखिने भगवान् रामको मूर्ति बनाउन कालीगण्डकीबाट उत्खनन् गरी ल्याइएको शिला हस्तान्तरण गरिएको छ।
ललितपुरको एक तीर्थस्थल, जहाँ कालले पनि तपस्या गरेको थियो
ललितपुर धार्मिक, सांस्कृतिक तथा भौगोलिक विविधतायुक्त जिल्ला हो । यहाँ विभिन्न मठमन्दिर तथा तीर्थस्थल छन् । विभिन्न तीर्थस्थलमध्ये आफ्नै ऐतिहासिक महत्त्व बोकेको मन्दिर हो कालेश्वर महादेव ।
भीमा एकादशीमा गरियो रुद्री पाठ र होम यज्ञ
दोलखाको भीमेश्वर नगरपालिका –२ ऐतिहासिक सहरमा रहेको भीमेश्वर मन्दिर गुठी तथा व्यवस्थापन समिति साथीका लागि साथी समूख काठमाडौंले आयोजना गरेको धार्मिक कार्यक्रमगरी आज भीमा एकादशी मनाइएको छ ।
सन्तानेश्वर र बाबा बर्फानी मन्दिरमा पर्यटकको सङ्ख्या बढ्दै
बाँके जिल्लाका दुई धार्मिकस्थल पछिल्लो समयमा आएर नेपाल र भारतका धार्मिक पर्यटकको प्रमुख रोजाइमा पर्न थालेका छन् । जिल्लाको राप्तीसोनारी र नरैनापुर गाउँपालिकाको पहाडी क्षेत्रमा रहेका सन्तानेश्वर र बाबा बर्फानी मन्दिरमा हाल आएर भारत र नेपालबाट पुग्ने धार्मिक पर्यटकको सङ्ख्या बढ्दै गएको छ ।
पर्यटन प्रवर्धन गर्न तानसेनमा खाना महाेत्सव आयोजना हुने
पाल्पाको पर्यटकीय नगरी तानसेनमा खाना महाेत्सव हुनेभएको छ । तानसेन नगरपालिका –४ मखनटोलको आयोजनामा माघ २० गते फूड फेस्टिवल हुनेछ ।
तीन सय वर्ष पुरानो मोहन्याल जात्रा सम्पन्न
जैविक विविधताले महत्पूर्ण घोडाघोडी सिमसार क्षेत्र प्राकृतिक पर्यटकीय सँगसँगै धार्मिक पर्यटनको रुपमा पनि महुत्पूर्ण छ । बुधबार घोडाघोडी सिमसार क्षेत्रमा रहेको मोहन्याल मन्दीरमा मोहन्याल जात्रा तथा पूजा कार्यक्रम भब्यरुपमा सम्पन्न भएको छ ।
देवशिलाको गोरखपुरमा पूजाआजा, आज अयोध्या पुर्याइँदै
भारतको अयोध्यामा निर्माणाधीन राममन्दिरमा राख्नका लागि भगवान रामको मूर्ति बनाउन नेपालको कालीगण्डकीबाट उत्खनन् गरी पठाएको शिलाको गोरखपुरमा पूजाआजा गरिएको छ ।
संस्कृति मन्त्री किरातीको प्रश्न ‘भगवानमाथि भ्रष्टाचार गर्ने ?’
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री सुदन किरातीले सफा पशुपति, पवित्र पशुपति नारासहित एक महिनाभित्र पशुपति क्षेत्र सफा गर्न निर्देशन दिनुभएको छ।
हतारमा पुरियो खाल्डो
भक्तपुर दरबार क्षेत्रमा रहेको पाँच तले मन्दिर (ङातापोल्हँ, न्यातपोल)को जगलाई असर पर्ने गरी खनिएको खाल्डोलाई सोमबार बिहान हतारिँदै पुरिएको छ। काठमाडौँ उपत्यका खानेपानी लिमिटेड (केयूकेएल), भक्तपुर नगरपालिका र भक्तपुर स्मारक संरक्षण तथा दरबार हेरचाह अड्डाको मिलेमतोमा पाइप बिछ्याउन खन्ने कार्य सम्पन्न गरिएको छ।
‘सबैले मिलेर सांस्कृतिक जरालाई जोगाउनुपर्छ’
तामाङ समाज बेल्जियमद्वारा आयोजित २८५९ सोनाम ल्होछार कार्यक्रम बेल्जियमस्थित क्यासेल्लो सहरमा सम्पन्न भयो ।
भुवने डाँडामा निर्माण भएको मन्दिरमा भीड
गुल्मीमा व्यक्तिगत लगानीमा आकर्षक मन्दिर निर्माण गरिएको छ । जिल्लाको रेसुङ्गा नगरपालिका–१३ र गुल्मीदरबार गाउँपालिका–३ को सिमानामा पर्ने भुवने डाँडामा लाखौँ रकम खर्च गरेर एक व्यक्तिको लगानीमा आकर्षक मन्दिर निर्माण गरिएको हो ।
अयोध्या पठाउन लागिएको शिला पूजा गर्न जनकपुरधाममा भक्तजनको भीड
भारतको अयोध्यामा निर्माणाधीन राम मन्दिरमा स्थापना गरिने मूर्ति बनाउनका लागि म्याग्दीको वेणिस्थित कालीगण्डकी नदीको किनारमा रहेको शिलालाई जनकपुरधाम ल्याइएको छ।
महँगो परम्परागत पहिरन ‘पुँको’
जिल्लामा लामा समुदायका महिलाले परम्परादेखि नै लगाउने बक्खु ‘पुँको’ मूल्य साढे एक लाख रुपियाँसम्म पर्ने गरेको छ । चाडपर्व र मेलापातमा महिलाले अनिवार्य गलाउने उक्त पोसाक निक्कै मेहनत गरी तयार गर्नुपर्ने भएका कारण मूल्य महँगो पर्ने गरेको हो । सिमकोट गाउँपालिका–३ क छपाल लामाले विशेष अवसरमा महिलाले लगाउने बक्खु ‘पुँको’ मूल्य एक लाख साठी हजारसम्म पर्ने बताउनुभयो । उहाँले उक्त पोसाक यसरी महँगो पर्नुका कारण ऊनको धागो तयार पारेर पाखी बुन्ने, रङ्ग लगाउने, सिलाउने, बक्खुको बाहुलामा सानो टु्क्रा बाघको छालासमेत राखिने भएका कारण भएको बताउनुभयो । लामा समुदायका महिलाले आफ्नो आर्थिक हैसियतअनुसार यी बक्खु तयार गर्ने वा खरिद गर्ने गर्नुहुन्छ । उहाँले कम मूल्यको बक्खुको ६० हजार रुपियाँ पर्ने बताउँदै महिलाले लामा समुदायले मनाउने माने, लोसार, रलिङ मेला, विशेष पाहुना गाउँमा आउँदा स्वागत सत्कारका बेला लगाउने गरिन्छ ।