हिमाली किसानलाई दशैं पर्वभन्दा अन्न भित्र्याउने चटारो
दशैं सुुरु भएर सम्पन्न हुन लागिसक्दा पनि हुम्लाका किसानलाई बालीनाली भित्र्याउने चटारो उस्तै छ । दशैंभन्दा पनि कातिके बाली पाकेका कारण बाली भित्र्याउन किसानलाई भ्याइनभ्याई भएको हो ।
-original-thumb.jpg)
छतमाथि खोस्टाबिनाको मकैको झुत्ता
तिला गाउँपालिका–४ जुम्लामा माटोका घरमाथि मिलाएर राखिएका मकैका झुत्ता ।
किसानलाई दशैँभन्दा खेतीपातीकै चिन्ता
कैलालीका किसानलाई दशैँ मनाउनेभन्दा पाकेको धान खेतीको चिन्ता बढेको छ । जल तथा मौसम विज्ञान विभागको मौसमसम्बन्धी विशेष बुलेटिनअनुसार वर्षा हुने भएकाले सतर्कता रहन भन्दै जिल्ला प्रशासन कार्यालय कैलालीले सूचना जारी गरेपछि यहाँका किसान पाकेको धान कसरी जोगाउने भनी चिन्तामा छन् ।
च्याङ्ग्राको मूल्य आकासिएसँगै स्थानीय खसीबोकाको माग बढ्यो
हिमालि च्याङग्राको मुल्य आकाशीएसँगै स्थानीय खसीबोकाको माग बढेको छ । हिमाली क्षेत्रमा जडिबुटी खाएर हुर्केका च्याङग्रा दशैंमा उपभोक्ताको रोजाईमा परे पनि मुल्य बढी हुँदा स्थानीय जातका खसीबोका उपभोग गर्नु स्थानीयको बाध्यताझै भएको छ । च्याङग्रा खाना नसक्ने अवस्था भयो काठेखोला २ का सागर विकले भन्नुभयो । च्याङग्राको मासु खाने होईन मुल्य सुनेर बस्नु पर्ने भयो । दशैंलाई गाउँकै खसी उपभोग गर्ने तयारी छ उहाँको भनाइ छ।
चाडपर्वमा मात्रै सात करोड बढीको खसीबोका बिक्री
चाडपर्वको बेला पाल्पाबाट सात करोडको खसी–बोका बाहिरी जिल्लामा निकासी भएको छ । जिल्लाका विभिन्न स्थानबाट मासुका लागि दशैंतिहारको समयमा सात करोड बढीको जिउँदो खसी–बोका जिल्ला बाहिर निकासी भएको हो ।
भोटेचौरमा २५ युवाको व्यावसायिक अर्ग्यानिक कृषि फार्म
पछिल्ला वर्षमा कृषि क्षेत्रमा युवाको आकर्षण बढ्दै गएको छ । स्वदेशमै रहेका वा विदेशबाट फर्किएका युवा पनि कृषि उद्यमलाई प्राथमिकतामा राखेर मेहनत गरिरहेका छन् । कृषिमा सम्भावना देखेर सिन्धुपाल्चोकको भोटेचौरमा २५ युवाको समूहले व्यावसायिक रुपमा अग्र्यानिक कृषि फार्म सञ्चालन गरिरहेका छन् ।
बागवानी केन्द्रले बेच्यो ७० लाखको सामग्री
हिमालपारीको जिल्ला मुस्ताङको मार्फामा रहेको शीतोष्ण वागवानी विकास केन्द्रले गत आर्थिक वर्षमा ७० लाख मूल्य बराबरको आम्दानी गरेको छ ।
-original-thumb.jpg)
सञ्चालनमा आउन सकेन चिस्यान केन्द्र
खोटाङमै पहिलो चिस्यान केन्द्र (शीत भण्डार) का रुपमा बुइपामा निर्माण गरिएको चिस्यान केन्द्र सञ्चालनमा आउन सकेको छैन् । हरेक शुक्रबार साप्ताहिक हटिया लाग्ने दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका –१४ बुइपामा ३० टन भण्डारण क्षमताको चिस्यान केन्द्र निर्माण भई उदघाटन गरेको ६ महिना बित्दा पनि सञ्चालनमा आउन नसकेको हो ।
बाँझो जमिन प्रयोग गर्ने कृषकलाई प्रतिरोपनी भत्ता
ताराखोला गाउँपालिकाले भने कृषि उत्पादनमा आत्मनिर्भर बन्न सक्रिय भएको छ । कृषकलाई बढीभन्दा बढी क्षेत्रमा कृषि गर्न र उत्पादन बढाउन कृषकमुखी कार्यक्रमलाई प्राथमिता दिएको छ । गाउँपालिकाले बसाइँसराइ रोक्न र बाँझो जमिनमा खेतीपाती गर्न कृषक प्रोहोत्सान कार्यक्रम ल्याएको ताराखोला गाउँपालिकाका कृषि शाखा प्रमुख कृष्णखर भट्टराईले जानकारी दिनुभयो ।
'धुलोमाटोमै जीवन बित्छ, तर खान पुग्दैन’
झिसमिसेमै उठ्यो, बिहानदेखि बेलुकासम्म बारीको काममा खट्यो । घरबाट बोकेर लगेको चिसो खानाले भोक टार्यो । कर्णालीका अधिकांश महिलाको दैनिकी हो यो । धुलोमाटोमै जीवन वित्ने भए पनि वर्षभरि खान पुग्दैन ।
बाँझो जग्गामा व्यावसायिक जुनेलो खेती
बागलुङको जैमिनी नगरपालिकामा रहको कुश्मीसेरा फलाँटे कृषि सहकारी संस्थाले बाँझो जमिनको उपयोग गर्ने अभिया थालेको छ । सहकारीले कुश्मीसेराको झब्रीखेतमा पन्ध्र रोपनी बाँझो जमिनमा व्यावसायिक जुनेलो खेती गरेको छ ।
खुमल –४ धानमा बाला लागेन, रैथाने बासमती लोप हुँदै
उत्पादन बढ्ने भन्दै भित्र्याएको आयातित खुमल –४, जातको धानमा बाला नलागेपछि बैतडी पाटनका किसान चिन्तित बनेका छन् । दशकअघि यहाँका स्थानीय किसानले लगाउँदैआएको रैथाले रातो बासमती, डाँडा बासमती र हिमाली जातको धानको बीउ जोगाउन नसकेकोमा पछुतो मानेका छन् ।
उखुको अनुदान रकम व्यवस्था, कृषकहरू खुसी
सर्लाहीको चिनी उद्योगमा गएको वर्ष उखु बिक्री गरेका किसानका लागि सरकारी अनुदानको रकम कोष तथा लेखा नियन्त्रक कार्यालय (कोलेनिका) मा आइपुगेको छ ।
कृषि उद्योगहरूको कारण देशको आर्थिक स्थिति बलियो बन्छ : अध्यक्ष प्रचण्ड
नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'ले देशको आर्थिकस्थिति बलियो बनाउन लागि कृषिमा आधारित उद्योगहरुको विकास गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ ।
६१ वटा कुखुरा मार्ने चितुवा, कृषकबाट मारियो
गुल्मीमा कुखुरा खाएर स्थानीयलाई हैरान बनाउने चितुवा मारिएको छ। जिल्लाको रेसुङ्गा नगरपालिका ६ निनीचौरका ३० वर्षीय यमबहादुर कुँवरले फार्ममा छिरेर कुखुरा खाने चितुवा मार्नुभएको हो।
कार्यान्वयनमा आएन भू–उपयोग नियमावली
सधैँजसो भरिभराउ हुने जिल्ला मालपोत कार्यालय तीन महिनादेखि सुनसानजस्तै बनेको छ । कार्यालयमा सेवाग्राही घट्नुको कारण संघीय सरकारले ल्याएको ‘भू–उपयोग नियमावली २०७९’ रहेको जनाइएको छ ।
महिलालाई सशक्त बनाउँदै साप्ताहिक हाट बजार
गौशाला १ रामनर चिनिमिल टोलकी ३० वर्षिया उषाकुमारी बर्दिबासको साप्ताहिक हाट लागेका दिन हरियो तरकारी बेच्न आउनु हुन्छ । बुधबारे हाटमा उहाँले आज १ मन मुला (४० केजी) र ६ पसेरी (३० केजी) बेच्न ल्याउनु भएको छ ।
ठूलोलुम्पेकमा कफी प्रशोधन उद्योग सञ्चालन हुँदै
गुल्मीको सत्यवती गाउँपालिका ठूलोलुम्पेकमा कफी प्रशोधन उद्योग सञ्चालन गरिनेभएको छ । कफी प्रशोधन उद्योग सञ्चालनका लागि मिश्रित कफी उत्पादक कृषक समुह सत्यवति गाउँपालिका ३ लाई कफी प्रशोधन उद्योग तथा मेसिनरी औजार हस्तान्तरण गरिएको हो ।
सरकारी जागिरबाट बचेको समय ड्रागन खेतीमा
राति फुल्ने भएकाले ड्रागन फ्रुटलाई ‘रातकी रानी’ पनि भनिन्छ । पछिल्लो समय तराईदेखि पहाडसम्म ड्रागन खेतीबाट राम्रो उत्पादन हुन थालेपछि कृषकहरु यो खेतीप्रति आकर्षित हुन थालेका छन् ।
पाल्पामा रातो च्याउकाे व्यावसायिक उत्पादन
पाल्पामा पहिलो पटक रातो च्याउ (गानोडोर्मा) को व्यवसायिक उत्पादन तथा विक्री सुरु भएको छ । भैरव च्याउ उद्योग प्रालिले रातो च्याउको उत्पादन गरी विक्री सुरु गरेको हो । पाल्पाका २० जना युवा मिलेर पहिलो पटक गानोडोर्माको व्यावसायिक उत्पादन सुरु गरेको प्रालिका अध्यक्ष केशव कार्कीले बताउनुभयो ।
जोखिमपूर्ण व्यवसायमा भैँसीपालक किसान
राप्ती नदीको बगरमा घाँस भएकाले किसानहरु झोलुङ्गे पुल तरेर त्यहाँ पुग्छन् तर भैँसी झोलुङ्गे नदीमा डुबुल्की मार्दै पुग्छन् । दाङको लमही नगरपालिका वडा नम्बर ६ मध्यनगर, कश्यपुर, खैरी, ढिकपुरको हो ।
रासायनिक मलको अभाव झेल्दै पोखरेली किसान
धान रोपाइँ सकिएको दुई महिना बितिसक्दा पनि लेखनाथ तथा आसपासका किसानले रासायनिक मल प्राप्त गर्न सकेका छैनन् । रोपाइँ सकेको एक महिनाभित्र धानमा युरिया मल छर्नुपर्ने हुन्छ तर धान रोपेको दुई महिना बितिसक्दा पनि किसानले रासायनिक मलको अभाव खेप्नुपरेको छ ।
परम्परागत धानेको राडीपाखी व्यवसायबाट परिवार पाल्नै धौधौ
छायाँनाथ रारा नगरपालिका–१४ का चन्द्रलाल बुढाको रोजगारी भनेकै भेडा, बाख्रापालन व्यवसाय हो । उहाँ भेडा र बाख्राको उन हरेक वर्षको चैत र असोज महिनामा उन संकलन गर्नुहुन्छ । उहाँ मात्र होइन यहाँका अधिकांश स्थानीयको आयस्रोत नै यही हो ।
आलु उत्पादन बढ्यो तर, बजार तथा भण्डारणको चिन्ता
जिल्लामा यस वर्ष आलु राम्रो उत्पादन भएको छ । अघिल्लो वर्षको तुलनामा यो वर्ष आलु धेरै फलेको हो । जिल्लाको भूमे र सिस्ने गाउँपालिकाको तुलनामा पुथाउत्तरगङ्गा गाउँपालिकामा धेरै आलु खेती गर्ने गरेका छन् । यहाँका किसानको बर्खायामको मुख्य बाली उत्पादन मकै, आलु र सिमी रहेको छ ।
मजदुरीले जीविका चलाउने मुक्तकमैया तरकारी खेतीबाट मनग्य आम्दानी गर्दै
कृष्णपुर नगरपालिका–२ वनहराका दत्तराम चौधरीलाई मजदुरीमा जाने हतार छैन । विगतमा जस्तो घर खर्च चलाउनका लागि मजदुरी पाउने नपाउने चिन्तासमेत छैन । घरमै बसीबसी चौधरीले मनग्य आम्दानी लिँदै आउनुभएको छ । चौधरीको आम्दानी गर्ने माध्यम भनेको तरकारी खेती हो ।
