सरोज ढुङ्गेल
जीवनशैली बदले मधुमेह नियन्त्रण
केही वर्ष पहिलेसम्म वीर अस्पतालको डायबिटिज एन्ड एन्डोक्राइन विभागमा ५० देखि ७० वर्षसम्मका बिरामी मात्र आउने गर्दथे तर अहिले वीरमा ३० देखि ३५ वर्षभित्रका २० प्रतिशत बिरामी आउने गर्छन् । नेपालमा युवा अवस्थामै मधुमेहका बिरामी बढिरहेको यही तथ्याङ्कले देखाउँछ । वीरमा मात्र होइन, अन्य अस्पतालमा समेत अवस्था यस्तै छ ।
क्यान्सर उपचारमा आत्मबल प्रमुख
काठमाडौँ, चाबहिलकी शोभा कार्की आत्मबल भएमा क्यान्सरलाई सजिलै पराजित गर्न सकिन्छ भन्ने उदाहरण बन्नुभएको छ । २३ वर्षअघि सन् २००२ मा शोभाको शरीरभर नीलो डाम देखियो । लक्षण त्यतिमा मात्र सीमित भएन । पेट फुलेर ठुलो हुन थाल्यो । त्यो बेला उहाँ त्रिचन्द्र क्याम्पसमा अध्ययन गर्नुहुन्थ्यो । उहाँमा पेट ठुलो हुँदा मानिसले गर्भवती भन्ने हुन् कि भन्ने त्रास थियो । काकाले तँलाई क्षयरोग भए जस्तो छ, अस्पताल गएर देखाउनु भनेपछि उहाँ वीर अस्पताल जानुभयो ।
निजी स्वास्थ्य संस्थाका नर्सले सरकारी सरह तलब पाउने सम्झौता
निजी अस्पतालमा कार्यरत नर्सले अब सरकारी सरह तलब पाउने भएका छन् । शनिबार बेलुकी भएको वार्तामा आन्दोलनरत नर्ससँग २३ बुँदे सम्झौता भएको छ । सम्झौतामा नेपाल नर्सिङ सङ्घ, स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रतिनिधि, निजी मेडिकल कलेज सञ्चालकका प्रतिनिधि, निजी अस्पतालका प्रतिनिधिलगायत १४ जनाले हस्ताक्षर गर्नुभएको छ । वार्ता सफल भएसँगै महिना दिनदेखि आन्दोलनरत नर्सको आन्दोलन पनि स्थगित हुने भएको छ । आन्दोलन फिर्ताबारे विस्तृत जानकारी नेपाल नर्सिङ सङ्घले आइतबार पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गरेर जानकारी दिने भएको छ ।
आन्दोलन बढाउँदै नर्सिङ सङ्घ
आन्दोलनरत नर्सले बुधबार दुई घण्टा आकस्मिकबाहेकका सम्पूर्ण स्वास्थ्य सेवा बन्द गरेका छन् । देशभरका नर्स पारिश्रमिक वृद्धिको माग गर्दै आन्दोलनरत छन् । माग सम्बोधन नभए बिहीबारदेखि आन्दोलन थप सशक्त बनाउने उनीहरूले बताएका छन् । यद्यपि स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्यामन्त्री डा. सुधा शर्मा गौतमले गोरखापत्रसँगको कुराकानीमा नर्सको आन्दोलन एक/दुई दिनभित्र समाधान भइसक्ने जानकारी गराउनुभयो । “सम्भवतः बिहीबारसम्ममा निष्कर्षमा पुग्न सकिन्छ,” मन्त्री शर्माले भन्नुभयो, “सबै पक्षको छलफलपछि एउटा विन्दुमा पुगिसकेका छौँ ।”
घाइतेलाई दुखाइ सहनै सकस
जेनजी आन्दोलनका क्रममा घाइते भएका १० जनाको अझै पनि विभिन्न अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ । केही घाइतेको पटक पटक शल्यक्रिया भइसकेको छ । घाइतेको दुखाइ सहन सक्ने अवस्था छैन ।
नर्सको आन्दोलन देशव्यापी फैलिदै
श्रमशोषण भएको भन्दै पोखरास्थित मणिपाल र गण्डकी मेडिकल कलेजबाट सुरु भएको नर्सको आन्दोलन देशव्यापी रूपमा फैलिइसकेको छ । आन्दोलन फैलिएपछि प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले स्वास्थ्य सचिव डा. विकास देवकोटालाई नर्सका माग सम्बोधन गर्न निर्देशन दिनुभएको थियो । प्रधानमन्त्रीले निर्देशन दिएलगत्तै सचिव डा. देवकोटाले कार्यदल गठन गरेर नर्सका माग सम्बोधन गर्ने बताउनुभएको छ तर आन्दोलन एकपछि अर्को अस्पताल हुँदै देशव्यापी फैलिइसकेको छ ।
प्रभावकारी बन्दै ‘प्यालिएटिभ केयर’
क्यान्सर बिरामीका लागि ‘प्यालिएटिभ केयर’ उपचार (अन्तिम चरणको उपचारमा रहेकालाई सान्त्वनासहितको सेवा) प्रभावकारी बन्दै गएको छ । पछिल्लो समय स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालय अन्तर्गत रहेको भक्तपुर क्यान्सर अस्पतालमा स्थापना भएको ‘प्यालिएटिभ केयर’ बाट धेरै क्यान्सरका बिरामीले ‘प्यालिएटिभ केयर’ सेवा पाइरहेका छन् ।
अत्यावश्यक सेवाबाहेकका नर्सिङ सेवा बन्द गरिने
नेपाल नर्सिङ सङ्घले आन्दोलनका कार्यक्रम सार्वजनिक गरेको छ । सोमबार सङ्घको केन्द्रीय कार्यालयमा पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गर्दै आन्दोलनका कार्यक्रम सार्वजनिक गरेको हो ।
काम अनुसारको दाम नपाउँदा नर्स पलायन
नेपालमा काम अनुसारको दाम पाउन नसक्दा नर्स विदेश पलायन हुन बाध्य छन् । प्रमाणपत्र तह अध्ययनका लागि सात लाख रुपियाँभन्दा बढी खर्च हुने र स्नातक तहको अध्ययनका लागि १५ लाखभन्दा बढी खर्च हुने गरेकोमा सरकार तथा निजी अस्पतालले अत्यन्त न्यून पारिश्रमिकमा काममा लगाएपछि नर्स धमाधम विदेश पलायन भइरहेका छन् ।
जेनजी आन्दोलनका घाइतेको चाहना भ्रष्टाचारमुक्त देश
डडेलधुरा, अमरगढी–५, तुफानडाँडाका मुकेश अवस्थी आउँदो माघ महिनामा सिभिल इन्जिनियर अध्ययनका लागि अस्ट्रेलिया जाने तयारीमा हुनुहुन्थ्यो । विडम्बना गत महिना भदौ २३ गते भएको जेनजी आन्दोलनका क्रममा घाइते भएर उहाँको अस्ट्रेलिया जाने सपना चकनाचुर भएको छ । २२ वर्षीय मुकेशको अस्ट्रेलियाको भिसा लागिसकेको थियो । नेपालबाट सबइन्जिनियरको अध्ययन सकेर इन्जिनियरिङ अध्ययनका लागि उहाँ अस्ट्रेलिया जाने तयारीमा हुनुहुन्थ्यो ।
फर्मासिस्ट नै डाक्टर बन्दा बिरामीको ज्यान जोखिममा
मानिस अस्वस्थ भएमा सबैभन्दा पहिले पुग्ने ठाउँ हो– फार्मेसी । मानिसहरू दाँत दुख्यो, पेट दुख्यो, ज्वरो आयो, खोकी लाग्यो, टाउको दुख्यो भन्दै सबैभन्दा पहिले फार्मेसी पुग्ने गर्छन् । सहर होस् या गाउँमा
ज्येष्ठ नागरिकमा अल्जाइमरको समस्या
राप्ती स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा उपचारका लागि दैनिक एक सयभन्दा बढी सङ्ख्यामा ज्येष्ठ नागरिक आउने गर्छन् । तीमध्ये तीन जना ज्येष्ठ नागरिकमा अल्जाइमरको समस्या देखिने गरेको छ ।
बालबालिकामा अटिजम बढ्दो समस्या
नेपालमा बालबालिकामा अटिजमको समस्या बढ्दो रूपमा देखा परेको छ । नेपालको जनगणना २०७८ अनुसार नेपालमा कुल चार हजार ८८६ जनालाई अटिजम भएको तथ्याङ्क सार्वजनिक भएको छ तर विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन यो सङ्ख्या धेरै कम भएको बताउँछ । सङ्गठनका अनुसार नेपालमा तीन लाख जनसङ्ख्यामा अटिजम भएको अनुमान छ ।
‘जुन उद्देश्यले लड्नुभयो, त्यो पूरा गर्ने छु’
नवनियुक्त प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले जेनजी आन्दोलनका क्रममा घाइते भई अस्पताल भर्ना भएका बिरामीलाई भेट्नुभएको छ । उहाँले शनिबार दिउँसो महाबौद्धस्थित राष्ट्रिय ट्रमा सेन्टर, वीर अस्पताल, सिभिल अस्पतालमा गई घाइतेहरूको अवस्थाबारे जानकारी लिनुभयो ।
अस्पतालमा घाइतेको भिड
‘जेनजी आन्दोलन’ का क्रममा मङ्गलबार काठमाडौँका दुई अस्पतालमा थप चार जनाको निधन भएको छ । नयाँ बानेश्वरस्थित सिभिल अस्पतालमा तीन जना र तारकेश्वर सिटी अस्पतालमा एक जनाको निधन भएको हो ।
