सनम महर्जन
वालेन र सुनिताको काठमाडौं महानगर यात्रा
काठमाडौं महानगरपालिकाको प्रमुख बन्नुभएका ३२ वर्षीय वालेनको चर्चाले प्रमुख राजनीतिक दललाई चिन्ता बढेको छ । वालेन अहिले युगौंदेखि चर्चा कमाएका राजनीतिक दलहरूका लागि चुनौती बन्नुभएको छ ।
छाउगोठमा शरीर जल्यो, स्वर जलेको छैन
गायिका धना परियारको जीवनसँग ठ्याक्कै मेल खाने यो गीत उहाँकै मार्मिक आवाजमा गुन्जिएको छ। गीतमार्फत् उहाँले आफूले भोग्नुभएका पीडा पोख्नुभएको छ।
बदलिँदो लमी प्रथा
पहिलेपहिले लमीकै भरमा बिहे गर्ने चलन थियो । केटाकेटीको कुरादेखि बिहेको सम्पूर्ण काम लमीबाट नै हुने गथ्र्याे तर अहिले सबै जना प्रविधिमैत्री बनेका छन् । लमी अर्थात् विवाहका लागि केटाकेटी र परिवारबीच सूचना आदानप्रदान गर्ने व्यक्ति । लमीलाई कुरा मिलाउन जान्ने व्यक्तिका रूपमा लिइन्छ । जस्तै, पहिलेपहिले विवाहका लागि वर वा वधु खोज्दा लमीको यो थेगो निकै प्रचलित थियो– केटी कस्ती छे भन्दा ‘हेर्नै नपर्ने’ र केटो कस्तो छ भन्दा ‘बोल्नै नपर्ने’ । सायद अझै पनि होला यो थेगो । यसरी विवाह गराउने चलन थियो ।
समाइराको तेस्रोलिङ्गीदेखि डान्सिङ् स्टारसम्मको यात्रा
तेस्रोलिङ्गी महिलाहरुलाई राम्रो नाच्ने विशेष वरदान भगवानबाट नै पाएको रे भन्ने सुनेकी समाइरालाई सानैदेखि नाच्ने ठूलो रहर थियो । काठमाडौंमा जन्मिएकी समाइरा बच्चा बेलादेखि नै आफू केटा जस्तै देखिएपनि स्वभाव सबै केटीको रहेको बताउनुहुन्छ ।
आमाहरूकी आमा दिलशोभा भन्नुहुन्छ: संसार मायामा अड्किएको छ
भनिन्छ भगवानको अर्को रुप नै आमा हुन् । हामी संसारको जुनसुकै कुरा किन्न सकौंला तर आमा किन्न सक्दैनौं । आमालाई सम्झिँदै गर्दा दिलशोभाको नाम हरेकले सम्झिने गर्नुहुन्छ ।
हाेमोफोबिया, बाइफोबिया र ट्रान्सफोबियाविरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस मनाइयाे
काठमाडौं, जेठ ३ गते । होमोफोबिया, बाइफोबिया र ट्रान्सफोबियाविरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस २०२२ मङ्गलबार विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाइएकाे छ । मितिनी नेपालकाे आयाेजनामा 'हाम्रो शरीर, हाम्रो जीवन, हाम्रो अधिकार' भन्ने नाराका साथ आज यो दिवस मनाइएको हो । कार्यक्रममा उपराष्ट्रपति नन्द बहादुर पुन प्रमुख अतिथीको रुपमा रहनुभएको हो भने महिला आयोग, समावेशी आयोग, सूचना आयोगका आयुक्तको साथै कलाकारको पनि बाक्लो उपस्थिति रहको थियो । संस्थाकी कार्यकारी अध्यक्ष सरिता केसीले महिला र पुरुषको जस्तै लैङ्गिक, अल्पसङ्खयक समुदायको पनि अधिकार हुने भएकाले यो दिनलाई विशेष दिनका रुपमा मनाउने गरेकाे बताउनुभयो ।यस्तै, कार्यक्रममा लैंगिक तथा यौनिक अल्पसंख्यकहरुसँग जोडिएको 'हाम्रो शरीर, हाम्रो जीवन, हाम्रो अधिकार' नामक पुस्तक पनि सार्वजनिक गरिएको हो । नीति निर्माता, सरोकारवाला, संघसस्थाको ध्यानआकर्षण गराउन आजको दिनले प्रमुख भूमिका खेलेको उपराष्ट्रपति पुनको भनाइ छ । जाे जस्ताे छ, त्यस्तै रुपमा स्विकार गर्नुपर्ने र लैङ्गिक, अल्पसङ्खयक समुदायको भावनाकाे कदर गर्नुपर्नेसमेत पुनले बताउनुभयाे । होमोफोबिया, बाइफोबिया र ट्रान्सफोबियाविरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस हरेक वर्षको मे १७ मा विश्वव्यापी रुपमा यौनिक तथा लैङ्गिक विविधता भएको समुदायले मनाउने गर्दछन् ।सन् १९९० मे १७ मा विश्व स्वास्थ्य संगठनले समलैङ्गिकलाई मानसिक रोगको सूचीबाट हटाई समलैङ्गिकता हुन प्राकृतिक प्रक्रिया हो भनी घोषणा गरिएको दिनको स्मरण गर्दै विश्वव्यापी रुपमा हाेमोफोबिया, बाइफोबिया र ट्रान्सफोबियाको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस मनाइन्छ ।
माया विश्वास, सम्मान र समर्पण हो : शताब्दीपुरुष जोशी
काठमाडौं, वैशाख ३० गते । शताब्दीपुरुष संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशी शुक्रबार आफ्नो १०३ औं वर्षमा प्रवेश गर्नुभएको छ । जोशीका अनुसार आज उहाँको नागरिकता अनुसारको जन्मदिन हो । उहाँको तिथि अनुसारको जन्मदिन भने नवमीको दिन परेको छ । स्थानीय तहको निर्वाचनको दिन जन्मदिन परेकाले आफ्नो परिवारका सदस्यबीच मात्र जोशीको जन्मदिन मनाइएको हो । यसअघि भने ललितपुर महानगरपालिकाले जोशीको जन्मोत्सवमा र्याली नै निकालेको थियो । आफ्नो जन्मोत्सवको सन्दर्भमा जोशी भन्नुहुन्छ, “माया माया हो । यो भावना मात्र होइन, यो व्यवहार, विश्वास, सम्मान अनि समर्पण हो । माया मनमा भएर मात्र हुँदैन, व्यवहारमा लागू हुनुपर्छ । शायद माया भन्ने शब्द नभएको भए संसार सम्भव हुने थिएन । माया मै अडिएको छ दुनियाँ । म सय वर्ष बाँच्नुको पछाडि पनि मायाको साथ छ । माया रोकियो भने संसार रोकिन्छ । सबथोक माया हो । यसको बयान गर्नै सकिन्न ।”
'आमाको प्रेरणाले सहयोग गर्ने भावना जाग्यो'
काठमाडौं, वैशाख २८ गते। गोरखापत्र संस्थानका कर्मचारी रामकुमार बस्नेतले आफूले पाएको पुरस्कारको रकम आमाको घरलाई हस्तान्तरण गर्नुभएको छ। गोरखापत्र प्रकाशनको १२२ औं वर्ष प्रवेशको अवसरमा गोरखापत्र संस्थानले उहाँलाई उत्कृष्ट कर्मचारी घोषित गर्दै २५ हजार नगदसहित सम्मान पत्रबाट सम्मानित र पुरस्कृत गरेको थियो। बस्नेतले सोही रकम आमा घरका सञ्चालक दिलशोभा श्रेष्ठलाई बुधबार हस्तान्तरण गर्नुभएको हो। विगत २९ वर्षदेखि आश्रम चलाउँदै आउनुभएकी श्रेष्ठले दाताकै कारण आजसम्म आमा घर चलेको बताउँदै सहयोग प्राप्त भएकोमा खुशी प्रकट गर्नुभयो। गोरखापत्रमा २७ वर्षदेखि कार्यरत बस्नेतले आमाको प्रेरणाले नै सहयोग गर्ने भावना जागेको बताउनुभयो। बस्नेतले भन्नुभयो, “आमा शब्द आफैंमा व्यापक छ, आमाको घरलाई मैले पनि सहयोग गर्न पाए हुन्थ्यो भन्ने भावना पहिलेदेखि नै थियो, आमाले धेरै आमा पाल्नुभएको छ, आमाको प्रेरणाले नै मैले सहयोग गर्ने उत्प्रेरणा पाएँ।” काठमाडौंको रवि भवनमा रहेको आमा घरमा हाल ३० जना आमा आश्रित हुनुहुन्छ। अन्य ५ वटा स्थानमा पनि आमा घरका आश्रम छन्।
रातो मछिन्द्रनाथको जात्रा सुरु
वर्षा र सहकालका देवता मानिने रातो मछिन्द्रनाथलाई रथारोहण गरेर जात्रा सुरु भएको छ।
अब राजनीतिबाट कला क्षेत्रलाई अगाडि बढाउँछु : भुवन केसी
अभिनेता भुवन केसी मंगलबार नेपाली काँग्रेसमा प्रवेश गर्नुभएको छ। बालुवाटारमा आयोजित कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री एवं काँग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले भुवनसहितका कलाकारलाई पार्टी प्रवेश गराउनुभयो।
लुभूमा महालक्ष्मी महाभैरव जात्रा सुरु
काठमाडौं उपत्यकाको एउटा ऐतिहासिक बस्ती हो ललितपुरको लुभू। लुभूमा महालक्ष्मी महाभैरव जात्रा सुरु भएको छ।
वैशाखभित्र बक्स अफिस प्रणालीमा नजोडिने हल बन्द हुने
काठमाडौं, वैशाख ९ गते । चलचित्र विकास बोर्डले वैशाख महिनाभित्र बक्स अफिस प्रणालीमा नजोडिने हलहरुलाई बन्द गर्ने निर्णय गरेको छ । बोर्डका सदस्य तथा हल अनुगमन समितिका संयोजक अर्जुन कुमारले जेठ महिनादेखि कानुन अनुसार नचल्ने हलहरुलाई बन्द गर्ने निर्णय गरिएको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार सिनेमा हलहरुलाई नियम कानुनमा बाँध्न विकास बोर्डले यो निर्णय गरेको हो । बक्स अफिस जडान गर्न धेरै हलहरुले अटेर गरेको उहाँको भनाई छ ।नेपालमा बक्स अफिस प्रणाली २०७५ देखि लागू भएको हो । तर, अधिकांश सिनेमा हलहरु उक्त प्रणालीसँग जाेडिएका छैनन् । नेपाली सिनेमा हलहरुमा जतिपनि सिनेमा व्यापार हुन्छ, त्यसको तथ्याङ्क चलचित्र विकास बोर्डमा आउने बक्स अफिस प्रणाली हो ।
टुँडालमा कुँदिएका यौन आसन
विशेषगरी देवीहरुका मन्दिरमा यौन आकृतिका चित्रहरु बढी मात्रामा कुँदिएका हुन्छन् । मन्दिरको पूर्व पश्चिम उत्तर दक्षिण चारैतिर टुँडालले भरिएको हुन्छ । चारै दिशातिर फरक फरक खालका यौन आकृतिहरु देख्न सकिन्छ ।
गहना खोज्ने जात्रा (फोटो फिचर)
तस्बिरः मनोजरत्न शाहीकाठमाडौं, वैशाख ४ गते। काठमाडौंको हाँडीगाउँमा गहना खोज्ने जात्रा सम्पन्न भएको छ। चैते दशैंको दिनदेखि १५ दिनसम्म चलेको जात्रा आइतबार सम्पन्न भएको हो। जात्रा सबैभन्दा ऐतिहासिक, पुरानो र पौराणिक भएको बताइन्छ। राजा मानदेवको पालादेखि गहना खोज्ने जात्रा मनाउने चलन रहेको छ। टुँडालदेवी (वैषनवी) को पोखरीमा गहना हराएको भन्ने अर्को चर्चित मान्यता रहेको छ। टुँडालदेवीको गहना खोज्नकै लागि प्रत्येक वर्ष यो जात्रा मनाउने परम्परा रहिआएको छ। सर्वसाधारणकाअनुसार टुँडालदेवी गहना पोखरीमा नुहाउने क्रममा उहाँको गहना हराएको थियो। त्यो समयमा हराएको गहना हरेक वर्ष जात्रा गरेर खोज्ने गरिन्छ। यसरी गहना पोखरीमा टुँडाल देवीको खटलाई पोखरीभित्र तीनपटक परिक्रमा गराएपछि देवीको गहना खोज्ने गरिन्छ।
कोभिडपछि जुर्मुराउँदै नेपाली चलचित्र, धमाधम प्रदर्शनको मिति घोषणा
काठमाडौं, चैत्र २९ गते । कोरोनाले ठप्प बनाएको क्षेत्रहरु विस्तारै लयमा फर्किएका छन् । सिनेमा हलमा चलचित्र प्रदर्शनमा आउने क्रम जारी नै छ । कोरोना संक्रमणको तेस्रो लहरको महामारीको प्रभाव न्यून भएसँगै नेपाली फिल्मको रिलिज मिति घोषणा पनि भइरहेका छन् ।फिल्म वितरक करण श्रेष्ठका अनुसार कोरोनाकालमा धेरै चलचित्र बने र थन्किए । कुनै चलचित्र पूरै हलमा प्रदर्शन हुन सकेन । बिचमै रोक्नुपरेको थियो । कोरोनाका कारण रोकिएको नेपाली चलचित्र जस्तै ‘चपली हाइट‘ र ‘कठ्पुतली’ फेरि प्रदर्शनमा आए पनि सोचेजस्तो कमाई गर्न सकेनन् । दर्शकहरुले पुन प्रदर्शनमा आएका यी चलचिहरुलाई पत्याउनुभएन । त्यसपछि ‘म यस्तो गीत गाउँछु २’ प्रदर्शनमा आयो । श्रेष्ठका अनुसार यस फिल्मले चलचित्र क्षेत्रमा नयाँ माहोल बनायो । यो फिल्मले दर्शहरुलाई हलसम्म तान्न सफल भयो ।कोरोनापछि फाल्गुन १३ गते ‘म यस्तो गीत गाउँछु’ प्रदर्शनमा आएको पहिलो नयाँ चलचित्र हो । कोरोनाका कारण घरमै थन्किएका दर्शकहरुलाई ‘म यस्तो गीत गाउँछु’ ले सिनेमा हलमा तान्न सफल भएको थियो । पुःन प्रदर्शनमा आएका चलचित्रले भन्दा ‘म यस्तो गीत गाउँछु २’ उत्कृष्ट कमाई गर्ने चलचित्र बन्यो ।यस लगतै अरु चलचित्रहरु प्रदर्शनमा आउन सुरु भयो । ‘लप्पन छप्पन’, ‘आकासे खेती’ र ‘चिसो एष्ट्रे’ प्रदर्शन भयो । तर यी चलचित्रले सोचे जस्तो कमाई गर्न नसकेको फिल्म वितरकहरुको भनाई छ ।नेपाली चलचित्र हिन्दी चलचित्रको मारमा पर्ने गरेको श्रेष्ठको भनाई छ । उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘चिसो एष्ट्र’ दर्शकले धेरै मन पराउनुभयो तर हिन्दी चलचित्र ‘आरआरआर’ प्रदर्शनमा आएपछि चिसो एष्ट्रेको व्यापार घटेको हो ।’ उहाँका अनुसार चललचित्रका कथा सन्देशमूलक हुनुपर्छ । ‘कथा राम्रो हुनेबित्तिकै दर्शक सिनेमा हलसम्म पुग्छन्’, उहाँ भन्नुहुन्छ, चिसो एष्ट्रले चलचित्रमार्फत परिवर्तन ल्याउन खोजेको छ ।’यस्तै, ‘ए मेरो हजुर ४’ नयाँ वर्षलाई लक्षित गरेर प्रदर्शनमा ल्याउने तयारीमा छ । यस बाहेक ‘मन्त्र’ (वैशाख १५ गते), ‘लक्का जवान’ (वैशाख २३ गते), ‘लाइफ इन एलए’ (जेठ ६ गते), प्रेमगञ्ज (भदौ ३ गते) ‘चिसो मान्छे’ (असार ३ गते) दशैंमा ‘छक्का पञ्जा ४’, तिहारमा ‘परस्त्री’ चलचित्र प्रदर्शनमा आउने तयारीमा रहेको फिल्म वितरक किरण श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो ।नेपाली फिल्मका निर्माता, निर्देशकले वितरकसँग सेट गरेको नेपाली फिल्मको रिलिज क्यालेन्डर यस्तो छ ।ए मेरो हजुर ४झरना थापाको निर्देशनमा बनेको चलचित्र ‘ए मेरो हजुर ४’ आगामी वैशाख १ मा प्रदर्शनमा आउने भएको छ । सञ्जय लामाको छायांकन रहेको फिल्मलाई सुनिलकुमार थापाले निर्माण गर्नुभएको हो । चलचित्रमा अभिनेता अनमोल केसी र सुहाना थापालाई देख्न सकिन्छ ।मन्त्रसौगात मल्ल अभिनित फिल्म ‘मन्त्र’ आउँदो १६ वैशाखबाट प्रदर्शनमा आउने तयारीमा रहेको छ । हिमाली भेगको प्रेमकथामा आधारित फिल्ममा सौगातसँगै दीया पुनको अभिनय हेर्न सकिनेछ ।खिलबहादुर गुरुङको निर्देशनमा बनेको यस चलचित्रमा बुद्धि तामाङ, नमिता घिसिङ, वीरबहादुर लामा, पासाङ टी शेर्पालगायत अन्य कलाकारको अभिनय छ । कार्यकारी निर्मातामा देवेन्द्र मानन्धर र निर्मातामा रविराज कार्की, सुरेश कार्की र शुभ श्रेष्ठ हुनुहुन्छ । यस्तै, चलचित्रमा साम्तेन भुटियाको कथा, सन्तोष सुनारको संगीत, सञ्जय लामाको छायांकन, मित्र डी गुरुङको सम्पादन र सुजिल कर्माचार्यको संगीत रहेको छ ।लक्का जवानहाँस्य कलाकार शिवहरि पौडेलको निर्देशनमा तयार पारिएको चलचित्र ‘लक्का जवान’ वैशाख २३ मा सिनेमा हलमा प्रदर्शनमा आउने तयारीमा छ । दिलीप रायमाझी, प्रियंका कार्की, सलोन बस्नेत, वर्षा सिवाकोटी, किरण केसी, शिवहरि पौडेल, राजाराम पौडेल, सुशील पोखरेल, सरोज खनाल, अनुसुयषा श्रेष्ठ, सुरेन्द्र केसी, जयनन्द लामा, सविता गुरुङ, यमन श्रेष्ठ, विमला गिरीलगायतका कलाकारहरूको अभिनय रहेको फिल्मले पाका उमेरका मानिसहरूको कथा देखाइएको छ । फिल्ममा वरिष्ठ हाँस्यकलाकार मदनकृष्ण श्रेष्ठ अतिथि भूमिकामा देखिनुहुनेछन् ।ध्रुव दत्त र अनुसुयषा श्रेष्ठको प्रस्तुतिमा किरण केसी, दिलीप रायमाझी र शिवहरि पौडेल कार्यकारी निर्माताका रहेको फिल्म ‘लक्का जवान’ को सह–निर्मातामा सुशील अर्याल, राजाराम पौडेल, राज केसी, सुरेन्द्र केसी, दिपेन्द्र खनियालगायत हनुहुन्छ । ‘आमा बंगलामुखी फिल्म प्रोडक्सन’ को ब्यानरमा बनेको ‘लक्का जवान’ स्वदेशसँगै विदेशमा पनि प्रदर्शनमा आउने भएको छ ।‘लाइफ इन एलए’अमेरिका र नेपालमा छायांकन गरिएको चलचित्र ‘लाइफ इन एलए’ जेठ ६ गतेबाट सिनेमा हलमा आउने भएको छ । सुर्य एन श्रेष्ठको निर्देशनमा तयार भएको चलचित्रको गीतमा त्रिकोणात्मक प्रेमकथालाई प्रस्तुत गरिएको छ ।यो चलचित्रमा गौरव पहारी, वुद्दि तामाङ, प्रकाश घिमिरे, लोकेन्द्र लेखकको साथमा जारेड बिलप्स, साम भुजेल, जयन्द्र चिलुवाल लगायतको अभिनय छ । ब्यास इन्टरटेन्मेन्टको प्रस्तुतिमा तयार भएको यो चलचित्रलाई ब्यास बिस्सुले निर्माण गर्नुभएको हो । संसार अञ्जान सुवेदी कार्यकारी निर्माता रहेको चलचित्रमा अमेरिकाको लागि राजेन्द्र ठकुराथी निर्माताको रुपमा छन् ।प्रेमगञ्ज‘प्रेमगञ्ज’ युनिटले भिडियोमार्फत ३ भदौमा प्रदर्शनमा आउने घोषणा गरेको हो । परिच्छेद सेनको लेखन तथा निर्देशन रहेको फिल्ममा बेनिशा हमाल, तेज गिरी, सम्पदा बानियाँ, पवन भट्टराई, सुप्रिया खनाल, राइडर प्रशान्त, सिमरन खड्का, नरेश पौडेल, रश्मि भट्ट, गीता अधिकारीलगायतका कलाकारको अभिनय छ ।स्पट व्यायका रूपमा लामो समय काम गरेका राजु फुयालको प्रस्तुति रहेको फिल्म चलचित्र चौतारीको ब्यानरमा बनेको हो । अनन्तमान श्रेष्ठ कार्यकारी निर्माता रहेको फिल्ममा सञ्जय लामाको छायांकन रहेको छ ।चिसो मान्छेनिर्देशक दीपेन्द्र के खनालको फिल्म ‘चिसो मान्छे’ आगामी असार ३ गते सिनेमा हलमा प्रदर्शन हुने भएको छ । चलचित्रमा श्रम बेच्न मलेसिया पुगेका नेपाली कामदारको मृत्यु भएपछि उनको शव नेपाल ल्याउन गरिएको संघर्ष देखाइएको छ ।छक्का पञ्जा ४नेपाली कथानक चलचित्र ‘छक्का पञ्जा ४’ तिहारमा रिलिज हुने तयारीमा रहेको फिल्म वितरक किरन श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो । ‘छक्का पञ्जा’ सिरिजलाई दीपाश्री निरौलाले निर्देशन गर्दै आउनुभएको छ । चलचित्रमा दीपाश्री निरौलासँगै दीपकराज गिरी, केदार घिमिरे, जीतु नेपाल र अन्य कलाकारको अभिनय देख्न सकिन्छ ।परस्त्रीनिर्देशक सुरज पाण्डेको निर्देशनमा बनेको परस्त्री आउँदो वर्ष ६ कात्तिकमा रिलिज हुने तयारीमा रहेको छ । नेपाली र हिन्दी गरी दुई भाषामा निर्माण गरिने फिल्म डिएस डिजिटलको व्यानरमा निर्माण गरिएको हो । फिल्ममा कोशिस क्षेत्री, शिल्पा मास्के, गौरव विष्ट, अलिशा क्षेत्री, अशान्त शर्मालगायतका कलाकारको मुख्य भूमिका रहनेछ ।
