ऋतु सरस छ वर्षा मेघको रूप कालो ।
जलद सघनको हो बर्सिने फेरि पालो ।।
तृण विटप खुसी छन् मख्ख छन् खेतबारी ।
श्रम सुरु हुन थाल्यो हेर दैलो उघारी ।। १
झिलिकमिलिक गर्दै चम्किँदै फेरि निभ्दै ।
बिचबिच बिजुलीले हो कि यो नृत्य सिक्दै ।।
गड गड गड गर्दै मेघले ताल दिन्छ ।
दरदर अनि दर्की शीघ्र पानी चुहिन्छ ।।२
जल रसमय वर्षा रङ्गमञ्चीय शाला ।
गगनतल छ डम्मै चित्रझैँ मेघमाला ।।
जमिन छ यतिबेला तृप्तिले मख्ख पर्दै ।
कृषकजन खुसी छन् खेतमा काम गर्दै ।।३
हरितमय सबै छन् खेत, बारी, बगान ।
प्रकृति पनि अहा ! क्या लाग्छ साँच्चै जवान ।।
तन अलिकति भिज्दा हुन्छ आनन्द भान ।
अमृतसरि छ पानी गर्छ संसार पान ।।४
ऋतु जलद मजाले बर्सिँदा ता भर्दै ।
चपल गति छ बग्दै छन् नदी गर्व गर्दै ।।
कतिपय खहरेमा बग्छ बाढी अदम्य ।
झरझर झरनाको वेग उस्तै छ रम्य ।।५
विपिनबिच भिजेका छन् लता वृक्ष सारा ।
मन प्रमुद छ पाई प्यून पीयूषधारा ।।
परिचर दल पक्षी, माहुरी, भृङ्ग नाना ।
बरबर जल झर्दा चल्छ गाना बजाना ।।६
कलकल बिरुवा छन् पोषले सप्रिएझैँ ।
तरुदल पनि दङ्गै दारुले लट्ठिएझैँ ।।
चपल मन भएका किन्नरी नाच्न थाले ।
नवयुवकरूप क्या मस्किँदै छन् मजाले ।।७
तनुरस सुकिहाल्यो, भो चिसो मन्दमन्द ।
मधुर मधुर लाग्यो मृत्तिकाको सुगन्ध ।।
सरर पवन चल्दा हो कि झैँ लाग्छ छन्द ।
अनि पछि जल वर्षा हुन्छ चर्केर द्वन्द्व ।।८
नद–जलकुल सारा छन् धनी हृष्टपुष्ट ।
अलि अधिक भएमा हुन्छ बाढी प्रदुष्ट ।।
जल वितरण गर्दा मेघले व्योमबाट ।
रसमय अवनी भो तृप्तझैँ सोमबाट ।।
पिहित जलधिपुत्रीबाट आकाश कैले ।
रवि, शशि अनि तारा लुक्नुपर्ने त्यसैले ।।
अलिकति भिजिहालूँ भन्न चाहेँ मनैले ।
लिइनँ नि तर छाता ओढ्न चाहेर मैले ।।१०
समय छ ऋतुबोधी श्रावणी भाद्रमासी ।
श्रमबिच पनि कस्तो हुन्छ आत्माभिलाषी ।।
अति मृदुमय लाग्ने मौसमी रागभित्र ।
मन पुलकित गर्दै हेर्छु वर्षा चरित्र ।।११
परिश्रमी निकेतन
बर्दघाट नपा–४, नवलपरासी
