सन्ध्या त्रिपाठी
कक्षाः ७, त्रियोग हाई स्कुल
काठमाडौँ
नेपाल दक्षिण एसियास्थित एक अद्वितीय र सांस्कृतिक धरोहरले भरिपूर्ण देश हो । यो देश हिमालय पर्वतको काखमा छ । विश्वभर आफ्नो भौगोलिक विविधता र प्राकृतिक सौन्दर्यका लागि प्रसिद्ध छ । नेपालको दक्षिणमा भारत र उत्तरमा चीन छ । संसारकै सबैभन्दा सर्वोच्च शिखर सगरमाथा (एभरेस्ट) नेपालमा छ । हिमालका कारण नेपाल पर्वतारोहण र ट्रेकिङका लागि एक प्रमुख गन्तव्यका रूपमा परिचित छ । नेपालको भूगोलमा हिमाल, पहाड र तराईको मिश्रण पाइन्छ । यसले गर्दा प्राकृतिक रूपमा विविध र आकर्षक बनाएको छ । नेपालमा रहेका धेरै नदी, ताल र वनजङ्गलले पनि देशको सौन्दर्य बढाएको छ ।
नेपालको जनजीवन र संस्कृतिमा विशेष विविधता छ । यहाँ ब्राह्मण, क्षेत्री, ठकुरी, नेवार, गुरुङ, शेर्पा, मगर, तामाङ, थारूलगायतका विभिन्न जाति मिलेर बसोबास गर्दै आएका छन् । विभिन्न धर्मका अनुयायीको पनि बसोबास नेपालमा रहेको छ । हिन्दु धर्म मान्ने सबैभन्दा बढी छन् । त्यसबाहेक बौद्ध, इस्लाम, इसाईलगायतका विभिन्न धर्म मान्नेहरू पनि छन् । नेपालको सांस्कृतिक धरोहरमा धार्मिक पर्व, रीतिरिवाज, सङ्गीत, नृत्य र कलाले विशेष महत्व राख्छ । काठमाडौँ उपत्यकामा प्राचीन मन्दिर र ऐतिहासिक स्थल छन् । काठमाडौँ नेपालको सांस्कृतिक र धार्मिक केन्द्रका रूपमा प्रख्यात छ । लुम्बिनी भगवान् बुद्धको जन्मस्थान हो । यो स्थान पनि एक महत्वपूर्ण धार्मिक स्थल हो । यसले नेपाललाई विश्वभर प्रसिद्ध बनाएको छ ।
नेपालको इतिहास समृद्ध र पुरानो छ । यहाँको प्राचीन इतिहासमा लिच्छवि, मल्ल र शाह वंशका शासनकालका घटना महत्वपूर्ण छन् । काठमाडौँका पुराना दरबार र मन्दिरले नेपालको ऐतिहासिक महत्वलाई उजागर गर्छ । राज संस्था अन्त्य भई गणतन्त्रात्मक मुलुकका रूपमा नेपाल स्थापित भएको छ । २०७२ सालमा जारी नेपालको संविधानले सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणराज्यको रूप अपनायो । नेपालका नागरिकको जीवनमा सामाजिक न्याय र समानता स्थापना गर्न विभिन्न नीति र योजना लागु गरिएका छन् ।
नेपालको अर्थव्यवस्था मुख्य रूपमा कृषिमा निर्भर छ । यहाँका अधिकांश जनता कृषि कार्यमा संलग्न छन् । यहाँ धान, मकै, गहुँ, दलहन बाली, तरकारी बाली र फलफूल उत्पादन गरिन्छ । पर्यटन उद्योग र हस्तकला पनि नेपालका लागि महत्वपूर्ण आयस्रोत बनेका छन् । हिमाली क्षेत्रका पर्यटकीय स्थल जस्तै एभरेस्ट बेस क्याम्प र अन्नपूर्ण सर्किटले नेपाललाई अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटनको केन्द्र बनाएका छन् । नेपालको सामाजिक संरचना पनि विभिन्न तह र प्रवृत्तिले प्रभावित छ । यहाँको शिक्षा प्रणालीमा सुधार ल्याउने प्रयास भइरहेका छन् । यद्यपि ग्रामीण क्षेत्रका धेरै स्थानमा अझै शिक्षा र स्वास्थ्य सेवा अभाव छ । महिलाको अधिकार र बाल अधिकारको क्षेत्रमा नेपालले ठुलो प्रगति गरेको छ । नेपालको भविष्य उज्ज्वल छ । हामी सबै एकजुट भएर मुलुकको विकास र प्रगतिका लागि प्रयास गरौँ । प्राकृतिक सम्पदा, सांस्कृतिक धरोहर र ऐतिहासिक महत्वले नेपालको अनुपम सम्पत्ति हो । नेपालीको मेहनत र समर्पणले देशलाई पक्कै समृद्ध बनाउने छ । शान्तिपूर्ण र समृद्ध राष्ट्र बन्ने लक्ष्यमा अघि बढिरहेको नेपालका नागरिकको एकता र प्रतिबद्धता महत्वपूर्ण छ ।
