सिन्धुलीको कमलामाई मन्दिर (फोटो फिचर)
सिन्धुलीको प्रख्यात मन्दिर मध्ये कमलामाई मन्दिर पनि एक हो। यो कमलामाई मन्दिर सिन्धुलीमाढीबाट करिब १२ किमी टाढा रहेको छ ।
-original-thumb.jpg)
पुर्ख्यौली नाचमा रमाउँदै मगर समुदाय
मगर जातिको कला संस्कृति संरक्षणको उद्देश्यसहित पुर्ख्यौली नाचका रूपमा रहेको मारुनी प्रतियोगिता आयोजना गरिएको छ । अन्नपूर्ण गाउँपालिकाद्वारा बिहीबारदेखि आयोजित सो प्रतियोगिता तीन दिनसम्म सञ्चालन हुने जनाइएको छ । अन्नपूर्ण गाउँपालिका–२, भुरुङ तातोपानीमा आयोजित प्रतियोगितामा गाउँपालिकाका १२ समूहले भाग लिएका छन् । प्रतियोगितामा पहिलो हुनेलाई एक लाख, दोस्रोलाई ७५ हजार र तेस्रोलाई ६० हजार रुपियाँ प्रदान गरिने जनाइएको छ । प्रतियोगितामा उत्कृष्ट मादले नाच, मारुनी नाच, हाइमार्ने समूह, भाका तथा शब्द छनोट, पोसाक, अनुशासन जस्ता विधामा पुरस्कृत गरिने छ ।
सकियो सिन्दूरे जात्रा
चैत शुक्ल पूर्णिमाको दुई दिनपछि द्वितीयाको दिन भैरवी मन्दिरमा लाग्ने सिन्दूरे जात्रा सम्पन्न भएको छ । चैत शुक्ल पूर्णिमाको दिन साततले दरबार राष्ट्रिय सङ्ग्र्रहालयसँगै रहेको भैरवी मन्दिरबाट जालपादेवी मन्दिरमा गएको धामीधमिनी र भैरवीको रथलाई भैरवी मन्दिरमा ल्याइएपछि हर्षबढाइँसाथ सिन्दूर घसेर रमाइलो गर्दै जात्रा सम्पन्न गरिन्छ ।
सयौँ वर्ष पुरानो सिन्दुरे जात्रा सम्पन्न
चैत शुक्ल पूर्णिमाको दुई दिनपछि द्वितीयाको दिन प्रसिद्ध भैरवी मन्दिरमा सिन्दुरे जात्रा भव्यताका साथ सम्पन्न भएको छ ।
हाँडीगाउँमा गहना खोज्ने जात्रा
आमा टुँडालदेवीलाई छोरी भाटभटेनीले भेट्न जाँदा आफ्नी आमाको एक व्यक्तिसँग अनैतिक सम्बन्ध रहेको थाहा पाउँछिन् । त्यसपछि रिसाएर फर्केकी भाटभटेनीको गहना पोखरीमा हराउँछ । त्यही गहना खोज्न पोखरीमा देवीको खट लगी जात्रा गरियो । सोही गहना खोज्ने परम्परा अन्तर्गत यो जात्रा हालसम्म जीवन्त रहँदै आएको छ । टुँडालदेवीको खटलाई हाँडीगाउँस्थित गहनापोखरीभित्र तीन पटक परिक्रमा गराएपछि पोखरीमा देवीको गहना खोज्ने तिसाः मालिगू जात्रा गरिन्छ । लिच्छवीकालदेखि सुरु भएको मानिने सो जात्रा अरू स्थानका जात्राभन्दा भिन्न छ । त्यसैले ‘कहीँ नभएको जात्रा हाँडीगाउँमा’ भन्ने आहान पनि चलनमा छ ।
मगर भाषा संरक्षणका लागि ‘अक्खा लिपि’ प्रशिक्षण
स्याङ्जाको वालिङमा मगर भाषा संरक्षणका लागि अक्खा लिपिका बारेमा प्रशिक्षण दिइएको छ । विशेष गरी नयाँ पुस्तालाई अक्खा लिपिका बारेमा सिकाएर भाषा तथा संस्कृतिको संरक्षणका लागि प्रशिक्षण दिइएको हो ।
एक सय वर्षदेखिको इतिहास धार्मिक पर्यटनसँग जोडिँदै
पृथ्वी राजमार्गअन्तर्गत लामेआहालबाट करिब तीन सय मिटर उचाइमा रहेको कालिका मन्दिर एक सय वर्षभन्दा अघिदेखिको इतिहासको साक्षी हो ।
त्रिपालको ओतमुनि तातोपानी कुण्ड : बिरामीलाई सास्ती
म्याग्दीको रघुगङ्गा गाउँपालिका-४, दर्मिजामा रहेका प्राकृतिक तातोपानीका कुण्ड वर्षौँदेखि त्रिपालको ओतमुनि रहेको छ ।
ऐतिहासिक ढोलठानामा पर्यटकीय पूर्वाधार विस्तार
तत्कालीन पर्वत राज्यको राजधानी म्याग्दीको बेनी नगरपालिका-९ स्थित ऐतिहासिक महत्वको ढोलठानामा पर्यटकीय पूर्वाधार विस्तार भएको छ ।
-original-thumb.jpg)
धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य बन्दै देवचुली डाँडा
नवलपरासी (बर्दघाट सुस्तापूर्व) नवलपुरको देवचुली डाँडा जिल्लाकै धार्मिक पर्यटनको प्रमुख गन्तव्य बनेको छ । प्राकृतिक मनोरम दृश्य अवलोकनका लागि मात्र नभई पछिल्लो समय देवचुली डाँडामा भक्तजनको समेत भीड लाग्न थालेको छ ।
-original-thumb.jpg)
वज्रयोगिनी जात्रा सुरु
साँखुको प्रसिद्ध वज्रयोगिनी जात्रा मङ्गलबारदेखि सुरु भएको छ । जात्राका लागि वज्रयोगिनी देवतालाई मन्दिरबाट बाहिर निकाल्ने (क्वहाँ बिज्या) कार्य गरिएको छ । चैते दसैँको दिनदेखि जात्रा सुरु भएको सङ्केतस्वरूप नाय्खीँ बाजा बजाएर नगर परिक्रमा गरिन्छ । जात्राका लागि वज्रयोगिनी मन्दिरबाट वज्रयोगिनीसँगै चिभाः द्यः, सिंहमुखी र बाघमुखी मूर्तिलाई खटमा बोकेर बाजागाजासहित वज्रयोगिनीबाट साँखु धुँल्लासम्म ल्याइएको छ । गला र दुवै हातमा नागमाला, शरीरमा भोटो, दायाँ हातमा खड्ग, बायाँमा कमलको फूल, हिरामोतीजडित मुकुटले सजिएकी तीन नेत्र भएकी वज्रयोगिनीको जात्रा गर्ने परम्परा छ ।
धार्मिक पर्यटकीयस्थल बन्दै अर्जुनधारा जलेश्वरधाम
पूर्वको प्रसिद्ध धार्मिकस्थलको रूपमा परिचित अर्जुनधारा नगरपालिका-७ झापास्थित श्री अर्जुनधारा जलेश्वरधाम धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा विकास हुँदै गएको छ ।
अमिरको स्वागतमा सडकमै सांस्कृतिक प्रस्तुति
कतारका अमिर शेख तमिम बिन हमाद अल थानीको स्वागतका लागि काठमाडौँका सडकमा राष्ट्रिय पोसाकसहित सांस्कृतिक प्रस्तुतिको तयारी भएको छ।
तस्विरमा बालाजु बाइसधारा मेला
स्थानीय बालाजु बाइसधारामा आज बिहानदेखि ‘बालाजु बाइसधारा [ल्हुति पुन्हि] मेला लागेको छ । प्रत्येक वर्ष वैशाख शुक्ल पूर्णिमाका दिन यहाँ मेला लाग्दै आएको छ । मेला पाँच दिनसम्म जारी रहने छ ।
तिमाल जात्रा सुरु, बालाजुमा मेलाको तयारी
बालाजुको बाइसधारामा लाग्ने पाँचदिने (ल्हुति पुन्हि) मेला मङ्गलबारबाट सुरु हुँदै छ । चैत शुक्ल पूर्णिमादेखि सुरु हुने बालाजु बाइसधारा मेलाको तयारी पूरा भएको जनाइएको छ । बालाजु बाइसधारा मेला व्यवस्थापन समितिका संयोजक गौतम प्रजापतिका अनुसार मेलामा आउने तीर्थालु तथा भक्तजनको सुविधालाई ध्यानमा राखेर २२ वटै धारामा पानी आउने व्यवस्था मिलाइएको छ । त्यस दिन सो क्षेत्रमा नेवार समुदायको जात्रासमेत लाग्ने गरेको छ । उक्त जात्रामा तारकेश्वर नगरपालिका, नागार्जुन नगरपालिका र काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नं. १६ को पाँच वटा
मनाइयो तेमाल जात्रा (फोटो फिचर)
रत्येक वर्षको चैत पूर्णिमाको अघिल्लो दिन मनाइने तेमाल जात्रा सोमबार मनाइएको छ ।
घाटुनाच संरक्षणमा गुरुङ समुदाय
नवलपुरका गुरुङ समुदाय यतिखेर ऐतिहासिक परम्परागत घाटुनाच संरक्षणमा जुटेका छन् । गुरुङ समुदायको प्रसिद्ध घाटुनाच पछिल्लो समय लोपोन्मुख हुँदै गएपछि यसको संरक्षण र संवर्द्धनमा स्थानीय गुरुङ अगुवाहरू जुटन थालेको बताउँछन् ।
हुड्को बजाएर अन्तरपुस्ता अनुभव साटासाट
बैतडीमा हुड्को बजाएर अन्तरपुस्ता अनुभव आदान–प्रदान गरिएको छ । पुराना पुस्तासँग भएको ज्ञान, सीप, प्रविधि तथा कला सम्बद्ध अनुभव साट्न यहाँ हुड्केउली र फाग सगुन गाइएको छ ।
सकियो सेतो मच्छिन्द्रनाथको जात्रा (फोटो फिचर)
गत मंगलबारबाट सुरु भएको सेतो मच्छिन्द्रनाथको जात्रा सकिएको छ । शुक्रबार आमा रुखको परिक्रमा पश्चात आज शनिबार पूजा विधि गरी रथबाट निकाली खटमा राखी पुन: मच्छिन्द्रबहाल अवस्थित मन्दिरमा पुन: प्रतिस्थापनका लागि लगिएको छ ।
बूढानीलकण्ठलाई विश्वसम्पदा सूचीमा पार्न जोड
सांस्कृतिक महत्वको बूढानीलकण्ठ क्षेत्रलाई विश्वसम्पदा सूचीमा समावेशको प्रयास गर्न जोड दिइएको छ ।
दोलखाको बुग्देउ जात्रा
दोलखामा मनाइने रातो मत्स्येन्द्रनाथको जात्रालाई स्थानीय बासिन्दाले बुग्देउ जात्रा भन्छन् । ललितपुरमा मनाइने रातो मत्स्येन्द्रनाथको जात्रालाई काठमाडौँ उपत्यकाका बासिन्दा (नेवार समुदाय) ले बुगंद्यो जात्रा भन्ने गर्छन् । नेपालमा सबभन्दा लामो समयसम्म चल्ने जात्रामध्ये रातो मत्स्येन्द्रनाथको जात्रा पनि एक हो । रातो मत्स्येन्द्रनाथको जात्रा ललितपुर र दोलखामा मात्र मनाइन्छ । यो जात्रा कसरी नेपालमा चल्यो भन्ने सन्दर्भमा एउटा पुरानो जनश्रुति प्रचलनमा सुन्न पाइन्छ । जनश्रुति अनुसार करिब १४०० वर्षअघि नेपालका लिच्छवि राजा नरेन्द्रदेवको पालामा लामो समयसम्म वर्षा नभएर खडेरी परी हाहाकार भएको थियो । किन यस्तो भयो भनी ज्योतिषीलाई देखाउँदा गोरखनाथ बाबा भिक्षाटन गर्दै आउँदा कसैले पनि भिक्षा नदिएको हुनाले गोरखनाथ रिसाएर यहाँका सम्पूर्ण नागलाई आफ्नो वशमा पारी आफ्नो आसन बनाएर ध्यानमा बसेका रहेछन् ।
राजविराज छिन्नमस्ता भगवती मन्दिर (फोटो फिचर)
राजविराज एवं नेपालकै प्रख्यात छिन्नमस्ता मन्दिर। यो प्राचीन एवं भव्य मन्दिर सदरमुकाम राजविराज बजारबाट करिब १० किमि दक्षिणतर्फ सखडा भन्ने ठाउँमा पर्दछ। नेपाली शैलीमा निर्मित यस मन्दिर भित्र दायाँदेखि बायाँसम्म लहरै शिर छोपिएका ५ वटा मूर्ति रहेका छन्। ती मूर्तिहरूलाई भैरवी, चामुण्डा, छिन्नमस्ता, दक्षिणकाली र मर्हिषमर्दिनी भन्दछन्। छिन्नमस्ता भगवतीको शिर काटिएकोले यस भगवतीलाई छिन्नमस्ता भनिएको हो।
महाँकाल नाचको संरक्षणमा लिमीका युवा
नाम्खा गाउँपालिका हिमालपारिको गाउँमा रहेका लिमीका युवा महाँकाल नाचको संरक्षणमा लागेका छन् । नाचलाई लोप हुन नदिन युवाहरू अघिल्लो पुस्ताबाट नाच सिकेर यसको संरक्षणमा लागेका हुन् । लिमीका वडाध्यक्ष पाल्जोर तामाङले महाँकाल नाच लोप नहोस् भन्नका लागि पछिल्लो पुस्ता यसको संरक्षणमा लागेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “फुर्सदको समय निकालेर युवाहरू अघिल्लो पुस्तासँग अनुहारमा मुकुन्डो लगाउने र शरीरमा परम्परागत पहिरनमा सजिएर नाच सिकिरहेका छन्,” उहाँले भन्नुभयो, “लोप होला भन्ने चिन्ताले युवाहरू स्वस्फूर्त रूपमा नाच सिक्न थाल्नु सकारात्मक कार्य भएको बताउनुभयो ।
पाटनमा गरियो सम्पदा यात्रा (फोटो फिचर)
ललितपुरको पाटनढोकादेखि दरबार स्क्वायर क्षेत्रसम्म सम्पदा यात्रा (हेरिटेज वाक) गरिएको छ।
काठमाडौँ महानगरको सम्पदा यात्राः विपत्तिबाट पाठ सिक्नुपर्नेमा जोड
काठमाडौँ महानगरपालिकाले विश्व सम्पदा दिवस २०२४ का अवसरमा आज बृहत् योग तथा सम्पदायात्रा कार्यक्रम सम्पन्न गरेको छ ।
