सांस्कृतिक पहिचानको प्रतीक ‘ढालनाच’
जुम्लाको सांस्कृतिक पहिचानका रूपमा रहेको परम्परागत ‘ढालनाच’ संरक्षणको अभावमा लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ । विशेष गरी दलित समुदायका पुरुषले विवाह तथा विशेष अवसरमा पन्चैबाजाको धुनमा हातमा रुमाल र खुकुरीसहित गोलाकार घेरा बनाएर नाच्ने यो नाच पछिल्लो समय बिरलै देखिन थालेको छ ।
थारू बस्तीमा हर्डहुवाको रौनक
रोपाइँ सकिएपछि कैलालीको थारू बस्तीमा हर्डहुवाको रौनक छाएको छ । ढुरिया/असारी पूजा गरेर धान रोपाइँको थालनी गरेका प्रकृति पूजक थारू समुदायले खेतीपातीको काम सकिएको खुसियालीमा हर्डहुवा मनाउने चलन रहेको छ । हिलोमाटो लागेको हलो, जुवा, कृषि उपकरण धोएर त्यसको पूजा गर्दै खानपान गरेर रमाइलो गरी हर्डहुवा मनाइन्छ ।
शैल्यशिखर पूजन जात्रा सुरु
शैल्यशिखर पूजन जात्रा सुरु भएको छ । जात्राको दर्शन र पूजाआजा गर्न बाहिरी जिल्लाका भक्तजनहरू यहाँ आउने क्रम बढेको मालिकार्जुन मन्दिर विकास समितिका अध्यक्ष धिर्कसिंह धामीले जानकारी दिनुभयो ।
ओझेलमा ताप्लेजुङको ढङ्ढङ्गे झरना
सिदिङ्बा गाउँपालिकाको सीमा क्षेत्रमा रहेको ढङ्ढङ्गे झरना अझैपनि आम दृष्टिबाट टाढा छ । सिदिङ्वा—५ लिम्बुदिन र ६ मेहेलेको बीचमा रहेको यो झरना आफैंमा बाजाको ताल जस्तो लाग्छ ।
बूढानीलकण्ठ मन्दिरमा भक्तजन
हरिशयनी एकादशी अर्थात् तुलसी रोप्ने दिन आज काठमाडौँको बूढानीलकण्ठ मन्दिरमा भगवान् नारायणको पूजा आराधना एवं दर्शन गर्दै श्रद्धालु भक्तजन।
ताजिया सेलाएर आज मोहर्रम पर्व सम्पन्न गरिँदै
इस्लाम धर्मावलम्बीको पवित्र पर्व मोहर्रम आइतबार ताजिया सेलाएर सम्पन्न गरिँदैछ । दस दिनसम्म विभिन्न कार्यक्रम गरेर मनाइने सो पर्वको आज अन्तिम दिन हो ।
हरिशयनी एकादशीका अवसरमा कालीगण्डकी नदीमा स्नान गर्नेको भीड
हरिशयनी एकादशीका अवसरमा पवित्र कालीगण्डकी नदीमा स्नान गर्नेको आइतबार बिहानैदेखि भीड लागेको छ । बागलुङको निरयघाट, मालढुङ्खा लगाएत कालीगण्डकीको किनारमा श्रद्धालुहरु स्नानका लागि गाउँ–गाउँबाट श्रद्धालुहरु आएका छन् ।
आषाढ शुक्ल एकादशीः तुलसीको बिरुवा सारिँदै
प्रत्येक वर्ष आषाढ शुक्ल एकादशीका दिन घरघरमा तुलसीको बिरुवा सारी चार महिनासम्म गरिने विशेष पूजा आराधना आजदेखि सुरु गरिँदै छ ।
पश्चिम नवलपरासीमा मोहरमको रौनक
पश्चिम नवलपरासीका मुस्लिम समुदायले इस्लाम धर्मको महत्त्वपूर्ण पर्व मोहरम धुमधामका साथ मनाइरहेका छन् ।
हराउँदै जुम्लाको ‘बालो नाच’
कला, संस्कृति र मौलिक परम्पराले भरिपूर्ण जुम्लाका परम्परागत चलनले समाजमा आफ्नै पहिचान बनाएका छन् । समयक्रमसँगै यस्ता मौलिक पहिचान हराउँदै गइरहेका छन् । यस्तै हराउने अवस्थामा पुगेको छ, बालो नाच ।
मौलिक सम्पदा फेरी प्रथा
विशेष गरेर कात्तिक र चैत महिनामा राति कनफट्टा अर्थात् कान चिरेका जोगीहरू घर घरमा गएर बराँठको सिङ वा शङ्ख बजाउँदै गीतिशैलीमा भट्याउँदै भोलिपल्ट बिहान भिक्षाटन गर्ने हाम्रो पुरानो परम्परा रहेको छ । विभिन्न शैलीमा मन्त्रोच्चारण गर्दै नाद गरी तीन पटक फुकेर आफ्ना गुरु गोरखनाथको स्मरण गर्दै फेरी लगाउने गरिन्छ ।
गहवामाईको रथयात्रा सम्पन्न
आस्थाको केन्द्रबिन्दु तथा शक्तिपीठको रूपमा रहेको वीरगन्जमा प्रख्यात गहवामाईको रथयात्रा भव्य रुपमा शुक्रबार सम्पन्न भएको छ ।
विवाहको वैदिक रीति
मानिसको जैविक उत्पादन र सामाजिक अस्तित्व वैवाहिक प्रक्रियाले कायम गर्दछ । सृष्टि चक्रको निरन्तरताका लागि विपरीत लिङ्गीबीचको यौन समागम हुनु नै विवाहको मूल रूप हो । मानिसबाहेक अन्य प्राणीबीचको यौन समागमलार्र्ई विवाह मानिँदैन र त्यो यौन समागमका लागि खास पद्धतिको बृहत् स्वरूप पाइँदैन ।
नेपालका प्रमुख तीर्थस्थलहरु
नेपाल विशाल तीर्थै तीर्थस्थल भएको पुण्यस्थल हो । प्राचीनकालदेखि नै विभिन्न महर्षिले साधना गरेको मुलुक हो यो । वेद, उपनिषद्, पुराण आदि हिन्दु धर्मग्रन्थ विद्यमान रहेको एउटा पवित्र देश हो नेपाल । यस पुण्यभूमिमा धार्मिक आस्था अन्तर्गत विभिन्न मठमन्दिरको स्थापना हुन गयो ।
समाजमा अपहेलित शूद्र
शूद्र आर्य समाजभन्दा बाहिरको थियो होला भनी इस्वी संवत् १८४७ मा रौथले सङ्केत गरेका थिए ।
थारू सांस्कृतिक महोत्सव सुरु
सुनसरीको रामधुनी नगरपालिकास्थित झुम्कामा चौथो राष्ट्रिय थारू चलचित्र तथा सांस्कृतिक महोत्सव सुरु भएको छ ।
पलायनको मनस्थितिमा रहेको नयाँ पुस्तालाई जागृत गर्नु जरुरी छ : मन्त्री पाण्डे
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री बद्रीप्रसाद पाण्डेले देशभित्रको निराशा चिर्दै नयाँ पुस्तालाई जागृत गर्नु आवश्यक रहेको बताउनुभएको छ।
नवदुर्गा गणको अन्त्येष्टि दिन
देव गणको मुकुन्डो जलाउनुलाई नवदुर्गा देवगणको अन्त्येष्टि मानिन्छ । अन्त्येष्टि क्रममा भलभल अष्टमीमा नवदुर्गा गण बिहानै द्योछें (देवता घर)बाट बाहिर निस्केर विलाप नाच प्रदर्शन गर्ने परम्परा रहेको छ ।
समावेशी संस्कृतिको प्रतीक वासुलिङ मन्दिर
धार्मिक आस्था, सांस्कृतिक विविधता र प्राकृतिक सम्पदाको अनुपम सङ्गम बोकेको ऐतिहासिक वासुलिङ मन्दिर सुदूरपश्चिम नेपालको अमूल्य सांस्कृतिक र पर्यावरणीय सम्पदाका रूपमा रहेको छ । सुर्नया गाउँपालिका–२ र ३ मा अवस्थित मन्दिर क्षेत्र दर्जनौँ गाउँ समुदायको साझा आस्थाको केन्द्रका रूपमा स्थापित छ ।
संस्कृति जगेर्ना गर्न प्रदर्शनी
आफ्नो परम्परागत संस्कृति जगेर्ना र संरक्षण गर्न सिमकोटमा वेशाभूषासहितको प्रदर्शनी गरिएको छ । संस्कृति जर्गेना गर्दै नयाँ पुस्तालाई यसबारे जानकारी गराउन प्रदर्शनी गरिएको सिमकोट गाउँपालिका–५ का वडाध्यक्ष चीनबहादुर रावतले बताउनुभयो ।
टुँडिखेलमा भूम्या नाँच (फोटो फिचर)
टुँडिखेलमा भूम्या नाँच (फोटो फिचर)काठमाडौँ, असार २ गते । मगर समुदायको भूम्या (भूमे) पर्व आइतबारबाट सुरु भएको छ । भूमिको पूजा गरी मनाइने यो पर्व रिडी नदी पश्चिम क्षेत्रका मगर समुदायले जेठ मसान्तदेखि असार ५ गतेसम्म मनाउने गर्छन् भने काठमाडौँमा ३ गतेसम्म मनाइन्छ । नेपाल मगर सङ्घले काठमाडौँमा भूम्याको आयोजनामा विभिन्न सांस्कृतिक कार्यक्रम गरी मनाउन सुरु गरिएको हो ।मगर समुदायले प्राकृतिक प्रकोपहरू नलागोस्, अन्न उब्जनी राम्रो होस्, रोगब्याधी नलागोस् भनी आफू बसोवास गर्ने भूमिको पूजा गरी यो पर्व मनाउँछन् । राप्ती अञ्चलको रोल्पा, रुकुम, प्युठान, सल्यान, दाङ र धौलागिरि अञ्चलको बागलुङ, म्याग्दी जिल्लाका मगर समुदायले भूमे पर्व विशेष महत्त्वका साथ मनाइन्छ । जेठ मसान्तमा गाउँमा भूम्याको उद्घाटन भएपछि युवा र बुढापाकाहरू बाजा बजाउँदै उच्च पहाडमा बुकी फूल टिप्न जान्छन् । यसरी जाँदा एकै दिनमा पुग्न नसकिने भएकाले बीच बाटोमा बास बसेर भोलिपल्ट फूल लिएर फर्कने चलन छ । पहाडबाट ल्याएको फूल एक अर्कालाई लगाएर खुशियाली मनाइन्छ ।
प्रकृतिको पूजा गरेर मनाइँदै भुमेपर्व
मानव जीवन फूल जस्तै रङ्गीन होस् र कुनै विघ्नबाधा नहोस् भने मगर समुदायले आइतबार देशभर भुमेपर्व मनाएका छन् । सांस्कृतिक जगेर्ना गर्ने उद्देश्यले काठमाडौँ उपत्यकाको टुँडिखेलमा तीन दिनसम्म पर्वको आयोजना भइरहेको छ ।
जात्रै जात्रा फोटो प्रदर्शनी
संस्कृति सम्पदा संरक्षण तथा प्रवर्धनको उद्देश्यका साथ काठमाडौंमा एक दिने फोटो प्रदार्शनी गरिएको छ।
सङ्कटमा पर्दैछ सतिघाटु नाँच
पश्चिम बागलुङको बडिगाड गाउँपालिका –३ सिसाखानी सतिघाटु नाँचले परिचित छ । त्यहाँ करिब तीन सय वर्षदेखि सतिघाटु नाँच नाच्दैआएको विश्वास गरिन्छ ।