ब्याज घटाउन व्यवसायीको आग्रह
पूर्वका उद्योगीले बैङ्कको ब्याजदरले व्यवसाय गर्नै नसक्ने अवस्था आएकाले उचित पहल गर्न नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घसँग आग्रह गरेका छन् । नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घ, प्रदेश १ ले बिहीबार विराटनगरमा आयोजना गरेको बैङ्क ब्याज वृद्धिसम्बन्धी अन्तक्र्रियामा सहभागी पूर्वका जिल्ला नगरका सङ्घ पदाधिकारीले महासङ्घको मौनताप्रति गुनासो व्यक्त गरेका छन् ।
नब्बे लाखको चिनी बरामद
नवलपरासी (बर्दघाट सुस्तापश्चिम)मा सशस्त्र प्रहरीले चिनी बरामद गरेको छ । भारतबाट नवलपरासीका सीमानाका हुँदै राजस्व छली गरी दैनिक रूपमा चिनी भित्रिने गरेको गुनासो बढेका बेला सशस्त्र प्रहरीले बुधबार रामग्राम नगरपालिका र प्रतापपुर गाउँपालिका क्षेत्रबाट ९० लाख रुपियाँको अवैध चिनी बरामद गरेको हो ।
निर्यात वार्षिक अठार खर्ब पुर्याउने लक्ष्य
कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी)को अनुपातमा वस्तु तथा सेवाको निर्यात २० प्रतिशत पु¥याउने गरी नेपाल व्यापार एकीकृत रणनीतिको मस्यौदा २०२२ तयार गरिएको छ । सरोकारवालासँग छलफल तथा सुझावका लागि सार्वजनिक गरिएको मस्यौदामा रणनीति कार्यान्वयनमार्फत हालको ६.६१ प्रतिशतको अनुपातलाई २० प्रतिशत पु-याउने लक्ष्य राखिएको हो ।
फड्के कीराको हैरानीले किसान चिन्तित
रम्भा गाउँपालिका–१ सगाहाका रमेश रानाभाटको धान खेतमा यस पटक फड्के कीराले सखापै पार्ने गरी सतायो । वर्ष दिनभर परिवार पाल्न दुःखसँग खेती गर्नुभएका उहाँ खेतभरि झुलेका धानबालीमा यस पटक कीराको समस्याले चिन्तित हुनुुहुन्छ ।
बालुवामा धान खोज्दै किसान
पाक्नै लागेको धान बाढीले बगाएपछि सल्यानका किसानहरू हिजोआज बालुवामा धान खोज्न व्यस्त छन् । एक साता परेको अविरल वर्षासँगै आएको बाढी पहिरोले अन्नबालीमा नोक्सानी पुर्याएको छ ।
जोखिममा कृषि
प्राङ्गारिक कृषि अभियन्ताले खाद्य प्रणालीको पुनर्जीवनका लागि जैविक कृषिमा जोड दिनुपर्ने बताउनुभएको छ । ४२औँ विश्व खाद्य दिवसका अवसरमा खाद्यका लागि कृषि अभियान, राष्ट्रिय कृषक समूह, अनाजलगायतका विभिन्न सङ्घसंस्थाले संयुक्त रूपमा बुधबार आयोजना गरेको ‘जैविक खेती : खाद्य प्रणालीको पुनर्जीवन’ विषक अन्तक्र्रियामा उहाँहरूले यस्तो बताउनुभएको हो । विषादी कृषि प्रणालीले जनस्वास्थ्यका साथै माटो, पानीलगायत पर्यावरणमा प्रतिकूल असर पारेको र उत्पादन पनि बढाउन नसकेको उहाँहरूले बताउनुभयो ।
रोजगारी सिर्जना गर्ने दलको प्रतिबद्धता चुनावी नारामै सीमित
ठूला राजनीतिक दलहरूले देशभित्रै सबै रोजगारी सिर्जना गरी स्वदेशको रोजगारीलाई प्राथमिकता दिने प्रतिबद्धता जनाए पनि त्यसअनुसारको काम भने हुन सकेन । स्वदेशमै रोजगारीका अवसर सिर्जना गर्ने र बेरोजगारको सङ्ख्या घटाउने दलहरूको प्रतिबद्धता भए पनि पाँच वर्षमा बेरोजगारको सङ्ख्या दोब्बर भएको तथ्याङ्क सार्वजनिक भएको छ ।
फूल टिप्न र माला बनाउन भ्याइनभ्याइ
भाइटीकामा प्रयोग हुने फूल टिप्न र माला बनाउन पाल्पाका फूलखेती गर्ने किसानलाई यतिबेला भ्याइनभ्याइ छ । तिहार नजिकिएसँगै मखमली, सयपत्री, गुर्धौली (गुर्दाैली, गोदावरी) जस्ता फूल टिप्न र माला बनाउन पाल्पाका किसान व्यस्त बनेका हुन् । तीन महिनाअघि पाल्पाका किसानले लगाएको फूल ढकमक्क फुलेको छ । त्यसैले किसान माला बनाउन र प्याकेजिङ गर्न व्यस्त छन् । तिहार नजिकिएपछि भाइटीकाका लागि आवश्यक पर्ने फूलका माला बनाउन आफू व्यस्त बनेको तानसेन–१०, तेल्घाका किसान विष्णुमाया खत्रीले बताउनुभयो । दस रोपनीमा लगाएको मखमलीका फूल टिप्न र माला बनाउन यतिबेला आफू व्यस्त रहेको खत्रीले बताउनुभयो ।
व्यवसाय विकासमा क्रेडिट रेटिङ महत्त्वपूर्ण
सूचीकृत कम्पनीहरूको सुधारका साथै व्यवसाय विकासका लागि क्रेडिट रेटिङको भूमिका अब्बल रहेको भन्दै सरोकारवलाहरूले यसको आवश्यकता औँल्याएका छन् । नेपाल धितोपत्र बोर्डले विश्व लगानीकर्ता सप्ताहको अन्तिम दिन मङ्गलबार राजधानीमा आयोजना गरेको अन्तक्र्रिया कार्यक्रममा इन्फोमेरिक्स क्रेडिट रेटिङ नेपालका सिनियर एनालिस्ट ग्रीष्मा ढुङ्गानाले कम्पनीको वित्तीय अवस्थामा सुधार ल्याउन क्रेडिट रेटिङ आवश्यक भएको बताउनुभयो ।
मन्थली पर्यटकले भरिभराउ
रामेछाप सदरमुकाम मन्थलीबाट सोलुखुम्बु जिल्लाको लुक्लास्थित तेन्जिङ हिलारी विमानस्थल उडान भइरहेको छ । सोलुखुम्बु र सगरमाथा क्षेत्र भ्रमणका लागि नेपाल आएका पर्यटकलाई सीता, तारा र समिट एयरले उडान सेवा प्रदान गरिरहेको छ । पर्यटकको आगमनसँगै मन्थलीस्थित सानादेखि ठूला होटलहरू विदेशी पर्यटकले भरिभराउ छन् ।
भित्रिन थाल्यो सयपत्री
दीपावली अर्थात् तिहार तथा छठ पर्व नजिकिएसँगै झापामा पूर्वी नाका काँकडभिट्टाबाट सयपत्री फूल नेपाल आउन थालेको छ । पछि महँगो हुने भएकाले अहिलेदेखि नै भारतबाट फूल ल्याएर सुरक्षित भण्डारण गरेर एक सातापछि फूलको बिक्री सुरु हुने व्यापारीले जनाएका छन् ।
तिहारलक्षित अनुगमनमा तीव्रता
वाणिज्य, आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभागले तिहारलक्षित अनुगमनलाई तीव्रता दिएको छ । ‘जागरुक उपभोक्ता, जिम्मेवार बिक्रेता’ भन्ने नाराका साथ अनुुगमन गर्दै आएको विभागले दशैँ सकिएलगत्तै तिहारलक्षित अनुगमनलाई तीव्रता दिएको हो । विभागका अनुसार विभागका बजार निरीक्षक अधिकृतको नेतृत्वमा तिहारका बेलामा बढी खपत र माग हुने सामानमा मूल्य र गुणस्तरमा केन्द्रित भएर अनुगमन सुरु भएको छ ।
बढ्दै छ ब्याजदरको चाप
चालू आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासको अन्त्यसँगै ऋणी तथा व्यवसायीमाथि ब्याजको चाप अझै बढ्ने भएको छ । अर्थतन्त्रमा बाह्य क्षेत्रको दबाब र राष्ट्र बैङ्कको ब्याज बढाउने नीतिगत व्यवस्थापनको असर स्वरूप कात्तिकको सुरुवातसँगै ऋणीमाथि भार बढ्ने भएको हो ।
सयपत्रीको बीउमा विदेशकै भर
सयपत्री फूलको माग वृद्धि भए पनि लागत खर्च कम गर्न नसक्दा उपभोक्ताले सस्तोमा माला पाउन सकेका छैनन् । व्यावसायिक रूपमा सयपत्रीको फूलखेती गर्नेहरूले भारत, थाइल्यान्डलगायतका देशबाट बीउ ल्याउने गरेका छन् । फूलको बीउ नेपालमा नै उत्पादन गर्न सकेमा सस्तोमा खरिद गरेर लगाउँदा उपभोक्ताले सुलभ मूल्यमा माला फूल पाउने व्यवसायीको भनाइ छ ।
ब्याज घटाउन माग
बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाले ब्याज बढाएको विरोधमा रुपन्देहीका उद्योगी व्यवसायीले सोमबार बुटवलमा प्रदर्शन गरेका छन् । बैङ्क तथा वित्तीय संस्था आफू मोटाउने र उद्योगी व्यवसायीलाई समाप्त पार्ने गरी ब्याजदरमा चर्को वृद्धि गरेको भन्दै रुपन्देहीमा क्रियाशील उद्योग वाणिज्य सङ्घको आह्वानमा विरोध प्रदर्शन भएको हो ।
मौसम खुलेसँगै पर्यटकीय चहलपहल
वर्षात् सक्किएर मौसम खुलेसँगै इलामका पर्यटकीय स्थलहरूमा आन्तरिक पर्यटकहरूको चहलपहल सुरु भएको छ । असोज अन्तिम साता यता प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य अन्तु र सन्दकपुरमा आन्तरिक पर्यटकहरूको चहलपहल सुरु भएको हो । विशेष गरी कात्तिक महिना लागेसँगै सूर्योदयको दृश्यावलोकन गर्न सकिने हुँदा अन्तु डाँडामा मात्रै दैनिक एक हजारभन्दा बढी पर्यटकहरू भित्रिन थालेको पर्यटन व्यवसायी सङ्घ अन्तुका सचिव रुद्र घिमिरेले बताउनुभयो ।
गरिबी निवारण लक्ष्य हासिल गर्न चुनौती
गरिबी निवारणको राष्ट्रिय लक्ष्य हासिल हुन चुनौतीपूर्ण रहेको देखिएको छ । खासगरी कोभिड–१९ महामारी र युक्रेन–रुस युद्धका कारण आर्थिक गतिविधि सङ्कुचन भएकाले त्यसको प्रभाव गरिबी निवारणमा परेको बताइएको छ । सरकारी तथ्याङ्कअनुसार अहिले निरपेक्ष गरिबीको रेखामुनि रहेको जनसङ्ख्या १८.७ प्रतिशत रहेको छ भने बहुआयामिक गरिबीमा रहेको जनसङ्ख्या १७.४ प्रतिशत रहेको छ । प्रतिव्यक्ति आय एक हजार चार सय अमेरिकी डलर रहेको छ ।
अर्घाखाँची सिमेन्ट निर्यात सुरु
अर्घाखाँची सिमेन्टले सोमबारदेखि सिमेन्ट भारत निर्यात गर्न थालेको छ । रुपन्देहीमा रहेको यो उद्योगले बेलहिया नाका हुँदै भारतको आनन्दनगर र नौतनवामा रहेको शुभांशु एसोसिएट डिलरलाई एक सय टन (एक हजार चार सय बोरा) पीपीसी सिमेन्ट पठाएको सो उद्योगका प्रबन्ध निर्देशक राजेशकुमार अग्रवालले जानकारी दिनुुभयो ।
वित्तीय क्षेत्रका समस्या समाधान गर्न आग्रह
नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घले तरलता व्यवस्थापन, ब्याजदर स्थायित्व, बाह्य क्षेत्र व्यवस्थापन एवं मूल्य स्थिरताका लागि नेपाल राष्ट्र बैङ्कलाई विशेष पहल गर्न आग्रह गरेको छ । महासङ्घका अध्यक्ष शेखर गोल्छा नेतृत्वको टोलीले राष्ट्र बैङ्कका कार्यवाहक गभर्नर डा. नीलम ढुङ्गानासहितका उच्च अधिकारीलाई भेटेर उक्त आग्रह गरेको हो ।
छुट र सुविधाको अझै टुङ्गो छैन
चालू आर्थिक वर्षभित्रै मुलुकभरका गरिब पहिचान गरी परिचयपत्र वितरण गरिसकिने भएको छ । हालसम्म दुई चरण गरी ४९ जिल्लाका गरिबको पहिचान गरी छ लाख १५ हजार १६१ जनालाई गरिब परिचयपत्र वितरण गरिएको छ । बाँकी २८ जिल्लामा रहेका गरिबको पहिचान गरेर चालू आर्थिक वर्षमा परिचयपत्र वितरण गरिसक्ने कार्यक्रम रहेको भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिबी निवारण मन्त्रालयले जनाएको छ ।
एकाउन्न लाख नेपाली बहुआयामिक गरिब
नेपालमा १७ दशमलव ५ प्रतिशत नेपाली बहुआयामिक गरिब रहेको प्रतिवेदन सार्वजनिक भएको छ । संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय विकास कार्यक्रम (यूएनडीपी)ले सोमबार सार्वजनिक गरेको विश्वव्यापी बहुआयामिक गरिबी सूचकाङ्क (एमपीआई) प्रतिवेदनले ५१ लाख ३७ हजार नेपाली बहुआयामिक गरिब रहेको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको हो ।
ब्याजदर नियन्त्रण गर्न माग
उद्योगी व्यवसायीले बैङ्कको चर्काे ब्याजदरले उद्योग व्यवसाय सञ्चालनमा समस्या भएको बताएका छन् । उद्योग व्यापार सङ्गठन, रुपन्देहीको १५औँ वार्षिक साधारण सभामा उहाँहरूले चर्को ब्याजदरका कारण उद्योगी व्यवसायीको अवस्था दयनीय भएको बताउनुभयो ।
सुर्खेतका व्यवसायीद्वारा बैङ्क बहिष्कार
सुर्खेतका उद्योगी व्यवसायी बैङ्क बहिष्कारमा उत्रिएका छन् । उद्योगी व्यवसायीले आइतबार यहाँ रहेका एक दर्जनभन्दा बढी वाणिज्य बैङ्कमा धर्नासमेत दिएका छन् । बैङ्कले मनोमानी ढङ्गले ब्याजदर बढाएर किस्ता तिर्न दबाब दिएको आरोप लगाउँदै व्यवसायीले आइतबार र सोमबार दुई दिन बैङ्क बहिष्कार गर्ने
इन्धनको मूल्य यथावत्
नेपाल आयल निगमले पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य बढेर आए पनि तत्कालका लागि यथावत् राखिने बताएको छ । इन्डियन आयल कर्पोरेसन (आईओसी)ले आइतबार पठाएको नयाँ मूल्यसूचीमा डिजेल, पेट्रोल र हवाई इन्धनको मूल्य बढेको निगमले जनाएको छ ।
खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर तर वार्षिक चौहत्तर अर्बको खाद्यान्न आयात
खाद्यान्नमा नेपाल बचतकै अवस्थामा रहे पनि बर्सेनि निकै ठूलो परिमाणमा खाद्यान्न आयात हुने गरेको छ । मुलुकमा आव २०७८/७९ मा एक करोड सात लाख ७२ हजार मेट्रिक टन खाद्यान्न (धान, मकै, गहुँ, कोदो, फापर, जौ) उत्पादन हुने गरेको तथ्याङ्क छ । यस उत्पादनबाट बीउ, जर्ती, पशुु आहार, भण्डारण तथा प्रशोधन नोक्सानी कटाएर ७५ लाख ३० हजार मेट्रिक टन उपभोग योग्य खाद्यान्न उपलब्ध हुने कृषि तथा पशुुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्क छ ।
