माझी समुदायको लदी पूजाका अवसरमा बिदा दिने निर्णय
माझी समुदायको विशेष पर्व लदी पूजाका अवसरमा बागमती प्रदेश सरकारले यही फागुन २० गते बिदा दिने भएको छ । मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालय, हेटौँडामा शुक्रबार बसेको बागमती प्रदेश सरकारको मन्त्रिपरिषद् बैठकले माझी समुदायको विशेष पर्व लदि पूजाका अवसरमा बिदा दिने निर्णय गरेको हो ।
स्थानीय पहिचान प्रवर्धन गर्न फागुन १० देखि स्वयम्भू महोत्सव
स्थानीय पहिचान र सम्भावना प्रवर्धनका लागि काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नम्बर १५ को आयोजनामा यही फागुन १० देखि १७ गतेसम्म प्रथम ‘स्वयम्भू महोत्सव’ हुने भएको छ ।
अमेरिकाको टेक्सास : नेपाल परेडमा झाँकी प्रदर्शन
संयुक्त राज्य अमेरिकाको टेक्सास राज्यमा बसोबास गर्दै आएका नेपाली समुदायले विभिन्न सांस्कृतिक झाँकी प्रदर्शन गरेका छन् । नेपालीहरुले टेक्ससको संसदबाट फेब्रुअरी १६ लाई ‘नेपाल दिवस’ घोषणा भएको दिनको सम्मान गर्दै ‘नेपाल–डे परेड’ मा सो झाँकी प्रदर्शन गरिएको हो ।
घरबासले जोगाउँदै मगर संस्कृति
हरियो सालको पातको टपरी । त्यसमा बाफ उड्दै गरेको तातो सेल रोटी । अचार, आलु अनि गेडागुडी । हेर्दै खाउँखाउँ लाग्ने । मुखले चाख्नुअघि आँखैले लोभ्याउने [होमस्टे] घरबासको परिकार । लमजुङको बेँसीसहर नगरपालिका–२ नरुवाल मगर घरबासकी सावित्री आलेमगरका आँगनमा आउने जो कोही पाहुनाले यसरी नै मौलिक स्वाद चाख्न पाउँछन् ।
फेरियो त्रिपुरासुन्दरीको हिङ्लो
यो प्रचलित किंवदन्तीले सभ्य गाउँठाउँमा हिङ्लो हुने कुरा दर्साउँछ ।
प्रेमको सतही बुझाइको मात्र विकास भयो
प्रा.डा. ढुङ्गेलले प्रणय दिवस (भ्यालेन्टाइन डे) को नाममा प्रेम सम्बन्धमा सतही बुझाइको मात्र विकास हुँदै गएको बताउनुभएको हो ।
पाथीभराको मौलिकता संरक्षण गर्न सरोकारवालाको माग
ताप्लेजुङको धार्मिक, सांस्कृतिकस्थल पाथीभराको मौलिकता संरक्षण गर्न सरोकारवालाले माग गरेका छन् ।
महाशिवरात्रि मूल समारोह समिति गठन
पशुपति क्षेत्रमा महाशिवरात्रि पर्वलाई व्यवस्थितरूपमा सम्पन्न गर्न संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री बद्रीप्रसाद पाण्डेको संयोजकत्वमा दुई सय एक सदस्यीय मूल समारोह समिति गठन भएको छ ।
गाउँबाट लोप हुँदै देशबन्ध्या गुरुवा
‘देशबन्ध्या गुरुवा’ भन्ने शब्द धेरैलाई अपरिचित लाग्न सक्छ । यो शब्द थारु समुदायमा प्रचलित शब्द हो । थारु गाउँको मात्र नभइए एउटा प्रगन्ना पूरै रेखदेख गर्ने, पूजापाठ सञ्चालन गर्ने तथा तान्त्रिक विद्या जान्ने व्यक्तिलाई त्यस बेला देश बन्ध्या गुरुवा भनिन्थ्यो ।
माघ शुक्ल पूर्णिमा : स्वस्थानी व्रत समापन गरिँदै
माघ शुक्ल पूर्णिमाका दिन आज एक महिना लामो स्वस्थानी व्रत कथा समापन गरिँदै छ । पौष शुक्ल पूर्णिमादेखि वैदिक सनातन हिन्दू धर्मावलम्बीले घर घरमा सुरु गरेको एक महिने स्वस्थानी व्रत आज विधिपूर्वक समापन गर्न लागिएको हो ।
लोपोन्मुख संस्कृति संरक्षणमा युवा
सुर्खेतका एक सयभन्दा बढी युवकयुवती लोप हुन लागेको कला संस्कृतिको संरक्षणमा जुटेका छन् ।
संस्कृति झल्काउने सिलाम साक्मा
ताप्लेजुङको मैवाखोला गाउँपालिकामा लिम्बू जातिको सांस्कृतिक पहिचानका रूपमा रहेको सिलाम साक्माको प्रवर्धन तथा प्रचार गरिएको छ ।
अर्जुन चौपारीमा बन्यो नवग्रह मन्दिर
अर्जुनचौपारी गाउँपालिका–१ जलवराह धार्मिक वनमा नेपालमै पहिलो पटक नवग्रह मन्दिर निर्माण गरिएको छ।नेपालमा ग्रहकै मात्र पूजा गरिने मन्दिर नभएको अवस्थामा यहाँ पहिलो पटक नवग्रह मन्दिर निर्माण गरिएको हो।
सिलाम साक्माको प्रवर्धन र प्रचारका प्रतिमा निर्माण
ताप्लेजुङको मैवाखोला गाउँपालिकामा लिम्बू जातिको सांस्कृतिक पहिचानको रूपमा रहेको सिलाम साक्माको प्रवर्धन तथा प्रचार गरिएको छ। गाउँपालिकाले मौलिक संस्कृतिको जगेर्ना साथै प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यसहित सिलाम साक्माको प्रतिमा निर्माण गरी प्रवर्द्धधनात्मक प्रचार गरेको हो।
नवलपुर महोत्सवप्रति महासंघको असहमति
नवलपुर उद्योग वाणिज्य संघद्वारा माघ २५ गतेदेखि नवलपुरको कावासोती –१६, डण्डामा सञ्चालित आठौं नवलपुर महोत्सवप्रति नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ जिल्ला समन्वय परिषद नवलपुरले असहमति जनाएको छ।
आठ सय वर्ष पुरानो गुफाभित्रको लुरी गुम्बा ओझेलमा
म्याग्दी, माघ २९ गते । मुस्ताङको लोघेकर–दामोदरकुण्ड गाउँपालिका–४ मा पर्ने यारामा रहेको ऐतिहासिक महत्वको लुरी गुम्बा ओझेलमा परेको छ । धार्मिक, ऐतिहासिक महत्वका बारेमा प्रचारप्रसार अभावमा ओझेल परेको आठ सय वर्ष पुरानो गुफाभित्र रहेको गुम्बा संरक्षणको पनि पर्खाइमा छ । गुम्बाकी आनी थाक्पा ढोल्करका अनुसार तान्त्रिक बौद्ध धर्मसँग नजिक निङ्मापा सम्प्रदायको लुरीघाङ गुम्बा १२आँै शताब्दीमा बनेको हो ।समुद्री सतहबाट करिब चार हजार मिटर उचाइमा याराको पूर्वी कुनाको पहराको चेपमा रहेको लुरी गुम्बा अनौठो धार्मिक सम्पदा हो । गोरेटो र सिँढी हुँदै पहाडको बीच भागमा रहेको तीनवटा गुफामा रहेको गुम्बामा पुगिन्छ । आँगनमा पुग्ने बेलामा काठको भर्याङ राखिएको छ । गुम्बाको मुख्य भाग, लामाको तपस्यास्थल पहराभित्र छिरेको गुफामा रहेको छ । लुरी गुम्बाको छोर्तेन प्राकृतिक भएको आनी ढोल्करले बताउनुभयो । आकर्षक भित्तेचित्र भएको छोर्तेनको वरपर परिक्रमा गर्न मिल्ने सानो भाग पनि छ । यहाँका चित्रहरू पन्ध्रौँ शताब्दीमा बनाइएको हो । पहराको ढुङ्गालाई नै थामको रूप दिई बनाइएकाले गुम्बामा भित्तेचित्र, पुस्तक, पुराना थाङ्का र पद्मसम्भवको मूर्ति रहेको छ । भुटानी कन्या विवाह गरेका तत्कालीन ल्होका राजाले आफ्नी पत्नीलाई खुसी पार्न लुरी गुम्बा बनाएको इतिहास छ ।स्थानीयवासीले यसलाई लुरी कावुङ भन्ने गर्छन् । अर्को किंवदन्तीअनुसार यारागाउँमा जन्मिएका उड्ने सिद्ध पाएका कुन्छाङ झलु नाम गरेका लामाले तपस्या गरेर ज्ञान आर्जन गरेका थिए । गुम्बापारिको पहाडको चुचुरोलाई स्थानीयवासी कुन्छाङ झलु लामाको बासस्थान मान्ने गरेका छन् । मुख्य गुम्बाभन्दा केही तल पेयुङखोलाको किनारमा अर्को गुम्बा पनि बनाइएको छ । दुवै ठाउँको गुम्बामा नियमित पूजाआजा हुने आनी ढोलकरले बताउनुभयो । लुरी गुम्बाको नजिकैको यारा र घारागाउँमा धर्मशाला र होटलको सुविधा छ ।लोघेकर दामोदरकुण्ड गाउँपालिकाको केन्द्र चराङबाट ध्यखोला, ध्ये, सुर्खाङ, यारा हुँदै एक घण्टा सवारीसाधनको यात्रापछि पुगिने घारागाउँबाट २० मिनेटको पैदलयात्रा गरेपछि दामोदरकुण्ड जाने बाटोमै रहेको लुरी गुम्बा पुगिन्छ । लोमान्थाङबाट लुरी सर्किट पदमार्गको प्रयोग गरेर पनि यहाँ जान सकिन्छ । चराङबाट घारा जाने क्रममा ध्ये, सुर्खाङ र यारागाउँ, अनौठा आकृति भएको पहाड अवलोकन गर्न पाइन्छ ।लोघेकर दामोदरकुण्ड गाउँपालिका र गण्डकी प्रदेश सरकारले सडकबाट लुरी गुम्बा पुग्ने ढुङ्गाको सिँढी चिनेर पदमार्ग बनाएका छन् । गाउँपालिका र प्रदेश सरकारको रु १५–१५ लाख बजेटमा उकालोमा करिब तीन सय मिटर पक्की पदमार्ग निर्माण भएको वडाध्यक्ष पासाङ गुरुङले बताउनुभयो । यस वर्ष सार्वजनिक शौचालय बनाउन रु पाँच लाख बजेट विनियोजन गरेको वडाध्यक्ष गुरुङले बताउनुभयो ।
दोस्रो उराँव लोक सांस्कृतिक कार्यक्रम सुनसरीमा
नेपाल उराँव आदिवासी जनजाति प्रतिष्ठान सुनसरीको आयोजनामा र कुडुख म्यूजिक समूहको सह–आयोजनामा दोस्रो उराँव लोक साँस्कृतिक कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ ।
बरघर, भलमन्सा संघको अध्यक्षमा पुनः डिल्ली चौधरी
मटावाँ, बरघर, भलमन्सा संघको केन्द्रीय अध्यक्षमा लुम्बिनी प्रदेशका पूर्व मुख्यमन्त्री डिल्लीबहादुर चौधरी निर्विरोध निर्वाचित हुनुभएको छ । दंगीशरण गाउँपालिका –३, चखौरास्थित थारु संग्रहालय परिसरमा माघ २६ र २७ गते भएको संघको अधिवेशनबाट चौधरी पुनः अध्यक्षमा चयन हुनुभएको हो ।
‘लोकतन्त्रको रक्षा गर्न बरघर प्रथालाई कानुनी मान्यता देऊ’
मटावाँ (बरघर–भलमन्सा), ककन्डर्वाहरूले लोकतन्त्रको रक्षा गर्न बरघर (मटावाँ) प्रथालाई कानुनी मान्यता दिन माग गरेका छन् ।
श्रीस्वस्थानी स्वस्थानको वृत्तान्त
स्वस्थानी कथामा वर्णन गरिएको लावण्य देश कहाँ पर्छ ?
पनौतीमा माधः हालिगु
पनौतीको त्रिवेणीघाटमा बिहानबिहानै माधः हालिगु (भजन गाउँदै नगर परिक्रमा गर्ने) का समूह भेटिन्छ ।
चार सय १८ वर्षदेखि विभेदमुक्त ‘श्रीवनारसीधाम’
बैतडीको अद्भूत श्रीवनारसीधाम विश्वनाथ ज्योतिर्लिङ्ग शक्तिपीठ चार सय १८ वर्ष पहिले विभेदमुक्त छ। पाटन नगरपालिका वडा नम्बर ३ गुजरमा अवस्थित शक्तिपीठमा लामो समयदेखि समावेशीमूलक पुजाआजाको सुरुवात भएको त्यहाँका पुजारीले बताउने गरेका छन्।
परम्परागत पोसाक अनिवार्य
हिमाली लामा समुदायका महिलाले स्थानीय चाडपर्वमा अनिवार्य रूपमा परम्परागत पोसाक लगाउनैपर्ने नियम बनाएका छन् ।
बागमती प्रदेश सरकारले चाडपर्वको संरक्षण गर्ने
बागमती प्रदेशका मुख्यमन्त्री बहादुरसिंह लामाले चाडपर्वको संरक्षण गरिने बताउनुभएको छ ।
लोपोन्मुख पन्ध्र नाच एकै मञ्चमा
गण्डकी प्रदेश लोकसंस्कृति र सांस्कृतिक विविधतामा धनी छ ।
