‘कपेर महाँकाल गढी’ मध्यकालदेखि नै रणनीतिक महत्वको गढी रहेको दाबी
इतिहासका अध्येताले काभ्रेपलाञ्चोकको बेथानचोक गाउँपालिकास्थित ‘कपेर महाँकाल गढी’ मध्यकालदेखि नै रणनीतिक महत्वको गढी रहेको दाबी गरेका छन् ।
टोखा झोरको कृष्ण महादेव (फोटो फिचर)
काठमाडौँको टोखा नगरपालिका २ झोर जुन प्राकृतिक सम्पदाले भरिपूर्ण रहेको छ । साथै यस उपत्यकाको निकै नै प्रख्यात रहेको झोर झरना नजिक अर्थात् बायाँतर्फ ठुला गोलाकार पत्थरको मध्य भागमा रहेको साँगुरो गुफा भित्र रहेको छ प्राचीन कृष्ण बरुणेश्वर महादेव ।
थिमिमा रातो मत्स्येन्द्रनाथको महास्नान
मध्यपुर थिमिमा रातो मत्स्येन्द्रनाथको जात्रा सुरु भएको छ । जात्राका क्रममा शुक्रबार मत्स्येन्द्रनाथको महास्नान अर्थात् ‘न्हवं’ गरिएको छ । मध्यपुर थिमिको मरु टोलस्थित हेमवर्ण महाविहारमा रहेको पद्मपाणि लोकेश्वरलाई दुध, दही, घिउ, मह र पानीले स्नान गराइएको छ । पुजारी धर्मसुन्दर वज्राचार्यका अनुसार हेमवर्ण विहारमै यसरी महास्नान गराइसकेपछि जिस्वां बहाल भन्ने अर्को बहालमा लगी घाममा सुकाइन्छ । त्यसपछि रङरोगन हुन्छ । रङरोगनपछि मानिसलाई जस्तै न्वारान, इही, बाह्राः, चुडाकर्म जस्ता केटा र केटी दुवैलाई गरिने संस्कार गरिन्छ । यसलाई १० कर्म संस्कार गरिने भनिन्छ । त्यसपश्चात् मूर्तिमा जीवन्यास गरिन्छ ।
कर्णाली हुड्के नाच व्यावसायिक बन्दै
कर्णाली प्रदेशको प्रख्यात हुड्के नाच पछिल्लो समय व्यावसायिक रूपमा नाचिन थालेको छ । शुभ विवाह, व्रतबन्ध, जन्मोत्सव, जीवनका सफलता अर्थात् सरकारी सेवामा प्रवेश, राजनीति सफलताका साथै सामाजिक कार्यमा खुसीयाली मनाउन नाच्ने नचाउने हुड्के नाच अहिले व्यवसायीकरण हुन थालेको हो ।
सामाजिक सौहार्दको प्रतीक बन्दै बटसावित्री पर्व
विवाहित महिलाहरूले अटल सौभाग्य र पतिको दीर्घायुको कामनासहित जिल्लाभरबाट सावित्री पर्व मनाएका छन् । यस अवसरमा विवाहित महिलाहरूले बाट वृक्षको सामूहिक रूपमा पूजा गर्नुका साथै बरको रुखको फेदीमा काँचो धागोको फेरी बाँधी पतिको अटल सौभाग्यको कामना गर्ने गर्छन् ।
शीतल गुफा ओझेलमा
प्राचीनकालमा बैज्ञ नामका ऋषिमुनिले तपस्या गरेको ऐतिहासिक स्थल शीतल गुफालाई धार्मिक पर्यटकीयरुपमा विकास गरी अन्तर्राष्ट्रियरुपमा प्रचार प्रसार गर्न स्थानीयवासीले माग गरेका छन् ।
मिथिलाञ्चलमा वटसावित्री पर्व मनाइँदै
आज ज्येष्ठ कृष्णपक्षको आमावस्या । मिथिलाका नारी (मिथिलानी) वर र पीपलको श्रद्धाभक्तिपूर्वक पूजाआराधनाका साथ पतिको दीर्घ जीवन र सुस्वास्थ्यको कामना गर्दै वटसावित्री पर्व मनाउँदैछन् । वटसावित्री पर्वलाई स्थानीय भाषामा ‘वसराइत पावइन’ पनि भनिन्छ ।
मिथिलाञ्चलमा बिहीबार वटसावित्री पर्व मनाइँदै
धनुषासहित समस्त मिथिलाञ्चलमा पतिका दीर्घ जीवन र सुस्वास्थ्यको कामना गर्दै भोलि बिहीबार वटसावित्री पर्व मनाइँदैछ ।
ग्रामथान संरक्षणमा रामधुनी नगरपालिका सक्रिय
गाउँघरमा बिभिन्न रोगब्याधि र भुतही बघहीबाट मुक्त गर्न, जडीबुटीले उपचार गर्न धामी गुुरुवाले बिभिन्न देवीदेवताको स्तुति, बोधनी, फेरानी, अरबन्ही, भाकल, पूजापाठ गर्थे । सक्षम र बिज्ञ गुरुवालाई राजाहरुले लालमोहर, स्याह मोहर दिएर त्यस ठाउँको भुतही, बघहीलाई सामना गर्न जागिर दिन्थे ।
मध्यपुरमा लोकेश्वरको खट यात्रा
उपत्यकाका पाटन, काठमाडौँ, नाला र चोभारका मत्स्येन्द्रनाथ अर्थात् लोकेश्वर जस्तै मध्यपुर थिमिमा पनि लोकेश्वरको खट यात्रा शताब्दीदेखि हुँदै आएको छ । मध्यपुर थिमिको मरु टोलस्थित हेमवर्ण महाविहारमा लोकेश्वर राखिएको छ । यहाँका लोकेश्वरलाई पद्मपाणि लोकेश्वर भनिन्छ ।
पशुपति क्षेत्रको गुरु योजना आगामी आर्थिक वर्षदेखि कार्यान्वयन हुने
पशुपति क्षेत्रको गुरु योजना आगामी आर्थिक वर्षदेखि कार्यान्वयन हुने भएको छ । सुदन किराती संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री हुँदा पशुपति क्षेत्रको गुरु योजना पशुपति क्षेत्र विकास कोष सञ्चालक परिषदबाट पारित भएको थियो ।
राप्तीका विद्यालयमा तामाङ भाषामा पढाइ हुने
चितवनको राप्ती नगरपालिकाका विद्यालयमा अब तामाङ भाषामा पनि पढाइ हुने भएको छ । यही शैक्षिक सत्रदेखि नगरभित्रका तामाङ विद्यार्थीको बाहुल्यता रहेका विद्यालयमा तामाङ भाषामा पढाइ हुने भएको हो ।
-original-thumb.jpg)
बरन्जामा धुमधाम धुलेमेला
मङ्गला गाउँपालिकाको बरम्जा क्षेत्रमा मनाइने धुलेमेलाको औपचारिक मुख्य विधि मङ्गलबारदेखि सुरु भएको छ । जेठ ८ गते आफ्नो पौराणिक विधि पूरा गरी जाँड राखेपछि धुलेमेला थालनी हुन्छ । धुलेमेला व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष रनबहादुर रोकाका अनुसार धुलेको मुख्य विधि तीन दिनसम्म हुने गर्दछ । मङ्गलबार अर्जेखोलामा गएर माछा सिकार गरेर ल्याएर विधिपूर्वक पितृलाई चढाएपछि बरन्जाको धुलेमेला मान्ने समुदाय बसोबास भएको क्षेत्रमा खेतीपातीका काम बन्द गर्ने (बार्ने) गरिन्छ । मङ्गलबार पितृ चढाउने र काम बार्ने, बुधबार पराङ हाल्ने र बिहीबार मुख्य विधि गरेर होरे गरेपछि यस वर्षको धुले
पशुपतिनाथका चारै ढोका खुला गरिने
पशुपति क्षेत्र विकास कोष सञ्चालक परिषद् बैठकले असार १ गतेदेखि पशुपतिनाथ मन्दिरका चारवटै ढोका खुला गर्ने निर्णय गरेको छ। धार्मिक एवं परम्परागत पक्षलाई कायम राखेर दर्शनार्थीलाई सहज रुपमा भगवान पशुपतिनाथको दर्शन गर्ने व्यवस्था मिलाइएको हो।
पशुपतिनाथका चारवटै ढोका असार १ गतेदेखि बिहान ४ बजे नै खोलिने
राष्ट्रदेव भगवान पशुपतिनाथका चारवटै ढोका आउँदो असार १ गतेदेखि बिहान ४ बजे नै खोलिने भएका छन् ।
सयौँ वर्ष पुरानो ‘लिङ्गो जुधाउने’ अनौठो संस्कृतिको निरन्तरता
म्याग्दीको रघुगङ्गा गाउँपालिका–४ दग्नाममा दुई गाउँबिचमा ‘लिङ्गो जुधाउने’ अनौठो संस्कृतिले निरन्तरता पाएको छ । भूमे पूजाको अवसरमा यस गाउँमा सयौँ वर्ष पुरानो इतिहास बोकेको ‘लिङ्गोजुधाउने’ अनौठो प्रतिस्पर्धा गरिन्छ ।
सम्पूर्ण प्राणीको मोक्षको कामना गर्दै बुद्ध पूजा
राष्ट्र कल्याण तथा सम्पूर्ण प्राणीको मोक्षको कामना गर्दै बुद्ध पूजा गरिएको छ । हिमालयन बौद्ध शिक्षा तथा संभोटा लिपि प्रशिक्षण केन्द्रद्वारा स्वयम्भूमा आयोजित उक्त कार्यक्रममा २१ ताराको पूजा तथा प्रज्ञापारमिता ग्रन्थको पाठ गरिएको हो ।
चण्डेश्वरी र पलाञ्चोक जात्रा सम्पन्न
बनेपा र पाँचखालमा चण्डीपूर्णिमाका अवसरमा मनाइने ऐतिहासिक जात्रा सम्पन्न भएको छ । बर्सेनि चण्डी पूर्णिमादेखि तीन दिनसम्म मनाइने बनेपाको चण्डेश्वरी र पाँचखालको पलाञ्चोक जात्रा आज सम्पन्न भएका हुन् ।
दाफा खलः
देशको परिस्थिति र आवश्यकताका आधारमा परम्परागत रूपमा सिर्जना हुँदै आएको शास्त्रीय राग, परम्परागत बाजाको ताल र शब्दहरूको संयोजन नै दाफा हो । परम्परागत खिं (मृदङ्ग) बाजा बजाई स्तोत्र (भजन) गीत गाउनुलाई दाफा भजन भ
-original-thumb.jpg)
नारायणगढको शिव मन्दिर
भरतपुर उप महानगरपालिका वडा नं. १ मा अवस्थित शिव मन्दिर। शिवको मन्दिर नारायणगढको नारायणी नदी किनार अर्थात् पुलचोकको पुलको उत्तरतर्फको बाटोको केही दुरीमा दाहिने तर्फ रहेको दुर्गा मन्दिरको नजिकै टाँसिएको छ।
धार्मिक स्थल ढोरवराह
उत्तरगङ्गा नदीको उद्गम स्थल र ढोरवराहको थान एकै ठाउँमा रहेकाले ढोरवराहलाई उत्तरगङ्गा ढोरवराह भन्ने गरिएको हो । यहाँ रहेका सातमुले मूल, वराह मूल र अपुता मूल उत्तरगङ्गा नदीका मुहान हुन् । सुर्तिबाङ पहाडको उत्तरी मोहडाको फेदी
निलगिरि र अन्नपूर्ण हिमाल काग-भुषुण्डीको निवासस्थल
हिमालपारिको जिल्ला मुस्ताङमा अवस्थित निलगिरि र म्याग्दीमा पर्ने अन्नपूर्ण हिमाल नजिकको भूगोल पौराणिक पात्र (ऋषि) काग-भुषुण्डीको निवासस्थल रहेको बताइएको छ ।
मनाइयो उँभौली
किराँत समुदायले उँभौली पर्व मनाएका छन् । किराँत धर्मावलम्बी राई, लिम्बूलगायत जातजातिले उँभौली अर्थात् चण्डी पूर्णिमामा प्रकृतिको पूजा आराधना गरी यो पर्व मनाउने गर्दछन् । प्रत्येक वर्ष वैशाख शुक्ल पूर्णिमाका दिन बाली लगाउनुअघि गाउँ गाउँमा रहेका भूमेस्थानमा बाली राम्रो होस् भनेर प्रकृतिको पूजा गर्ने परम्परा रहिआएको छ । किराँत समुदायले यस दिनलाई ‘सम्रमा’ अर्थात् देवी पार्वतीको सृष्टि भएको दिनका रूपमा पनि मान्ने गर्दछन् ।
साकेला नृत्य
किरातीको पर्व उभौली तथा बुद्ध जयन्ती २०८१ को अवसरमा बिहीबार किरात राई यायोख्खाले इलामचोक बजारमा आयोजना गरेको कार्यक्रममा साकेला नृत्य गरिँदै स्थानीय ।
रामग्राम स्तूप गुरुयोजना स्वीकृतिका लागि पहल गर्छौ : मन्त्री तामाङ
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री हितमान तामाङले रामग्राम स्तूपको गुरुयोजना स्वीकृतिका लागि पहल गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभएको छ ।
