महँगो भएछ बजार खुद्रा यहाँ चल्दै चलेन मोटो गोजी नहुनेहरूको चुलो बल्दै बलेन । मल भित्र्याउने बेला पद जोगाउन चटारो थियो त्यसैले यो वर्ष पनि बाली सोचेझैँ फल्दै फलेन ।
राष्ट्रिय विभूति (नेसनल पायोनियर) को सन्दर्भ र परिचर्चा कुनै पनि देशको गौरवशाली यथार्थ हो । पृथक् थलो, राज्य र परिवेशमा समय समयमा के कस्ता मान्छे जन्मे तथा अन्य के कस्ता छन्, विषयगत र विधागत रूपमा त्यससम्बन्धी प्रसङ्ग विशिष्ट एवं श्रवणीय हुने गर्छ । राष्ट्रिय र सामाजिक जीवनको विविधाङ्गी मानवीय क्रियाकलाप विश्लेष्य मानिन्छ । राजनीतिक, सामाजिक र सांस्कृतिक जीवन गत्यात्मक हुन्छ तथा अनेकानेक पद्धति एवं प्रवृत्ति (एट्टिचुड) ले ऐतिहासिक अंश र एकाइको निर्माण गर्छ । जीवन प्रणालीमा समुदाय, समाज, राज्य र अन्तरबाह्य पक्षको विश्लेषण हुन्छ । महापुरुष र अद्वितीय प्रतिभा कुनै पनि ठाउँमा सीमित जन्मिने र देखिने हुन्छ । वस्तुतः प्रवृत्तिसापेक्ष, संस्कृतिसापेक्ष, समयसापेक्ष र मानवतासापेक्ष तिनको आविर्भाव हुन्छ । यस क्रममा उत्तर आधुनिकतावाद (पोस्ट मोर्डनिज्म) को वैचारिक मन्थनले नेपालमा दिशा चिन्तनको नवीनता थपेको यथार्थ हो ।
सन् २०३० भन्दा अगावै नेपालले थुप्रै ठूला जलविद्युत् परियोजना तयार गरिसक्नेछ भने १० हजार मेगावाट स्वच्छ ऊर्जा निकाल्न सक्ने हैसियत बनाइसक्नेछ जुन अर्को १० वर्षमा दोब्बर हुनेछ । सन् २०५१ मा प्रवेश गर्नु अगावै हाम्रा ऊर्जाका स्रोत विस्तार हुँदै जान सक्नेछ जसमध्ये सूर्यको तापबाट उत्पन्न हुने विद्युत् मुलुकको कुल स्वच्छ ऊर्जाको एक चौथाइ भाग ओगट्ने छ .......। (पृष्ठ ४३७)
टेकेको छु, एथेन्सको धरतीमा । ठिङ्ग उभिएको छु, छब्बीस सय वर्ष पुरानो रङ्गशालाअगाडि । नजर दौडाइरहेछु, आधुनिक ओलम्पिक खेल सुरु भएको रङ्गशालामा । घरि आँखा ठोकिन्छन् रङ्गशालाको ठीक अगाडिको व्यस्त सडकमा । त्यहाँ देखिरहेछु म्याराथुन धावकझैँ दौडिरहेका गाडीका ताँती ।
सभा चलिरहेको थियो । एक जना मानिस उठे र भन्न थाले– इन्जिनियरिङ आचारसंहिताले खिया लागेको डण्डी प्रयोग गर्नु हुँदैन भन्छ । मैले काठमाडौँ उपत्यकाभरि प्रायः पसल घुमेर सफा डण्डी खोजेँ तर कहीँ पाइएन, के गर्ने ? यसको जावाफमा विद्वान्ले भने– तारब्रसले सफा गरिदिनू । फेरि अर्का विद्वान्ले टोरकारी–साकारी डण्डीको गुणस्तरीयता र सावधानीबारे भन्न थाले– यो डण्डी धेरै बलियो छ तर ढलानभित्र सानो–सानो चिरा मात्र भयो भने त्यो चिरामार्फत जलयुक्त हावा प्रवेश भई सफा डण्डी पनि चाँडै खियायुक्त हुन जान्छ ।
म्याग्दीका एक जना मतदान अधिकृतलाई मुख्य निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयले जिम्मेवारीमुक्त गरेको छ। जिल्लाको धौलागिरि गाउँपालिका–५, मलमपारको महेन्द्र आधारभूत विद्यालयका मतदान अधिकृत नवीन कार्कीलाई जिम्मेवारीबाट हटाइएको मुख्य निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयले जनाएको छ। मतदान अधिृकत कार्कीले प्रतिनिधि सभा सदस्यमा एमालेका उम्मेदवार श्रेष्ठलाई जिताउन अपिल गरिएको डिजिटल पोस्टर आफ्नो फेसबुकमा सेयर गर्नुभएको भन्दै नेकपा (माओवादी केन्द्र)का ज्ञानेन्द्र सुवेदीले मुख्य निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयमा उजुरी दिनुभएको थियो। उजुरीको
सहमाया विक हरेक निर्वाचनमा मत खसाल्नुहुन्छ। पञ्चायतकालदेखि मत खसालेको उहाँलाई सम्झना छ। उहाँको मत भने अहिलेसम्म निर्णायक हुन सकेको छैन। उहाँले खसाएको मतले कसैले जित्न पाएको पनि छैन। रामनगर गाउँकी ६७ वर्षीया विक महोत्तरीको निर्वाचन क्षेत्र नं. १ की मतदाता हुनुहुन्छ। उहाँले स्वास्तिक छाप लगाउनुपर्नेमा ल्याप्चे लगाएर मत खसाल्ने गर्नुभएको छ।
सोलुखुम्बुको नेचासल्यान गाउपालिका ४ पुगेका एक मतदान अधिकृत सुतेकै ठाउँमा मृत भेटिएका छन् ।
नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाटक महोत्सव २०७९ निटफेस्ट २०२२ ले अग्रिम कार्यक्रमस्वरूप अग्रजसँग अन्तक्र्रिया गरेको छ। महोत्सव सुरु हुनु आठ दिनअघि ‘म त लालीगुराँस भएछु’ शीर्षकमा निटफेस्टले अग्रज रङ्गकर्मीहरूसँग नेपाली रङ्गमञ्चमा गर्नुभएका अनुभव, कलाशैली, सङ्घर्ष र तात्कालिक समय सन्दर्भमा अन्तक्र्रिया गरेको हो।
नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाटक महोत्सव २०७९ निटफेस्ट २०२२ ले अग्रिम कार्यक्रमस्वरूप अग्रजसँग अन्तक्र्रिया गरेको छ। महोत्सव सुरु हुनु आठ दिनअघि ‘म त लालीगुराँस भएछु’ शीर्षकमा निटफेस्टले अग्रज रङ्गकर्मीहरूसँग नेपाली रङ्गमञ्चमा गर्नुभएका अनुभव, कलाशैली, सङ्घर्ष र तात्कालिक समय सन्दर्भमा अन्तक्र्रिया गरेको हो।
कवाली शैलीको ‘नखरा कबुल’ बोलको म्युजिक भिडियो सार्वजनिक भएको छ। गीतमा गायक विकास राणाको स्वर समेटिएको छ। नारायण नेपालको शब्द रहेको गीतमा शशिविक्रम थापाको सङ्गीत रहेको छ। यस गीतलाई विनोद भुजेलले सङ्गीत संयोजन गर्नुभएको छ।
आइतबार हुने प्रतिनिधि र प्रदेश सभा निर्वाचनका लागि कर्णालीमा सबै तयारी पूरा भएको जनाएको छ । प्रदेशभरको सुरक्षा कडा पारिएको छ भने निर्वाचनका अन्य तयारी पुरा भएको निर्वाचन आयोगले जनाएको छ ।
निर्वाचन आयोगका प्रमुख निर्वाचन आयुक्त दिनेशकुमार थपलिया निर्वाचनको निष्ठा जोगाउन पद, पैसा र प्रलोभनबाट नभई सिद्धान्त, विचार र नीति कार्यक्रमका आधारमा दल तथा उम्मेदवारले जित्नुपर्छ भन्नेमा दृढ हुनुहुन्छ । आपसी साझेदारी, समन्वय, सहकार्य र अन्तरसम्बन्धबाट निर्वाचन सफलतापूर्वक सम्पन्न हुने विश्वासमा रहनुभएका उहाँसँग राष्ट्रिय समाचार समितिले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :