बालबालिका र पौष्टिक आहार
पोषण शरीरका लागि अनिवार्य छ । बालबलिकाका लागि पर्याप्त पौष्टिक आहारा चाहिन्छ । यस्तो पौष्टिक आहारा सामान्यतया दुर्गम क्षेत्रका बच्चामा कमी हुने गरेको छ भनिन्छ । पोषण नपाएका बालबालिका बढी देखिएका छन् पनि । पछिल्लो समय गाउँघर तथा दुर्गम क्षेत्र मात्र होइन राजधानी काठमाडौँका बालबालिकामा पनि देखिएको छ । जसले गर्दा बालबालिकामा मोटोपनाको उच्च जोखिम देखिएको छ ।
विश्वकप फुटबल ‘पहिलो महिला रेफ्री’
विश्वकै सबभन्दा लोकप्रिय खेल फुटबलको महाकुम्भ सुरु भइसक्यो । विश्वका सबै फुटबल समर्थकलाई फुटबलको ज्वरोले च्यापिसक्यो भन्दा हुन्छ । नेपालीहरू फुटबललाई धेरै माया गर्नुहुन्छ । त्यसैले नेपालमा विश्वकपको चर्चा नहुने कुरै भएन । नेपालमा विश्वकपका खेल प्रायः राति हुन्छ तर हामी निद्रा नै मारेर पनि विश्वकप हेर्ने गर्छौं । तिमीहरूलाई पनि निद्रा नै मारेर भए पनि टेलिभिजनमा फुटबल हेर्न मन लाग्छ होला । कतिले निद्रा मारेर फुटबल हेर्ने योजना बनाइरहेको होला तर स्कुल जानुपर्ने विद्यार्थीले राति जाग्राम बस्नु राम्रो पनि हुँदैन । यद्यपि विश्वकपका केही खेल चाँडो पनि हुन्छन् । त्यसैले चाँडै हुने खेल र हाइलाइट्स हेरेर विश्वकपको मज्जा लिन सकिन्छ । अहिले त धेरै स्कुलमा विश्वकप फाइनल हेर्न भोलिपल्ट बिदा दिने चलन पनि आइसक्यो ।
रमाइलो काठमाडौँ फन पार्क
भाइबहिनीहरू फुर्सदको समयमा हामी सबैजनालाई घुम्न जान मन पर्नु स्वाभाविक हो । विद्यालय बिदा वा हप्तामा हुने एक दिन शनिबार पनि घुमेर नै दिन बिताउने गर्छाैं । फुर्सदको समयमा घुम्नका लागि काठमाडौँमा अनेकौँ ठाउँ छन् । तीमध्ये काठमाडौँको फन पार्क नेपालको सबैभन्दा पुरानो फनपार्क हो । हामी जति नै बूढो भए पनि हामीभित्रको मन सधैँ बच्चा नै रहन्छ । त्यसैले काठमाडौँको फन पार्क बालबालिका र वयस्क र वृद्धवृद्धाका लागि घुम्नका लागि एकदमै उत्तम ठाउँ हो ।
बालबालिकामा मोटोपन कसरी ?
हरेक आमाबुवाको चाहना हुन्छ, आफ्नो बालबच्चा रुष्टपुष्ट (मोटो पुक्क परेको) हुन् भन्ने । मोटो बच्चा शारीरिक हिसाबले स्वस्थ हुन्छ भन्ने आम मानिसको बुझाइ छ । बालबालिका पुक्क परेको रुष्टपुष्ट राम्रो हुन्छ भनेर बस्दा कतै तपाईंका बालबालिका मोटोपनको सिकार त भएका छैनन् ? के तपाईंलाई थाहा छ ? मोटोपन एक प्रकारको कुपोषण हो । कुपोषणले दुब्लो मात्र होइन मोटोपनको समस्या निम्त्याउने चिकित्सक बताउँछन् । हाम्रो शरीरमा कार्बाेहाइड्रेड, प्रोटिन फ्याट, भिटामिन सबै प्रकारको प्रोटिन तìव आवश्यक हुन्छ । यदि शरीरमा आवश्यक पर्ने उक्त तìवको सन्तुलन बिग्रिएको खण्डमा बालबालिकामा मोटोपनको समस्या निम्तिन्छ । त्यसका अलवा प्रोटिनको कमीले पनि मोटोपन हुने गर्छ ।
मङ्सिरको धान (कविता)
कात्तिक मैना पार गरी मङ्सिर मैना लायो । किसानले खेतीपाती भिœयाउने दिन आयो ।
सत्यमोहन जोशी एक चिनारी
भाइबहिनीहरू तिमीहरूले पाठ्यपुस्तकमा पनि पढेको अनि चिनेकै व्यक्ति हुनुहुन्छ, सत्यमोहन जोशि । शताब्दी पुरुष उपनाम पाउनुभएका जोशीको यही असोज ३० गते १०३ वर्षको उमेरमा निधन भयो । वि.सं. १९७७ वैशाख ३० गतेका दिन उहाँको जन्म भएको थियो । बाबु शङ्करराज जोशी र आमा नोगलदेवीका सुपुत्रका रूपमा ललितपुरको बखुम्बहालमा जन्मनुभएका जोशी नेपाली साहित्यको इतिहासमा तीन पटक मदन पुरस्कार प्राप्त गर्ने एक मात्र श्र्रष्टा हुनुहुन्छ । ‘हाम्रो लोकसंस्कृति’ नामक कृतिका लागि पहिलो पटक वि.सं. २०१३ मा ‘नेपाली राष्ट्रि
भूकम्प (कथा)
वि.सं २०७२ को घटनाले थुप्रै घर भत्किए, थुप्रै मानिस घाइते भए, थुप्रै बिते । ठूलो आवाज आयो । एकै छिनमा पूरा नेपाल हल्लियो । के भइरहेको छ ? कसरी, हाम्रो घर हल्लिरहेको छ ? बाबाले भन्नुभयो । भूकम्प आयो, भूकम्प आयो छिमेकीहरूले भन्न लागे । बाबा छिटो कुदेर सुनील, मामु, आमालाई लिएर बाहिर भएको खाली मैदानमा लग्नु भयो ।
अनुशासन
भाइबहिनी हो तिमीहरूलाई अनुशासन भनेको के हो ? थाहा छ, धेरैलाई त थाहा छ होला है । आज हामी यही अनुशासनका बारेमा केही जानकारी हासिल गर्ने छौंँ । भाइबहिनी हो अनुशासन भनेको जे गर्नुपर्ने हो त्यो गर्नु र जे नगर्नुपर्ने त्यो नगर्नु हो । मानवजीवनका लागि गाँस, बास र कपासको जति आवश्यकता पर्दछ त्यति नै जीवनलाई सही मार्गमा डो¥याउनका लागि अनुशासनको पनि थप आवश्यकता पर्दछ । जन्मेदेखि नमरुञ्जेलसम्म सबैको जीवनमा अनुशासनले गहन भूमिका खेलेको हुन्छ ।
घमण्ड (कथा)
एउटा ठूलो राज्य थियो मुगल । त्यहाँका जनता खुसीसाथ रहन्थे । त्यस राज्यका राजा निकै नै दयालु र असल स्वभावका थिए । उनी आफ्ना जनतालाई निकै नै माया गर्थे । राज्य चलाउन सहयोगका लागि उनले मन्त्री चयन गर्ने विचार गरे । उनले महिम नामको एक असल मान्छेलाई मन्त्री छाने । असल मानिस मन्त्री छानिएको कुरा सुनेर जनता देशमा केही परिवर्तन हुन्छ कि भन्ने कुरा ठान्थे । दिनहरू बित्दै गए महिम मन्त्री बनेपछि पहिलो २४ महिना राम्रा काम गरे । विस्तारै मन्त्रीको मनमा लोभ लाग्न थाल्यो ।