पूर्ण क्षमतामा उत्पादन गर्दै मर्स्याङ्दी जलविद्युत्
तनहुँको मस्र्याङ्दी जलविद्युत् आयोजनाले पूर्ण क्षमतामा विद्युत् उत्पादन गरिरहेको छ। यस वर्ष वर्षा धेरै भएकाले नदीमा पानीको बहाव बढेपछि पूर्ण क्षमता ६९ मेगावाट विद्युत् उत्पादन भएको केन्द्रले जनाएको छ।
सहकारीले पुस मसान्तभित्र साधारण सभा गर्नुपर्ने
काठमाडौँ महानगरपालिकाले सहकारी संस्थालाई पुस मसान्तभित्र साधारण सभा सम्पन्न गर्न निर्देशन दिएको छ। महानगरपालिकाअन्तर्गतको सहकारी विभागले सहकारी संस्थालाई आगामी पुस मसान्तभित्र साधारण सभा सम्पन्न गर्न सूचना जारी गरेको हो। पुस मसान्तसम्म साधारण सभा गर्न र १५ दिनभित्र साधारण सभाले पारित गरेको प्रमाणित प्रतिवेदन पेस गर्न विभागले जारी गरेको सूचनामा उल्लेख छ। विभागले सहकारी संस्थामा सदस्य बनाएर मात्र कारोबार गर्ने र सबै सदस्यलाई साधारण सभामा उपस्थितिका लागि आह्वान गर्न भनेको छ।
मङ्सिर अन्तिम साता हस्तकला मेला
मङ्सिर अन्तिम साता १९औँ हस्तकला व्यापार मेला तथा १७औँ हस्तकला प्रतियोगिता हुने भएको छ। हस्तकला सामानको स्वदेशी तथा अन्तर्राष्ट्रिय बजार प्रवद्र्धन, प्रचारप्रसार तथा निर्यात व्यापार बढाउने उद्देश्यसहित सो मेला आयोजना हुन लागेको हो।
लिमीको जिम्बु काठमाडौँमा बिक्री
उच्च हिमाली क्षेत्र लिमीका पाटनमा पाइने जिम्बु काठमाडौँमा बिक्री गर्न थालिएको छ। अर्गानिक र गुणस्तरीय जिम्बु हुने भएकाले सहरमा त्यसको माग भएपछि लिमीको एक सहकारी संस्थाले काठमाडौँको बजारमा पठाएको हो। लिमी एकता तथा बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्था लिमिटेडका कोषाध्यक्ष कुन्चोक तामाङले हिमाली क्षेत्रका पाटनबाट लिमीवासीले सङ्कलन गरेको जिम्बु सहकारी संस्थाले खरिद गरी काठमाडौँ पु-याइएको बताउनुभयो।
‘स्वदेशी’ अभियानमा आबद्ध हुनेलाई सहुलियत
उद्योग मन्त्रालयका सचिव डा. तोयनारायण ज्ञवालीले मेक इन नेपाल ‘स्वदेशी’ अभियानमा आबद्ध हुने सदस्यलाई सहुलियत दिन सरकार सकारात्मक रहेको बताउनुभएको छ । आठौँ उद्योग दिवसका अवसरमा नेपाल उद्योग परिसङ्घले बिहीबार आयोजना गरेको छलफल कार्यक्रममा उहाँले सरकारले स्वदेशी उत्पादन वृद्धिलाई जोड दिएको जानकारी दिनुभयो । उहाँले औद्योगिक पूर्वाधार, लगानी पूर्वाधार, योजनामा मन्त्रालय काम गरिरहेको बताउनुभयो । मन्त्रालयले आगामी १० वर्षका लागि औद्योगिक नीति तयार गर्ने काम पनि अघि बढाइरहेको सचिव ज्ञवालीले जानकारी दिनुभयो । उद्योग मन्त्रालय उद्योगीलाई सहजीकरण गर्ने मन्त्रालय भएकाले उद्योगीको समस्या समाधानमा प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो ।
निर्यात घटेका बेला विद्युतले जगाएको आशा
नेपालको साँघुरिँदो निर्यात व्यापारको तस्बिरमा विद्युत् निर्यातको आँकडालाई समावेश गर्दा निर्यातको तस्बिर केही फरक पर्ने देखिएको छ । भन्सार विभागले सार्वजनिक गरेको चालू आर्थिक वर्षको पहिलो चार महिनाको विवरणले ५४ अर्ब ७७ करोड रुपियाँ बराबरको निर्यात भएको देखाउँछ, जुन अघिल्लो आर्थिक वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ३३.३३ प्रतिशतले कम हो ।
विद्युतीय बीजकको दायरा विस्तार
आन्तरिक राजस्व विभागले विद्युतीय माध्यमबाट बीजक जारी गर्नुपर्ने करदाताको दायरा विस्तार गरेको छ । आगामी माघ १ गतेदेखि लागू हुने गरी विभागले करदाता थप गरेको हो । विभागका अनुसार माघदेखि मदिरा, बियर, वाइन, स्प्रिट उत्पादन गर्ने सबै करदाताले अनिवार्य रूपमा विद्युतीय माध्यमबाट बीजक जारी गर्नुपर्नेछ । त्यस्तै चुरोट उत्पादन गर्ने प्रतिष्ठान, गुट्खा उद्योग र गत आर्थिक वर्षदेखि वार्षिक पाँच करोड रुपियाँभन्दा बढीको कारोबार गर्ने सुर्तीजन्य उद्योगले पनि विद्युतीय माध्यमबाट बीजक जारी गर्नुपर्ने विभागले जनाएको छ ।
नेप्से परिसूचक ११.५६ अङ्कले वृद्धि
दुई दिन लगातार रुपमा गिरावट आएको नेप्से परिसूचक वृद्धि भएको छ । बिहीवार नेप्से परिसूचक ११.५६ अङ्क बढेर १९३३.५५ बिन्दुमा पुगेको छ ।
दाबी भुक्तानीको समयसीमा
सामाजिक सुरक्षा कोषले कोषमा योगदान गरेका योगदानकर्ताले अस्पतालबाट सेवा लिएबापत भुक्तानी दाबी गर्ने रकमको समयसीमा तोकेको छ । कोषले सूचना सार्वजनिक गर्दै योगदाताकर्ताले स्वास्थ्य सेवा लिएबापत रकम भुक्तानीका लागि ९० देखि १२० दिनभित्र लिइसक्नुपर्ने समयसीमा तोकेको छ ।
राजस्व सङ्कुचनले अर्थतन्त्र दबाबमा
तोकिएको लक्ष्यअनुसार राजस्व सङ्कलन हुन नसक्दा अर्थतन्त्र दबाबमा परेको अर्थ मन्त्रालयका अधिकारीहरूले जनाएका छन् । राष्ट्रिय कर दिवस तथा कर सप्ताहको अन्तिम दिन बुधबार राजधानीमा आयोजित औपचारिक कार्यक्रममा तरलता अभाव, वस्तु र सेवाको मागमा आएको सङ्कुचन र बाह्य असन्तुलन नियन्त्रणका लागि कार्यान्वयन गरिएका कतिपय नीतिका कारण राजस्व सङ्कलनमा सङ्कुचन आएको उहाँहरूले बताउनुभयो । राजस्वमा देखिएको यस्तो सङ्कुचन इतिहासकै सबैभन्दा कठिन समय भएको पनि उहाँहरूको भनाइ छ ।
-original-thumb.jpg)
आन्तरिक उडान भरिभराउ
प्रतिनिधि सभा तथा प्रदेश सभाको निर्वाचनका कारण आन्तरिकतर्फको हवाई उडान भरिभराउ भएको छ । पछिल्लो समय मतदानमा सहभागी भएर आफ्नो थातथलोबाट राजधानी भित्रिने यात्रुको चापले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको आन्तरिक टर्मिनल भरिभराउ छ । अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका प्रवक्ता टेकनाथ सिटौलाले आन्तरिक र अन्तर्राष्ट्रिय उडानमा हवाई यात्रुको चाप बढ्दै गएको बताउनुभयो । हाल चाडपर्वपछि विदेशबाट फर्किने, वैदेशिक रोजगारी, उच्च शिक्षाका लागि बाह्य मुलुक जाने यात्रुले अन्तर्राष्ट्रिय उडान र निर्वाचनको चहलपहलले आन्तरिकतर्फको उडान भरिभराउ रहेको उहाँले जानकारी दिनुभयो । “पछिल्लो समय काठमाडौँ विमानस्थलबाट आन्तरिकतर्फ दैनिक ११ हजार र अन्तर्राष्ट्रियतर्फ दैनिक १४ हजार यात्रुले ओहोरदोहोर गर्दै आएका छन्”, उहाँले भन्नुभयो ।
नोबेल तेस्रो पटक सम्मानित
स्वास्थ्य तथा शिक्षा सेवा प्रदायकमध्येबाट उत्कृष्ट करदाताका रूपमा नोबेल मेडिकल कलेज टिचिङ अस्पताल सम्मानित भएको छ । डा. सुनीलकुमार शर्माले नेतृत्व गरेको विराटनगरस्थित नोबेल मेडिकल कलेज टिचिङ हस्पिटल यस वर्षको स्वास्थ्य तथा शिक्षा सेवा प्रदायकमध्ये सबैभन्दा बढी आयकर तिर्ने संस्थाको सम्मानित भएको हो ।
आयात निर्यातमा गिरावट
मुलुकको आयात निर्यात घट्दो क्रममा छ । सरकारले आयात निरुत्साहनको नीति लिएका कारण आयात घटे निर्यात पनि घट्नुले चिन्ता थपिदिएको छ । विदेशी मुद्रा सञ्चितिमा दबाब परेपछि सरकारले लिएको आयात निरुत्साहन नीति र अन्य आन्तरिक तथा बाह्य कारणले वस्तु र सेवाको माग खुम्चिएकाले आयात १८ प्रतिशतले खुम्चिएको भन्सार विभागले बुधबार सार्वजनिक गरेको तथ्याङ्कले देखाएको हो । गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा छ खर्ब ५० अर्ब रुपियाँको आयात भएकामा समीक्षा अवधिमा पाँच अर्ब ३२ करोड रुपियाँमा सीमित भएको छ । आयात कम हुँदा विदेशी मुद्रा सञ्चितिमा भने केही सुधार आएको छ ।
टीभी खरिदमा एक हजार छुट
आईएमई पे र बिग डिजिटलबीच समझदारी भएको छ । समझदारीअनुसार कतारमा जारी विश्वकप फुटबलका अवसरमा टेलिभिजन सेटको खरिदको भुक्तानी आईएमई पेको क्यूआर स्क्यानबाट गर्दा ग्राहकले एक हजार रुपियाँ छुट पाउनेछन् । यसबाहेक ग्राहकले पाँच हजार रुपियाँसम्मको कुपन र स्पिकर पनि पाउने सम्झौतामा उल्लेख छ । यो योजना विश्वकप अवधिभर कायम रहनेछ ।
सम्झौता गर्न प्राधिकरणको निर्देशन
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले आफ्ना पोल तथा तारलगायतका संरचना प्रयोगका लागि सम्झौता गर्न सम्बन्धित कम्पनीहरूलाई एकमहिने समयसीमा तोकेको छ । टेलिभिजन, टेलिफोन तथा इन्टरनेट सेवा प्रदायकले सम्झौता नगरी पूर्वाधार प्रयोग गरेको पाइए कानुनबमोजिम कारबाही गर्ने उल्लेख छ । सूचनाअनुसार प्राधिकरणको विद्युतीय संरचना प्रयोग गरी तथा अप्टिकल फाइबर भाडामा लिई इन्टरनेट, टेलिफोन तथा केबल टीभी सेवा सञ्चालन गर्ने सेवा प्रदायकले गरेको सम्झौता नवीकरण र सम्झौता नगरेको भए सम्झौता गरेर मात्रै सेवा दिन प्राधिकरणको निर्देशन छ ।
‘राजस्व गिरावटले वित्तीय चाप’
राजस्व सचिव रामेश्वर दङ्गालले राजस्व सङ्कलनमा गिरावट आउँदा वित्तीय चाप बढेको बताउनुभएको छ । नेपाल उद्योग परिसङ्घले कर दिवसका अवसरमा आयोजना गरेको छलफलमा दबाबमा परेको राजस्वमा योगदान गर्न आग्रहसमेत गर्नुभएको छ । दङ्गालले अर्थतन्त्रमा स्थायित्व ल्याउने गरी मौद्रिक नीतिले औजार प्रयोग गर्दा बजेटले लिएका उद्देश्य हासिल गर्न दबाब परेकोसमेत उल्लेख गर्नुभयो । अर्थतन्त्रमा परेको दबाबबारे निजी क्षेत्र जानकार रहेको भन्दै यसलाई सकारात्मक भूमिका खेल्दै राजस्वमा योगदान दिन उद्योगी व्यवसायीलाई आग्रह गर्नुभयो । “राजस्वमा दबाब पर्दै गए सरकार आन्तरिक ऋण उठाउनुपर्ने बाध्यतामा पुग्छ,” उहाँले भन्नुभयो, “त्यसको प्रत्यक्ष असर निजी क्षेत्रमा जाने लगानीयोग्य रकममा समेत पर्न सक्छ ।”
उद्योग दर्ता आधा घट्यो
चालू आर्थिक वर्ष २०७९/८० को चार महिनामा (साउन–कात्तिक) उद्योग दर्ता आधाले घटेको छ । उद्योग विभागका अनुसार चालू आर्थिक वर्षको कात्तिकसम्म ६८ वटा उद्योग दर्ता भएका छन् । गत वर्ष सोही अवधिमा १३४ उद्योग दर्ता भएका थिए । यस वर्ष २८ वटा ठूला उद्योग, २५ वटा मझौला र १५ वटा साना उद्योग दर्ता भएका छन् । ती उद्योगबाट चार हजार ९३५ जनाले रोजगारी पाउने अनुमान गरिएको छ । गत वर्ष सोही अवधिमा ठूला उद्योग ३९, मझौला उद्योग ४९ र साना उद्योग ४६ गरी १३४ वटा उद्योग दर्ता भएका थिए । ती उद्योगमा एक खर्ब ५१ अर्ब ८५ करोड रुपियाँ लगानी प्रतिबद्ध भएको थियो । ती उद्योगबाट १२ हजार २३५ जनालाई रोजगारी उपलब्ध गराइने अनुमान थियो ।
पोखरा विमानस्थलमा परीक्षण उडान सुरु
पोखरा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा परीक्षण उडान सुरु भएको छ । एरो थार्ई जहाजले सोमबारदेखि पोखरा विमानस्थलमा परीक्षण उडान सुरु गरेको नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले जनाएको छ ।
भूमिस्थ सेवा नखोस्न निगमको आग्रह
नेपाल वायुसेवा निगमले सञ्चालनको तयारीमा रहेको पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको ग्राउन्ड ह्यान्डलिङ (भूमिस्थ) सेवा आफूलाई दिन आग्रह गरेको छ। स्थापनाकालदेखि काठमाडौँस्थित त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा भूमिस्थ सेवा दिँदै आएको निगमले पोखरामा उक्त जिम्मेवारी आफूलाई दिन नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणसँग आग्रह गरेको हो।
घट्न थाल्यो वैदेशिक लगानी प्रतिबद्धता
मुलुकमा वैदेशिक लगानीको प्रतिबद्धतामा उल्लेख्य कमी आएको छ । चालू आर्थिक वर्ष २०७९/८० को पहिलो चार महिनामा (साउनदेखि कात्तिकसम्म) ९५ परियोजनाका लागि ११ अर्ब छ करोड २८ लाख आठ हजार ७०४ रुपियाँ बराबरको वैदेशिक लगानी प्रतिबद्धता आएको उद्योग विभागले जनाएको छ । गत वर्ष साउनदेखि कात्तिकसम्ममा २४ अर्ब ८० करोड रुपैयाँ बराबरको लगानी प्रतिबद्धता आएको थियो ।
कृषि मन्त्रालयको २३ प्रतिशत बजेट खर्च
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले चालू आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासमा साढे २३ प्रतिशत बजेट खर्च गरेको छ ।
११ वाणिज्य बैङ्कसहित १८ कम्पनीको लाभांश प्रस्ताव
नेपाल स्टक एक्सचेन्जमा सूचीकृत विभिन्न कम्पनीमध्ये १८ वटाले अहिलेसम्म आफ्ना सेयरधनीलाई लाभांश दिने घोषणा गरेका छन् । यी कम्पनीले आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को मुनाफाबाट सेयरधनीलाई लाभांश वितरणको प्रस्ताव गरेका हुन् । लाभांश घोषणा गर्नेमा ११ वटा वाणिज्य बैङ्क, चारवटा बीमा कम्पनी, एक लघुवित्त संस्था, दुईवटा अन्य कम्पनी र एक होटल छन् ।
व्यापारीले बढाए बजारभाउ
पछिल्लो १५ दिनयता बजारमा दैनिक अत्यावश्यकीय उपभोग्य वस्तुको भाउ महँगिएको छ । भान्छामा नभई नहुने दाल, चामल, खाने तेललगायतको भाउ पुनः महँगिएको हो । तरकारी, मासु र इन्धनको पनि मूल्य वृद्धि भएको छ ।
मङ्गलबारदेखि इन्भेस्टमेन्ट र मेगाको कारोबार
मर्जरको प्रक्रियामा रहेका नेपाल इन्भेस्टमेन्ट बैङ्क र मेगा बैङ्कको आधारभूत सेयरबाहेकका सेयर कारोबार मङ्गलबारदेखि सुचारु हुने भएको छ। मर्जर तथा प्राप्ति प्रक्रियामा रहेका कारण छ महिनायता रोक्का रहेका यी बैङ्कको सेयर कारोबार नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से)ले खुलाउन लागेको हो। स्टक एक्सचेन्जका अनुसार दुवै बैङ्कको आधारभूत सेयरधनीबाहेकका सेयरधनीको सेयर कारोबार फुकुवा भएर मङ्गलबारदेखि सुचारु हुने भएको हो। सरकारले प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभाको चुनावका लागि मङ्सिर ४ र ५ गते सार्वजनिक बिदा दिएको हुँदा मङ्सिर ६ देखि नियमित कारोबार हुने नेप्सेले जनाएको छ।
आधा घट्यो घरजग्गा कारोबार
वित्तीय क्षेत्रले ऋण लगानी गर्न नसक्नु तथा स्थानीय निकायले आवश्यक कानुनी प्रबन्ध गर्न नसक्दा मुलुकभरको घरजग्गा कारोबार शिथिलप्रायः भएको छ। भूमि व्यवस्थापन विभागको तथ्याङ्कअनुसार गत वर्षको कात्तिकमा भन्दा यस वर्ष घरजग्गाको लिखत पारितलगायतका कारोबार र त्यसबाट प्राप्त हुने राजस्वसमेत आधा घटेको छ।
