राज्यले कला र संस्कृतिलाई महत्व दिन सकेन : नेत्री कोइराला
काठमाडौं, भदौ ८ गते । नेपाली कांग्रेसकी नेत्री सुजाता कोइरालाले राज्यले कला र संस्कृतिलाई महत्व दिन नसकेको गुनासो गर्नुभएको छ। गिरिजाप्रसाद कोइराला फाउन्डेशन, कला तथा संस्कृति विभागले बुधबार नेपाल कला परिषद् बबरमहलमा आयोजना गरेको ‘कला प्रदर्शनी’को उद्घाटन गर्दै उहाँले कला र संस्कृतिको विकासका लागि सरकारले काम गर्न नसकेको गुनासो गर्नुभयो। “कला, संस्कृतिको विकास भएमात्र देशको विकास हुन्छ”, उहाँले भन्नुभयो। नेत्री कोइरालाले जीपी कोइराला फाउन्डेशनले विगत चार वर्षदेखि छुट्टै विभाग स्थापना गरी कला र संस्कृतिको संरक्षण र सम्बद्र्धन गर्दै आइरहेको उल्लेख गर्नुभयो। कलाकारभित्र लुकेर रहेको प्रतिभालाई बाहिर ल्याउनका लागि कला प्रदर्शनीले सहयोग पुग्ने उहाँको भनाइ थियो।फाउन्डेशनकी अध्यक्ष कोइरालाले जीपी कोइराला फाउन्डेशनले विगत १२ वर्षदेखि खोज, अनुसन्धान र सामाजिक क्षेत्रमा काम गर्दै आइरहेको स्पष्ट पार्नुभयो। उहाँले पछिल्लो समय मुलुकमा प्रविधिको प्रयोग बढे पनि इतिहासलाई संरक्षण र सम्बद्र्धन गर्नका लागि यस्ता प्रतियोगिताले सहयोग पुग्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो।नेपाल सांस्कृतिक सङ्घका अध्यक्ष तीर्थ थापाले राज्य कला र संस्कृतिको सम्मान राज्यले गर्नुपर्ने बताउनुभयो। “जुन देशमा कला र संस्कृतिमा सम्मान र लगानी हुन्छ, त्यो देश सम्पन्न भएको ठहरिन्छ”, उहाँले भन्नुभयो। संस्कृति भएन भने देशको पहिचान गुम्ने उहाँको भनाइ थियो। अध्यक्ष थापाले आफ्नो माउ पार्टी कांग्रेस र संसद्मा सांस्कृतिक क्षेत्रको प्रतिनिधित्व हुनुपर्ने बताउनुभयो।ध्याने बुद्ध फाउन्डेशनका अध्यक्ष राजु शाक्य, वरिष्ठ कलाकार गेहेन्द्रमान अमात्यले कला देशको पहिचान गराउने माध्याम भएकाले कलाको विकासमा सबै लाग्नुपर्ने बताउनुभयो। उहाँहरूले नेपाली कलाकारले कोरेका कला बिक्रीवितरण नहुँदा कलाकारहरू समस्यामा परेको उल्लेख गर्नुभयो।जीपी कोइराला फाउन्डेशन कला तथा संस्कृति विभाग प्रमुख एवं मिथिला येँ आर्ट ग्यालरीका संस्थापक श्यामसुन्दर यादवले प्रकृति र संस्कृतिको धनी नेपाललाई कलामार्फत विश्वमाझ फैलाउनुपर्ने बताउनुभयो। उहाँले जीपी फाउन्डेशन कला तथा संस्कृति विभागले विभिन्न समयमा कला प्रदर्शनी गर्दै आएको उल्लेख गर्नुभयो।प्रदर्शनीमा नेपालका वरिष्ठ कलाकार अमात्य, किरण मानन्धर, विभूषण ताम्राकार, नरेश सैँजु, जीवनराज उपाध्याय, गौतमरत्न तुलाधर बज्राचार्य, लय मैनाली, महेश आचार्य, जया शर्मा, रेनु यादवलगायतका २८ कलाकारको कला प्रदर्शनमा राखिएको छ। उक्त प्रदर्शन यही भदौ ११ गते शनिबारसम्म चल्नेछ।
लाखेको मुकुन्डो बाहिर निकालियो
इन्द्रजात्राका लागि मङ्गलबार मजिपा लाखे आजु र झ्यालिन्चाको ख्वापा (मुकुन्डो) बाहिर निकालिएको छ। जैसीदेवलमा रहको लाखेननीस्थित लाखेको घर (छें) मा रहेको प्राचीन ‘पिला’ गोप्य माटोको सन्दुकमा राखिएको लाखे र झ्यालिन्चाको ख्वापा निकालिएको हो। मजिपा लाखेको मूल नाइके राजिव रन्जितका अनुसार अरू बेला लाखे आजुको मुकुट सन्दुकभित्र राखिने गरिन्छ। हरेक भाद्र कृष्णपक्ष एकादशीका दिन मुकुटलाई त्यहाँबाट निकाली विशेष पूजा गरेर रङरोगनका लागि दिइन्छ।
राजधानीमा सुरेशकुमारको कला प्रदर्शनी
कलाकार सुरेशकुमार द्यःलाको बुझाइमा शास्त्रमा भगवान् शिवबारे लेखिएका महिमा हरेक व्यक्ति–व्यक्तिको जीवनसँग जोडिएको दैनिक क्रियाकलाप नै हुन्। शास्त्रमा शिव, पार्वती र उहाँको वरिपरि बुनिएका हरेक घटना, कथाका पात्रमा मानव समाजले अपनाउनुपर्ने व्यावहारिक पक्ष देख्नुहुन्छ–उहाँ। कलाकार द्यःलाले अध्ययन, ध्यान, मनन गरी उहाँले करिब २० वर्षको समयमा तयार गर्नुभएको चित्रकलाको राजधानीमा प्रदर्शनी भइरहेको छ।
नयाँ नयाँ गीतमा छमछम नाचौं बरि लै...
हिन्दु नेपाली नारीको महान् पर्व हरितालिका तीजको शुभकामनासहित लोकप्रिय गायक गायिकाले हरेक वर्ष विभिन्न तीज गीत कोसेली ल्याउने गरेका छन्। तीजमा लोक भाका र गीतले थप रमाइलो र उत्साह थप्ने गरेको पाइन्छ। हरेक वर्ष सयौं तीजका नयाँ भाका बजारमा आउने गर्छन्।
तुलाधर र बनेपालीलाई लघुकथा सम्मान
अग्रज लघुकथाकार अनिता तुलाधरलाई ‘पूर्णप्रसाद ब्राह्मण लघुकथा सम्मान–२०७९’ प्रदान गरिएको छ। १४औँ लघुकथा दिवसका अवसरमा वरिष्ठ साहित्यिक पत्रकार नगेन्द्रराज शर्माले २१ हजार रुपियाँसहित उहाँलाई सम्मान गर्नुभयो।
भाषा संस्कृतिका साधक लाछी
भाषा, संस्कृति र परम्परालाई जीवन्त राख्न सधैँ अघि सर्ने व्यक्तित्व हुनुहुन्छ, भाषा तथा संस्कृतिविद् गणेशराम लाछी। उहाँ संस्कृतिका अथक साधक मात्र नभईकन भाषा, साहित्य रक्षार्थ आफूसक्दो कर्म गर्दै आएका परिश्रमी व्यक्ति पनि हुनुहुन्छ। कला, संस्कृति जगेर्ना गर्न सकिएन भने मानिसको अस्तित्व मेटिने उहाँको भनाइ छ।
अरुपण आर्ट ग्यालरीमा कलाकृति प्रदर्शनी
छ जना महिला कलाकार आफ्ना ३५ थान कलाकृतिका साथ अरुपण आर्ट ग्यालरीमा शनिबारबाट देखिनुभएको छ। नियो अरुपण आर्टिस्ट ग्रुपका सञ्जु प्रधान, रीता खनाल, कोमल श्रेष्ठ, सुन्दरमाला बैठा, गङ्गा अधिकारी र खुसी मास्केका कलाकृति प्रदर्शनीमा राखिएका छन् । प्राज्ञ रमेश खनालसँग विगत २ वर्षदेखि कला सिक्दै आउनुभएका कलाकारहरूले प्रदर्शनीमा हिमाली दृष्यका साथै मुहार चित्रण, स्थिर वस्तु चित्रण, समसामयिक र मिथिला चित्रहरू प्रदर्शनीमा राख्नुभएको छ। यसका साथमा मठ मन्दिर र गणेश कृष्ण आदि देवीदेवताका चित्रहरू समेत प्रदर्शित छन्।
पुरानो घर थिएटरमा ‘एन इन्स्पेक्टर कल्स’
पुरानो घर थिएटर अहिले नयाँ नाटकको तयारीमा जुटेको छ। ‘म’, ‘लाटीको छोरो’, ‘खत’ लगायत एकपछि अर्को नाटक मञ्चन गरिरहेको पुरानो घरले यसपालि नेपाली अनुवादमा नाटक ‘एन इन्स्पेक्टर कल्स’ गर्न लागेको छ। डिटेक्टिभ जनरामा आधारित ‘एन इन्स्पेक्टर कल्स’ जेबी प्रिस्टलीद्वारा सन् १९४५ मा प्रकाशित नाटक हो। नाटकलाई नैतिकतावादी ‘मोरालिटी प्ले’ भनेर पनि व्याख्या गरिन्छ। सन् १९१२ को ब्रिटिस समुदायको सेटिङ बनाएर लेखिएको नाटक आज २०२२ मा नेपालमा नाट्यकरण गर्दा पनि नाटकको विषयवस्तु उत्तिकै सान्दर्भिक छ।
साहित्य सन्ध्या सहभागिता पुरस्कार प्रदान
वर्षभरि सञ्चालन हुने मासिक साहित्यिक शृङ्खलामा नियमित सहभागी हुने धनकुटाकी बिन्दु अधिकारी ढकाल र इलामका डम्बर पहाडीलाई ‘साहित्य सन्ध्या सहभागिता पुरस्कार तथा सम्मान’ प्रदान गरिएको छ।
दीपा मेवाहाङको ‘यादको सन्दुक’माथि विमर्श
पुस्तकको समीक्षा कार्यक्रममा सहभागी स्रष्टा।तस्बिर : राधा लुइटेल
६ जना कलाकार ३५ कलाकृति प्रदर्शन
६ जना कलाकारका ३५ थान कलाकृति अरुपण आर्ट ग्यालरीमा शनिबारबाट प्रदर्शनी सुरु भएको छ।
दाहाल यज्ञनिधि पुरस्कार महावीर पुनलाई प्रदान
साहित्यकार तथा सञ्चारकर्मी ‘जदौ’ दाहाल यज्ञनिधिको नाममा स्थापना भएको पुरस्कार राष्ट्रिय अविष्कार केन्द्रका प्रमुख महावीर पुनलाई प्रदान गरिएको छ। दाहाल यज्ञनिधिको चौंथो स्मृति दिवसको अवसरमा एक लाख ५० हजार राशिको पुरस्कार पुनलाई प्रदान गरिएको हो।
लिच्छवि लिपिको चिरफार
लिखित दस्तावेजहरू इतिहासका प्रमुख अध्ययन सामग्री हुन् । इतिहासका दस्तावेज तत्कालीन समयमा प्रचलित लिपिमा लेखिने भएकाले लिपिज्ञान इतिहास अध्ययनका लागि आवश्यक पर्दछ । नेपालको इतिहासमा काठमाडौँको मालीगाउँमा भेटिएको जयवर्माको ठहरिएको मूर्तिमा उत्कीर्ण छोटो अभिलेख आजसम्म भेटिएकामध्ये सबभन्दा पुरानो मानिन्छ । लिच्छविकाल नाम दिइएको नेपालको इतिहासको एउटा कालखण्डमा प्रचलित लिपि भएको र नेपाली मौलिकतासमेत झल्किने कारण यसलाई लिच्छवि लिपि भन्नु तर्कसङ्गत देखिन्छ भन्ने केही विद्वान्को राय छ । लिपिविद् डा. नयनाथ पौडेलको हालै ‘लिच्छवि लिपि’ शीर्षकमा एउटा ग्रन्थ प्रकाशन भएको छ । डा. पौडेलले ग्रन्थमा उक्त लिपिका वर्णमाला, वर्णहरूका आकारप्रकार आधिकारिक अभिलेखहरूको सन्दर्भसहित परिशीलन गर्नुभएकाले यो ग्रन्थको छुट्टै महìव देखिन्छ ।
तत्कालीन चिनियाँ समाजको कथा
करिब आठ वर्षअघि बेलायतको एक प्रसिद्ध सञ्चार माध्यम टेलिग्राफले १० सर्वोत्कृष्ट एसियाली उपन्यासको सूची प्रकाशित गरेको थियो । उक्त सूचीमा भारतबारे लेखिएका पाँच वटा उपन्यास थिए । तीमध्ये चार वटाका लेखक भारतीय थिए । तीन वटा उपन्यासका लेखक जापानी थिए । उक्त सूचीमा चिनियाँ लेखकले लेखेको एउटै मात्र उपन्यास परेको थियो । तर त्यो उपन्यास उक्त सूचीको प्रथम स्थानमा रहेको थियो । उक्त उपन्यासको नाम ‘रातो महलको सपना’ थियो । रातो महलको सपना चिनियाँ भाषामा ‘होङ्–लउ–मङ्’ करिब २५० वर्ष पहिले चिनियाँ हान् भाषामा लेखिएको एक प्रसिद्ध उपन्यास हो ।
गायनसँगै अभिनयमा जम्दै सापकोटा
गीतसङ्गीतमा लाग्दा राम्रो हुन्छ भनेर कसैले नभने पनि अनायासै यो क्षेत्रमा लागेका गायक तथा मोडल कृष्ण सापकोटा यही क्षेत्रमा स्थापित हुने प्रयत्नमा हुनुहुन्छ। अर्घाखाँचीको छत्रदेव गाउँपालिका–३, बल्कोटमा जन्मिनुभएका सापकोटा सानैदेखि गीतसङ्गीतमा बढी रुचि राख्नुहुन्थ्यो। दश वर्षको उमेरबाट उहाँले आफूलाई अब्बल बनाउन थाल्नुभएको हो।
वृत्तचित्रमा घान्द्रुक गाउँ
लामा अमृत फाउन्डेसन घान्द्रुकद्वारा निर्माण गरेको घान्द्रुकको वृत्तचित्र पोखरामा प्रदर्शन भएको छ । ब्रेजमेस्रो फिल्म प्रोडक्सन घान्द्रुकको ब्यानरमा निर्मित वृत्तचित्रको विशेष प्रदर्शन गरिएको हो । वृत्तचित्र प्रदर्शनको उद्घाटन गर्दै गण्डकी प्रदेशका निवर्तमान आर्थिक मामिला तथा योजनामन्त्री किरण गुरुङले विश्वका पर्यटकको पहिलो रोजाइमा घान्द्रुक पर्ने गरेको बताउनुभयो । यस गाउँको पर्यटकीय, सांस्कृतिक र प्राकृतिक महत्त्व बोकेकाले अहिले घान्द्रुकको परिचय फराकिलो र व्यापक हुँदै गएको गुरुङले बताउनुभयो । यी सबै पक्ष वृत्तचित्रमा समेटिएको छ ।
नक्सालमा सम्पदा संस्कृति र जात्रा सम्बन्धी एकल फोटो प्रदर्शनी
बिहीबार नेपाल प्रहरी प्रधान कार्यालय नक्सालस्थित खेल मैदानमा गोरखापत्र अनलाइनका फोटो पत्रकार मनोजरत्न शाहीको एकल फोटो प्रदर्शनी भएको छ।
विराटनगरमा विद्यालय नाटक महोत्सव हुने
विराटनगर, भदौ २ गते । आरोहण–गुरुकुल विराटनगरको आयोजनामा भदौ २२ देखि ३१ गतेसम्म विराटनगर विद्यालय नाटक महोत्सव आयोजना हुने भएको छ । हाटखोलास्थित सुशीला कोइराला नाटकघरमा हुने महोत्सवमा दशवटा नाटक मञ्चन हुनेछन् । विराटनगर तथा आसपासका ९ विद्यालयका ९ नाटक तथा आयोजकको एउटा नाटक मञ्चन गरिने अध्यक्ष भैरव क्षेत्रीले जानकारी दिनुभयो । पाठ्यक्रममा समावेश वा शिक्षक/विद्यार्थीले लेखेका एक घण्टा अवधिका नाटक शिक्षक÷विद्यार्थीले नै निर्देशन गरेर महोत्सवमा मञ्चन गरिनेछ । इच्छुक विद्यालयले आगामी भदौ ५ गतेसम्ममा आरोहणसँग सम्पर्क गर्नुपर्नेछ वा आरोहणले उसको वेभसाइट अथवा सामाजिक सञ्जालमा उपलब्ध गराएको फारम भरेर विद्यालयले सहभागिताका लागि आवेदन दिन सक्नेछन् ।
कलिंग साहित्य महोत्सव हुने
गोरखापत्र समाचारदाता काठमाडौँ, भदौ २ गते । भारतमा रहेको प्रतिष्ठित साहित्य संस्था ‘कलिंगा साहित्य महोत्सव’ को पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय संस्करण काठमाडाैंमा हुने भएको छ । आगामी असोज २९–३० गतेसम्म आयोजना हुने दुई दिवसीय महोत्वसको नेपाल संयोजन राष्ट्रिका साहित्य प्रतिष्ठानले गर्नेछ । ओडिसाको राजधानी भुवनेश्वरमा विगत १० वर्षदेखि मनाउँदै आएको उक्त महोत्सव भारतकै प्रमुख साहित्यिक महामेला हुँदै आएको नेपाल संयोजक तथा राष्ट्रिका साहित्य प्रतिष्ठानका अध्यक्ष ऋषभदेव घिमिरेले बताउनुभयो । नेपालको अनलाइन पत्रिका हिमालयन डायरी र राष्ट्रिका साहित्य प्रतिष्ठानको सहकार्यमा फेस्टिभल गर्न लागिएको हो ।अध्यक्ष ऋषभदेव घिमिरेकाअनुसार कलिंग साहित्य महोत्सवका संस्थापक निर्देशक रश्मी रञ्जन परिडाको परिकल्पना र संयोजनमा पहिलोपटक काठमाडौंमा महोत्सव आयोजना गर्न लागिएको हो । महोत्सवमा नेपालका करिव ७० र भारतका ३० जना साहित्य, कला र संस्कति क्षेत्रका मूर्धन्यका वक्ताहरूको सहभागिता रहने छ । महोत्सवमा ‘नेपालको कला, संस्कृति र साहित्य’ छलफल र बहसको मुख्य विषय रहने छ । महोत्सवले नेपाल र भारतबीचको साहित्यिक, संस्कृतिक, धार्मिक गतिविधिलाई अझ मजबुत बनाउदै दुवै देशका लेखक तथा सर्जकहरूबिचको सम्बन्ध विस्तारमा थप सहयोग पु¥याउने अपेक्षा गरिएको छ । महोत्सवमा नेपालका प्रसिद्ध संस्कृतिविद्व सत्यमोहन जोशी, प्रसिद्ध संस्कृतिविद्व तथा नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानको उपकुलपति डा. जगमान गुरुङ, वरिष्ठ समालोचक डा. वासुदेव त्रिपाठी, वरिष्ठ कवि तुलसी दिवस, वरिष्ठ कथाकार माया ठकुरी, वरिष्ठ कथाकार, हिरण्यकुमारी पाठक, वरिष्ठ साहित्यकार डा.अभि सुवेदी, वरिष्ठ नाटककार, अशेष मल्ल, वरिष्ठ कवि तथा गीतकार वसन्त चौधरीलगायतको सहभागिता रहने छ । यसैगरी, भारतका प्रसिद्ध साहित्यकारहरु रञ्जित राय लेखक तथा भुतपूर्व राजदुत, गीताञ्जली श्री (इन्टरनेशनल बुकर अवार्ड विजेता) अशोक बाजपायी वरिष्ठ साहित्यकार, अरुण कमल वरिष्ठ साहित्यकार, मृदुला गार्ग वरिष्ठ साहित्यकार, समीर ( प्रसिद्ध गीतकार), मालिनी अवस्थी यतिसकुमार, आसुतोष राणा, दिप्ती नवललगायतको सहभागिता रहने महोत्सवको नेपाल निर्देशक रञ्जना निरौलाले जानकारी दिनुभयो । निर्देशक निरौलाका अनुसार महोत्सव सफल बनाउन विभिन्न उपसमिति बनाइएको छ ।
मध्यपुर थिमिको लोपोन्मुख ‘लायकू भैलः’ नाच
सापारु (गाईजात्रा)को अन्त्यसँगै मध्यपुर थिमिमा विभिन्न नाच प्रदर्शन गरिन्छ । मध्यपुर थिमीमा लोपोन्मुख ‘लायकू भैलः’ नाच मङ्गलबार मध्यरातमा नचाएसँगै सम्पन्न भएको छ । “भैलः प्याख मध्यपुरको मौलिक एवं पौराणिक महत्त्व बोकेको प्राचीन नाच हो, सापारुको भोलिपल्ट भाद्र कृष्ण द्वितीयादेखि पञ्चमीसम्म चार दिन टोलटोलमा निकालिन्छ,” स्थानीय तुल्सी श्रेष्ठले भन्नुभयो ।
विचारको सङ्घर्ष १२ दुर्वासा’
सैद्धान्तिक रूपमा सामाजकि परिवर्तन तथा राजनीतिक परिवर्तनले आजको समयमा हरेक मान्छेको विचारलाई सम्मान गर्न सकेको छ तर व्यावहारिक पाटोलाई नियाल्ने हो भने आफ्ना विचार प्रस्तुत गर्न अथवा भावना प्रकट गर्न‘ निकै नै गाह्रो काम हो । हाम्रो देशमा हरेक निर्णय बहुमतले पारित गर्ने चलन छ । यदि अदालतलाई कुनै निर्णय गर्न गाह्रो भएमा वा विशेष कारणवश कुनै मुद्दामा गम्भीर शङ्का देखेमा फरक पेसाका १२ जना आम नागरिकलाई त्यस मुद्दामा छलफल गर्न लगाएर निर्णय गर्न लगाइने अभ्यास भएका छन्, केही देशहरूमा । नाटक यही पृष्ठभूमिबाट सुरु भएको छ । १२ जना आम नागरिक एउटा बन्द कोठाभित्र निर्णय गर्न लागिपरेका छन् । १२ जनाले सर्वसम्मतिमा नै निर्णय गर्न‘ परेकाले १२ जनाको विचारको बीचमा भएको सङ्घर्षको कथा हो, ‘१२ दुर्वासा’ ।
बान्तवाको चित्रमा ‘घोडा र महिला’को विम्ब
चित्रमा ‘घोडा र महिला’ विम्बको प्रयोग गरी शक्ति र प्रकृतिको बलियो संयोजन दर्शाउन सिपालु कलाकार सञ्जय बान्तावा आफूलाई सङ्घर्षमा विश्वास गर्ने व्यक्तिका रूपमा चिनाउनुहुन्छ। करिब तीन वर्षकै उमेरमा पोलियो रोगका कारण दुवै खुट्टाले काम नगरे पनि अध्ययनलाई निरन्तरता दिँदै कला क्षेत्रमा उहाँ प्रतिभाशाली व्यक्तित्वको पहिचानसहित उभिनुभएको छ। धेरै समय ह्विलचियरमै बिताउने कलाकार बान्तवाले चित्रमा प्रयोग गरिने उक्त विम्बमार्फत दौडिने, निरन्तर सङ्घर्षमै रमाउने आफ्नो कल्पनालाई सजीव रूप दिँदै आउनुभएको छ। त्यसो त उहाँ अन्य विम्ब र चित्रमा सशक्त जोसिलो भाव प्रकट गर्ने कलाकारका रूपमा पनि चिनिनुहुन्छ।
नेपालकाे लागि नेपाली मोडेलको विकास हुनुपर्छ: अध्यक्ष प्रचण्ड
नेकपा (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'ले देशको आर्थिक समृद्धिका लागि विकासको नयाँ मोडेलको विकास हुनपर्ने बताउनुभएको छ । सोमबार काठमाडौंमा आयोजित कलाकार सम्मान तथा पुरस्कार वितरण कार्यक्रममा उहाँले देशको स्थायित्व र विकासका लागि सम्पूर्ण तागत लगाउन आवश्यक रहेको बताउनुहुँदै साे धारणा राख्नुभएकाे हाे ।
सांस्कृतिक सम्पदाको खोजी र प्रकाशनका लागि प्रधानमन्त्री देउवाको आग्रह
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले प्रत्येक जातजातिका कला र संस्कृतिका विशिष्ट सम्पदाको खोजी गरी त्यस्ता अपार बौद्धिक सम्पत्ति प्रकाशनमा ल्याउनुपर्ने बताउनुभएको छ ।
कलात्मक वस्तुहरू फिर्ता
काठमाडौँ महानगरपालिका–१९ स्थित कङ्केश्वरी मन्दिरको पर्खालबाट सन् १९९५ मा हराएको शिवको मूर्ति फिर्ता ल्याइएको छ। दुई साधुका बीचमा उभिएको शिवको वर्गाकार आकारमा रहेको प्रस्तर मूर्ति ११औँ शताब्दीको मानिन्छ। त्यस्तै १४औँ शताब्दीतिरको मानिएको काठको कलात्मक सालभञ्जिका टुँडालसमेत फिर्ता भएको छ। सो टुँडाल काठमाडौँ महानगरपालिका–२४ स्थित इटुम्बहाल महाविहारबाट सन् १९८५ तिर हराएको थियो।
