प्रजित शाक्य
बास्केटबल खेलाडी उत्पादन गर्दै आईएसए नेपाल
जग बलियो भयो भने घर बलियो हुन्छ भन्ने उखान तिमीहरूले सुनैकै हुनुपर्छ । खेलकुदमा पनि यस्तो हुन्छ । खेलकुदमा जग बलियो बनाउने भनेको स्कुल स्पोर्टस् र एकेडेमीहरू हुन् । अझ स्कुले जीवनमा राम्रो प्रशिक्षण हुनेमा ग्यारेन्टी हुँदैन तर खेलका एकेडेमीहरूले सानो उमेरमा उचित प्रशिक्षण, मार्गदर्शन दिन्छ । राम्रो प्रतिभा खोज्न मद्दत गर्छ । जसले भविष्यमा ती खेलाडीले अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा देशको प्रतिष्ठा खेलद्वारा कायम गर्छन् । जसले नेपालको नाम उँचो हुन्छ ।
नेपाली क्रिकेटमा चमत्कार
अपेक्षा गरेको बेला प्राप्त सफलताभन्दा नगरेको बेला प्राप्त सफलताले अपार खुसी दिने रहेछ । यस्तै खुसी अहिले नेपाली क्रिकेटले दिएको छ । करिब चार वर्षअघि नेपाल आईसीसी विश्वकप क्रिकेट लिग–२ मार्फत विश्वकप छनोटको ग्लोबल चयनमा पुग्ने र एकदिवसीय मान्यता जोगाउने अभियानमा निस्केको थियो । यस अवधिमा लिग–२ मा सहभागी सात राष्ट्रले होम र अवे गरी कुल ३६–३६ खेल खेल्नुपथ्र्यो । त्यसपछि शीर्ष पाँचमा रहन सके एकदिवसीय मान्यताप्राप्त हुने र शीर्ष तीनमा स्थान बनाउने सके विश्वकप छनोटमा स्वतः चयन हुने प्रावधान रहेको थियो, जुन अभियानमा नेपालको सुरुवात कमजोर रह्यो ।
काममा पनि शुभ शुभश्री
कम उमेरमा नै उचित प्रशिक्षण, मार्गदर्शन पायो भने राम्रो प्रतिभा भएका खेलाडीले पक्कै अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा देशको प्रतिष्ठा खेलद्वारा कायम गर्न सक्छ । अहिले शुभश्री श्रेष्ठको परिवारले उनलाई सोही सोचाइले प्रेरित भएर टेबलटेनिसमा लगाउनुभएको छ । हुन त शुभश्रीको परिवार नै टेबलटेनिस खेलप्रति समर्पित छ । शुभश्रीका बाजे गोवद्र्धन श्रेष्ठ, फूपू ज्योत्सना श्रेष्ठ, बुवा प्रितेश श्रेष्ठ पनि टेबलटेनिस खेलाडी हुनुहुन्थ्यो । ‘वंशाणुगत गुण नै होला, शुभश्री पनि सानैदेखि टेबलटेनिसमा लोभिइन् र सानै उमेरमा च्याम्पियन भएर निस्किइन् ।
नेपाली क्रिकेटले बेहोरेको बदनाम
मैदानभित्र प्रायः खुसी दिने गरेको छ नेपाली क्रिकेटले । विश्वकप टी–ट्वान्टीमा सहभागिता, अनि पहिलो सहभागितामा तीनमध्ये दुई खेलमा दुर्लभ जित, आईसीसीबाट अन्तर्राष्ट्रिय एकदिवसीयको मान्यता, अन्तर्राष्ट्रिय टी–ट्वान्टीको मान्यता, विगतमा टेस्ट नखेल्ने राष्ट्रबीचको वरीयतामा शीर्ष स्थान– नेपाली क्रिकेट टिमले हासिल गरेका उपलब्धिका केही उदाहरण हुन् यी । अन्तर्राष्ट्रियस्तरमै यस्ता ठूला उपलब्धि नेपाललाई अन्य खेलले दिलाएको छैन । तर अहिले त्यही नेपाली क्रिकेटको मैदानभित्र र
मेसीको विश्वकप
अर्जेन्टिनाका फुटबल खेलाडी लियोनेल मेसीले आफ्नो खेल जीवनमा विशेषत स्पेनी क्लब बार्सिलोनालाई कैयौँ उपाधि दिलाउन सहयोग गर्नु भयो । व्यावसायिक फुटबलमा उहाँ संलग्न टिमले हासिल नगरेको कुनै उपाधि बाँकी छैन । तर सन् २०१४ को विश्वकप र त्यसको दुई वर्षपछि कोपा अमेरिकाको फाइनलमा अर्जेन्टिना पराजित भएपछि मेसी निराश हुनु भयो । आफ्नो देशका लागि प्रमुख प्रतियोगिताको उपाधि हासिल गर्न बारम्बार चुकेपछि मेसी विक्षिप्त नै बन्नुभयो । कोपा अमेरिकाको फाइनलपछि त आवेगमा आएर अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलबाट सन्न्यास नै लिनुभयो । मेसीको यो निर्णयले विश्व फुटबलमै ठूलो हलचल मच्चियो । त्यसपछि विश्वभर मेसीको यो निर्णय फर्काउने अभियान चल्यो । समर्थकहरूको मायाले मेसीको मन पनि पग्लियो । उहाँले आफ्नो सन्न्यास फिर्ता लिनुभयो र पुनः अर्जेन्टिनालाई विश्वकप जिताउने सपना देख्नुभयो । जुनः सपना अन्ततः कतार विश्वकपमा साकार पनि भयो ।
विश्वकप फुटबल ‘पहिलो महिला रेफ्री’
विश्वकै सबभन्दा लोकप्रिय खेल फुटबलको महाकुम्भ सुरु भइसक्यो । विश्वका सबै फुटबल समर्थकलाई फुटबलको ज्वरोले च्यापिसक्यो भन्दा हुन्छ । नेपालीहरू फुटबललाई धेरै माया गर्नुहुन्छ । त्यसैले नेपालमा विश्वकपको चर्चा नहुने कुरै भएन । नेपालमा विश्वकपका खेल प्रायः राति हुन्छ तर हामी निद्रा नै मारेर पनि विश्वकप हेर्ने गर्छौं । तिमीहरूलाई पनि निद्रा नै मारेर भए पनि टेलिभिजनमा फुटबल हेर्न मन लाग्छ होला । कतिले निद्रा मारेर फुटबल हेर्ने योजना बनाइरहेको होला तर स्कुल जानुपर्ने विद्यार्थीले राति जाग्राम बस्नु राम्रो पनि हुँदैन । यद्यपि विश्वकपका केही खेल चाँडो पनि हुन्छन् । त्यसैले चाँडै हुने खेल र हाइलाइट्स हेरेर विश्वकपको मज्जा लिन सकिन्छ । अहिले त धेरै स्कुलमा विश्वकप फाइनल हेर्न भोलिपल्ट बिदा दिने चलन पनि आइसक्यो ।
विश्वकप फुटबल आजदेखि
चार वर्षको प्रतीक्षापछि विश्वका उत्कृष्ट र चर्चित फुटबल खेलाडी आइतबारदेखि फुटबलको महाकुम्भ मेलामा कतारमा भेला हुँदै छन् । आयोजक राष्ट्र कतारले आइतबार इक्वेडरसँग खेलेलगत्तै विश्वकपको २२औँ संस्करण सुरु हुनेछ । विश्वकपका लागि छनोट भएका उत्कृष्ट ३२ राष्ट्रका खेलाडी आफ्ना समर्थकको साथसहित मैदानमा बलियो उपस्थिति देखाउने प्रयत्नमा हुनेछन् ।
कतारमा फुटबलको कुम्भमेला
विश्वकै सबभन्दा लोकप्रिय खेल फुटबलको कुम्भमेला सुरु हुन एक दिन मात्र बाँकी छ । त्यसैले विश्वकपको ज्वरोबाट सबै रन्किएका छन् । विश्वभरका फुटबल समर्थक अहिले नै आफूलाई मनपर्ने टिमको टिसर्ट लगाएर विश्वकपको चाडमा मस्त भइसकेका छन् । लोकप्रियताको हिसाबले विश्वकप फुटबल सबभन्दा ठूलो खेल आयोजना हो । प्रत्येक चार वर्षमा आयोजना हुने विश्वकप यस पटक पनि विश्वका उत्कृष्ट टिमबीच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ । आयोजक कतारले आइतबार इक्वेडरसँग खेलेर यो खेल सुरु हुँदैछ । ३२ टिमले २९ दिनमा कुल ६४ खेल खेलेपछि विश्वकपको समा
महिला टेबल टेनिसमा नविताको एकछत्र राज
पोखरा, कात्तिक २ गते । कुनै पनि खेलको फाइनलमा कहिल्यै यकिनका साथ पूर्वानुमान लगाउन सकिँदैन। फाइनलमा पुग्ने दुवै टिम तथा खेलाडी लामो यात्रा पन्छाउँदै अन्तिम भिडन्तमा पुगेका हुन्छन्। नेपाली टेबल टेनिसको महिला एकल फाइनलको कुरा गर्ने हो भने मज्जाले पक्का विजेताको अनुमान गर्न सकिन्छ। कारण हो, विगत १२ वर्षदेखि नविता श्रेष्ठको घरेलु टेबल टेनिसमा एक छत्र राज छ। यसबीच नविताले अहिलेसम्म आफूले खेलेका कुनै पनि घरेलु प्रतियोगितामा उपाधि गुमाउनुभएको छैन। नविताको राष्ट्रिय च्याम्पियन बन्ने चाहना २०६७ सालमा पूरा भयो। राष्ट्रिय च्याम्पियन्सीपमा सहभागिता जनाएको तेस्रो संस्करणमा नविता च्याम्पियन हुनुभयो। त्यसपछि त उहाँबाट च्याम्पियनको ट्याग अहिलेसम्म कसैले खोस्न सकेको छैन।नवौँ राष्ट्रिय खेलकुदमा पनि नविताले महिला एकलमा एलिना महर्जनलाई ८-११, ६-११, १४-१२, ८-११, ९-११, ११-६, १५-१३ ले हराएर स्वर्ण पदक जित्नुभयो। नविता नवौँ पटक राष्ट्रिय च्याम्पियन बन्नुभएको हो। राष्ट्रिय खेलकुदमा मात्र नविता छैटौँ संस्करणदेखि च्याम्पियन हुनुहुन्छ। नविताका अनुसार यसबीच उहाँले कुनै पनि प्रमुख प्रतियोगिताको फाइनल हार्नुभएको छैन।फाइनलमा हार्ने नन्दफाइनलमा हार्ने एलिना नविताको आफ्नै नन्द हुनुहुन्छ। यद्यपि दुवैसँग एकअर्काबीच खेल हुँदा सो सम्बन्धको कुनै मतलब हुँदै छ। दुवै एकअर्कालाई प्रतिद्वन्द्वीको रूपमा मात्र हेर्छन्। त्यसैले प्रशिक्षक राकेश महर्जन यी दुई बीचको खेल हुँदा बाहिर नै रहनुहुन्छ। राकेश नविताका श्रीमान् र एलिनाका दाइ हुनुहुन्छ। ‘जित्ने खुसी त हुन्छन् नै तर हार्नेको पीडा म हेर्न सक्दिन। त्यसैले यी दुईबीच महत्त्वपूर्ण खेल हुँदा म हलबाहिर नै हुन्छु’, प्रशिक्षक राकेश भन्नुहुन्छ।नविताले राष्ट्रिय खेलकुदका पछिल्ला दुई संस्करणमा पनि एलिनालाई नै फाइनलमा हराएर स्वर्ण पदक दिलाउनुभएको हो। यसपटक एलिना नविताको वर्चस्व तोड्नुको निकै नजिक पुग्नुभएको थियो। तर, नविताको अनुभव र उहाँको जितको भोकले एलिनालाई लगातार तेस्रो पटक राष्ट्रिय च्याम्पियन बन्नबाट रोक्यो। एलिना आज म्याच अड्कसम्म पुगेर पनि निराश बन्नुपर्यो र नेपाली टेबल टेनिसले नयाँ महिला च्याम्पियन पाउन सकेन। ‘महत्त्वपूर्ण समयमा मेरो रणनीति गलत भयो। दुई सेटको अग्रता लिएर र म्याच अड्क पाउँदा पनि जित्न सकिन्न, त्यसमा निराश बनेको छु’, एलिना भन्नुहुन्छ।प्रतिकुल परिस्थितिबीच सफललतानविता भने आफ्नो जितप्रतिको भोक आफ्नो सबभन्दा ठूलो शक्ति भएको भन्नुहुन्छ। नवितालाई यसपालि प्रतिकुल परिस्थिति थियो। पछिल्ला दुई वर्ष उहाँले खासै प्रतियोगिता पनि खेल्नुभएको छैन। २१ महिनाअघि आमा बनेपछि उहाँले धेरै प्रतियोगिता गुमाउनुभयो। त्यसैले पनि विगतमा भन्दा तयारी कमै थियो । पोखरा आउँदा ज्वरो थियो। त्यसैले होला पूर्णरुपमा दुरुस्त नहुँदा टिम इभेन्टमा पहिलो दिन मांसपेशीमा खिचाव उत्पन्न भयो, दोस्रो दिन उहाँलाई खेल्दा मुभ बनाउन पनि कठिन भइरहेको थियो। उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘यसपालिको राष्ट्रिय खेलकुदमा बिसर्नलायक हुने डर थियो। म तनावमा थिएँ। अन्य विधामा दुई स्वर्ण पदकको अवसर गुमाइ सकेकी थिएँ। तर, फिजियोले गर्दा रिकभर भएर यहाँसम्म आएँ।’ खेलाडी जीवन टुङ्ग्याउने सङ्केत३० वर्षीया नविताले अब अझै केही वर्ष खेलाडी जीवन अगाडि बढाउने भनाइ राख्नुभयो। यद्यपि उहाँ देशले आफूलाई प्रशिक्षकको जिम्मेवारी दिएमा चाँडै नै खेल जीवन टुङ्ग्याउने सङ्केत पनि गर्नुभएको छ। ‘मेरो भविष्यको लक्ष्य नै टेबल टेनिस खेलाडी उत्पादन हो। देशले प्रशिक्षकको भूमिकामा विश्वास गरेमा खेलाडी जीवन लम्बिँदैन होला’, उहाँले भन्नुभयो।स्यान्टुद्वारा उपाधि रक्षानवौँ राष्ट्रिय खेलकुदमा बुधबार पुरुष एकलमा स्वर्ण पदक जित्ने स्यान्टु श्रेष्ठ पनि नविताकै शिष्य हुनुहुन्छ। नेपालका नम्बर एक पुरुष टेबल टेनिस खेलाडी श्यान्टुले फाइनलमा स्यान्टुले एपीएफका युवा खेलाडी रुविन महर्जनलाई ११-८, ११-७, ११-९, ६-११, ११-६ ले हराउनुभयो। नविता र स्यान्टु दुवैले नेपाल प्रहरीको प्रतिनिधित्व गर्नुभएको हो। श्यान्टु यस वर्ष अध्ययनको सिलसिलामा अस्ट्रेलिया पुग्नुभएको थियो। उहाँ राष्ट्रिय खेलकुदका लागि नेपाल फर्कनुभएको हो।‘रुवेन जुनियर खेलाडी हो। रुवेनको यसपटक शानदाय यात्रा रह्यो। उनी लामो रेसका घोडा हुन्’, उहाँले भन्नुभयो। उहाँले अस्ट्रेलियामा पनि अभ्यास गरिरहेकोले उपाधि जित्न सफल भएको उहाँको भनाइ छ। पुरुष एकलमा नेपाल प्रहरीका प्रदीप रोका र एपीएफका संयोग कपाली तथा महिला एकलमा एपीएफकी सिक्का सुवाल र आर्मीकी रविना महर्जनले कांस्य पदक प्राप्त गर्नुभयो।प्रहरी टिम च्याम्पियननवौँ राष्ट्रिय खेलुकद अन्तर्गत टेबल टेनिसमा नेपाल प्रहरी टिम च्याम्पियन भएको छ। नेपाल प्रहरीले कूल ६ स्वर्ण, २ रजत र ४ कांस्य पदक हात पार्यो। एपीएफ १ स्वर्ण, ४ रजत र १ कांस्य पदकसहित दोस्रो भयो। यसैगरी बागमती प्रदेश १ रजत र २ कांस्यसहित तेस्रो भयो। प्रतियोगितामा आर्मीले २ कांस्य, एनआरएनएले २ कांस्य, प्रदेश १ ले २ कांस्य र गण्डकी प्रदेशले १ कांस्य पदक हात पारे।
राष्ट्रिय खेलकुदको नवौँ मेला
साढे चार वर्षपछि नेपालका हजारौँ खेलाडी राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताका लागि गण्डकी प्रदेशको राजधानी पोखरामा भेला भएका छन् । यो प्रतियोगिता नवौँ संस्करण हो । यसको उद्घाटन हिजो शुक्रबार भइसकेको छ । नेपाली खेलकुदका लागि यो प्रतियोगिता सबभन्दा ठूलो मेला हो । यो मेला प्रत्येक दुई वर्षमा आयोजना हुने नियम छ । तर पटक पटक सारिएको नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको पनि साइत बल्ल जुरेको छ । जे होस् ३९ वर्षपछि फेरि पोखरामा दोस्रो पटक घरेलु खेलकुदको सबभन्दा ठूलो मेला भइरहेको छ । यसअघि २०४० सालमा पोखरामा दोस्रो राष्ट्रिय खेलकुद आयोजना भएको थियो । यसपालि राष्ट्रिय खेलकुदको बजेट ६० करोड रुपियाँ छुट्याइएको छ । अझ प्रदेश सरकारको पनि लगानी जोड्ने हो भने यस प्रतियोगिताको लागत अझ बढी हुन आउँछ ।
