कैलाली जिल्ला अदालतले आर्थिक वर्ष २०७८–७९ मा एक हजार ६६४ मुद्दा फछ्र्योट गरेको छ । आर्थिक वर्ष २०७७–७८ को जिम्मेवारी सरिआएकोसहित तीन हजार ८८ मुद्दामध्ये ५३.८८ प्रतिशत मुद्दा फछ्र्योट गरिएको हो ।
कोरोना महामारीले गर्दा उत्पन्न असहज परिस्थितिका कारण गरिबीको चपेटामा परेका विराटनगरका एक हजार ४८४ परिवारले सरकारबाट राहत सुविधा लिएका छन् ।वर्तमान सरकारले कोरोना महामारीका कारण गरिबीको चपेटामा परेका नागरिकलाई राहत दिने घोषणा गरेको थियो ।
काठमाडाैँ महानगरपालिकाले कोटेश्वरस्थित दीपनगर टोलका चार सय घर परिवारलाई फोहोर व्यवस्थापनसम्बन्धी जानकारी गराइएको छ ।
डोटीमा महिनैपिच्छे खानेतेल, साग, तरकारीलगायत उपभोग्य वस्तुको मूल्यवृद्धि भएपछि उपभोक्ता मारमा परेका छन् ।
रमेश विश्वकर्मागुल्मी, साउन १ गते । गुल्मीमा लिची उत्पादनमा कमी आएको छ । लिची उत्पादनका लागि पहाडी जिल्लाकै प्रसिद्ध मानिने रुरुक्षेत्र गाउँपालिकामा लिचीको उत्पादनमा आएको हो । केही वर्ष अगाडि लिचीलाई बुटवललगायतका शहरमा विक्री गरेको तर अहिले उत्पादनमा कमी आउँदा यहाँका कृषकहरु निकै मर्कामा परेका छन् । लिचीको उत्पादनमा कमी, फल नलाग्ने र लागेको फलमा कीरा लाग्ने कृषकहरुले करोडौंको नोक्सानमा आफूहरु परेको बताउँछन् । विगत तीन वर्ष अगाडि झण्डै एक करोड बढीको लिची विक्री गर्ने र लिची गाउँ भनेर सबैले चिन्ने गरेको अहिले लिची बजारका कृषकहरु लिचीको पुरानो अवस्था सम्झिन बाध्य भएको बताउँछन् । लिचीको उत्पादनबाट आफ्नो जीविकोपार्जन गर्दै आएका कृषकहरु अझ बढी मारमा परेका छन् । “हाम्रो गाउँ पहिले लिची बजारको रुपमा परिचित थियो ।” कृषक तारानाथ ज्ञवालीले भन्नुभयो, “विगत तीन वर्षदेखि लिची उत्पादन निरन्तर घटेपछि हामी चिन्तित बनेका छौँ ।” रुरुक्षेत्रको च्यूरेक, थोर्गा र थानपति लिचीका लागि प्रसिद्ध ठाउँ भएको उहाँले बताउनुभयो । “जलवायू परिवर्तनको असर लिचीमा परेको छ ।” अर्का कृषक राधिका ज्ञवालीले भन्नुभयो, “लिचीलाई आवश्यक पर्दा समयमा पानी परेन । लिचीमा दाना लाग्दा पानी परेपछि उत्पादन भएको र कीराको प्रकोप देखियो ।” “यहाँ कृषि ज्ञान केन्द्र गुल्मीमार्फत् लिची पकेट क्षेत्रको रुपमा घोषणा भयो । तर घोषणामा मात्र सीमित भयो ।” कृषक युवराज ज्ञवालीले भन्नुभयो, “नामको मात्रै पकेट क्षेत्र भनेर कृषकलाई कुनै राहतको कार्यक्रममा सहभागी नगराएको उहाँको गुनासो रहेको छ ।” कृषि उपजहरु उत्पादनको क्रममा कृषकले ठूलो क्षति बेहोर्नुपर्ने, उत्पादन भएको उपजलाई बजारीकरणमा समस्या र कृषकले उपयुक्त मूल्य नपाउने अवस्थामा कृषकलाई अनुदानले काम नगर्ने कृषक रीता भट्टराईले बताउनुभयो । व्यवसायिक कृषकहरुलाई अनुगमनको आवश्यकता रहेको उहाँले बताउनुभयो । रुरुक्षेत्र गाउँपालिकाका अध्यक्ष यदु ज्ञवालीले कृषकको माग र आवश्यकताका आधारमा कार्यक्रम ल्याउने बताउनुभयो । उहाँले लिचीलाई पुनः मुख्य आम्दानीको स्रोत बनाएर कृषकलाई राहत दिलाउने बताउनुभयो । कृषि ज्ञान केन्द्र, गुल्मीका कार्यालय प्रमुख नवराज भण्डारीले हामीलाई यस्तो समस्या भयो भनेर त्यहाँका कृषकहरुले अहिलेसम्म कार्यालयमा आएर नभनेको बताउनुभयो । उहाँले कृषकले आफ्नो समस्या बताएमा जतिबेला पनि समस्या भएको क्षेत्रमा पुगेर समस्या समाधान गर्ने बताउनुभयो । कृषक स्वयम् सचेत हुनुपर्ने भन्नुहुँदै उहाँले भन्नुभयो, “कृषक नै सचेत नभएसम्म कृषि राम्रो हुन सक्दैन । हामीले कार्यालयबाट सबैतिर सूचना प्रवाह गर्दा पनि हामीलाई यस्तो समस्या आयो भनेर नआएपछि हामीले के गर्ने ? ” आफ्नो समस्या सम्बन्धित ठाउँ कृषि ज्ञान केन्द्रलाई जानकारी गराउन उहाँले आग्रह गर्नुभयो ।
आज साउने सङ्क्रान्ति । साउनलाई हरियाली महिनाको रुपमा पनि लिने गरिन्छ ।
सरकारले द्वन्द्वकालीन घटनाका मुद्दा हेर्ने छुट्टै विशेष अदालत गठन गर्नेगरी बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको छानबिन, सत्यनिरूपण तथा मेलमिलाप आयोग ऐन संशोधन विधेयक संसद्मा दर्ता गरेको छ । कानुन न्याय तथा संसदीय मामिला मन्त्रालयले विधेयक दर्ता गरेको छ । दर्ता विधेयकले मौजुदा ऐनमा रहेका मुद्दा हेर्ने अदालत, सिफारिसको प्रक्रिया फेर्ने प्रस्ताव गरेको छ । साथै द्वन्द्वकालमा भएका मानव अधिकार उल्लङ्घन र गम्भीर मानव अधिकार उल्लङ्घनका घटनाको परिभाषा बदल्ने प्रस्ताव गरेको छ ।
असारे विकासको अन्त्य गर्ने प्रतिबद्धता गरेको सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले असारमा मात्रै आठ अर्ब रुपियाँभन्दा बढी बजेट खर्च गरेको छ । आव २०७८/७९ को ११ महिनामा (जेठ मसान्तसम्म) कुल बजेटको ४०.४४ प्रतिशत बजेट खर्च गरेको यो प्रदेश सरकारले असारमा मात्रै २६.३१ प्रतिशत बजेट खर्च गरेको हो । प्रदेश कोष तथा लेखा नियन्त्रक कार्यालयका अनुसार जेठ मसान्तसम्म १२ अर्ब ७२ करोड ९९ लाख रुपियाँ खर्च भएको थियो । असार महिनामा भने आठ अर्ब २८ करोड १८ लाख रुपियाँ निकासा भएको सो कार्यालयले जानकारी दिएको छ । मसान्तसम्म प्रदेश सरकारले कुल खर्च २१ अर्ब एक करोड १७ लाख रुपियाँ पु¥याएको छ । असार मसान्तसम्मको खर्च प्रगति प्रतिशत ६६.७६ पुगेको छ ।
नेपाली राजनीतिमा लैङ्गिक हिंसा व्याप्त रहेको तथ्याङ्क उजागर भएको छ । विभिन्न राजनीतिक दलमा आबद्ध भएर महìवपूूर्ण जिम्मेवारीसहित कार्यरत ४९२ जना महिलामा गरिएको अध्ययन-सर्वेक्षणमा महिला हिंसाको डरलाग्दो स्थिति देखाइएको छ । अध्ययनमा ७२ जना महिला नेत्रीसँग गहन अ
खानेपानी उपभोक्ताको विरोधपछि रामपुरमा खानेपानीको महसुल घटाइएको छ । खानेपानीको महसुल अत्यधिक भएको भन्दै स्थानीय उपभोक्ताले विरोध गरेपछि रामपुर साना सहरी खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता समितिले खानेपानीको महसुलमा परिवर्तन गरेको हो ।
चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज र आसपासका वन क्षेत्रमा प्राकृतिक कारणले गैँडा मर्ने क्रम बढेको छ । एक वर्षमा यहाँ ३६ गैँडा मरेका छन् । मरेकामध्ये दुईवटा चोरीसिकारीले मारेका हुन् भने ३६ वटा प्राकृतिक कारणले मरेको निकुञ्जका रेन्जर अजित यादवले जानकारी दिनुभयो । अघिल्लो आर्थिक वर्षको यही अवधिमा चितवनमा ३३ वटा गैँडा प्राकृतिक कारणबाट मरेका थिए । रेन्जर यादवले भन्नुभयो, “प्राकृतिक कारणले गैँडा मर्ने क्रम देखिएको छ । प्राकृतिक कारणले मर्नेमध्ये पनि यो वर्ष सबैभन्दा बढी एकआपसमा जुधेर मरेका छन् ।”
सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयका सचिव डा. वैकुण्ठ अर्यालले राष्ट्रिय समाचार समिति (रासस)ले नेपालका सञ्चारमाध्यमहरू समाचारका लागि राससमै भर पर्नुपर्ने गरी आफूलाई विकसित गर्दै लैजानुपर्ने सुझाव दिनुभएको छ ।
धान रोपाइँको मध्य समयमा खडेरी हुँदा तराईका किसान निराश छन् । यस क्षेत्रमा पानी नपर्दा किसानले रोपाइँ गर्न पाएका छैनन्, रोपेको धान बाली पनि सुक्न थालेको छ । वर्षा हुने आशमा किसान रात दिन आकाशतिरै हेरेर बस्न बाध्य छन् । तराई मधेशका जिल्लामा यो वर्ष पर्याप्त वर्षा हुन सकेको छैन ।
कलाकार बी.आर.(बेखराम) बलामी विगत तीन दशकदेखि कला सिर्जनामा रमाइरहनुभएको छ । मकवानपुर, चित्लाङ गा.वि.स. कपुगाउँमा जन्मनुभएका कलाकार बलामीले घर, स्कुलका भित्तामा चक, कोइला, सिसाकलमले चित्र कोर्दै थालेको आफ्नो यात्रालाई निरन्तर अगाडि बढाइरहनुभएको छ ।
तनहुँ जलविद्युत् आयोजनाको विद्युत् गृहको सुरुङ खन्ने कार्य सम्पन्न भएको छ । प्याकेज दुईअन्तर्गतको ठेक्का पाएको सिनो हाइड्रोपावर लिमिटेडले विद्युत् गृहको सुरुङ खन्ने काम शुक्रबार पूरा गरेको आयोजनाले जनाएको हो । ८९ मिटर लम्बाइ, २२ मिटर चौडाइ र ५१ मिटर उचाइ भएको भूमिगत विद्युत् गृहको सुरुङ खन्ने काम पूरा भएको आयोजनाका निमित्त प्रमुख राजभाइ शिल्पकारले जानकारी दिनुभयो । उक्त सुरुङ खन्ने काम सन् २०२० अगस्टदेखि सुरु भएको थियो ।