बाजुरा समाचारदाता
बाजुरा, साउन ३२ गते । बाजुरामा निगालोको चोयाबाट डोको बुन्ने सिप तथा व्यवसाय लोप हुँदै गएको छ। जङ्गलबाट घाँसदाउरा र हाटबजारबाट चामल, नुन तेललगायतका दैनिक खाद्य सामग्री बोक्न डोको प्रयोग हुने गर्छ।
गाउँ गाउँमा गाडी गुड्न थालेपछि डोको व्यवसाय बिस्तारै लोप हुँदै गएको हो। खप्तड छेडेदह गाउँपालिका–६, बुडाबाडाका डम्मबहादुर बुढाले डोकोमा बोक्ने सामान गाडीले नै बोक्न थालेपछि डोको बुन्ने व्यवसाय बिस्तारै लोप हुँदै गएको बताउनुभयो।“पहिला गाउँनजिक बजार थिएन। दैनिक खाद्यान्नका लागि दुई/चार दिन पैदल हिँड्नु पर्थ्याे। त्यसका लागि डोको आवश्यक हुन्थ्यो। अहिले गाउँबस्तीमा गाडी पुगेपछि डोकोसँगै डोको बुन्ने सिप लोप हुँदै गएको छ,” उहाँले भन्नुभयो। यसैगरी पहिले गाउँमा सबैले अर्गानिक खेती गर्थे।
जङ्गलबाट स्याउला ल्याउने चलन थियो। त्यसका लागि ठुल्ठुला डोका बुन्ने गरिन्थ्यो। अहिले रासायनिक मलको प्रयोग हुन थाल्यो। स्याउला ल्याउने काम कसैले गर्दैनन्। “त्यसैले पनि डोका बुन्ने काम बिस्तारै लोप हुँदै गएको हो,” बुढाले भन्नुभयो। “पहिले पहिले बाजुरामा फागुन चैतमा गाउँबस्तीमा डोका बिक्री गर्न आउनेको लर्को लाग्थ्यो। चार मानादेखि चार पाथीसम्म अन्नमा ती डोका, नाम्ला, सुप्पा, डालालगायतका निगालोबाट बनेका सामग्री साट्ने गरिन्थ्यो,” अतीत सम्झँदै धनकला थापाले भन्नुभयो, “अहिलेका मान्छे डोको बोक्न पनि लाज मान्छन्।”
बाजुराका अधिकांश ठाउँमा फागुनदेखि चैत महिनामा स्याउला लगाउने सिजन हुने भएकाले डोका बिक्री गर्नेहरू पनि त्यो बेलामै गाउँबस्तीमा जाने गरेको बताइन्छ। फागुन चैतको महिनामा जङ्गलमा पात झर्ने भएकाले यहाँका बासिन्दालाई पत्कर ल्याउन पनि डोका आवश्यक हुने गर्थ्याे ।
खप्तड छेडेदह गाउँपालिकाका काँडा, धनाल्त, आटिचौरलगायतका बस्तीमा पुस, माघमा डोका, डाला बुन्ने र फागुन, चैतमा गाउँबस्तीमा लगेर बिक्री गर्ने गरिएको आटीचौर बुढावाडाका डम्मरबहादुर बुढाले बताउनुभयो। सबैभन्दा पहिला स्थानीयलाई आफ्नै जमिनमा निगालो खेती गर्न लगाउने र त्यसपछि उनीहरूको यो व्यवसायका लागि केही अनुदानका कार्यक्रम दिने योजना रहेको छेडेदह गाउँपालिका–३ का वडाध्यक्ष विर्कबहादुर रावतले बताउनुभयो।
