वासिङ्टन, कात्तिक १० गते । अमेरिकी अर्बपति तथा न्युयोर्कका पूर्व मेयर माइक ब्लुमबर्गले आफ्नो परोपकारी संस्था ब्लुमबर्ग फिलान्थ्रोपीजमार्फत मिथेन ग्यासको उत्सर्जन घटाउने उद्देश्यले १० करोड अमेरिकी डलर लगानी गर्ने घोषणा गर्नु भएको छ ।
मिथेनलाई जलवायु परिवर्तनको ‘सुपर प्रदूषक’ हरितगृह ग्यास मध्ये एक मानिन्छ र पछिल्ला वर्षमा यो विषय अन्तर्राष्ट्रिय वार्ताको केन्द्रीय मुद्दा बन्दै गएको छ । संयुक्त राष्ट्रसङ्घको आगामी वार्षिक जलवायु सम्मेलन (कोप-३०) अगाडि विश्व नेता ब्राजिलको अमेजन क्षेत्रमा भेट गर्न तयारी गरिरहेका बेला यो घोषणा गरिएको हो ।
८३ वर्षीय ब्लुमबर्गले पत्रकारसँगको संवादमा भन्नुभयो, “मिथेन उत्सर्जन जलवायु परिवर्तनका प्रमुख कारण मध्ये एक हो, तर यसलाई नियन्त्रण गर्न सक्ने हाम्रो सबैभन्दा ठुलो अवसर पनि यही हो ।” ब्लुमबर्ग फिलान्थ्रोपीजले विगत केही वर्षदेखि तेल, ग्यास र कोइला उद्योगबाट हुने मिथेन चुहावटको निगरानी गर्न उपग्रह प्रणाली सञ्चालनमा सहयोग पुर्याउँदै आएको छ ।
यसका लागि संस्थाले कार्बन म्यापरलगायतका साझेदारसँग सहकार्य गर्दै ती चुहावट सार्वजनिक गर्न र जिम्मेवार कम्पनीलाई कारबाही गर्न प्रेरित गर्ने अभियान चलाइ रहेको छ । यस नयाँ १० करोड डलरको लगानीले ब्लुमबर्गले सन् २०१९ देखि यस क्षेत्रमा प्रतिबद्ध गरेको कुल रकमलाई १७ करोड २० लाख डलरमा पुर्याउने छ ।
यो रकम मिथेन उत्सर्जन घटाउने प्रयासलाई अझ सशक्त बनाउने उद्देश्यले विनियोजन गरिएको हो । संयुक्त राष्ट्रसङ्घका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेस र फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोनले ब्लुमबर्गको यो कदमको प्रशंसा गर्दै आफ्नो राष्ट्र ‘जलवायु, स्वास्थ्य र साझा भविष्यका लागि ठोस परिणाम ल्याउने प्रयत्नमा ब्लुमबर्ग फिलान्थ्रोपीज र साझेदारसँग सहकार्य गर्न तयार रहेको’ बताउनुभएको छ ।
फ्रान्सले आगामी नोभेम्बर १० देखि २१ तारिखसम्म ब्राजिलको बेलेम सहरमा आयोजना हुने कोप-३० सम्मेलनअघि नै मिथेन उत्सर्जनलाई प्राथमिक मुद्दा बनाउने प्रयास गरिरहेको छ । वैज्ञानिकहरूका अनुसार हालको ग्लोबल वार्मिङको करिब एक-तिहाइ हिस्सा मिथेन ग्यासकै कारण हो ।
मिथेन ग्यासले २० वर्षको अवधिमा कार्बन डाइअक्साइडभन्दा करिब ८० गुणा बढी शक्तिशाली प्रभाव पार्दछ । यद्यपि यो वातावरणमा तुलनात्मकरूपमा छिटो विघटन हुन्छ । यसको मुख्य स्रोत कृषि क्षेत्र, जीवाश्म इन्धनको उत्खनन र फोहोर व्यवस्थापन (ल्यान्डफिल) हुन् ।
“हामीले जीवाश्म इन्धन अपरेटरलाई आफ्नो उत्पादित प्राकृतिक ग्यासको कम्तीमा ९८ प्रतिशत कब्जा गर्न र अनावश्यक रूपमा फ्लेयरिङ (ग्यास जलाउने प्रक्रिया) गर्न नदिने कठोर नियम लागु गरेका छौँ”, सोही पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै अमेरिकी राज्य न्युमेक्सिकोकी गभर्नर मिशेल लुजान ग्रिसमले भन्नुभयो, “यी लगानी र स्याटेलाइट इमेजरीले हामीलाई वास्तविक प्रगति मापन गर्न सहयोग पुर्याउने छन् ।”
अर्कोतर्फ राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको नेतृत्वमा अमेरिकी सङ्घीय सरकारले जलवायु नीतिमा चासो घटाएको र कोप कार्यक्रमबाट दूरी बनाएको आलोचना भइरहे पनि कार्बन म्यापरका विज्ञ रिले डुरेनका अनुसार टेक्सास जस्ता कन्जरभेटिभ राज्यका कम्पनी र नियामक संस्था पनि मिथेन चुहावटको तथ्याङ्कप्रति जिम्मेवार बन्न थालेका छन् । किनभने उनीहरूका लागि यो विषय स्थानीय सुरक्षा र जनस्वास्थ्यसँग प्रत्यक्षरूपमा सम्बन्धित छ ।
ब्लुमबर्गको यो नयाँ लगानीले विश्वभर मिथेन उत्सर्जन नियन्त्रणका प्रयासलाई गति दिने र जलवायु सङ्कटविरुद्धको अभियानमा ठोस मोड ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ । रासस/एएफपी
